Κεφάλαιο 2
Είναι Λογικό να Πιστεύουμε στον Θεό;
ΕΝΑ από τα πιο σπουδαία ερωτήματα που θα αντιμετωπίσετε κάποτε είναι, ‘Υπάρχει Θεός;’ Το συμπέρασμα στο οποίο θα καταλήξετε μπορεί να επηρεάσει την άποψή σας για την οικογένειά σας, την εργασία σας, το χρήμα σας, την ηθική σας και γι’ αυτή ακόμη τη ζωή σας.
2 Πολλοί άνθρωποι, αν ερωτηθούν, ‘Υπάρχει Θεός;’ απαντούν επαναλαμβάνοντας αυτά που έχουν διαβάσει ή ακούσει από άλλους. Αλλά, εσείς προσωπικά πρέπει να προσέξετε αυτό το ερώτημα. Ο Δρ Ιβάρ Λίσσνερ στο βιβλίο του «Ο Άνθρωπος, ο Θεός και η Μαγεία,» παρατηρεί ότι μια «βασική διαφορά ανάμεσα στον άνθρωπο και στο ζώο» είναι ότι «ο άνθρωπος δεν είναι ευχαριστημένος μόνο με το να κοιμάται, να τρώει και να ζεσταίνεται». Ο άνθρωπος έχει μια «παράξενη και έμφυτη παρόρμηση» που μπορεί να ονομαστεί «πνευματικότητα». Ο Δρ Λίσσνερ προσθέτει ότι όλοι οι πολιτισμοί της ανθρωπότητας έχουν τη ρίζα τους στην αναζήτηση του Θεού. Έτσι το να καταπιαστείτε με το ερώτημα, ‘Υπάρχει Θεός;’ αποτελεί ένδειξη ότι δεν έχετε παραμελήσει μια ουσιώδη ιδιότητα—την πνευματικότητά σας.
3 Πώς θα μπορούσατε να διαπιστώσετε αν υπάρχει ένας ‘δημιουργός και κυβερνήτης του σύμπαντος, ένα Υπέρτατο Ον,’ όπως ορίζει τη λέξη «Θεός» ένα λεξικό; Η λογική δείχνει ότι αν υπάρχει ‘δημιουργός του σύμπαντος’ πρέπει να υπάρχουν ενδείξεις της αρχής του σύμπαντος, καθώς και απόδειξη σχεδίου και τάξεως. Όταν εξετάζετε αν υπάρχουν αυτά τα πράγματα, σας καλούμε να εξετάσετε αυτά που ανακάλυψαν οι βιολόγοι για τη ζωή και όσα έχουν μάθει για το σύμπαν οι φυσικοί επιστήμονες και οι αστρονόμοι που χρησιμοποιούν τηλεσκόπια και όργανα έρευνας του διαστήματος.
Η ΖΩΗ ΣΑΣ—ΠΡΟΗΛΘΕ ΑΠΟ ΣΥΜΠΤΩΣΗ;
4 Γιατί να μην αρχίσετε από τον ίδιο τον εαυτό σας; Από πού προήλθε η ζωή σας; Είναι αλήθεια, ότι σας μεταβιβάστηκε από τους γονείς σας. Αλλά πώς άρχισε η ζωή πάνω στη γη;
5 Οι χημικοί, στην προσπάθειά τους να δημιουργήσουν ζωή μέσα σ’ ένα χημικό εργαστήριο και να εξηγήσουν έτσι πώς άρχισε η ζωή, διαβίβασαν ηλεκτρικούς σπινθήρες μέσα από μίγματα ειδικών αερίων. Ένα από τα αποτελέσματα ήταν να παραχθούν μερικά αμινοξέα (μόρια σαν κι αυτά που αποτελούν τα ‘δομικά στοιχεία’ των έμβιων όντων). Αυτά τα αμινοξέα όμως, δεν ήταν ζωντανά. Επίσης, δεν ήταν αποτέλεσμα απλής συμπτώσεως· αλλά παρήχθηκαν από ειδικούς επιστήμονες κάτω από ελεγχόμενες συνθήκες σε σύγχρονα εργαστήρια.
6 Στη φύση υπάρχουν πάνω από 200 αμινοξέα, αλλά μόνο 20 ειδικά βρίσκονται στις πρωτεΐνες των έμβιων όντων. Κι αν ακόμη μερικά αμινοξέα μπορούσαν να προέλθουν από μια αστραπή, ποιος διάλεξε ακριβώς τα 20 σωστά απ’ αυτά που βρίσκονται στη ζωντανή ύλη; Και ποιος τα κατηύθυνε να μπουν στην ακριβή διάταξη που είναι αναγκαία για να γίνει η πρωτεΐνη; Ο αναλυτής ερευνών Δρ Ι. Φ. Κόππεντζ υπολόγισε ότι ‘η πιθανότητα να προέρχεται έστω και ένα μόνο μόριο πρωτεΐνης από τυχαία διάταξη αμινοξέων, είναι 1 σε 10287.’ (Δηλαδή ένας αριθμός που ακολουθείται από 287 μηδενικά.) Επίσης, τονίζει ότι απαιτούνται όχι ένα, αλλά ‘το λιγότερο 239 μόρια πρωτεΐνης για την ελάχιστη θεωρητική μορφή ζωής’. Νομίζετε ότι αυτή η απόδειξη δείχνει ότι η ζωή προέρχεται από τυφλή τύχη, ή ότι προέρχεται από ένα νοήμον σχέδιο;
7 Εξετάστε επίσης ένα άλλο είδος εργαστηριακού πειράματος που δημοσιεύτηκε στις εφημερίδες και ισχυρίζονται ότι «δημιούργησε ζωή». Μ’ ένα πολυσύνθετο μηχάνημα οι επιστήμονες πήραν έναν ιό που παρήχθηκε από ένα ζωντανό οργανισμό και τον χώρισαν στα συστατικά μέρη του. Κατόπιν πήραν αυτά τα μέρη και τα ξαναένωσαν κάνοντας πάλι έναν ιό. Όμως, ο βιολόγος Ρενέ Ντυμπό εξηγεί στην «Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάννικα» ότι είναι πραγματικά λάθος να αποκαλούμε αυτό το κατόρθωμα «δημιουργία ζωής». Ούτε αυτοί οι επιστήμονες ούτε άλλοι μπόρεσαν να δημιουργήσουν νέα ζωή από άψυχη ύλη. Αυτό το πείραμα, αντί να δείχνει ότι η ζωή προέρχεται από σύμπτωση κατέδειξε ότι «όλος ο βιολογικός μηχανισμός» που χρειάζεται για ζωή «έπρεπε να δοθεί από προϋπάρχουσα ζωή».
8 Και αν ακόμη οι επιστήμονες μπορούσαν να παράγουν ζωντανή πρωτεΐνη από άψυχη ύλη, αυτό θ’ αποδείκνυε απλώς ότι χρειαζόταν να προϋπάρχει νοήμων ζωή σαν κατευθυντήρια δύναμη. Είναι φανερό ότι δεν υπήρχαν εδώ ανθρώπινα πλάσματα για να δώσουν ξεκίνημα στη ζωή πάνω στη γη. Κι όμως ζωή δημιουργήθηκε, και σ’ αυτή περιλαμβάνεται και η ανθρώπινη ζωή. Ποιος είναι η αιτία; Πριν από πολύ καιρό, Βιβλικοί συγγραφείς κατέληξαν σ’ ένα συμπέρασμα που αξίζει να το προσέξουμε ιδιαίτερα. Ένας απ’ αυτούς είπε: «Η πνοή του Παντοδυνάμου με εζωοποίησεν.» Ένας άλλος πρόσθεσε: «Αυτός [ο Θεός] δίδει εις πάντας ζωήν και πνοήν και τα πάντα.»a
9 Μια πιο προσεκτική εξέταση του σώματός σας θα σας βοηθήσει να κάνετε περισσότερες σκέψεις πάνω σ’ αυτό.
ΤΑ ΚΥΤΤΑΡΑ ΣΑΣ—Ο ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ ΣΑΣ—ΕΣΕΙΣ
10 Η ζωή σφύζει μέσα στο σώμα σας, που αποτελείται από 100.000.000.000.000 περίπου μικροσκοπικά κύτταρα. Το κύτταρο είναι το βασικό συστατικό κάθε ζωντανής υπάρξεως πάνω στη γη. Όσο πιο προσεκτικά μελετάμε το κύτταρο, τόσο πιο πολυσύνθετο φαίνεται ότι είναι.
11 Το καθένα από τα κύτταρα του σώματός σας μπορεί να παρομοιωθεί με μια μικροσκοπική περιτειχισμένη πόλη. Το κύτταρο περιέχει μέρη που είναι σαν ηλεκτρικά εργοστάσια για να παράγουν ενέργεια. «Τα εργοστάσια» μέσα στο κύτταρο παρασκευάζουν πρωτεΐνες καθώς και ορμόνες και τις στέλνουν σε άλλα μέρη του σώματος. Υπάρχει ένα πολύπλοκο δίκτυο αγωγών που μεταφέρει χημικές ουσίες από τα έξω προς το κύτταρο και από το κύτταρο προς τα έξω. «Φρουροί» φυλάνε για να ελέγχουν αυτά που μεταφέρονται εκεί και για να καταπολεμούν τους εισβολείς. Το κλειδί για όλα αυτά είναι ο πυρήνας, το «δημαρχείο» του κυττάρου. Αυτό κατευθύνει όλες τις ενέργειες του κυττάρου και περιέχει τον γενετικό κώδικα. Μερικά από τα μέρη του κυττάρου είναι τόσο μικροσκοπικά ώστε οι λεπτομέρειες τους δεν μπορούν να διακριθούν καθαρά ακόμη και μ’ ένα ηλεκτρονικό μικροσκόπιο που μεγεθύνει 200.000 φορές. (Ένα μυρμήγκι που θα μεγεθυνόταν τόσο πολύ, θα φαινόταν να είχε μάκρος πάνω από 800 μέτρα, δηλαδή πάνω από μισό μίλι.) Τι μπορεί να εξηγήσει αυτή την καταπληκτική πολυπλοκότητα και οργάνωση μέσα στο καθένα από τα 100.000. 000.000.000 μικροσκοπικά κύτταρά σας;
12 Κάποτε ήσαστε ένα μόνο γονιμοποιημένο κύτταρο στη μήτρα της μητέρας σας. Αυτό το κύτταρο διαιρέθηκε για να γίνει δυο κύτταρα, έπειτα τέσσερα, και ούτω καθεξής. Αργότερα, μερικά απ’ αυτά τα κύτταρα έγιναν μυϊκός ιστός. Άλλα σχημάτισαν τα μάτια, τα κόκαλα και την καρδιά σας. Πώς έγινε ώστε τα κύτταρα να σχηματίσουν στον κατάλληλο καιρό και στην κατάλληλη θέση το κάθε μέρος του σώματός σας; Γιατί, για παράδειγμα, τα κύτταρα των αυτιών αναπτύχθηκαν στη θέση που έπρεπε και όχι στο γόνατό σας ή στο μπράτσο σας;
13 Παρατηρήστε ακόμη πιο προσεκτικά. Σε κάθε κύτταρο έχετε δεκάδες χιλιάδες γονίδια και το ζωτικό DNA που λέει στο κύτταρο πώς να λειτουργεί και ν’ αναπαράγεται. Λένε ότι το DNA σε κάθε κύτταρο περιέχει αρκετές πληροφορίες για να γεμίσει μια εγκυκλοπαίδεια 1.000 τόμων. Αυτό καθορίζει το χρώμα των μαλλιών σας, την ταχύτητα της αναπτύξεώς σας, το πλάτος που θα έχει το χαμόγελό σας και αναρίθμητες άλλες λεπτομέρειες για σας. Όλα αυτά είχαν καταγραφεί στο DNA ενός κυττάρου μέσα στη μήτρα της μητέρας σας.
14 Έχοντας υπόψη έστω και τα λίγα αυτά πράγματα για το κύτταρο, ρωτάμε: Εφόσον οι γονείς μας δεν παρασκεύασαν συνειδητά το απίστευτο γενετικό σχέδιο ή το κύτταρο, ποιος τα παρασκεύασε; Μπορούν όλα αυτά να εξηγηθούν χωρίς ένα νοήμονα Σχεδιαστή;
15 Απ’ όλα τα όργανα του σώματός σας, πιθανόν το πιο καταπληκτικό είναι εκείνο που δεν θα δείτε ποτέ—ο εγκέφαλός σας. Αποτελείται από 10.000.000.000 περίπου νευροκύτταρα, δηλαδή διπλάσια σε αριθμό από τους ανθρώπους που ζουν στη γη. Το καθένα απ’ αυτά τα κύτταρα, με τη σειρά του, μπορεί να έχει χιλιάδες συνδέσεις με άλλα νευροκύτταρα. Ο ολικός αριθμός των συνδέσεων ξεπερνάει τη φαντασία!
16 Στον εγκέφαλό σας έχετε αποταμιεύσει δισεκατομμύρια γεγονότα και εικόνες, αλλά ο εγκέφαλος δεν είναι απλώς μια αποθήκη γεγονότων. Μ’ αυτόν μπορείτε να μάθετε πώς να δένετε ένα κόμπο, να μιλάτε μια ξένη γλώσσα, να ψήνετε ψωμί ή να σφυρίζετε. Μπορείτε να φαντάζεστε—πώς θα είναι οι διακοπές σας ή τι γεύση θα έχει ένας ζουμερός καρπός. Μπορείτε να αναλύετε και να δημιουργείτε. Μπορείτε επίσης να κάνετε σχέδια, να εκτιμάτε, να αγαπάτε και να συσχετίζετε τις σκέψεις μας με το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον. Εκείνος που σχεδίασε τον εγκέφαλο, όπως είναι φανερό, κατέχει πολύ μεγαλύτερη σοφία από τη σοφία οποιουδήποτε ανθρώπου, γιατί οι επιστήμονες ομολογούν:
«Το πώς εκτελούνται αυτές οι λειτουργίες απ’ αυτό το υπέροχα σχεδιασμένο, εύτακτο και αφάνταστα πολύπλοκο μηχάνημα, είναι ακατανόητο. . . . οι άνθρωποι ίσως ποτέ δεν θα μπορέσουν να λύσουν όλα τα αινίγματα που παρουσιάζει ο εγκέφαλος.»—«Σαϊεντίφικ Αμέρικαν».
17 Όταν συλλογίζεστε αν υπάρχει ένας Δημιουργός που είναι το Υπέρτατο Ον, μην παραβλέπετε επίσης το υπόλοιπο σώμα σας. Τα μάτια σας—που έχουν μεγαλύτερη ακρίβεια και προσαρμοστικότητα από οποιαδήποτε φωτογραφική μηχανή. Τα αυτιά σας—που μπορούν να συλλάβουν μεγάλη ποικιλία ήχων και να σας δώσουν μια αίσθηση κατευθύνσεως και ισορροπίας. Την καρδιά σας—που είναι μια έξοχη αντλία με ικανότητες που δεν μπόρεσαν να μιμηθούν και οι καλύτεροι μηχανικοί. Τη γλώσσα σας, το πεπτικό σας σύστημα και τα χέρια σας, για να αναφέρουμε λίγα ακόμη. Ένας μηχανικός που του ανέθεσαν να σχεδιάσει και να κατασκευάσει ένα μεγάλο ηλεκτρονικό υπολογιστή, έκανε τους παρακάτω συλλογισμούς:
«Αν ο ηλεκτρονικός υπολογιστής μου χρειάστηκε έναν σχεδιαστή, πόσο περισσότερο χρειάστηκε σχεδιαστή αυτό το πολύπλοκο φυσικό-χημικό-βιολογικό μηχάνημα που είναι το ανθρώπινο σώμα μου—το οποίο με τη σειρά του δεν είναι παρά ένα ελάχιστο μέρος του σχεδόν απέραντου κόσμου;»
Η «ΠΡΩΤΗ ΑΙΤΙΑ» ΤΟΥ ΣΥΜΠΑΝΤΟΣ
18 Πριν από 3.000 χρόνια περίπου ένας κάτοικος της Μέσης Ανατολής που ονομαζόταν Ελιού είπε: «Ανάβλεψον εις τους ουρανούς και ιδέ».b
19 Το έχετε κάνει αυτό σε μια σκοτεινή αστρόφεγγη νύχτα; Ο καθένας πρέπει να το κάνει. Με γυμνό μάτι μπορεί κανείς να διακρίνει 5.000 περίπου άστρα. Ο γαλαξίας μας, όμως, περιέχει πάνω από 100.000.000.000 άστρα. Και πόσοι γαλαξίες υπάρχουν; Οι αστρονόμοι λένε ότι υπάρχουν δισεκατομμύρια—όχι άστρα, αλλά γαλαξίες, που καθένας έχει δισεκατομμύρια άστρα! Πόσο μικροί είναι οι άνθρωποι σε σχέση μ’ όλα αυτά! Πώς έγιναν όλα αυτά;
20 Οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι οι γαλαξίες φαίνεται να απομακρύνονται από ένα κεντρικό σημείο. Η θεωρία πολλών αστρονόμων είναι ότι πριν από δισεκατομμύρια χρόνια, μια τεράστια έκρηξη, εξαπέλυσε ενέργεια και ύλη που διασπάρθηκε για να σχηματίσει το σύμπαν όπως το γνωρίζουμε εμείς τώρα. Η θεωρία τους δεν εξηγεί τι ήταν εκείνο που προκάλεσε αυτό το γεγονός. Μας κάνει όμως να βγάλουμε ένα ενδιαφέρον συμπέρασμα, δηλαδή ότι υπήρξε ένα σημείο ξεκινήματος, μια στιγμή που γεννήθηκε το σύμπαν.
«Σήμερα μπορεί κανείς να αισθανθεί τον επιστημονικό κόσμο να τρέμει από τις αυξανόμενες αποδείξεις ότι το σύμπαν προήλθε από μια ‘μεγάλη έκρηξη’. Αυτό δημιουργεί το ερώτημα τι την προκάλεσε και γι’ αυτό ακόμη και η πιο θεμελιώδης πίστη των επιστημόνων κλονίζεται όταν αντιμετωπίζει την ανικανότητά τους ν’ απαντήσουν στα τελικά ερωτήματα.»—«Δη Γουόλ Στρητ Τζόρναλ.»
21 Ναι, για εκείνους που δεν πιστεύουν στον Θεό, υπάρχουν ερωτήματα που φέρνουν αμηχανία: Τι ή ποιος έβαλε την ύλη μέσα στο σύμπαν; Δημιουργήθηκε το σύμπαν από το μηδέν; Εφόσον η ύλη θεωρείται μια μορφή ενέργειας, ποια είναι η πηγή της ενέργειας;
22 Ο Δρ Ρόμπερτ Τζάστροου, διευθυντής του Ινστιτούτου Διαστημικών Μελετών Γκοντάρντ της ΝΑΣΑ, παρατήρησε: «Μπροστά σ’ αυτές τις αποδείξεις η ιδέα ότι υπάρχει ένας Θεός που δημιούργησε το σύμπαν είναι επιστημονικά τόσο λογική όσο και πολλές άλλες ιδέες».
23 Κατατοπισμένα άτομα σε κάθε γενιά συμπέραναν ότι πρέπει να υπάρχει μια νοήμων Πρώτη Αιτία, ένας δημιουργός που είναι το Υπέρτατο Ον. Η Αγία Γραφή εκφράζει τα αισθήματά τους, όταν λέει: «Οι ουρανοί διηγούνται την δόξαν του Θεού, και το στερέωμα αναγγέλει το έργον των χειρών αυτού.»c
24 Είτε έχετε φτάσει στο συμπέρασμα ότι υπάρχει Θεός είτε όχι, αυτά που έχουμε εξετάσει για τη ζωή, για τους εαυτούς μας, και για το σύμπαν μάς βοηθούν να καταλάβουμε γιατί πολλοί ερευνητές έχουν πειστεί ότι υπάρχει Θεός. Αυτό μας οδηγεί σ’ ένα σχετικό ζήτημα: Αν ο Δημιουργός υπάρχει, δεν είναι λογικό ότι θα επικοινωνούσε με τα πλάσματά του, και θ’ απαντούσε στα ερωτήματα μας: Γιατί είμαστε εδώ; Γιατί αφθονεί το κακό; Τι επιφυλάσσει το μέλλον; Πώς μπορούμε να βρούμε ευτυχία;
[Υποσημειώσεις]
[Ερωτήσεις Μελέτης]
Γιατί πρέπει να εξετάσουμε το ερώτημα, ‘Υπάρχει Θεός;’ (1-3)
Τι αποδεικνύει η ύπαρξη ζωής επάνω στη γη; (4-9)
Τι μπορούμε να μάθουμε για τα κύτταρά μας, πράγμα που μας βοηθάει στην έρευνά μας αν υπάρχει Θεός; (10-14)
Πώς ο ανθρώπινος εγκέφαλος δείχνει ότι υπάρχει σχέδιο; (15-17)
Γιατί πολλοί φτάνουν στο συμπέρασμα ότι το σύμπαν δημιουργήθηκε από τον Θεό; (18-24)
[Πλαίσιο στη σελίδα 13]
«Σήμερα τουλάχιστον 80 στους εκατό επιστήμονες που ασχολούνται με τη βιολογία, θα παραδεχτούν, πιθανόν, ότι η βιολογία και η ζωή ρυθμίζονται από κάποια ανώτερη δύναμη.»
«Η υπέροχη τάξη και η ρύθμιση στις διάφορες εκδηλώσεις της ζωής και στις βασικές διαδικασίες που γίνονται στα κύτταρα και στα μόρια αυξάνουν την πεποίθηση ότι υπάρχει μια ανώτερη δύναμη.»—«Τζόρναλ οφ δη Αμέρικαν Μέντικαλ Ασσοσιέισον.»
[Πλαίσιο στη σελίδα 19]
ΑΠΟ ΠΟΥ ΠΡΟΗΛΘΕ Η ΤΑΞΗ;
Ο Δρ Πωλ Ντέιβις, υφηγητής των εφαρμοσμένων μαθηματικών στο Βασιλικό Κολλέγιο του Λονδίνου, γράφει τα εξής στο περιοδικό «Νιου Σάιεντιστ»;
«Οπουδήποτε παρατηρήσουμε στο σύμπαν, από τους μακρινούς γαλαξίες ως τα βαθύτερα στοιχεία του ατόμου, συναντάμε τάξη. . . . Αν η τάξη έχει πάντοτε μια φυσική τάση να εξαφανίζεται, από πού προήλθε αρχικά όλη η τάξη που κάνει τον κόσμο έναν τόσο ειδικό τόπο;»
Ο Σερ Μπέρναρντ Λόβελ, του φημισμένου Αγγλικού Αστεροσκοπείου Τζόντρελ Μπάνκ, γράφει ότι τα αισθήματά του είναι τα ίδια μ’ εκείνα του Αλβέρτου Αϊνστάιν:
«Ένας συναρπαστικός θαυμασμός για την αρμονία του φυσικού νόμου, που αποκαλύπτει μια διάνοια τόσης ανωτερότητας ώστε, σε σύγκριση μ’ αυτή, όλες οι συστηματικές σκέψεις και πράξεις των ανθρώπων γίνονται εντελώς ασήμαντες.»—«Σεντρ οφ Ιμένσιτιζ».
[Εικόνα στη σελίδα 13]
ΤΑ ΚΥΤΤΑΡΑ ΣΑΣ
ΜΙΤΟΧΟΝΔΡΙΑ κατασκευάζουν χημικές ουσίες που παράγουν ενέργεια
ΠΥΡΗΝΑΣ κατευθύνει όλες δραστηριότητες του κυττάρου
ΔΙΚΤΥΟ ΑΓΩΓΩΝ μεταφέρει τις χημικές ουσίες από τα έξω προς το κύτταρο και από το κύτταρο προς τα έξω
ΡΙΒΟΣΩΜΑΤΑ παρασκευάζουν πρωτεΐνες και ορμόνες για να αποσταλούν σ’ άλλα μέρη του σώματος
ΜΕΜΒΡΑΝΗ και ΠΡΩΤΕΪΝΕΣ ελέγχουν τα εισερχόμενα και καταπολεμούν τους εισβολείς
[Εικόνα στη σελίδα 15]
Ο ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ ΤΗΣ
την κάνει να μπορεί—
Να ισορροπεί το ποδήλατο
Να ακούει τα αυτοκίνητα που πλησιάζουν
Να μυρίζει τα λουλούδια
Να αισθάνεται την αύρα
Να προσέχει το σκύλο
Να θυμάται το δρόμο προς το σπίτι
[Εικόνα στη σελίδα 17]
ΠΟΙΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΕ ΤΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΣΩΜΑ;
ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ: Πολύ ανώτερος από έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή, με ικανότητα δισεκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από όση χρησιμοποιεί τώρα στη διάρκεια της ανθρώπινης ζωής.
ΜΑΤΙ: Μια τέλεια αυτόματη έγχρωμη κινηματογραφική μηχανή που ρυθμίζει μόνη της την απόσταση και το διάφραγμα.
ΚΑΡΔΙΑ: Μια αντλία πολύ πιο αποδοτική από οποιαδήποτε μηχανή που επινόησε ό άνθρωπος. Αντλεί 5.700 λίτρα (1.500 γαλόνια) ή και περισσότερα κάθε μέρα.
ΣΥΚΩΤΙ: Ένα χημικό εργαστήρι με περισσότερες από 500 λειτουργίες. Παρασκευάζει πάνω από 1.000 ένζυμα.
ΚΟΚΑΛΑ: Ένας σκελετός που ζυγίζει μόνο 9 κιλά (20 πάουντς), αλλά ισχυρός σαν ένα σιδερένιο πλέγμα.
ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ: Ένα δίκτυο επικοινωνίας που δέχεται και αντιδρά σε 100.000.000 ερεθισμούς το δευτερόλεπτο.
[Εικόνα στη σελίδα 20]
Πώς έγινε το σύμπαν με τα δισεκατομμύρια γαλαξίες του;