Βιβλίο της Γραφής Αριθμός 45—Προς Ρωμαίους

Συγγραφέας: Παύλος

Τόπος Συγγραφής: Κόρινθος

Ολοκλήρωση Συγγραφής: περ. 56 Κ.Χ.

1. Τι αναλύει ο Παύλος στην Προς Ρωμαίους επιστολή του;

ΣΤΟ βιβλίο Πράξεις είδαμε τον Παύλο, έναν πρώην φοβερό διώκτη των Ιουδαίων Χριστιανών, να γίνεται ζηλωτής απόστολος του Χριστού στα μη ιουδαϊκά έθνη. Με την Προς Ρωμαίους αρχίζουμε τα 14 βιβλία της Αγίας Γραφής τα οποία έγραψε με την έμπνευση του αγίου πνεύματος αυτός ο πρώην Φαρισαίος και τώρα πιστός δούλος του Θεού. Τον καιρό που έγραψε στους Ρωμαίους, ο Παύλος είχε ήδη τελειώσει 2 μεγάλες περιοδείες κηρύγματος και είχε κάνει αρκετό μέρος της τρίτης. Είχε ήδη γράψει άλλες 5 θεόπνευστες επιστολές: Πρώτη και Δεύτερη Προς Θεσσαλονικείς, Προς Γαλάτας, Πρώτη και Δεύτερη Προς Κορινθίους. Εντούτοις, φαίνεται πως είναι κατάλληλο το ότι στις σύγχρονες εκδόσεις της Αγίας Γραφής η Προς Ρωμαίους επιστολή βρίσκεται πριν από τις άλλες, εφόσον αναλύει διεξοδικά την καινούρια ισότητα μεταξύ Ιουδαίων και μη Ιουδαίων, των δυο τάξεων στις οποίες κήρυξε ο Παύλος. Αναπτύσσει ένα σημείο στροφής στην πολιτεία του Θεού με το λαό του και δείχνει ότι οι θεόπνευστες Εβραϊκές Γραφές είχαν προείπει από πολύ παλιά ότι τα καλά νέα επρόκειτο να κηρυχτούν και στους μη Ιουδαίους.

2. (α) Ποια προβλήματα εξετάζει ο Παύλος στην Προς Ρωμαίους; (β) Τι αποδεικνύεται αδιάσειστα μ’ αυτή την επιστολή;

² Ο Παύλος, χρησιμοποιώντας τον Τέρτιο ως γραμματέα, συνδυάζει τη γοργή διαδοχή επιχειρημάτων μ’ έναν καταπληκτικό αριθμό παραθέσεων από τις Εβραϊκές Γραφές και συγκροτεί έτσι ένα από τα πιο δυναμικά βιβλία των Χριστιανικών Ελληνικών Γραφών. Με αξιοθαύμαστα όμορφη γλώσσα, εξετάζει τα προβλήματα που ανέκυπταν όταν οι Χριστιανικές εκκλησίες του 1ου αιώνα αποτελούνταν και από Ιουδαίους και από Έλληνες. Είχαν οι Ιουδαίοι προτεραιότητα επειδή ήταν απόγονοι του Αβραάμ; Είχαν οι ώριμοι Χριστιανοί το δικαίωμα, κάνοντας χρήση του γεγονότος ότι απελευθερώθηκαν από το Μωσαϊκό Νόμο, να γίνονται αιτία να προσκόπτουν οι πιο αδύνατοι Ιουδαίοι αδελφοί, οι οποίοι τηρούσαν ακόμη παλιά έθιμα; Στην επιστολή αυτή ο Παύλος απέδειξε αδιάσειστα ότι Ιουδαίοι και μη Ιουδαίοι είναι ίσοι ενώπιον του Θεού και ότι οι άνθρωποι ανακηρύσσονται δίκαιοι, όχι μέσω του Μωσαϊκού Νόμου, αλλά μέσω πίστης στον Ιησού Χριστό και με την παρ’ αξία καλοσύνη του Θεού. Ταυτόχρονα, ο Θεός απαιτεί να δείχνουν οι Χριστιανοί την πρέπουσα υποταγή στις διάφορες εξουσίες στις οποίες υπόκεινται.

3. Ποιο ήταν το ξεκίνημα της εκκλησίας της Ρώμης, και τι μπορεί να εξηγεί το ότι ο Παύλος ήξερε τόσο πολλούς εκεί;

³ Ποιο ήταν το ξεκίνημα της εκκλησίας της Ρώμης; Υπήρχε μια αρκετά μεγάλη ιουδαϊκή κοινότητα στη Ρώμη τουλάχιστον από τον καιρό που ο Πομπήιος κατέλαβε την Ιερουσαλήμ το 63 Π.Κ.Χ. Στο εδάφιο Πράξεις 2:10 αναφέρεται συγκεκριμένα ότι μερικοί απ’ αυτούς τους Ιουδαίους ήταν στην Ιερουσαλήμ την Πεντηκοστή του 33 Κ.Χ., όπου άκουσαν να κηρύττονται τα καλά νέα. Όσοι απ’ αυτούς τους κατοίκους της Ρώμης μεταστράφηκαν έμειναν στην Ιερουσαλήμ για να διδαχτούν από τους αποστόλους και, χωρίς αμφιβολία, αργότερα επέστρεψαν εκεί—ίσως μερικοί να επέστρεψαν όταν ξέσπασε ο διωγμός στην Ιερουσαλήμ. (Πράξ. 2:41-47· 8:1, 4) Εξάλλου, οι άνθρωποι του καιρού εκείνου ταξίδευαν πολύ, και αυτό μπορεί να εξηγεί το ότι ο Παύλος γνώριζε προσωπικά τόσο πολλούς απ’ αυτούς που ανήκαν στην εκκλησία της Ρώμης, από τους οποίους μερικοί μπορεί να είχαν ακούσει τα καλά νέα στην Ελλάδα ή στην Ασία, ως αποτέλεσμα του κηρύγματος του Παύλου.

4. (α) Ποιες πληροφορίες δίνει η Προς Ρωμαίους σχετικά με την εκκλησία που υπήρχε σ’ εκείνη την πόλη; (β) Τι δείχνει το γεγονός ότι ο Ακύλας και η Πρίσκιλλα βρίσκονταν στη Ρώμη;

⁴ Οι πρώτες αξιόπιστες πληροφορίες γι’ αυτή την εκκλησία βρίσκονται στην επιστολή του Παύλου. Γίνεται φανερό απ’ αυτήν ότι η εκκλησία αποτελούνταν τόσο από Ιουδαίους όσο και από μη Ιουδαίους Χριστιανούς και ότι ο ζήλος τους ήταν αξιέπαινος. Ο Παύλος τούς λέει: «Η πίστις σας κηρύττεται εν όλω τω κόσμω» και «Η υπακοή σας διεφημίσθη εις πάντας». (Ρωμ. 1:8· 16:19) Ο Σουητώνιος, γράφοντας το 2ο αιώνα, αναφέρει ότι, στη διάρκεια της ηγεμονίας του Κλαύδιου (41-54 Κ.Χ.), οι Ιουδαίοι είχαν εκτοπιστεί από τη Ρώμη. Αλλά, αργότερα επέστρεψαν, όπως καταδεικνύεται από το γεγονός ότι ο Ακύλας και η Πρίσκιλλα βρίσκονταν στη Ρώμη. Αυτοί ήταν Ιουδαίοι τους οποίους συνάντησε ο Παύλος στην Κόρινθο και οι οποίοι είχαν φύγει από τη Ρώμη τον καιρό του διατάγματος του Κλαύδιου, αλλά οι οποίοι είχαν γυρίσει στη Ρώμη τον καιρό που ο Παύλος έγραψε στην εκεί εκκλησία.—Πράξ. 18:2· Ρωμ. 16:3.

5. Ποια στοιχεία πιστοποιούν την αυθεντικότητα της Προς Ρωμαίους;

⁵ Η αυθεντικότητα της επιστολής είναι αδιάσειστα εξακριβωμένη. Συγγραφέας της είναι, όπως λέει η εισαγωγή, ο «Παύλος, δούλος Ιησού Χριστού, προσκεκλημένος απόστολος, . . . προς πάντας τους όντας εν Ρώμη αγαπητούς του Θεού, προσκεκλημένους αγίους». (Ρωμ. 1:1, 7) Η εξωτερική τεκμηρίωση γι’ αυτή την επιστολή είναι από τις αρχαιότερες που έχουν βρεθεί για τις Χριστιανικές Ελληνικές Γραφές. Ο Πέτρος χρησιμοποιεί τόσο πολλές όμοιες εκφράσεις στην πρώτη του επιστολή, η οποία γράφτηκε πιθανόν 6 ως 8 έτη αργότερα, ώστε πολλοί λόγιοι πιστεύουν ότι πρέπει να είχε ήδη δει ένα αντίγραφο της Προς Ρωμαίους. Η Προς Ρωμαίους θεωρούνταν αδιαμφισβήτητα μέρος των συγγραμμάτων του Παύλου και ως τέτοιο σύγγραμμα την ανέφερε ο Κλήμης της Ρώμης, ο Πολύκαρπος της Σμύρνης και ο Ιγνάτιος της Αντιόχειας, που όλοι τους έζησαν στο τέλος του 1ου και στην αρχή του 2ου αιώνα Κ.Χ.

6. Πώς επιβεβαιώνει ένας αρχαίος πάπυρος την κανονικότητα του βιβλίου Προς Ρωμαίους;

⁶ Το βιβλίο Προς Ρωμαίους βρίσκεται, μαζί με 8 άλλες επιστολές του Παύλου, σ’ έναν κώδικα που ονομάζεται Πάπυρος Τσέστερ Μπίτι Αρ. 2 (P⁴⁶). Σχετικά μ’ αυτόν τον αρχαίο κώδικα ο Σερ Φρέντερικ Κένιον έγραψε: «Έχουμε, λοιπόν, ένα σχεδόν πλήρες χειρόγραφο των επιστολών του Παύλου, γραμμένο προφανώς γύρω στην αρχή του τρίτου αιώνα».a Οι ελληνικοί Βιβλικοί πάπυροι της συλλογής Τσέστερ Μπίτι είναι αρχαιότεροι από το πασίγνωστο Σιναϊτικό Χειρόγραφο και από το Βατικανό Χειρόγραφο Αρ. 1209, τα οποία είναι και τα δυο του 4ου αιώνα Κ.Χ. Και αυτά, επίσης, περιέχουν το βιβλίο Προς Ρωμαίους.

7. Ποιες αποδείξεις υπάρχουν για να καθοριστεί ο τόπος και ο χρόνος συγγραφής της Προς Ρωμαίους;

⁷ Πότε και από πού γράφτηκε η Προς Ρωμαίους; Δεν υπάρχει διαφωνία μεταξύ των Βιβλικών σχολιαστών σχετικά με το ότι αυτή η επιστολή γράφτηκε από την Ελλάδα, πιθανότατα από την Κόρινθο, όταν ο Παύλος, προς το τέλος του τρίτου ιεραποστολικού ταξιδιού του, επισκέφθηκε την Κόρινθο και έμεινε εκεί μερικούς μήνες. Οι εσωτερικές αποδείξεις δείχνουν ότι η Κόρινθος ήταν ο τόπος συγγραφής. Ο Παύλος έγραψε αυτή την επιστολή από το σπίτι του Γάιου, ο οποίος ήταν μέλος τής εκεί εκκλησίας, και δίνει ευνοϊκές συστάσεις για τη Φοίβη από την κοντινή εκκλησία των Κεγχρεών, το επίνειο της Κορίνθου. Απ’ ό,τι φαίνεται, η Φοίβη ήταν αυτή που πήγε την επιστολή στη Ρώμη. (Ρωμ. 16:1, 23· 1 Κορ. 1:14) Στο εδάφιο Ρωμαίους 15:23, ΜΝΚ, ο Παύλος έγραψε: ‘Δεν έχω πια ανέπαφο τομέα σ’ αυτές τις περιοχές’, και δείχνει στο επόμενο εδάφιο ότι έχει σκοπό να επεκτείνει το ιεραποστολικό του έργο δυτικά, προς την Ισπανία. Ο Παύλος θα μπορούσε κάλλιστα να γράψει αυτά τα λόγια κατά το τέλος της τρίτης περιοδείας του, στις αρχές του 56 Κ.Χ.

ΤΙ ΠΕΡΙΕΧΕΙ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΠΡΟΣ ΡΩΜΑΙΟΥΣ

8. (α) Τι λέει ο Παύλος για την αποστολή του; (β) Πώς δείχνει ότι και οι Ιουδαίοι και οι Έλληνες είναι άξιοι μόνο για την οργή του Θεού;

⁸ Η απροσωποληψία του Θεού απέναντι σε Ιουδαίους και Εθνικούς (1:1–2:29). Τι λέει ο θεόπνευστος Παύλος στους Ρωμαίους; Στα αρχικά του λόγια λέει ότι αυτός είναι απόστολος που εκλέχθηκε από τον Χριστό για να διδάξει στα έθνη «υπακοήν [δια] πίστεως». Εκφράζει τη θερμή του επιθυμία να επισκεφτεί τους αγίους στη Ρώμη, ‘να συμπαρηγορηθεί [να ανταλλάξει ενθάρρυνση, ΜΝΚ]’ μ’ αυτούς και να κηρύξει ανάμεσά τους τα καλά νέα, τα οποία «είναι δύναμις Θεού προς σωτηρίαν εις πάντα τον πιστεύοντα». Όπως είχε γραφτεί πριν από πολύ καιρό, ο δίκαιος θα ζήσει «εκ πίστεως». (1:5, 12, 16, 17) Τόσο οι Ιουδαίοι όσο και οι Έλληνες, όπως δείχνει ο ίδιος, είναι άξιοι μόνο για την οργή του Θεού. Η ασέβεια των ανθρώπων είναι αδικαιολόγητη, γιατί «τα αόρατα [οι αόρατες ιδιότητες, ΜΝΚ] [του Θεού] βλέπονται φανερώς από κτίσεως κόσμου». (1:20) Ωστόσο, τα έθνη, δείχνοντας ανοησία, μετατρέπουν σε θεούς διάφορα δημιουργήματα. Εντούτοις, οι Ιουδαίοι δεν θα πρέπει να κρίνουν αυστηρά τα έθνη, αφού κι αυτοί είναι ένοχοι αμαρτιών. Και οι δυο τάξεις θα κριθούν ανάλογα με τα έργα τους, γιατί ο Θεός δεν είναι προσωπολήπτης. Ο αποφασιστικός παράγοντας δεν είναι η περιτομή της σάρκας· «Ιουδαίος είναι ο εν τω κρυπτώ Ιουδαίος, και περιτομή η της καρδίας».—2:29.

9. (α) Σε τι υπερέχουν οι Ιουδαίοι, και ωστόσο ποια εδάφια παραθέτει ο Παύλος για να δείξει ότι όλοι είναι «υπό αμαρτίαν»; (β) Πώς, λοιπόν, θα ανακηρυχθεί δίκαιος κάποιος άνθρωπος, και ποιο παράδειγμα υποστηρίζει αυτό το επιχείρημα;

⁹ Μέσω πίστης όλοι ανακηρύσσονται δίκαιοι (3:1–4:25). «Τις λοιπόν η υπεροχή του Ιουδαίου;» Μεγάλη, γιατί στους Ιουδαίους εμπιστεύτηκε ο Θεός τα ιερά λόγια του. Κι όμως, ‘Ιουδαίοι τε και Έλληνες είναι πάντες υπό αμαρτίαν’, και κανείς δεν είναι «δίκαιος» στα μάτια του Θεού. Παρατίθενται 7 περικοπές από τις Εβραϊκές Γραφές για να αποδειχθεί αυτό το σημείο. (Ρωμ. 3:1, 9-18· Ψαλμ. 14:1-3· 5:9· 140:3· 10:7· Παρ. 1:16· Ησ. 59:7, 8· Ψαλμ. 36:1) Ο Νόμος αποκαλύπτει την αμαρτωλότητα του ανθρώπου, ώστε «εξ έργων νόμου δεν θέλει δικαιωθή [ανακηρυχθεί δίκαιη, ΜΝΚ] ουδεμία σαρξ». Εντούτοις, μέσω της παρ’ αξία καλοσύνης του Θεού και της απολύτρωσης, και οι Ιουδαίοι και οι Έλληνες ανακηρύσσονται δίκαιοι «δια της πίστεως χωρίς των έργων του νόμου». (Ρωμ. 3:20, 28) Ο Παύλος υποστηρίζει αυτό το επιχείρημα αναφέροντας το παράδειγμα του Αβραάμ, ο οποίος λογίστηκε δίκαιος, όχι λόγω των έργων του ή της περιτομής, αλλά λόγω της υποδειγματικής πίστης του. Έτσι ο Αβραάμ έγινε πατέρας, όχι μόνο των Ιουδαίων, αλλά «πάντων των πιστευόντων».—4:11.

10. (α) Τι έγινε και άρχισε να βασιλεύει ο θάνατος; (β) Τι προέκυψε μέσω της υπακοής του Χριστού, αλλά ποια προειδοποίηση δίνεται σχετικά με την αμαρτία;

¹⁰ Όχι πια δούλοι της αμαρτίας, αλλά της δικαιοσύνης μέσω του Χριστού (5:1–6:23). Μέσω ενός ανθρώπου, του Αδάμ, εισήλθε η αμαρτία στον κόσμο, και η αμαρτία έφερε το θάνατο, «και ούτω διήλθεν ο θάνατος εις πάντας ανθρώπους, επειδή πάντες ήμαρτον». (5:12) Ο θάνατος βασίλευσε από τον Αδάμ ως τον Μωυσή. Όταν δόθηκε ο Νόμος μέσω του Μωυσή, η αμαρτία αφθονούσε και ο θάνατος εξακολουθούσε να βασιλεύει. Αλλά η παρ’ αξία καλοσύνη του Θεού αφθονεί τώρα ακόμη περισσότερο, και μέσω της υπακοής του Χριστού πολλοί ανακηρύσσονται δίκαιοι για αιώνια ζωή. Αυτό, όμως, δεν μας δίνει την άδεια να ζούμε στην αμαρτία. Όσοι βαφτίστηκαν «εις Χριστόν» πρέπει να είναι νεκροί ως προς την αμαρτία. Η παλιά τους προσωπικότητα θανατώθηκε, και αυτοί ζουν για τον Θεό. Δεν τους κυβερνάει πια η αμαρτία, αλλά αυτοί γίνονται δούλοι της δικαιοσύνης «προς αγιασμόν». «Ο μισθός της αμαρτίας είναι θάνατος, το δε χάρισμα του Θεού ζωή αιώνιος δια Ιησού Χριστού του Κυρίου ημών».—6:23.

11. (α) Με ποιο παράδειγμα δείχνει ο Παύλος την απελευθέρωση των Ιουδαίων Χριστιανών από το Νόμο; (β) Τι έκανε φανερό ο Νόμος, κι έτσι ποια πράγματα μάχονται μέσα στο Χριστιανό;

¹¹ Νεκροί ως προς το Νόμο, ζωοποιημένοι από το πνεύμα σε ενότητα με τον Χριστό (7:1–8:39). Ο Παύλος χρησιμοποιεί το παράδειγμα της συζύγου, η οποία είναι δεσμευμένη με τον άντρα της όσο καιρό αυτός ζει, αλλά είναι ελεύθερη να παντρευτεί άλλον αν αυτός πεθάνει, για να δείξει πώς, μέσω της θυσίας του Χριστού, οι Ιουδαίοι Χριστιανοί έγιναν νεκροί ως προς το Νόμο και ήταν ελεύθεροι να ανήκουν πια στον Χριστό και να καρποφορήσουν στον Θεό. Ο άγιος Νόμος έκανε την αμαρτία ακόμη πιο φανερή, και η αμαρτία έφερνε το θάνατο. Η αμαρτία, που κατοικεί στα σάρκινα σώματά μας, μάχεται εναντίον των καλών μας προθέσεων. Όπως λέει ο Παύλος: «Διότι δεν πράττω το αγαθόν, το οποίον θέλω· αλλά το κακόν, το οποίον δεν θέλω, τούτο πράττω». Οπότε, «δεν εργάζομαι αυτό πλέον εγώ, αλλ’ η αμαρτία η κατοικούσα εν εμοί».—7:19, 20.

12. Πώς γίνονται μερικοί συγκληρονόμοι με τον Χριστό, και ποια πράγματα υπερνικούν αυτοί;

¹² Τι μπορεί να σώσει τον άνθρωπο απ’ αυτή την άθλια κατάσταση; Ο Θεός μπορεί να ζωοποιήσει μέσω του πνεύματός του εκείνους που ανήκουν στον Χριστό! Αυτοί υιοθετούνται, ανακηρύσσονται δίκαιοι, γίνονται κληρονόμοι του Θεού και συγκληρονόμοι με τον Χριστό, και δοξάζονται. Σ’ αυτούς ο Παύλος λέει: «Εάν ο Θεός ήναι υπέρ ημών, τις θέλει είσθαι καθ’ ημών; Τις θέλει μας χωρίσει από της αγάπης του Χριστού;» Κανένας! Θριαμβευτικά διακηρύττει: «Υπερνικώμεν δια του αγαπήσαντος ημάς. Επειδή είμαι πεπεισμένος ότι ούτε θάνατος ούτε ζωή ούτε άγγελοι ούτε αρχαί ούτε δυνάμεις ούτε παρόντα ούτε μέλλοντα ούτε ύψωμα ούτε βάθος ούτε άλλη τις κτίσις θέλει δυνηθή να χωρίση ημάς από της αγάπης του Θεού τής εν Χριστώ Ιησού τω Κυρίω ημών».—8:31, 35, 37-39.

13. (α) Σύμφωνα με μια προφητεία, ποιοι περιλαμβάνονται στον πραγματικό Ισραήλ του Θεού, και αυτό σύμφωνα με ποια θεϊκή αρχή; (β) Γιατί απέτυχε ο σαρκικός Ισραήλ, αλλά τι είναι απαραίτητο για σωτηρία;

¹³ Ο «Ισραήλ» σώζεται μέσω πίστης και με το έλεος του Θεού (9:1–10:21). Ο Παύλος εκφράζει «λύπην μεγάλην» για τους συμπατριώτες του, τους Ισραηλίτες, αλλά αναγνωρίζει ότι δεν είναι πραγματικός «Ισραήλ» όλος ο σαρκικός Ισραήλ, εφόσον ο Θεός έχει την εξουσία να εκλέγει ως γιους όποιους επιθυμεί. Όπως φαίνεται από τον τρόπο που πολιτεύτηκε ο Θεός με τον Φαραώ και από το παράδειγμα με τον κεραμέα, «δεν είναι του θέλοντος ουδέ του τρέχοντος, αλλά του ελεούντος Θεού». (9:2, 6, 16) Εκείνος καλεί γιους «ουχί μόνον εκ των Ιουδαίων αλλά και εκ των εθνών», όπως προείπε από πολύ παλιά ο Ωσηέ. (Ωσηέ 2:23) Ο Ισραήλ απέτυχε επειδή επιδίωκε να κερδίσει την εύνοια του Θεού, όχι «εκ πίστεως, αλλ’ ως εκ των έργων», και επειδή πρόσκοψε στον Χριστό, την «πέτραν σκανδάλου». (Ρωμ. 9:24, 32, 33) Είχαν «ζήλον Θεού, αλλ’ ουχί κατ’ επίγνωσιν». Ο Χριστός είναι το τέλος του Νόμου για όσους πιστεύουν προς δικαιοσύνη, και προκειμένου να αποκτήσει κάποιος σωτηρία πρέπει ‘να διακηρύξει δημόσια ότι ο Ιησούς είναι Κύριος’ και να πιστέψει ‘ότι ο Θεός τον ήγειρε από τους νεκρούς’. (10:2· 10:9, ΜΝΚ) Αποστέλλονται κήρυκες προκειμένου να μπορέσουν οι άνθρωποι όλων των εθνών να ακούσουν, να πιστέψουν και να επικαλεστούν το όνομα του Ιεχωβά για να σωθούν.

14. Τι δείχνει ο Παύλος με το παράδειγμα του ελαιόδεντρου;

¹⁴ Το παράδειγμα με το ελαιόδεντρο (11:1-36). Λόγω της παρ’ αξία καλοσύνης, εκλέχθηκε ένα υπόλοιπο του φυσικού Ισραήλ, αλλά επειδή η πλειονότητα πρόσκοψε, «έγεινεν η σωτηρία εις τα έθνη». (11:11) Χρησιμοποιώντας το παράδειγμα ενός ελαιόδεντρου, ο Παύλος δείχνει πώς, εξαιτίας της έλλειψης πίστης του σαρκικού Ισραήλ, μπολιάστηκαν στο δέντρο μη Ιουδαίοι. Αλλά, οι μη Ιουδαίοι δεν πρέπει να χαίρονται για την απόρριψη του Ισραήλ, γιατί, εφόσον ο Θεός δεν φείσθηκε τα άπιστα φυσικά κλαδιά, δεν θα φεισθεί ούτε τα κλαδιά της αγριελιάς που έχουν μπολιαστεί από τα έθνη.

15. Τι περιλαμβάνει η παρουσίαση ζωντανών θυσιών στον Θεό;

¹⁵ Ανακαίνιση του νου· οι ανώτερες εξουσίες (12:1–13:14). Να παρουσιάσετε τα σώματά σας ως ζωντανή θυσία στον Θεό, συμβουλεύει ο Παύλος. Σταματήστε να «συμμορφόνεσθε με τον αιώνα τούτον», αλλά να «μεταμορφόνεσθε δια της ανακαινίσεως του νοός σας». Να μην είστε υπερήφανοι. Το σώμα του Χριστού, όπως το ανθρώπινο σώμα, έχει πολλά μέλη, που καθένα έχει διαφορετικές λειτουργίες, αλλά αυτά συνεργάζονται με ενότητα. Σε κανέναν μην ανταποδίδετε κακό αντί κακού. Αφήστε την εκδίκηση στον Ιεχωβά. Να νικάτε «δια του αγαθού το κακόν».—12:2, 21.

16. Πώς πρέπει να συμπεριφέρονται οι Χριστιανοί ενώπιον αυτών που κατέχουν εξουσία και άλλων;

¹⁶ Να υποτάσσεστε στις υπερέχουσες εξουσίες· αυτή είναι η διευθέτηση του Θεού. Να κάνετε το καλό και να μην οφείλετε σε κανέναν τίποτα εκτός από το να αγαπάτε ο ένας τον άλλον. Η σωτηρία πλησιάζει, ‘απορρίψτε λοιπόν τα έργα του σκότους και ενδυθείτε τα όπλα του φωτός’. (13:12) Να δείχνετε καλή διαγωγή και να μην περπατάτε σύμφωνα με τις επιθυμίες της σάρκας.

17. Ποια συμβουλή δίνεται σχετικά με τις επικρίσεις και την εποικοδόμηση των αδυνάτων;

¹⁷ Να τους υποδέχεστε όλους χωρίς προσωποληψία και χωρίς να τους κρίνετε (14:1–15:33). Να υποφέρετε εκείνους οι οποίοι, λόγω της ασθενούς πίστης τους, απέχουν από ορισμένες τροφές ή τηρούν γιορτές. Να μην κρίνετε τον αδελφό σας ούτε να γίνεστε αιτία να προσκόψει αυτός εξαιτίας του τι τρώτε και τι πίνετε, εφόσον ο Θεός κρίνει τον καθένα. Να επιδιώκετε την ειρήνη και τα πράγματα που εποικοδομούν, και να ανέχεστε τις αδυναμίες των άλλων.

18. (α) Ποια άλλα εδάφια παραθέτει ο Παύλος για να δείξει ότι ο Θεός αποδέχεται τους μη Ιουδαίους; (β) Πώς επωφελείται ο ίδιος ο Παύλος από την παρ’ αξία καλοσύνη του Θεού;

¹⁸ Ο απόστολος γράφει: «Όσα προεγράφησαν, δια την διδασκαλίαν ημών προεγράφησαν», και παραθέτει ακόμη 4 εδάφια από τις Εβραϊκές Γραφές ως τελική απόδειξη για το ότι οι θεόπνευστοι προφήτες προείπαν από πολύ παλιά πως οι υποσχέσεις του Θεού επρόκειτο να επεκταθούν και στα μη ιουδαϊκά έθνη. (Ρωμ. 15:4, 9-12· Ψαλμ. 18:49· Δευτ. 32:43· Ψαλμ. 117:1· Ησ. 11:1, 10) «Δια τούτο», νουθετεί ο Παύλος, «προσδέχεσθε αλλήλους, καθώς και ο Χριστός προσεδέχθη ημάς εις δόξαν Θεού». (Ρωμ. 15:7) Ο Παύλος εκφράζει εκτίμηση για την παρ’ αξία καλοσύνη που του δόθηκε από τον Θεό να είναι υπηρέτης στα έθνη, ‘ενασχολούμενος στο άγιο έργο των καλών νέων του Θεού’. Πάντοτε επιδιώκει να ανοίγει καινούριους τομείς, αντί ‘να οικοδομεί σε θεμέλιο άλλου’. Και δεν έχει τελειώσει ακόμη, γιατί σχεδιάζει, αφού προηγουμένως πάει ορισμένες συνεισφορές στην Ιερουσαλήμ, να κάνει μια ακόμη μεγαλύτερη περιοδεία κηρύγματος στη μακρινή Ισπανία και, πηγαίνοντας προς τα εκεί, να φέρει ‘ένα πλήρες μέτρο της ευλογίας από τον Χριστό’ στους πνευματικούς αδελφούς του στη Ρώμη.—15:16, 20, 29, ΜΝΚ.

19. Με ποιους χαιρετισμούς και με ποια προτροπή τελειώνει αυτή η επιστολή;

¹⁹ Τελικοί χαιρετισμοί (16:1-27). Ο Παύλος στέλνει προσωπικούς χαιρετισμούς σε 26 μέλη της εκκλησίας της Ρώμης ονομαστικά, καθώς και στους άλλους, και τους προτρέπει να αποφεύγουν τα άτομα που προξενούν διαιρέσεις και να είναι «σοφοί μεν εις το αγαθόν, απλοί [αθώοι, ΜΝΚ] δε εις το κακόν». Όλα είναι προς δόξα του Θεού «δια Ιησού Χριστού εις τους αιώνας· αμήν».—16:19, 27.

ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΩΦΕΛΙΜΟ

20. (α) Ποια λογική αιτία για πίστη στον Θεό παρουσιάζει το βιβλίο Προς Ρωμαίους; (β) Με ποιο παράδειγμα καταδεικνύεται η δικαιοσύνη και το έλεος του Θεού, και τι κάνει αυτό τον Παύλο να αναφωνήσει;

²⁰ Το βιβλίο Προς Ρωμαίους παρουσιάζει μια λογική βάση για πίστη στον Θεό, αναφέροντας ότι «τα αόρατα [οι αόρατες ιδιότητες, ΜΝΚ] αυτού βλέπονται φανερώς από κτίσεως κόσμου νοούμενα δια των ποιημάτων, η τε αΐδιος [αιώνια, ΜΝΚ] αυτού δύναμις και η θειότης». Αλλά εκτός απ’ αυτό, προχωράει και εξυψώνει τη δικαιοσύνη Του και κάνει γνωστό το μεγάλο έλεός Του και την παρ’ αξία καλοσύνη Του. Αυτό μας επισημαίνεται πολύ ωραία με το παράδειγμα για το ελαιόδεντρο στο οποίο μπολιάζονται κλαδιά αγριελιάς όταν κόβονται τα φυσικά κλαδιά. Καθώς αναλογίζεται αυτή την αυστηρότητα και την καλοσύνη του Θεού, ο Παύλος αναφωνεί: «Ω βάθος πλούτου και σοφίας και γνώσεως Θεού. Πόσον ανεξερεύνητοι είναι αι κρίσεις αυτού και ανεξιχνίαστοι αι οδοί αυτού»!—1:20· 11:33.

21. Πώς δείχνει το βιβλίο Προς Ρωμαίους την περαιτέρω εξέλιξη του ιερού μυστικού του Θεού;

²¹ Το βιβλίο Προς Ρωμαίους, μ’ αυτό υπόψη, εξηγεί την περαιτέρω εξέλιξη του ιερού μυστικού του Θεού. Στη Χριστιανική εκκλησία δεν υπάρχει πια διάκριση μεταξύ Ιουδαίου και Εθνικού, αλλά την παρ’ αξία καλοσύνη του Ιεχωβά μέσω του Ιησού Χριστού μπορούν να την απολαμβάνουν άτομα απ’ όλα τα έθνη. «Δεν είναι προσωποληψία παρά τω Θεώ». «Ιουδαίος είναι ο εν τω κρυπτώ Ιουδαίος, και περιτομή η της καρδίας κατά πνεύμα, ουχί κατά γράμμα [όχι σύμφωνα με κάποιο γραπτό κώδικα, ΜΝΚ]». «Δεν είναι διαφορά Ιουδαίου τε και Έλληνος· διότι ο αυτός Κύριος είναι πάντων, πλούσιος προς πάντας τους επικαλουμένους αυτόν». Και αυτό επειδή σε όλους αυτούς, εκείνο που λογίζεται ως δικαιοσύνη είναι η πίστη, και όχι κάποια έργα.—2:11, 29· 10:12· 3:28.

22. Ποιες πρακτικές συμβουλές δίνει η Προς Ρωμαίους όσον αφορά τις σχέσεις μ’ αυτούς που δεν ανήκουν στην εκκλησία;

²² Οι πρακτικές συμβουλές που περιλαμβάνονται σ’ αυτή την επιστολή προς τους Χριστιανούς της Ρώμης είναι εξίσου ωφέλιμες για τους σημερινούς Χριστιανούς, οι οποίοι έχουν να αντιμετωπίσουν παρόμοια προβλήματα σ’ έναν ξένο προς αυτούς κόσμο. Ο Χριστιανός νουθετείται να ‘ειρηνεύει μετά πάντων ανθρώπων’, περιλαμβανομένων και αυτών που δεν ανήκουν στην εκκλησία. Κάθε ψυχή πρέπει να «υποτάσσηται εις τας ανωτέρας εξουσίας», γιατί αυτές αποτελούν διευθέτηση του Θεού και είναι αντικείμενο φόβου, όχι για τους νομοταγείς, αλλά για όσους κάνουν κακές πράξεις. Οι Χριστιανοί πρέπει να υποτάσσονται με το να είναι νομοταγείς, όχι μόνο λόγω του φόβου για την τιμωρία, αλλά λόγω της Χριστιανικής συνείδησης, και επομένως πρέπει να πληρώνουν τους φόρους τους, να αποδίδουν ό,τι οφείλουν να αποδίδουν στον καθέναν, να εκπληρώνουν τις υποχρεώσεις τους, να μη χρωστούν σε κανέναν τίποτα ‘εκτός από το να αγαπούν ο ένας τον άλλον’. Η αγάπη είναι εκπλήρωση του Νόμου.—12:17-21· 13:1-10.

23. Πώς τονίζει ο Παύλος τη σπουδαιότητα της δημόσιας διακήρυξης, και ποιο παράδειγμα δίνει σχετικά με την προετοιμασία για τη διακονία;

²³ Ο Παύλος τονίζει το ζήτημα της δημόσιας μαρτυρίας. Ενώ με την καρδιά πιστεύει κανείς προς δικαιοσύνη, με το στόμα κάνει «ομολογία [δημόσια διακήρυξη, ΜΝΚ]» προς σωτηρία. ‘Πας όστις επικαλεσθή το όνομα του Ιεχωβά θέλει σωθή’. Αλλά για να γίνει αυτό, είναι απαραίτητο να πάνε κήρυκες και να ‘αναγγείλουν καλά νέα για καλά πράγματα’. Εμείς θα είμαστε ευτυχείς αν βρισκόμαστε μεταξύ αυτών των κηρύκων, των οποίων η φωνή έχει φτάσει τώρα «εις τα πέρατα της οικουμένης»! (10:13, 15, 18) Και καθώς προετοιμαζόμαστε γι’ αυτό το έργο κηρύγματος, ας προσπαθούμε να εξοικειωνόμαστε με τις θεόπνευστες Γραφές όσο και ο Παύλος, ο οποίος σ’ αυτήν και μόνο την περικοπή (10:11-21) παραθέτει από τις Εβραϊκές Γραφές το ένα εδάφιο μετά το άλλο. (Ησ. 28:16· Ιωήλ 2:32· Ησ. 52:7· 53:1· Ψαλμ. 19:4· Δευτ. 32:21· Ησ. 65:1, 2) Εκείνος μπορούσε σωστά να πει: «Όσα προεγράφησαν, δια την διδασκαλίαν ημών προεγράφησαν, δια να έχωμεν την ελπίδα δια της υπομονής και της παρηγορίας των γραφών».—Ρωμ. 15:4.

24. Ποιες συμβουλές δίνει ο Παύλος για την ανάπτυξη ζήλου και καλών σχέσεων μέσα στην εκκλησία;

²⁴ Δίνονται εξαιρετικά πρακτικές συμβουλές για τις σχέσεις μέσα στη Χριστιανική εκκλησία. Όποια κι αν ήταν η προηγούμενη εθνική, φυλετική ή κοινωνική θέση τους, όλοι πρέπει να ανακαινίσουν το νου τους για να αποδίδουν στον Θεό ιερή υπηρεσία σύμφωνα με το θέλημά του, «το αγαθόν και ευάρεστον και τέλειον». (11:17-22· 12:1, 2) Τι πρακτική λογικότητα διέπει όλες τις συμβουλές του Παύλου που αναγράφονται στα εδάφια Ρωμαίους 12:3-16! Εκεί πραγματικά υπάρχουν εξαίρετες νουθεσίες για την ανάπτυξη ζήλου, ταπεινοφροσύνης και στοργής μεταξύ όλων εκείνων που ανήκουν στη Χριστιανική εκκλησία. Στα τελευταία κεφάλαια, ο Παύλος δίνει έντονες νουθεσίες λέγοντας να προσέχουν και να αποφεύγουν εκείνους που προξενούν διαιρέσεις, αλλά μιλάει, επίσης, για την αμοιβαία χαρά και αναζωογόνηση που προκύπτει από τις καθαρές συναναστροφές μέσα στην εκκλησία.—16:17-19· 15:7, 32.

25. (α) Ποια κατάλληλη άποψη και περαιτέρω κατανόηση δίνει η Προς Ρωμαίους σχετικά με τη Βασιλεία του Θεού; (β) Με ποιους τρόπους θα πρέπει να μας ωφελήσει η μελέτη της Προς Ρωμαίους;

²⁵ Ως Χριστιανοί, πρέπει να συνεχίσουμε να προσέχουμε τις μεταξύ μας σχέσεις. «Διότι η βασιλεία του Θεού δεν είναι βρώσις και πόσις, αλλά δικαιοσύνη και ειρήνη και χαρά εν Πνεύματι Αγίω». (14:17) Αυτή η δικαιοσύνη, η ειρήνη και η χαρά είναι η μερίδα ειδικά των ‘συγκληρονόμων του Χριστού’, οι οποίοι πρόκειται να γίνουν «συμμέτοχοι της δόξης αυτού» στην ουράνια Βασιλεία. Προσέξτε, επίσης, πώς επισημαίνει η Προς Ρωμαίους ακόμη ένα βήμα στην εκπλήρωση της υπόσχεσης για τη Βασιλεία που δόθηκε στην Εδέμ, λέγοντας: «Ο δε Θεός της ειρήνης ταχέως θέλει συντρίψει τον Σατανάν υπό τους πόδας σας». (Ρωμ. 8:17· 16:20· Γέν. 3:15) Καθώς ασκούμε πίστη σ’ αυτές τις σπουδαίες αλήθειες, ας εξακολουθήσουμε να είμαστε γεμάτοι με κάθε χαρά και ειρήνη και να έχουμε άφθονη ελπίδα. Ας είμαστε αποφασισμένοι να βγούμε νικητές μαζί με το Σπέρμα της Βασιλείας, επειδή είμαστε πεπεισμένοι ότι τίποτα πάνω στον ουρανό ή εδώ κάτω στη γη «ούτε άλλη τις κτίσις θέλει δυνηθή να χωρίση ημάς από της αγάπης του Θεού τής εν Χριστώ Ιησού τω Κυρίω ημών».—Ρωμ. 8:39· 15:13.

[Υποσημειώσεις]