Σύγχρονη Ιστορία των Μαρτύρων του Ιεχωβά

Μέρος ΙΔ΄—Ο Αγών Εισάγεται στα Δικαστήρια

ΟΙ ΣΚΛΗΡΟΙ θρησκευτικοί εχθροί της Εταιρίας Σκοπιά προσπάθησαν κατόπιν να στήσουν ένα νομικό φραγμό στη βροντή της φωνογραφικής δράσεως, η οποία από το 1933 και έπειτα είχε καταστρατηγήσει τη στραγγαλιστική λογοκρισία τους επί του ραδιοφώνου. Σ’ ένα δικαστήριο του Κοννέκτικουτ, κατόπιν μηνύσεως δύο Ρωμαιοκαθολικών, ένας μάρτυς του Ιεχωβά κατεδικάσθη επί διαταράξει της γαλήνης την 26η Απριλίου 1938 επειδή έπαιζε εις επήκοόν των μια πλάκα γραμμοφώνου που περείχε ομιλία του Δικαστού Ρόδερφορδ με τίτλον «Εχθροί», η οποία εξέθετε θαρραλέα τη δράσι της Ρωμαιοκαθολικής ιεραρχίας. Η άδικη εκείνη καταδίκη εφέρθη με διαδοχικές εφέσεις ως το Ανώτατο Δικαστήριο των Ηνωμένων Πολιτειών. Στις 20 Μαΐου 1940, οι εννέα δικασταί του ανωτάτου δικαστηρίου (μεταξύ των οποίων και ο Αρχιδικαστής Κάρολος Ήβανς Χιούς) ομοφώνως απεφάνθησαν υπέρ των μαρτύρων του Ιεχωβά. Υπεστηρίχθη ότι το να παίζεται, εις επήκων Καθολικών ένας δίσκος γραμμοφώνου που περιέχει ισχυρή επίθεσι εναντίον όλων των θρησκειών, ιδιαίτερα δε εναντίον του Ρωμαιοκαθολικισμού, αποτελεί ορθή διαγωγή, πλήρως διασφαλισμένη από το Σύνταγμα των Ηνωμένων Πολιτειών και δεν αποτελεί διατάραξιν της γαλήνης, ούτε υποκίνησιν προς διατάραξιν της γαλήνης. Το δικαστήριον είπε:

«Στον τομέα της θρησκευτικής πίστεως και στον τομέα των πολιτικών πεποιθήσεων, εγείρονται οξείες διαφορές. Και στους δύο τομείς οι δοξασίες ενός ανθρώπου μπορεί να φαίνωνται ως η πιο χονδροειδής πλάνη στον γείτονά του. Για να πείση τους άλλους ως προς τη δική του άποψι, ο συνήγορος της απόψεως αυτής καταφεύγει ενίοτε, όπως γνωρίζομε, στην υπερβολή, στον εξευτελισμό ανθρώπων οι οποίοι υπήρξαν, ή είναι, εξέχοντες στην εκκλησία ή στο κράτος, ακόμη δε και σε ψευδολογήματα. Αλλ’ ο λαός αυτού του έθνους προσδιώρισε υπό το φως της ιστορίας, ότι παρά την πιθανότητα υπερβολών και καταχρήσεων, οι ελευθερίες αυτές είναι, με την πάροδο του χρόνου, ουσιώδεις για τη διαφώτισι της κοινής γνώμης και για την ορθή πορεία των πολιτών μιας δημοκρατίας.» (α)a

Και στο 1948, σ’ έναν άλλο θρίαμβο των μαρτύρων του Ιεχωβά στο Ανώτατο Δικαστήριο, το δικαστήριο αυτό είπε:

«Τα μεγάφωνα είναι σήμερα απαραίτητα μέσα αποτελεσματικής δημοσίας ομιλίας. Το ηχητικό αυτοκίνητο έγινε μια παραδεδεγμένη μέθοδος πολιτικής εκστρατείας. Αποτελεί μέσον πλησιάσματος του λαού. . . . Η ενόχλησις από τις ιδέες μπορεί να μεταμφιεσθή σε ενόχλησι από τον ήχο. Η δύναμις της λογοκρισίας που ενυπάρχει σε μια τέτοιου είδους διάταξι αποκαλύπτει το κακόν της.» (β)b

Έτσι λοιπόν στη δεκαετηρίδα 1931-1940 οι τοξόται του «Χριστιανικού κόσμου» απέτυχαν και πάλι να σταματήσουν το ηχητικό έργο μαρτυρίας το οποίον εκτελούσαν συνεχώς οι απανταχού μάρτυρες του Ιεχωβά. Όσο για τον τρόπο της λατρείας των, οι μάρτυρες βγήκαν νικηταί από το θρησκευτικό πεδίον μάχης, με την παρ’ αξίαν αγαθότητα του Ιεχωβά!

Στην νεώτερη Αμερικανική ιστορία οι μάρτυρες του Ιεχωβά άφησαν το ανεξίτηλο σημάδι τους ως μαχηταί υπέρ των πολιτικών ελευθεριών, όχι μόνο για τους εαυτούς των αλλά και για όλους τους ειλικρινείς και ευθείς ανθρώπους. Παρατηρήστε τι λέγουν οι ιστορικοί:

«Σπάνια, αν αυτό συνέβη ποτέ, στο παρελθόν, μπόρεσε ένα άτομο ή μια ομάδα, να διαμορφώση—επί ένα διάστημα χρόνου—την πορεία οποιασδήποτε φάσεως του απεράντου σώματος της συνταγματικής μας νομοθεσίας. Αλλ’ αυτό μπορεί να γίνη, κι έγινε εδώ. Η ομάς αυτή είναι οι Μάρτυρες του Ιεχωβά. Με ένα συνεχή σχεδόν δικαστικόν αγώνα η οργάνωσις αυτή έκαμε δυνατή την κατάρτισι ενός ολοένα μεγαλυτέρου καταλόγου από «προηγούμενα» σχετικά με την εφαρμογή της Δεκάτης Τετάρτης Τροποποιήσεως περί ελευθερίας του λόγου και της θρησκείας. . . . Πιο πρόσφατα η ίδια δοκιμασία εφηρμόσθη στην κρατική νομοθεσία υπό την Δεκάτην Τετάρτην Τροποποίησιν. Κι έτσι ανεπτύχθη ένα σώμα προηγουμένων παγιωτικών κανόνων σχετικά με τα όρια παρεισδύσεως των Πολιτειών. Σ’ αυτή την ανάπτυξι συνέβαλαν κατά το πλείστον οι Μάρτυρες του Ιεχωβά, τόσον από άποψι ποσότητος όσο και σημασίας.» (γ)c

«. . . Ό,τι κι αν λεχθή για τους Μάρτυρας, αυτοί έχουν θάρρος μαρτύρων. Έχουν χρήματα για να προσλαμβάνουν δικηγόρους και να διεξάγουν δικαστικούς αγώνας. Αποτέλεσμα τούτου ήταν, ότι προσφάτως συνέβαλαν περισσότερο από κάθε άλλο δόγμα ή ομάδα στην ανάπτυξι του συνταγματικού νόμου περί θρησκευτικής ελευθερίας. Πιστέψτε με, αυτοί παγιώνουν τους νόμους. Άλλοτε μεν κερδίζουν, άλλοτε δε χάνουν.» (δ)d

«Είναι σαφές ότι τα σημερινά συνταγματικά εχέγγυα της προσωπικής ελευθερίας, όπως αυθεντικά ερμηνεύονται από το Ανώτατο Δικαστήριο των Ηνωμένων Πολιτειών, είναι πολύ ευρύτερα από ό,τι ήσαν πριν από την άνοιξι του 1938· το πλείστον δε μέρος της διευρύνσεως αυτής βρίσκεται στις τριάντα μία υποθέσεις των Μαρτύρων του Ιεχωβά (δεκαέξη αποφασιστικές γνωματεύσεις), των οποίων πρώτη ήταν η έφεσις Λόβελ κατά Πόλεως Γκρίφφιν. Αν ‘το αίμα των μαρτύρων αποτελή το σπέρμα της Εκκλησίας’, ποιο είναι το χρέος του Συνταγματικού Νόμου στη μαχητική επιμονή—ή θα έλεγα ίσως αφοσίωσι—της παραδόξου αυτής ομάδος;» (ε)e

Ποιο είναι το ιστορικό φόντο αυτής της μάχης στα δικαστήρια των εθνών;—Φιλιππησ. 1:7.

Όπως κατεδείχθη ήδη, η σταυροφορία που υιοθέτησε ο «Χριστιανισμός» να συλλαμβάνη τον λαόν του Ιεχωβά άρχισε στο 1928 στο Νότιον Αμπόυ της Νέας Ιερσέης. Στατιστικές συλλήψεων δεν ετηρούντο στην αρχή, αλλά στο 1933 για τις Ηνωμένες Πολιτείες μόνον υπήρχε κατάλογος 268 συλλήψεων· στο 1934 ήσαν 340· στο 1935 ήσαν 478, και στο 1936 έφθασαν τις 1149. (ς)f Στη Νέα Ιερσέη και στις γειτονικές πολιτείες κατ’ επανάληψιν φέρθηκαν στα δικαστήρια διαγγελείς της Βασιλείας κατηγορούμενοι ψευδώς ότι πωλούσαν έντυπα χωρίς άδεια, ότι διετάρασσαν την ειρήνη, ότι ήσαν γυρολόγοι χωρίς άδεια, ότι παρεβίαζαν τον νόμον περί Κυριακής αργίας, και εθεωρήθησαν ως παραγγελιοδόχοι ή πλανόδιοι έμποροι μάλλον παρά ως διάκονοι του ευαγγελίου. (ζ)g Ο λαός του Ιεχωβά εθεώρησε καθήκον του και υψηλό προνόμιό του να αντισταθή σ’ αυτή την παράνομη καταπάτησι των δικαιωμάτων του. Η Εταιρία συνέστησε νομικό τμήμα στο Μπρούκλυν για να δίνη συμβουλές και να βοηθή στην ολοφάνερη μάχη που ανεπτύσσετο. Εξεδόθη μια «διάταξις δίκης» και όλοι οι ευαγγελιζόμενοι την εμελέτησαν προσεκτικά για να μπορούν να κάνουν τις υπερασπίσεις των στα δικαστήρια. (η)h Ηκολουθήθη μια τακτική να γίνεται έφεσις εναντίον όλων των δυσμενών αποφάσεων. Αν δεν εφεσιβάλλοντο οι χιλιάδες των καταδικαστικών αποφάσεων, που εξεδίδοντο από τα μονομελή πλημμελειοδικεία, τα πταισματοδικεία και τα άλλα κατώτερα δικαστήρια, θα εσωρεύετο ένα βουνό από δυσμενή προηγούμενα σαν ένα γιγάντειο πρόσκομμα στο πεδίον της λατρείας. (θ)i Με τις εφέσεις όμως επετεύχθη ένα αντίθετο αποτέλεσμα, διότι τα ανώτερα δικαστήρια ήλθαν προς διάσωσιν των μαρτύρων για να επιβεβαιώσουν τα περί ελευθερίας λατρείας και λόγου δικαιώματα των ως διακόνων των αγαθών νέων που «αναγγέλλουν τη Βασιλεία του Ιεχωβά».

Έτσι μια φορά ακόμη οι μάρτυρες του Ιεχωβά ανέλαβαν την πρωτοβουλία εις πρόκλησιν αυτής της σταυροφορίας του κλήρου, ο οποίος εμηχανεύετο εναντίον των αδικίαν δια νόμου. Στην Αποκάλυψι 9:7-9 οι μάρτυρες παρομοιάζονται με «ακρίδες» σε εμπόλεμη κατάστασι. Αυτό άρχισε να εμφανίζεται με αξιοσημείωτο τρόπο στο 1933. Τότε προσεφέρθησαν εθελουσίως 12.600 ευαγγελιζόμενοι ως έτοιμοι για επείγουσα πρόσκλησι στην υπηρεσία του αγρού από σπίτι σε σπίτι με ειδικές αποστολές σε περιφέρειες τοπικής αντιδράσεως. Ωργανώθηκαν σε 78 τμήματα σε όλη τη χώρα των Ηνωμένων Πολιτειών. (ι)j Από δέκα έως 200 αυτοκίνητα, με πέντε εργάτας το καθένα, αποτελούσαν ένα τμήμα. Εχρησιμοποιείτο ειδική τακτική μαρτυρίας ανάλογα με το είδος της αντιδράσεως του κλήρου και της αστυνομίας, που προεβλέπετο ή συνηντάτο. Όταν συνελαμβάνοντο μάρτυρες στο σύνηθες έργον του αγρού, αμέσως απεστέλλετο έκθεσις στο Μπρούκλυν, οπότε εξαπεστέλλετο πρόσκλησις στο πλησιέστερο τμήμα να τεθή σε ενέργεια μια Κυριακή μετά από μικρό διάστημα για να γίνη πλήρης μαρτυρία με επίσκεψι κάθε κατοικίας ολοκλήρου της κοινότητος μέσα σε μια ή δύο ώρες. Κάθε φορά που απεστέλλετο μια επείγουσα πρόσκλησις για να ανταποκριθή το τμήμα στο καθήκον του, όλοι οι όμιλοι με τα αυτοκίνητά των παρουσιάζοντο σ’ έναν ειδικά καθορισμένο τόπο συναντήσεως μερικά μίλια μακριά από την πόλι που επρόκειτο να «πολιορκηθή». Εκεί εδίδοντο λεπτομερείς οδηγίες και καθωρίζετο δεόντως το μέρος της εδαφικής περιοχής που θα επεξεργάζετο κάθε όμιλος. Όταν οι «ακρίδες» ήσαν σε ενέργεια σ’ αυτές τις κοινότητες, στις οποίες τα πολιτικά όργανα, κατά διαταγήν του κλήρου, προσπαθούσαν ν’ απαγορεύσουν εντελώς και να κατασιωπήσουν το έργον της διακηρύξεως της Βασιλείας, αυτοί που διέκοπταν το έργον κατενικώντο από σωρείαν μαρτύρων. Δεν μπορούσαν τίποτε να κάμουν εκτός από το να συλλάβουν 20 ή 30 άτομα, όσα χωρούσε το εκεί κρατητήριο. Μ’ αυτόν τον τρόπο, όσο «πυρακτωμένος» κι αν ήταν ο τομεύς, σχεδόν κάθε σπίτι ελάμβανε το κήρυγμα από νέες ομάδες.

Το πολεμικό μέτωπο της Νέας Ιερσέης, που ήταν το πιο «πυρακτωμένο», απαιτούσε συχνά τα μεγάλα τμήματα της Νέας Υόρκης και της Νέας Ιερσέης, από 200 αυτοκινητικές μονάδες το καθένα (που περιελάμβαναν χίλιες «ακρίδες» το καθένα) για να δράσουν εκ περιτροπής, αναλόγως των εβδομαδιαίων συλλήψεων. Για περαιτέρω διαφώτισι των κατοίκων της «πολιορκημένης» κοινότητος, συνεδέοντο τακτικά οι αποτελεσματικές υπηρεσίες του ραδιοφωνικού σταθμού της Σκοπιάς WBBR με τη δράσι της ανατολικής τμηματικής αυτής εκστρατείας.—Δαν. 11:32, 33.

Στο Μπέθελ του Μπρούκλυν, μερικοί πεπειραμένοι ηθοποιοί, ικανοί στις απομιμήσεις, εσχημάτισαν ό,τι ωνομάσθη «Το Θέατρον του Βασιλέως». Ειδικεύθησαν στην πιστή αναπαράστασι συγχρόνων δικαστικών σκηνών και Βιβλικών δραμάτων. (ια)k Όταν στη διάρκεια της εβδομάδος ένας δικαστής επηρεασμένος από τον κλήρον διεξήγε μια δίκη λίγων μαρτύρων του Ιεχωβά που είχαν ψευδώς κατηγορηθή ενώπιόν του, ετηρούντο πλήρη εστενογραφημένα πρακτικά των όσων ελάμβαναν χώραν. Πραγματικά, υπήρχαν πάντοτε σχεδόν μερικές διαλεγμένες, κακόπιστες, αχαλίνωτες και άστοχες παρατηρήσεις που εγίνοντο από τους εκκλησιαστικούς και λαϊκούς εκπροσώπους και που απεδείκνυαν σαφώς τον σκοπό και την απόπειρά τους να «εξυφάνουν σκευωρία» εναντίον των κατηγορουμένων μαρτύρων. Την επόμενη Κυριακή, οι ηθοποιοί του Θεάτρου του Βασιλέως, αφού έκαναν επειγόντως δοκιμές από τα παρασκευασμένα γραπτά που εβασίζοντο στα εστενογραφημένα πρακτικά, και μετά από ευρεία προδιαφήμισι για τη δημιουργία μεγάλου ραδιοφωνικού ακροατηρίου, επεδείκνυαν δημοσία σε αναριθμήτους προθύμους ακροατάς τη δικαστική παρωδία τών κατά τόπους δικαστηρίων. Οι διώκται και οι μικροδικασταί, στρέφοντας αυτόν τον προβολέα της δημοσιότητος προς την παρωδηγημένη αστυνομία, έκαμαν γρήγορα πολλούς από τους κρατικούς αυτούς λειτουργούς πιο πανούργους στην απέναντι των μαρτύρων του Ιεχωβά συμπεριφορά των.

Ωστόσο, πολλά χρόνια συνεχίσθηκε αυτός ο αγών στη Νέα Ιερσέη, ώσπου τελικά στις 29 Νοεμβρίου 1939 το Ανώτατο Δικαστήριο των Ηνωμένων Πολιτειών έδωσε τη νίκη στους μάρτυρας του Ιεχωβά πάνω στην έφεσι Σνάιντερ κατά Νέας Ιερσέης. (ιβ)l Αυτή η απόφασις εβασίζετο στην αρχική νίκη του λαού του Ιεχωβά, στην έφεσι Λόβελ κατά Γκρίφφιν. (Η απόφασις επί της υποθέσεως Λόβελ, 303 Η.Π. 444, εξεδόθη ομόφωνα από το Ανώτατο Δικαστήριο των Ηνωμένων Πολιτειών, η δε γνωμάτευσις του δικαστηρίου εγράφη και απηγγέλθη από τον Αρχιδικαστή του Κάρολον Ήβανς Χιούς, στις 28 Μαρτίου 1938, επί μιας εφέσεως από την Πολιτεία Τζιόρτζια.) Μετά τον ενδεκαετή εκείνον αγώνα, η Νέα Ιερσέη και οι παρακείμενες πολιτείες σχεδόν εξ ολοκλήρου διέκοψαν τους δικαστικούς διωγμούς των τους οποίους είχαν συνεχίσει εφαρμόζοντας ψευδώς άσχετες δημοτικές διατάξεις και πολιτειακούς κανονισμούς.

ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΣΗΜΑΙΑΣ

Στο 1934, οι εχθροί των μαρτύρων του Ιεχωβά, ενωχλημένοι από μια άλλη αιτία δυσαρεσκείας, άρχισαν να προσπαθούν να «εξυφάνουν σκευωρία» εναντίον των στο ζήτημα της αποκλειστικής υποταγής των στον Υπέρτατον Κυρίαρχον, τον Ιεχωβά. Προεβλήθη το ζήτημα του χαιρετισμού της σημαίας. Πριν από δύο χρόνια, οι Εθνικοσοσιαλισταί στη Γερμανία είχαν προωθήσει τον υποχρεωτικό χαιρετισμό της σημαίας ως ένα μέσον στρατιωτικοποιήσεως του λαού της ηπειρωτικής Ευρώπης κάτω από τον αγκυλωτό σταυρό του Χίτλερ. Τώρα ένα παρόμοιο κύμα ψευδούς επιδείξεως πατριωτισμού εσάρωνε τις Ηνωμένες Πολιτείες και τον Καναδά. Το φθινόπωρον του 1935 ο τύπος έδωσε πολλή δημοσιότητα στην περίπτωσι του Κάρλτον Μπ. Νίκολς, Αμερικανού μαθητού σχολείου, νεαρής ηλικίας, γυιού ενός μάρτυρος του Ιεχωβά, ο οποίος αρνήθηκε να χαιρετήση την Αμερικανική σημαία. (ιγ)a Ο Ηνωμένος Τύπος εζήτησε από τον Πρόεδρο της Εταιρίας Σκοπιά να διατυπώση την επίσημη άποψι των μαρτύρων του Ιεχωβά στο νέο αυτό ζήτημα. (ιδ)b Στις 6 Οκτωβρίου 1935, με μια ραδιοφωνική εκπομπή, ο Δικαστής Ρόδερφορδ έδωσε την απάντησι με τη φημισμένη του διάλεξι πάνω ατό θέμα «Χαιρετισμός Σημαίας», που εδημοσιεύθη αμέσως σ’ ένα βιβλιάριο από 32 σελίδες με τίτλο «Νομιμοφροσύνη» και διενεμήθη σε εκατομμύρια αντίτυπα. Στη Γραφική αυτή απάντησι προς τον Αμερικανικό τύπο ετονίζετο ότι οι μάρτυρες του Ιεχωβά σέβονται τη σημαία, αλλ’ ότι οι Γραφικές υποχρεώσεις των και η σχέσις των προς τον Ιεχωβά τούς απαγόρευαν αυστηρά να χαιρετήσουν οποιαδήποτε εικόνα ή παράστασι, πράγμα που ισοδυναμούσε γι’ αυτούς με πράξι λατρείας αντίθετη προς τις αρχές της Δευτέρας από τις Δέκα Εντολές. (Έξοδ. 20:4-6) Επίσης υπεδεικνύετο ότι οι Χριστιανοί γονείς έχουν την πρωταρχική ευθύνη να διδάσκουν στα τέκνα τους την αληθινή θρησκεία και την ορθή πορεία όπως τα βλέπουν να καθορίζωνται μέσα στην Αγία Γραφή.

Χιλιάδες αθώων παιδιών των μαρτύρων του Ιεχωβά συνελήφθησαν στο κέντρον ακριβώς της εθνικής αυτής συζητήσεως. Τι θαυμάσια μαρτυρία έδωσαν με θάρρος αυτοί οι μικροί για την πρωταρχική αφοσίωσί τους στον ζώντα Θεόν, Ιεχωβά, υπεράνω οποιασδήποτε αφοσιώσεως στην πολιτεία! Στην ευγενική τους στάσι έναντι των χλευασμών και του εξοστρακισμού των από την πλειονότητα των συμμαθητών των εδοκιμάσθη το ποιόν τής από μέρους των γονέων Γραφικής εκπαιδεύσεως κατ’ οίκον αυτών των νεαρών. Τα παιδιά αυτά, με το να παραμείνουν σταθερά στην πιστότητά των προς τον Ιεχωβά, εδημιούργησαν ιστορία και επροξένησαν κατάπληξι ακόμη και στα ανώτατα συμβούλια του έθνους. Την 6η Νοεμβρίου του 1935, η Λίλιαν και ο Ουίλλιαμ Γκομπάιτις, τέκνα του Γουώλτερ Γκομπάιτις μάρτυρος του Ιεχωβά, αρνήθηκαν να χαιρετήσουν τη σημαία και απεβλήθησαν από το δημόσιο σχολείο της Μίνερσβιλ της Πενσυλβανίας. (ιε)c Η υπόθεσίς των, που προωθήθη στα ομοσπονδιακά δικαστήρια, είλκυσε την πανεθνική προσοχή, κι έγινε υπόθεσις δοκιμασίας ολοκλήρου της χώρας. Έφθασε ως το Ανώτατο Δικαστήριο της Ουάσιγκτον. Ο εβδομηκονταετής δικηγόρος Ι. Φ. Ρόδερφορδ, Πρόεδρος της Εταιρίας Σκοπιά, ενεφανίσθη προσωπικώς ενώπιον του Ανωτάτου Δικαστηρίου των Ηνωμένων Πολιτειών και υπεστήριξε την υπόθεσι υπέρ των μαρτύρων του Ιεχωβά. (ις)d Ενώ οι ομοσπονδιακές και πολιτειακές δικαστικές αρχές έκαναν μισή δεκαετηρίδα να εκδώσουν την ανώτατη απόφασί τους, οι μάρτυρες του Ιεχωβά, για να εκπαιδεύσουν τα τέκνα τους, αναγκάσθηκαν να οργανώσουν και χρηματοδοτήσουν ιδιωτικά σχολεία, γνωστά ως «Σχολεία της Βασιλείας». Τα ιδιωτικά αυτά οικοτροφεία ελειτούργησαν στην Πενσυλβανία, στη Μασσαχουσέττη, στη Νέα Ιερσέη, στη Μαίρυλαντ και στη Τζιόρτζια. (ιζ)e Τελικά, στις 3 Ιουνίου 1940, το Ανώτατο Δικαστήριο των Ηνωμένων Πολιτειών απεφάνθη με ψήφους 8 κατά 1 εναντίον των μαρτύρων του Ιεχωβά κι εγνωμοδότησε ότι, τα σχολικά συμβούλια, και όχι τα δικαστήρια, είναι αρμόδια να καθορίζουν τους κανόνας που πρέπει να επιβάλλονται στους μαθητάς των σχολείων. (ιη)f Μια μεγάλη απώλεια στον αγώνα υπέρ της ελευθερίας της λατρείας ήταν αυτή. Το πλήγμα αυτό της ήττης εξαπέλυσε άλλο ένα κύμα σκληρού διωγμού ως τις 14 Ιουνίου 1943, οπότε το Ανώτατο Δικαστήριο ανήρεσε τις προηγούμενες αποφάνσεις του. Όσο για την αντίδρασι της δεκαετίας του 1940, αυτή περιγράφεται στο προσεχές μέρος της πραγματείας μας.

(Ακολουθεί)

[Υποσημειώσεις]