Διδάσκει η Γραφή Αυτό που Πιστεύετε;

Ψευδείς πεποιθήσεις με την ανοχή κληρικών, αφθονούν στον «Χριστιανικό κόσμο». Ποιες δημοφιλείς πεποιθήσεις καταρρέουν όταν τεθούν σε έλεγχο για επαλήθευσι;

«ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ μπορούν να πηγαίνουν σε οποιαδήποτε εκκλησία,» ομολογεί ένας κληρικός της Χονολουλού, χωρίς υποψία περί ψευδούς διδασκαλίας.» Έτσι, σ’ αυτόν τον αιώνα της απάτης και του ψεύδους, εκατομμύρια ανθρώπων είναι χωρίς κρίσιν, και όταν ακόμη πρόκειται για τη ζωτική σφαίρα των θρησκευτικών πεποιθήσεων· παραδέχονται ό,τι ακούουν χωρίς έρευνα, έστω κι αν οι δοξασίες των διαφόρων εκκλησιών αλληλοσυγκρούωνται. Και μάλιστα παρά το ότι η Γραφή προείπε για μια αφθονία ψευδών θρησκευτικών πεποιθήσεων για τον παρόντα καιρόν: «Θέλει ελθεί καιρός, ότε δεν θέλουσιν υποφέρει την υγιαίνουσαν διδασκαλίαν· αλλά θέλουσιν επισωρεύσει εις εαυτούς διδασκάλους κατά τας ιδίας αυτών επιθυμίας, γαργαλιζόμενοι την ακοήν· και από μεν της αληθείας θέλουσιν αποστρέψει την ακοήν αυτών, εις δε τους μύθους θέλουσιν εκτραπή.»—2 Τιμ. 4:3, 4.

Διδάσκει η Γραφή αυτό που πιστεύετε; Πολλοί άνθρωποι δεν γνωρίζουν αν η Γραφή διδάσκη αυτό που πιστεύουν, διότι δεν διδάσκονται ούτε προτρέπονται ν’ ακολουθήσουν τον Γραφικό κανόνα: «Πάντα δοκιμάζετε.» (1 Θεσ. 5:21) Ένας εκπαιδευτής προσφάτως ετόνισε γιατί οι άνθρωποι δεν διδάσκονται να υποβάλλουν σ’ εξέτασι τις πεποιθήσεις των και γιατί οι άνθρωποι συχνά παραδέχονται ακόμη και μη ευλογοφανείς δοξασίες. Ο Καθηγητής Βάλτερ Κάουφμαν του Πανεπιστημίου του Πρίνστον, σε μια ομιλία του στο Κολλέγιο Κόλμπυ, Ουώτερβιλ, Μαίην, ωμίλησε για την ηθική και διανοητική χρεωκοπία της ωργανωμένης θρησκείας. Η εφημερίς Πρες Χέραλντ του Πόρτλαντ (Μαίην), 24ης Φεβρουαρίου 1959, αναγράφοντας την ομιλία του εκπαιδευτού, είπε:

«Ισχυριζόμενος ότι η κριτική σκέψις εξακολουθεί ν’ αποδοκιμάζεται, ετόνισε ότι και στις Ηνωμένες Πολιτείες ακόμη σήμερα σπανίως ακούει κανείς κάτι αυτού του είδους στο ραδιόφωνο, στην τηλεόρασι, ή σε περιοδικά μαζικής κυκλοφορίας. Ο Καθηγητής Κάουφμαν ανέφερε ότι η επιθυμία για κοινωνική επιδοκιμασία υποκινεί την προφορική αποδοχή των θρησκευτικών πίστεων σε πολλές περιπτώσεις. . . . Επιβεβαιώνοντας ότι πολλοί θρησκευτικοί ηγέται ιδιαιτέρως παραδέχονται την απιθανότητα των δοξασιών των, ο Καθηγητής Κάουφμαν κατήγγειλε την υποκρισία που τους εμποδίζει να δηλώνουν τόσο πολλά δημοσία. ‘Αν αυτοί οι ηγέται έλεγαν τι πραγματικά επίστευαν,’ εσχολίασε, ‘η ωργανωμένη θρησκεία θα κατέρρεε, και θα ετελειώναμε με τις ατομικές θρησκείες’.»

Πρέπει κανείς να φοβάται την κατάρρευσι εκείνου που είναι ψευδές; Όχι, βέβαια, διότι ο Ιησούς Χριστός είπε: «Η αλήθεια θέλει σας ελευθερώσει.» (Ιωάν. 8:32) Το ψεύδος δεν μπορεί να ελευθερώση κανένα. Οι άνθρωποι, λόγω της επιθυμίας των για κοινωνική επιδοκιμασία, της επιθυμίας τού να ευαρεστήσουν το σύνολον, αποδέχονται πολλές δοξασίες χωρίς να τις υποβάλλουν σ’ εξέτασι αν είναι αληθινές. Επειδή είναι πιο εύκολο να συμβαδίζουν με τα πλήθη αντί να εξηγούν στα πλήθη γιατί δεν μπορεί να συμβαδίζη κανείς με αυτά, πολλοί άνθρωποι θέλουν να πιστεύουν ό,τι πιστεύουν τα πλήθη αλλά με το να είναι κάτι δημοφιλές ποτέ δεν απεδείχθη βάσιμο μέσον για να κριθή η ποιότης μιας πίστεως. Όπως το διετύπωσε ένας συγγραφεύς: «Το γεγονός ότι μια γνώμη γίνεται ευρύτερα παραδεκτή διόλου δεν αποτελεί ένδειξιν ότι αυτή δεν είναι εντελώς παράλογη· πραγματικά, λόγω της μωρίας της πλειονότητος του ανθρωπίνου γένους, μια ευρέως διαδεδομένη πεποίθησις είναι πιο πιθανόν να είναι ανόητη παρά λογική.»

Ο Ιησούς ποτέ δεν παρεδέχετο μια δοξασία ή πίστι επειδή την παρεδέχοντο τα πλήθη· ο Ιησούς δεν ίδρυσε μια θρησκεία ευάρεστη στα πλήθη. Ο Χριστιανός πρέπει να ευαρεστή τον Θεό.

ΨΕΥΔΕΙΣ ΠΙΣΤΕΙΣ «ΠΕΡΑΝ ΠΑΣΗΣ ΑΡΙΘΜΗΣΕΩΣ»

Αυτό τούτο το γεγονός ότι οι κληρικοί ομολογούν ιδιαιτέρως, μερικές δε φορές δημοσία, ότι πολλές δοξασίες είναι απίθανες και ψευδείς, πρέπει να κάμη ένα άτομο να θέλη να εξελέγχη τις πεποιθήσεις του με την Αγία Γραφή. Πριν από λίγα χρόνια, ο Δρ Γ. Λ. Πέττιγκιλ της Πρώτης Βαπτιστικής Εκκλησίας της Νέας Υόρκης είπε: «Η Χριστιανική διδασκαλία που προσφέρεται τώρα αποτελεί κατάρα κι όχι ευλογία. . . . Το περισσότερο μέρος της είναι ψευδής θρησκεία που αγνοεί τις διδασκαλίες του Χριστού. . . . Τα ενενήντα εννέα τοις εκατό της θρησκείας σ’ αυτή την πόλι πρέπει ν’ απορριφθούν διότι δεν μπορεί κανείς να πιστεύη άνθρωπο και Θεό ταυτόχρονα.»—Τάιμς της Νέας Υόρκης, 10 Οκτωβρίου 1949.

Ένας άλλος κληρικός, ο Δρ Ντάνιελ Α. Πόλιγκ, απήντησε σ’ ένα ερώτημα στο τεύχος Μαρτίου 1957 του περιοδικού Κρίστσιαν Χέραλντ, στη στήλη «Ο Δόκτωρ Πόλιγκ Απαντά στα Ερωτήματά Σας.» Ο κληρικός αυτός γράφει τα εξής κατόπιν ερωτήσεως ενός, ο οποίος είχε ακούσει ότι υπήρχαν τουλάχιστον ογδόντα ψευδείς δοξασίες στη δημοφιλή θρησκεία: «Όσο για τις ψευδείς δοξασίες, μπορεί να υπάρχουν 80 ή μπορεί να υπάρχουν χίλιες. Είμαι βέβαιος ότι είναι πέραν πάσης αριθμήσεως, αλλ’ εφόσον γνωρίζετε τον Κύριον και ευρίσκεσθε μέσα στη χάρι Του όλα αυτά τα έτη, ασφαλώς έχετε τη μαρτυρία στην καρδιά σας από μέρα σε μέρα. Έχετε κάθε τι που χρειάζεται για την ειρήνη της διανοίας σας τώρα και για την αιώνια σωτηρία σας.»

Αλλ’ ομιλεί ο Ιεχωβά Θεός μ’ αυτόν τον τρόπο; Κάνει λευκές ο λόγος Αυτού, η Αγία Γραφή, τις ψευδείς δοξασίες, τις αποβάλλει σαν κάτι μηδαμινό, σαν να μην έχη ο Χριστιανός ευθύνη να γνωρίζη αν πιστεύη την αλήθεια ή την πλάνη; Τι πρέπει να φαντασθούμε για μια «Χριστιανοσύνη» με «πέραν πάσης αριθμήσεως» ψευδείς πεποιθήσεις; Ο Ιησούς Χριστός είπε: «Δεν είναι δένδρον καλόν το οποίον κάμνει καρπόν σαπρόν.» Οι ψευδείς δοξασίες αποτελούν σαπρόν καρπόν που χαρακτηρίζει τις θρησκευτικές οργανώσεις σύμφωνα με τον κανόνα που εξέθεσε ο Ιησούς: «Έκαστον δένδρον εκ του καρπού αυτού γνωρίζεται.»—Λουκ. 6:43, 44.

Ο λόγος του Θεού, αντί να πη ότι οι δοξασίες δεν ενδιαφέρουν, αναφέρει: «Εαυτούς εξετάζετε, αν ήσθε εν τη πίστει· εαυτούς δοκιμάζετε.» (2 Κορ. 13:5) Δεν έχομε τίποτα να φοβηθούμε κάνοντας αυτή την εξέτασι, δοκιμάζοντας τις πεποιθήσεις μας με τον μόνον κανόνα κρίσεως των θρησκευτικών διδασκαλιών—την Αγία Γραφή. Πραγματικά, δεν πρέπει να φοβούμεθα να κάνωμε αυτή την εξέτασι. Οι Χριστιανοί δεν πρέπει να είναι αρεστοί σε ανθρώπους αλλά αρεστοί στον Θεό.

Το να χρησιμοποιούμε τις Γραφές για να υποβάλλωμε σ’ εξέτασι δοξασίες είναι η πορεία που επαινείται στη Γραφή. Όταν ο Παύλος κι ο Σίλας πήγαν στη Βέροια, εκήρυξαν στους Ιουδαίους. Πώς αυτοί οι Ιουδαίοι ανταπεκρίθησαν στο Χριστιανικό αυτό κήρυγμα; Αυτοί «ήσαν ευγενέστεροι παρά τους εν Θεσσαλονίκη, καθότι εδέχθησαν τον λόγον μετά πάσης προθυμίας, εξετάζοντες καθ’ ημέραν τας γραφάς, αν ούτως έχωσι ταύτα.» (Πράξ. 17:11 ) Οι Βεροιείς δεν ήσαν φανατικοί ή παράλογοι. Δεν εβασίζοντο σε λόγον ανθρώπου μόνο. Οι Βεροιείς εδοκίμαζαν πάντα. Πώς; «Εξετάζοντες τας γραφάς.» Αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίον οι Χριστιανοί πρέπει να υποβάλλουν σ’ εξέτασι τις Χριστιανικές πεποιθήσεις. Ας εξετάζωμε, λοιπόν, προσεκτικά τις Γραφές για να δοκιμάζωμε μερικές κοινές δοξασίες.

Λάβετε τη δοξασία που λέγεται παγκόσμιος σωτηρία. Διδάσκει η Γραφή ότι όλοι οι άνθρωποι θα σωθούν παρά την πορεία της ενεργείας των; Ας απαντήση ο Ιησούς Χριστός: «Όστις πιστεύει εις τον Υιόν, έχει ζωήν αιώνιον· όστις όμως απειθεί εις τον Υιόν, δεν θέλει ιδεί ζωήν.» Υπάρχει ποινή για την εκούσια άγνοια και παρακοή στο αποκεκαλυμμένο θέλημα του Θεού. Γι’ αυτό ο Κύριος Ιησούς, στον Θείο πόλεμο του Αρμαγεδδώνος, ‘κάμνει εκδίκησιν εις τους μη γνωρίζοντας Θεόν, και εις τους μη υπακούοντας εις το ευαγγέλιον του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού· οίτινες θέλουσι τιμωρηθή με όλεθρον αιώνιον.’ Όχι, η Γραφή δεν διδάσκει παγκόσμια σωτηρία, αλλά, μάλλον, εκείνοι που θ’ αποκτήσουν αιώνια ζωή πρέπει όχι μόνο να πιστέψουν στον Κύριον Ιησούν, αλλά και να είναι ευπειθείς ακόλουθοί του.—Ιωάν. 3:36· 2 Θεσ. 1:8, 9.

Η διδασκαλία περί δεκάτων αποτελεί μια ευρέως παραδεδεγμένη δοξασία στον «Χριστιανικό κόσμο», οι δ’ εκκλησίες φορολογούν τους ενορίτας με το δέκα τοις εκατό του εισοδήματός των. Το διδάσκει αυτό η Γραφή ως Χριστιανική διδασκαλία; Ο δεκατισμός αποτελούσε μέρος του Νόμου του Μωυσέως. Αλλ’ οι Χριστιανοί δεν είναι κάτω από τον Νόμον εκείνον, όπως γράφει ο απόστολος του Χριστού: «Δεν είσθε υπό νόμον, αλλ’ υπό χάριν.» Ο Ιησούς, όταν εξαπέστειλε τους μαθητάς του να κηρύξουν, δεν τους έδωσε εντολή να φορολογούν τον λαό με δέκατα. Είπε: «Δωρεάν ελάβετε, δωρεάν δότε.» Ο Χριστιανικός τρόπος συλλογής χρημάτων για το έργον του Θεού είναι με προαιρετικές εισφορές. Γνωστοποιείται μια ανάγκη και κατόπιν οι Χριστιανοί δίνουν προαιρετικά. Δεν πρέπει να υπάρχη εξαναγκασμός, ούτε πίεσις, όπως λέγει ο Παύλος: «Έκαστος κατά την προαίρεσι της καρδίας αυτού, ουχί με λύπην, ή εξ ανάγκης· διότι τον ιλαρόν δότην αγαπά ο Θεός.»—Ρωμ. 6:14· Ματθ. 10:8· 2 Κορ. 9:7.

Διδάσκει η Γραφή τη δοξασία, που έχει διαδοθή ευρέως, ότι ο πλανήτης γη θα καταστραφή μια μέρα; Όταν η Γραφή ομιλή για το τέλος του κόσμου, δεν αναφέρεται στον πλανήτη γη, αλλά μάλλον στο τέλος του παρόντος συστήματος πραγμάτων. Ένας κόσμος κάποτε ετελείωσε στην εποχή του Νώε. Η γη, που κατεστράφη τότε, δεν ήταν αυτός ο πλανήτης, αλλ’ η ασεβής ανθρώπινη κοινωνία του καιρού εκείνου. Ο απόστολος Πέτρος έγραψε: «Οι ουρανοί έγειναν έκπαλαι, και η γη συνιστώσα εξ ύδατος και δι’ ύδατος· δια των οποίων ο τότε κόσμος απωλέσθη κατακλυσθείς υπό του ύδατος· οι δε σημερινοί ουρανοί και η γη, δια του αυτού λόγου είναι αποτεταμιευμένοι, φυλαττόμενοι δια το πυρ εις την ημέραν της κρίσεως και της απωλείας των ασεβών ανθρώπων.» Για να καταστρέψη την κοινωνία των ασεβών ανθρώπων, ο Θεός δεν χρειάζεται να καταστρέψη αυτόν τον πλανήτη, όπως το απέδειξε στην εποχή του Νώε. Για τον πλανήτη γη ο θεόπνευστος ψαλμωδός έγραψε: «Ο θεμελιών την γην επί την βάσιν αυτής, δια να μη σαλευθή εις τον αιώνα του αιώνος.» Η αληθινή Γραφική δοξασία είναι ότι «οι πραείς . . . θέλουσι κληρονομήσει την γην» και ότι ολόκληρη η γη θα γίνη ένας παράδεισος.—2 Πέτρ. 3:5-7· Ψαλμ. 104:5· 37:11· Λουκ. 23:43.

ΕΙΚΟΝΕΣ ΚΑΙ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ

Τι θα λεχθή για τη δοξασία ότι οι εικόνες είναι βοηθήματα στη Χριστιανική λατρεία; Μια προσεκτική μελέτη της Γραφής και της ιστορίας καταδεικνύει ότι οι πρώτοι Χριστιανοί απέφευγαν προσεκτικά να χρησιμοποιούν εικόνες. Η Βρεττανική Εγκυκλοπαιδεία, Τόμος ΙΒ΄, σελίς 750 (έκδοσις 1907) λέγει: «Αποτελούσε κοινή κατηγορία εναντίον των Χριστιανών από τους εχθρούς των το ότι δεν είχαν ‘ούτε βωμούς, ούτε ναούς, ούτε γνωστές εικόνες’ και ότι ‘δεν έστηναν εικόνα ή μορφήν κανενός θεού,’ για την κατηγορία δε αυτή ποτέ δεν προεβάλλετο άρνησις.» Η δικαιολογία για τη χρήσι των εικόνων με το να λέγεται ότι η τιμή που αποδίδεται σ’ αυτές είναι σχετική απλώς, δεν υποστηρίζεται από τη Γραφή. Ο Θεός είχε πει στους Ισραηλίτας να μη προσκυνούν καμμιά εικόνα. (Λευιτ. 26:1) Όταν οι Ισραηλίται ελάτρευαν τον χρυσούν μόσχον στο Σινά, εσκόπευαν να κάμουν μια βελτίωσι στη θρησκεία των. Είπαν: «Αύριον είναι εορτή εις τον Ιεχωβά.» Ο Θεός δεν επεδοκίμαζε τη χρήσι εικόνος στην καθαρή λατρεία. Αν δεν μεσολαβούσε η ικεσία του Μωυσέως, ο Ιεχωβά θα κατέστρεφε ολόκληρο το έθνος Ισραήλ. Οι Γραφικές αρχές αποκρούουν τη δοξασία ότι οι εικόνες αποτελούν Χριστιανική βοήθεια στη λατρεία. Ο Ιησούς είπε: «Ο Θεός είναι πνεύμα· και οι προσκυνούντες αυτόν, εν πνεύματι και αληθεία πρέπει να προσκυνώσι.»—Έξοδ. 32:5, ΜΝΚ· Ιωάν. 4:24.

Τι να λεχθή για τη δοξασία που έχει τόσο διαδοθή στον «Χριστιανικό κόσμο»—περί αθανασίας της ψυχής; Έχει γίνει κοινώς παραδεκτή, αλλά διδάσκει η Γραφή αυτή τη δοξασία; Ο ιστορικός Ιωάννης Λορντ, σχολιάζοντας το γεγονός ότι οι Εβραϊκές Γραφές δεν διδάσκουν αυτό το δόγμα, γράφει τα εξής στο βιβλίο Φώτα της Ιστορίας: «Αυτό το γεγονός είναι τόσο αξιοσημείωτο, ώστε μερικοί ανάγουν το ίδιο αυτό δόγμα στους σοφούς της Ελλάδος και της Αιγύπτου, όπως νοείται συνήθως· δηλαδή, μια αναγκαία ύπαρξις της ψυχής μετά θάνατον. Ενισχύονται δε με τις δηλώσεις εκείνες των αποστόλων, που παρουσιάζουν μια ευτυχή αθανασία ως το ειδικό δώρον του Θεού,—όχι μια αναγκαία ύπαρξι. . . . Αν η αθανασία δεν είναι δώρον, αλλά μια αναγκαία ύπαρξις, όπως υπέθετε ο Σωκράτης, φαίνεται παράδοξο το ότι οι ειδωλολάτραι φιλόσοφοι θα θεωριολογούσαν βαθύτερα κι από τους πατριάρχας της Ανατολής πάνω στο μυστηριώδες αυτό θέμα. Δεν μπορούμε να υποθέσωμε ότι ο Πλάτων ήταν βαθύτερα πληροφορημένος σ’ αυτό το θέμα παρά ο Αβραάμ κι ο Μωυσής.»

Η αλήθεια είναι ότι η αθανασία της ψυχής είναι ένα ειδωλολατρικό δόγμα. «Παρεισέδυσε στην Εκκλησία,» είπε κάποτε ο Βρεττανός πρωθυπουργός Ουίλλιαμ Γλάδστων, «από μια οπισθία θύρα—την οπισθία θύρα της Ελληνικής φιλοσοφίας.» Η αληθινή Γραφική δοξασία είναι ότι ο άνθρωπος είναι ψυχή· δεν έχει ψυχή. Το εδάφιον Γένεσις 2:7, ΜΝΚ, περιγράφοντας τον άνθρωπο, την ανθρώπινη ψυχή, λέγει : «Και έπλασεν Ιεχωβά ο Θεός τον άνθρωπον από χώματος εκ της γης· και ενεφύσησεν εις τους μυκτήρας αυτού πνοήν ζωής, και έγεινεν ο άνθρωπος εις ψυχήν ζώσαν.» Η ανθρώπινη αυτή ψυχή δεν είναι αθάνατη αλλά πεθαίνει. Εξετάστε τη Γραφή στο εδάφιον Ιεζεκιήλ 18:4: «Η ψυχή η αμαρτήσασα, αυτή θέλει αποθάνει.»

ΑΙΩΝΙΑ ΒΑΣΑΝΑ ΚΑΙ ΤΡΙΑΣ

Τα αιώνια βάσανα σ’ ένα πύρινο άδη αποτελούν δοξασία, η οποία καταρρέει, όταν κατανοηθή ότι το θεμέλιό της είναι το ψευδές δόγμα περί αθανασίας της ψυχής. Η αληθινή Γραφική δοξασία είναι ότι άδης είναι ο κοινός τάφος του ανθρωπίνου γένους. Δεν είναι αιώνιος. Ο Ιησούς Χριστός πήγε στον άδη της Γραφής, κι ανεστήθη απ’ αυτόν. (Πράξ. 2:31) Ο άδης μάλιστα πρόκειται να καταστραφή με την εκκένωσί του από τους νεκρούς κατόχους του με την ανάστασι των νεκρών: «Και ο θάνατος και ο άδης έδωκαν τους εν αυτοίς νεκρούς· και εκρίθησαν έκαστος κατά τα έργα αυτών. Και ο θάνατος και ο άδης ερρίφθησαν εις την λίμνην του πυρός· ούτος είναι ο δεύτερος θάνατος.» (Αποκάλ. 20:13, 14) Αντί να είναι ο άδης ένας πύρινος τόπος, καταστρέφεται ριπτόμενος μέσα σε μια συμβολική λίμνη πυρός, δηλαδή, σε μια κατάστασι αιωνίας καταστροφής. Το ότι ο άδης είναι τόπος βασάνων είναι μια ψευδής δοξασία: «Οι νεκροί δεν γνωρίζουσιν ουδέν.»—Εκκλησ. 9:5.

Και τι να πούμε για το δημοφιλές δόγμα του «Χριστιανικού κόσμου»—την τριάδα; Δεν πρέπει να εκπλήξη κανένα τώρα ότι είναι παγανιστικής προελεύσεως. Το δόγμα αυτό, εκτός του ότι δεν είναι ευλογοφανές, είναι και παράλογο και μη σύμφωνο με τη Γραφή. Κανένα Γραφικό εδάφιο δεν διδάσκει τριάδα.* Σύμφωνα με το δόγμα περί τριάδος, ο Πατήρ και ο Υιός είναι συναιώνιοι· αλλά για τον Ιησού Χριστό η Γραφή λέγει ότι αυτός είναι «πρωτότοκος πάσης κτίσεως» και «η αρχή της κτίσεως του Θεού.» Ούτε ίσοι είναι ο Πατήρ και ο Υιός, διότι ο Ιησούς εδήλωσε: «Ο Πατήρ μου είναι μεγαλύτερός μου.» Όσο για το άγιον πνεύμα, αυτό δεν είναι πρόσωπον, αλλ’ είναι η αόρατη ενεργός δύναμις του Θεού.—Κολ. 1:15· Αποκάλ. 3:14· Ιωάν. 14:28.

Η τριάς, λοιπόν, είναι άλλη μια από τις εσφαλμένες δοξασίες του «Χριστιανικού κόσμου», οι οποίες είναι «πέραν πάσης αριθμήσεως». Γιατί να ριψοκινδυνεύετε με ψευδείς δοξασίες; Δοκιμάστε τι είναι αναληθές και απορρίψατέ το. Δοκιμάστε τι είναι αληθινό και διακρατήστε το. Μόνον η αλήθεια μπορεί να ελευθερώση έναν και να τον καταστήση ικανόν να παραγάγη τον καλό καρπό της ορθής θρησκείας που είναι ευπρόσδεκτη στον Θεό.

[Υποσημειώσεις]