Μόρφωση—Τι Κοστίζει, Τι Προσφέρει

ΘΑ ΘΕΛΑΤΕ να πάρουν τα παιδιά σας μια καλή εκπαίδευση; ‘Ασφαλώς,’ θα πείτε. ‘Μια καλή εκπαίδευση εξαρτίζει ένα άτομο για καλύτερη ζωή. Ένα μορφωμένο άτομο έχει περισσότερα πλεονεκτήματα σε σύγκριση με ένα που έχει μικρή μόρφωση.’ Αυτό είναι αλήθεια. Οι Χριστιανοί γονείς, καθώς και άλλοι, θέλουν να έχουν τα παιδιά τους την καλύτερη δυνατή εκπαίδευση.

Αλλά τι περιλαμβάνει η «καλύτερη δυνατή εκπαίδευση»; Ένας Χριστιανός γνωρίζει ότι περιλαμβάνει τόσο κοσμική όσο και πνευματική μάθηση. Η πνευματική εκπαίδευση συνεχίζεται σ’ όλη μας τη ζωή, αλλά πόση κοσμική εκπαίδευση θα πρέπει να πάρει κανείς; Θα πρέπει να αρκεσθεί ένας νεαρός Χριστιανός στη βασική κοσμική εκπαίδευση; Ή θα πρέπει να φοιτήσει σε κολλέγιο ή πανεπιστήμιο; Αυτό το ερώτημα δεν είναι εύκολο να απαντηθεί γιατί, ενώ όλες οι εκπαιδεύσεις προσφέρουν οφέλη, επίσης κοστίζουν μερικά πράγματα. Με ποιο τρόπο;

Βασική Εκπαίδευση

Η εκπαίδευση αρχίζει πριν το παιδί πάει σχολείο. Ένας σοφός Χριστιανός γονέας εκπαιδεύει το παιδί του από τη βρεφική του ηλικία. Σε ποια πράγματα θα πρέπει να το εκπαιδεύσει; Ο απόστολος Παύλος υπενθύμισε στον Τιμόθεο ότι είχε εκπαιδευτεί «από βρέφους» να γνωρίζει τα «ιερά γράμματα,» δηλαδή το μέρος της Βίβλου που υπήρχε τότε. (2 Τιμόθεον 3:15) Έτσι, οι γονείς μπορούν να διδάσκουν τα παιδιά τους για τον Ιεχωβά Θεό, τον Ιησού Χριστό, τη σπουδαιότητα της βασιλείας του Θεού, και άλλες Γραφικές αλήθειες ενώ τα παιδιά είναι ακόμη μικρά.

Αν ένα νεαρό παιδί μπορεί να μάθει αυτά τα πράγματα, τότε είναι φανερό πως μπορεί επίσης να μάθει να διαβάζει και να γράφει, και οι σοφοί γονείς αφιερώνουν χρόνο για να τα διδάξουν αυτά. Έτσι, η εκπαίδευση του παιδιού πρέπει ν’ αρχίζει από μικρή ηλικία.

Κοστίζει αυτό τίποτα; Κοστίζει πολύ λίγο χρήμα, αλλά κοστίζει χρόνο και ενέργεια. Αξίζει όμως τον κόπο. Με μια τέτοια πρώιμη εκπαίδευση, το παιδί μπορεί ν’ αναπτύξει εγκάρδια αγάπη για τον Ιεχωβά και γρήγορα να καλλιεργήσει τις βασικές ικανότητες μαθήσεως.

Στις περισσότερες χώρες το κράτος δίνει τη βασική κοσμική εκπαίδευση για τα παιδιά όταν φτάσουν στην ηλικία των έξι περίπου χρόνων. Μολονότι αυτή η εκπαίδευση πληρώνεται κυρίως από χρήματα της φορολογίας, μπορεί, εντούτοις να χρειαστούν και άλλες δαπάνες. Επιρροές που οι γονείς δεν μπορούν να ελέγξουν αρχίζουν να διαπλάθουν τη σκέψη του παιδιού. Για πρώτη φορά στη ζωή του, το μικρό παιδί χωρίζεται από τους γονείς του για αρκετές ώρες τη μέρα. Έρχεται σε επαφή με παιδιά που δεν έχουν διδαχτεί πραγματικούς Χριστιανικούς τρόπους, και, επομένως, οι γονείς του πρέπει να προσέχουν ώστε να μην ξεχάσει την αρχική του εκπαίδευση.

Αξίζει αυτό τον κόπο; Έτσι πιστεύουν οι περισσότεροι γονείς. Στα σχολεία, τα παιδιά παίρνουν μεγάλη εκπαίδευση σε πολλούς τομείς γνώσεως. Μπορούν επίσης να αρχίσουν να μαθαίνουν τέχνες που θα τους είναι πολύτιμες σε ολόκληρη τη ζωή τους. Και μολονότι ζουν στο σπίτι, έχουν την ευκαιρία να εκδηλώσουν την αγάπη τους για τον Ιεχωβά όταν βρίσκονται μακρυά από τα άγρυπνα μάτια των γονέων τους.

Υπάρχει, όμως, μια τιμή που οι σοφοί Χριστιανοί γονείς δεν θα είναι πρόθυμοι να πληρώσουν. Δεν πιέζουν τα παιδιά τους να μελετούν τόσο σκληρά ώστε να τους μένει λίγος ή καθόλου χρόνος για να μελετήσουν τα «ιερά γράμματα» για να υπηρετήσουν τον Θεό. Γιατί όχι; Διότι, μολονότι η κοσμική εκπαίδευση έχει κάποια αξία, μόνο η εκπαίδευση που βασίζεται πάνω στα «ιερά γράμματα» μπορεί να ‘σοφίσει προς σωτηρία’ ένα άτομο. (2 Τιμόθεον 3:15) Ποιο είναι πιο σπουδαίο: Μια κοσμική μόρφωση που εξαρτίζει κάποιον για λίγα χρόνια ζωής; Ή μια εκπαίδευση που ετοιμάζει κάποιον για αιώνια ζωή;

Κολλέγια και Πανεπιστήμια

Σε πολλές χώρες, μετά τη στοιχειώδη εκπαίδευση οι νεαροί συνεχίζουν φυσιολογικά στη μέση εκπαίδευση. Στο σημείο αυτό πολλοί Χριστιανοί γονείς, θυμούνται πως ο Ιησούς είχε εκπαιδευτεί να είναι μαραγκός, και γι’ αυτό ενθαρρύνουν τα παιδιά τους να αποκτήσουν κάποιο είδος επαγγελματικής εκπαιδεύσεως. (Μάρκος 6:3) Γνωρίζουν ότι όταν οι νεαροί μεγαλώσουν, θα έχουν ευθύνες, και τώρα είναι ο κατάλληλος καιρός ν’ αρχίσουν να εξαρτίζονται για να τις χειριστούν.—1 Τιμόθεον 5:4, 8.

Μερικοί διερωτιούνται αν πρέπει να κατευθύνουν τα παιδιά τους προς μια πανεπιστημιακή μόρφωση. Γιατί; Σε μια φτωχή χώρα, η πανεπιστημιακή μόρφωση φαίνεται να είναι ο καλύτερος τρόπος για να προκόψει κανείς. Φαίνεται ότι προσφέρει οικονομική ασφάλεια, και άλλα πράγματα ακόμη. Ένας Νιγηριανός εκπαιδευτής είπε: «Οι πατέρες . . . θέλουν να γίνουν τα παιδιά τους γιατροί, μηχανικοί, αρχιτέκτονες, λογιστές για να υψώσουν την κοινωνική θέση της οικογένειάς τους.»

Αλλά, είναι αυτά τα πράγματα εκείνα που θα πρέπει να βάζουν στην πρώτη θέση οι γονείς όταν προγραμματίζουν τη μόρφωση των παιδιών τους; Πολλοί γονείς δεν το νομίζουν αυτό. Προτιμούν να αναζητούν άλλους τρόπους για να προετοιμάσουν τα παιδιά τους για τη ζωή. Γιατί; Διότι τα οφέλη από μια πανεπιστημιακή μόρφωση συχνά δεν αξίζουν τη δαπάνη.

Η Δαπάνη

Η εφημερίδα Ναϊτζήρια Ντέιλυ Τάιμς έγραψε για την οικονομική δαπάνη: «Κοινότητες έχουν υποβληθεί σε βαρείς φόρους· γονείς έχουν στερηθεί πολυτέλειες και καμιά φορά εντελώς τα απαραίτητα πράγματα, ενώ καλοαμειβόμενοι νεαροί έχουν συνεισφέρει σοβαρά μέρη των κερδών τους, και όλα για να εξασφαλίσουν ότι τα παιδιά τους και οι ίδιοι θα συμμετάσχουν στους καρπούς της ανώτερης εκπαιδεύσεως.

Είναι σοφό για τους Χριστιανούς γονείς να κάνουν τέτοιες θυσίες για να στείλουν τα παιδιά τους στο πανεπιστήμιο; Ίσως να μπορείτε να αντέξετε την οικονομική δαπάνη. Μήπως όμως υπάρχει κι άλλο τίμημα που θα πρέπει να σκεφτείτε; Συχνά, ναι. Για παράδειγμα, οι γονείς ενός νεαρού του επέτρεψαν να ταξιδέψει στην Ευρώπη και να φοιτήσει στο πανεπιστήμιο. Του έφερε η φοίτησή του εκεί οικονομική ασφάλεια, ή ύψωσε τη θέση της οικογένειάς του πίσω στην πατρίδα; Όχι. Με την προτροπή των νέων «φίλων» του στο πανεπιστήμιο, πήρε ναρκωτικά και πέθανε από υπερβολικές δόσεις. Ένας άλλος νεαρός Αφρικανός πήγε στο πανεπιστήμιο στις Ηνωμένες Πολιτείες. Τον έφεραν πίσω στην πατρίδα με πιθανή βλάβη του εγκεφάλου, από τα ναρκωτικά και τα οινοπνευματώδη ποτά. Τι τίμημα πλήρωσαν οι γονείς αυτών των νεαρών!

Άλλοι Χριστιανοί γονείς έχουν επίσης πληρώσει βαρύ τίμημα. Ένας νεαρός γράφτηκε σ’ ένα πανεπιστήμιο στη χώρα του, αλλά μακρυά από το σπίτι. Έπαψε να επικοινωνεί με τους συγχριστιανούς και σταμάτησε να υπηρετεί τον Ιεχωβά. Όλα τα πράγματα που είχε μάθει «από βρέφους» τα εγκατέλειψε, και τώρα αμφισβητεί ακόμη και τις διδασκαλίες της Βίβλου.

Δυστυχώς, αυτός ο νεαρός δεν είναι ο μόνος. Υπάρχουν κι άλλοι που ανατράφηκαν για να υπηρετήσουν τον Θεό και που τώρα είναι εξελικτές, αθεϊστές και επικριτές της Βιβλικής αλήθειας. Μήπως αυτό συμβαίνει επειδή η Βίβλος έχει άδικο και η σύγχρονη φιλοσοφία έχει δίκιο; Διόλου. Αυτό συμβαίνει γιατί αυτοί ήταν κάτω από τη συνεχή επίθεση άθεων ιδεών στο κολλέγιο ενώ είχαν αποχωριστεί από τους άλλους Χριστιανούς. Το αποτέλεσμα ήταν να εξασθενίσει η πίστη τους και τελικά να πεθάνει. Το λυπηρό είναι, ότι συχνά οι γονείς τους τούς έφεραν σ’ αυτή την κατάσταση.

«Φθείρουσι τα καλά ήθη αι κακαί συναναστροφαί,» είπε ο απόστολος Παύλος. (1 Κορινθίους 15:33) Μερικές από τις χειρότερες συναναστροφές που είναι δυνατές για ένα Χριστιανό—πνευματικά και ηθικά μιλώντας—βρίσκονται στους πανεπιστημιακούς χώρους. Οι παραπάνω πείρες δείχνουν τι μπορεί να συμβεί όταν άπειροι νεαροί, μακρυά από τις οικογένειές τους, ρίχνονται στο περιβάλλον της ανηθικότητας, των ναρκωτικών ή της καταχρήσεως των οινοπνευματωδών ποτών, της διαστροφής και των στασιαστικών πολιτικών ιδεών. Αξίζει ένα αυξημένο οικογενειακό γόητρο ή η πιθανότητα ενός πιο προσοδοφόρου επαγγέλματος το τίμημα που μπορεί να πληρωθεί;

Μια ισορροπημένη Άποψη

Αλλά, μπορεί να πει κανείς, δεν χάνουν όλοι οι Χριστιανοί που πηγαίνουν στο πανεπιστήμιο την πίστη τους ούτε πεθαίνουν από υπερβολική χρήση ναρκωτικών. Αυτό είναι σωστό. Μερικοί απόφοιτοι έγιναν πολύτιμα και σκληρά εργαζόμενα μέλη των Χριστιανικών εκκλησιών. Αλλά σκεφτείτε, ότι είναι επίσης αλήθεια πως όλα τα παιδιά που παίζουν σ’ ένα δρόμο με μεγάλη κίνηση δεν θα σκοτωθούν από περαστικά αυτοκίνητα. Μερικά θα επιζήσουν για να μεγαλώσουν. Αλλά θα αφήνατε τα παιδιά σας να παίξουν σ’ ένα δρόμο με μεγάλη κυκλοφορία αυτοκινήτων γιατί μπορεί και να μη σκοτωθούν;

Σημαίνει αυτό ότι είναι λάθος να φοιτάει κανείς σε πανεπιστήμιο; Αυτό είναι κάτι που ο κάθε γονέας πρέπει ν’ αποφασίσει για το δικό του παιδί. Όταν, όμως, το κάνει αυτό πρέπει να εξετάσει τα παραπάνω γεγονότα. Ίσως να μπορέσει ο φοιτητής να μείνει σπίτι και να φοιτήσει στο κολλέγιο. Ή ίσως μπορεί να μείνει κοντά σε συγγενείς που θα επιβλέπουν στενά τις παρέες του και θα τον ενθαρρύνουν έντονα να παραμένει δραστήριος στις Χριστιανικές του ευθύνες. Αλλά αφού εξεταστούν όλες οι περιστάσεις, θα αξίζει το χρόνο και τη προσπάθεια; Θα τον εξαρτίσει καλύτερα για να υπηρετήσει τον Θεό;

Πολλοί γονείς πιστεύουν ότι τα πιθανά οφέλη από μια πανεπιστημιακή μόρφωση δεν αξίζουν τις πιθανές φοβερές δαπάνες, ειδικά εκεί όπου τα παιδιά θα πρέπει να μείνουν χωρίς επίβλεψη σε μια άλλη πόλη ή χώρα. Αντίθετα, κατευθύνουν τα παιδιά τους σε κάποιο επάγγελμα. Για παράδειγμα, ενώ φοιτούν στη μέση εκπαίδευση, υπάρχουν μαθήματα σε διάφορα επαγγέλματα που μπορούν να βοηθήσουν ένα νεαρό να μάθει την τέχνη που θα τον καταστήσει ικανό να κερδίσει τα αναγκαία της ζωής όταν αποφοιτήσει; Σε μερικές χώρες υπάρχουν ειδικά επαγγελματικά σχολεία που διαρκούν περίπου ένα χρόνο και που μπορεί να μάθει κανείς μια τέχνη, ή εκείνοι που άρχισαν τη μέση εκπαίδευση να μπορούν να αναπτυχθούν περισσότερο.

Αυτοί οι γονείς σκέπτονται σοβαρά το πώς θέλουν να χρησιμοποιήσουν τη ζωή τους τα παιδιά τους. Μήπως θα θέλουν να φέρουν δόξα στην οικογένεια; να γίνουν πλούσια; ή να μπορούν να φροντίζουν τους γονείς τους όταν γεράσουν; Για μια οικογένεια χωρίς Χριστιανική πίστη, αυτοί οι σκοποί είναι κατανοητοί. Αλλά ασφαλώς ο Χριστιανός έχει ανώτερους στόχους.

Ο απόστολος Παύλος προειδοποίησε: «Όσοι δε θέλουσι να πλουτώσι πίπτουσιν εις πειρασμόν και παγίδα και εις επιθυμίας πολλάς ανοήτους και βλαβεράς, αίτινες βυθίζουσι τους ανθρώπους εις όλεθρον και απώλειαν.» (1 Τιμόθεον 6:9) Ο Ιησούς επίσης προειδοποίησε: «Δεν δύνασθε να δουλεύητε Θεόν και μαμμωνά [τα πλούτη].» (Ματθαίος 6:24) Δεν συμφωνείτε ότι ένας λόγος που τόσο πολλοί φοιτητές του πανεπιστημίου χάνουν την πίστη τους είναι ότι πολλοί απ’ αυτούς ‘δουλεύουν για τα πλούτη,’ ή «θέλουσι να πλουτώσι»; Επειδή παραλείπουν να βάλουν στην καρδιά τους τη Βιβλική συμβουλή για τη στάση που πρέπει να έχουν απέναντι στα υλικά αγαθά, γίνονται ευάλωτοι σε άλλες ιδέες και διαγωγή που καταστρέφει την πίστη.

Ο απόστολος Ιωάννης είπε: «Ο κόσμος παρέρχεται και η επιθυμία αυτού· όστις όμως πράττει το θέλημα του Θεού μένει εις τον αιώνα.» (1 Ιωάννου 2:17) Αν το πιστεύετε αυτό, τότε θα δώσετε στο παιδί σας τη μόρφωση που θα το εφοδιάσει κυρίως για να κάνει το θέλημα του Θεού. ‘Αλλά,’ μερικοί θα πουν, ‘η ζωή σήμερα είναι δύσκολη, και ένας νεαρός—ιδιαίτερα αν προέρχεται από φτωχό περιβάλλον—χρειάζεται όλη τη δυνατή βοήθεια που μπορεί να πάρει.’ Αυτό είναι σωστό. Αλλά ο Θεός μάς έχει υποσχεθεί ότι αν βάζουμε τη βασιλεία του πρώτη στη ζωή μας, όλα τα πράγματα που χρειαζόμαστε θα μας προστεθούν. (Ματθαίος 6:33) Μπορούμε να ζητήσουμε καλύτερη βοήθεια απ’ αυτή;

Ο βασιλιάς Δαβίδ, πριν γίνει βασιλιάς είχε αναγκαστεί να ζει σαν φυγάδας στην έρημο. Γι’ αυτό, ήξερε καλά τι σημαίνει να υφίστασαι στερήσεις. Και όμως είπε: «Νέος ήμην και ήδη εγήρασα, και δεν είδον δίκαιον εγκαταλελειμμένον ουδέ το σπέρμα αυτού ζητούν άρτον.» (Ψαλμός 37:25) Ο Θεός είναι εξ ίσου ικανός να μας βοηθήσει και τώρα όπως ήταν και στις μέρες του Δαβίδ αν βάζουμε τη βασιλεία του πρώτη στη ζωή μας.

Είναι βέβαιο, λοιπόν, ότι η καλύτερη μόρφωση που μπορούμε να δώσουμε στα παιδιά μας είναι εκείνη που κρατάει σε ισορροπία την πνευματική με την κοσμική εκπαίδευση. Η κοσμική εκπαίδευση έχει αξία. Αλλά αν η επιδίωξή της σημαίνει θυσία πνευματικών πραγμάτων, τότε δεν αξίζει τη δαπάνη. Σχετικά με την εκπαίδευση των παιδιών μας, είναι καλό ν’ ακολουθήσουμε τη συμβουλή του αποστόλου Παύλου: «Ο επίλοιπος καιρός είναι σύντομος, ώστε . . . και οι μεταχειριζόμενοι τον κόσμον τούτον [να είναι] ως μηδόλως μεταχειριζόμενοι· διότι το σχήμα του κόσμου τούτου παρέρχεται.»—1 Κορινθίους 7:29-31.

Τα αποτελέσματα μιας ισορροπημένης μορφώσεως φέρνουν σ’ όλους τους Χριστιανούς γονείς ευτυχία. Τα παιδιά μεγαλώνουν ισχυρά στην πίστη, αινώντας τον Θεό και τιμώντας τους γονείς τους. Πολλοί νεαροί Χριστιανοί, που ανατράφηκαν μ’ αυτό τον τρόπο, υπηρετούν τώρα σαν ολοχρόνιοι κήρυκες ή ιεραπόστολοι, και η ζωή τους είναι πραγματικά ικανοποιητική. Πόσο περήφανοι είναι οι γονείς τους γι’ αυτούς! Πραγματικά ‘θυμούνται τον Πλάστη τους στις ημέρες της νεότητάς τους,’ κι έτσι δείχνουν την πίστη τους σ’ Αυτόν, και όχι σ’ αυτό τον κόσμο.—Εκκλησιαστής 12:1.

Όταν αυτό το σύστημα τελειώσει οριστικά, οι νεαροί που έλαβαν και ανταποκρίθηκαν σε μια ισορροπημένη, θεοσεβή μόρφωση θα επιζήσουν, μαζί με τους θεοφοβούμενους γονείς τους, για να υπηρετούν για πάντα τον Θεό. Αυτό δεν είναι εκείνο που θέλετε για το παιδί σας; Τότε βοηθήστε το να πάρει μια εκπαίδευση που θα το ωφελήσει στην αιωνιότητα.—Ιωάννης 17:3.

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 13]

Αξίζουν τα πιθανά οφέλη μιας πανεπιστημιακής μορφώσεως, το τίμημα που μπορεί να πληρωθεί;

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 14]

Γονείς, πώς ελπίζετε να χρησιμοποιήσουν τα παιδιά σας τη ζωή τους;

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 15]

Αν η επιδίωξη κοσμικής μορφώσεως απαιτεί να θυσιαστούν πνευματικά πράγματα, τότε δεν αξίζει τη δαπάνη