Το Μυστήριο των Πυλών

ΠΟΛΛΑ άτομα γοητεύονται από τα μυστήρια—τις ιστορίες που περιέχουν αινίγματα και ίχνη τα οποία μπορεί κανείς να ερμηνεύσει με διάφορους τρόπους· ιστορίες που φτάνουν σ’ ένα απροσδόκητο τέλος, ίσως στην ανεύρεση κάποιου θησαυρού. Αν είστε τέτοιου είδους άτομο, θα απολαύσετε ‘Το Μυστήριο των Πυλών’.

Το μυστήριο άρχισε να εμφανίζεται στη Μεγιδδώ, μια πόλη στρατηγικής σημασίας που έλεγχε τους εμπορικούς και στρατιωτικούς δρόμους στην αρχαία Μέση Ανατολή. Οι αρχαιολόγοι έφεραν στο φως τα υπολείμματα μιας τεράστιας αμυντικής πύλης, για την οποία οι αποδείξεις τούς έπεισαν ότι ήταν από τον καιρό του Βασιλιά Σολομώντα. Πώς έμοιαζε αυτή η πύλη; Τα πρώτα ίχνη άρχισαν να εμφανίζονται.

Κοιτάξτε δεξιά την αναπαράσταση της αρχαίας Μεγιδδώ και ιδιαίτερα την περιοχή της πύλης η οποία τονίζεται. Ένας αρχαίος ταξιδιώτης ή ένα επιτιθέμενο στράτευμα που ανέβαινε το δρόμο για την οχυρωμένη πόλη, έφτανε κατ’ αρχήν σε μια πρώτη πύλη. Μέσα απ’ αυτήν υπήρχε μια πλατεία ή αυλή. Σ’ αυτό το χώρο, οποιοιδήποτε επιτιθέμενοι θα βρίσκονταν εκτεθειμένοι, καθώς θα προχωρούσαν και θα έστριβαν προς τα αριστερά για να φτάσουν στην κύρια αμυντική πύλη, η οποία αποτελεί την καρδιά του μυστηρίου μας.

Ορισμένοι οχυρωμένοι πύργοι συνέθεταν τις μπροστινές πλευρές της πύλης. Ολόκληρο το οικοδόμημα της πύλης ήταν χτισμένο, όχι με κοινές πέτρες ή με τούβλα, αλλά με τετραγωνισμένες πέτρες (προσεκτικά λαξευμένους ογκόλιθους) οι οποίες ήταν τυπικές της περιόδου του Σολομώντα. Υπήρχε όμως ένας χαρακτηριστικός τρόπος με τον οποίο ήταν χτισμένη η εσωτερική πλευρά της πύλης. Στις πλευρές ενός μακρύ προθάλαμου υπήρχαν ογκώδεις αψιδοστάτες ή χτιστά υποστυλώματα, που σχημάτιζαν έξι αίθουσες όπου θα μπορούσαν να τοποθετηθούν φρουροί. (Παράβαλε Ιεζεκιήλ 40:6, 10, 20, 21, 28, 29.) Σε φυσιολογικούς καιρούς, ένα άρμα ή μια ομάδα εμπόρων μπορούσε να περάσει εύκολα, αλλά το πράγμα θα διέφερε αν επρόκειτο για επιτιθέμενους οι οποίοι θα κατάφερναν με αλλεπάλληλα χτυπήματα να περάσουν τις βαριές κύριες πόρτες. Τα χτιστά υποστυλώματα θα ανάγκαζαν τους επιτιθέμενους να περάσουν από μια στενή δίοδο, δεχόμενοι έτσι το σφυροκόπημα των οπλισμένων επίλεκτων αντρών του στρατεύματος της Μεγιδδώ, οι οποίοι βρίσκονταν στις αίθουσες δεξιά και αριστερά.

Τώρα το μυστήριο μετατοπίζεται βόρεια της Θάλασσας της Γαλιλαίας, στον γήλοφο ή τύμβο της αρχαίας Ασώρ, όπου ο Καθηγητής Τζον Γκάρστανγκ έκανε ανασκαφές το 1928. Ο Ισραηλινός αρχαιολόγος Γιγκαέλ Γιαντίν άρχισε να εργάζεται σ’ αυτόν τον τεράστιο γήλοφο το 1955. Είχε υπόψη του τη δήλωση της Αγίας Γραφής που έλεγε: «Ούτος δε είναι ο τρόπος του φόρου, τον οποίον επέβαλεν ο βασιλεύς Σολομών, δια να οικοδομήση τον οίκον του Κυρίου [Ιεχωβά (ΜΝΚ)] και . . . το περιτείχισμα της Ιερουσαλήμ και την Ασώρ και την Μεγιδδώ και την Γεζέρ». (1 Βασιλέων 9:15) Φαινόταν λογικό ότι οι μηχανικοί του Σολομώντα θα ακολουθούσαν ένα γενικό σχέδιο για να οχυρώσουν με παρόμοιο τρόπο τις άλλες πόλεις που ξανάχτισαν. Υπήρχαν αυτές οι πύλες του Σολομώντα και στην Ασώρ;

Καθώς οι εργάτες του Γιαντίν προχωρούσαν τις ανασκαφές τους, βρήκαν τον τοίχο ενός προμαχώνα, ένα διπλό τοίχο με δωμάτια ενδιάμεσα. Κατόπιν άρχισε να εμφανίζεται ένα μεγάλο οικοδόμημα που συνδεόταν με τους τοίχους. Ο Γιαντίν λέει: «Καταλάβαμε αμέσως ότι είχαμε ανακαλύψει την πύλη . . . Επιπλέον, σύντομα έγινε φανερό ότι το σχέδιο της πύλης—που περιλαμβάνει έξι αίθουσες και δύο πύργους—καθώς και οι διαστάσεις της, ήταν ολόιδιες μ’ εκείνες της πύλης που ανακαλύφτηκε [πολλά χρόνια] νωρίτερα στη Μεγιδδώ . . . Ο ενθουσιασμός αυξήθηκε στον καταυλισμό μας . . . Χαράξαμε το σχέδιο της πύλης της Μεγιδδώ στο έδαφος, σημειώνοντάς το με μικρά πασσαλάκια που υποδήλωναν τις γωνίες και τους τοίχους, και κατόπιν καθοδηγούσαμε τους εργάτες μας να σκάβουν σύμφωνα με το σχεδιάγραμμα, διαβεβαιώνοντάς τους: ‘εδώ θα βρείτε έναν τοίχο’, ή ‘εκεί θα βρείτε μια αίθουσα’. Όταν οι ‘προφητείες’ μας έβγαιναν αληθινές το κύρος μας αυξανόταν εντυπωσιακά . . . Όταν [τους] διαβάσαμε το εδάφιο της Αγίας Γραφής σχετικά με τις δραστηριότητες του Σολομώντα στην Ασώρ, τη Μεγιδδώ και τη Γεζέρ, το κύρος μας έπεσε πολύ χαμηλά, αλλά το κύρος της Αγίας Γραφής ανέβηκε στα ύψη!»—Hazor: The Rediscovery of a Great Citadel of the Bible (Ασώρ: Η Επανεύρεση ενός Μεγάλου Οχυρού της Αγίας Γραφής).

Φαινόταν πως το μυστήριο των πυλών προχωρούσε προς τη λύση του σύμφωνα με τα ίχνη που βρίσκονταν στην Αγία Γραφή. Τι θα πούμε όμως για τη Γεζέρ, που βρισκόταν στα νότια; Ο Γιαντίν γνώριζε πως ο Ιρλανδός αρχαιολόγος Ρ. Α. Σ. Μακάλιστερ, ο οποίος είχε κάνει εκεί ανασκαφές μεταξύ του 1902 και του 1909, δεν είχε βρει τίποτε που να αποδίδεται στον Σολομώντα. Μήπως είχε παραβλέψει κάποια σημαντικά ίχνη αυτού που ακόμη και ο Γιαντίν ονόμασε «Το Μυστήριο της Γεζέρ»;

Ο Γιαντίν αφηγείται: «Οι ανακαλύψεις στην Ασώρ και η περίφημη περικοπή στο βιβλίο 1 Βασιλέων, με οδήγησαν να κάνω μια καινούρια εξέταση της έκθεσης του Μακάλιστερ με την ελπίδα ότι θα εντόπιζα την πύλη. Μπορεί να φανταστεί κανείς την κατάπληξή μου και τον ακράτητο ενθουσιασμό μου όταν . . . βρήκα κατά τύχη ένα σχέδιο . . . που ονομαζόταν ‘Σχεδιάγραμμα του Κάστρου των Μακκαβαίων στη Γεζέρ’». Ο Μακάλιστερ χρονολογούσε τα υπολείμματα αυτού του «κάστρου» στον καιρό της εξέγερσης των Ιουδαίων Μακκαβαίων (δεύτερος αιώνας π.Χ.). Όμως ο Γιαντίν πίστευε πως μπορούσε να διακρίνει σ’ αυτό το παλιό σχέδιο ‘τον τοίχο ενός προμαχώνα, έναν εξωτερικό πυλώνα και, ακόμη πιο σημαντικό, κάτι που έμοιαζε με το μισό μιας πύλης της πόλης, ακριβώς σαν και εκείνες τις πύλες που βρέθηκαν στη Μεγιδδώ και στην Ασώρ’. Ο Γιαντίν δημοσίευσε ένα άρθρο σχετικά μ’ αυτά τα ίχνη. Αργότερα, ο Δρ Γουίλιαμ Τζ. Ντέβερ έκανε ανασκαφές στη Γεζέρ. Ποιο ήταν το αποτέλεσμα; Ο Ντέβερ έγραψε γεμάτος ενθουσιασμό: «Ο Σολομών πράγματι ξανάχτισε τη Γεζέρ!» Ή όπως εκφράστηκε ο Γιαντίν: «Ήταν βέβαιο· η ομάδα του Ντέβερ, όχι μόνο βρήκε το άλλο μισό της πύλης, αλλά η στρωματογραφία καθώς και τα πήλινα αντικείμενα κατέδειξαν αναμφισβήτητα ότι το συγκρότημα είχε χτιστεί τον καιρό του Σολομώντα».

Έτσι, λύθηκε το μυστήριο. Ο Γιαντίν παρατήρησε τα εξής στο βιβλίο του The Biblical Archaeologist (Ο Αρχαιολόγος της Αγίας Γραφής) (Τόμος XXXIII, 1970, 3): «Με τη βοήθεια αυτής της σύντομης Βιβλικής περικοπής από το βιβλίο των Βασιλέων, οι οχυρώσεις που έκανε ο Σολομών και είναι ολόιδιες όσον αφορά το σχέδιο και στις τρεις πόλεις, μπόρεσαν να εντοπιστούν και να χρονολογηθούν». «Πράγματι, φαίνεται ότι δεν υπάρχει άλλο παράδειγμα στην ιστορία της αρχαιολογίας όπου μια περικοπή βοήθησε τόσο πολύ στον προσδιορισμό και στη χρονολόγηση οικοδομημάτων τα οποία βρέθηκαν σε ορισμένους από τους πιο σημαντικούς γήλοφους . . . όσο η περικοπή του εδαφίου 1 Βασιλέων 9:15».

[Εικόνες στη σελίδα 25]

Οι αρχαιολόγοι, βασιζόμενοι στο εδάφιο 1 Βασιλέων 9:15, βρήκαν στην Ασώρ μια πύλη που είχε ίδιο μέγεθος και σχήμα με εκείνη της Μεγιδδώ

[Εικόνες στη σελίδα 26]

Αεροφωτογραφία της πύλης της Γεζέρ. Το σχέδιο δείχνει τι φέρθηκε στο φως αρχικά (συνεχής γραμμή) και τι βρέθηκε περίπου 60 χρόνια αργότερα (διακεκομμένη γραμμή)

[Ευχαριστίες]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

[Ευχαριστία για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 24]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.