Είναι το Μέλλον μας Γραμμένο εκ των Προτέρων;

ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ, Μουσουλμάνοι, Εβραίοι, Ινδουιστές ή οπαδοί άλλων θρησκειών—άνθρωποι όλων των πεποιθήσεων υφίστανται τραγωδίες και θλίβονται για αυτές.

Για παράδειγμα, στις 6 Δεκεμβρίου 1997 συνέβη μια τρομερή τραγωδία στην πόλη Ιρκούτσκ της Σιβηρίας. Ένα τεράστιο μεταγωγικό αεροπλάνο τύπου ΑΝ-124 υπέστη βλάβη σε δύο από τους κινητήρες του λίγο μετά την απογείωσή του. Το αεροσκάφος, που ήταν γεμάτο καύσιμα, έπεσε πάνω σε ένα συγκρότημα κατοικιών. Φλόγες τύλιξαν αρκετά από τα διαμερίσματα, προξενώντας το θάνατο και τον τραυματισμό δεκάδων αβοήθητων κατοίκων, περιλαμβανομένων και αθώων παιδιών.

Στην περιοχή της Σιβηρίας όπου έγινε αυτό το δυστύχημα, οι άνθρωποι πιθανώς έχουν διάφορες θρησκευτικές απόψεις. Μερικοί μπορεί να πιστεύουν στο Χριστιανισμό αλλά ίσως νομίζουν ότι εκείνη η τραγωδία ήταν αποτέλεσμα της μοίρας. Αυτοί, καθώς και άλλοι, μπορεί να νομίζουν ότι “ήταν θέλημα Θεού, και αν εκείνοι που σκοτώθηκαν δεν πέθαιναν με αυτόν τον τρόπο, τότε θα πέθαιναν με κάποιον άλλον τρόπο—αυτή ήταν η μοίρα τους”.

Αυτός ο τρόπος σκέψης, είτε εκφράζεται με λόγια είτε όχι, αντανακλά μια ιδέα η οποία συναντάται σε πολλές θρησκείες σε όλη τη γη—τη μοίρα. Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι το μέλλον μας, από την ημέρα της γέννησής μας ως την ημέρα του θανάτου μας, είναι κατά κάποιον τρόπο γραμμένο εκ των προτέρων.

Η πίστη στη μοίρα έχει διάφορες μορφές, και έτσι είναι δύσκολο να δοθεί ένας πλήρης ορισμός. Η λέξη μοίρα βασικά μεταδίδει την ιδέα πως οτιδήποτε συμβαίνει, κάθε πράξη, κάθε γεγονός—είτε καλό είτε κακό—είναι αναπόφευκτο· πρόκειται να συμβεί επειδή έχει προκαθοριστεί από μια ανώτερη δύναμη, πέρα από τον έλεγχο του ανθρώπου. Μια τέτοια αντίληψη συναντάται στην αστρολογία, στο κάρμα του Ινδουισμού και του Βουδισμού, καθώς και στο δόγμα του Χριστιανικού κόσμου περί προορισμού. Παλιά, στην αρχαία Βαβυλωνία, οι άνθρωποι πίστευαν ότι οι θεοί έλεγχαν τη μοίρα και το μέλλον μέσω ενός γραπτού αρχείου. Όποιος θεός έλεγχε αυτές τις «πλάκες του πεπρωμένου» υποτίθεται ότι μπορούσε να καθορίσει τη μοίρα των ανθρώπων, των βασιλείων, ακόμη και των ίδιων των θεών.

Πολλοί πιστοί έχουν την άποψη πως με θεϊκή απόφαση πριν από τη γέννηση των ανθρώπων, ο Θεός καθορίζει όλα όσα πρόκειται να τους συμβούν, περιλαμβανομένου του μήκους της ζωής τους, το αν θα είναι άντρες ή γυναίκες, πλούσιοι ή φτωχοί, δυστυχισμένοι ή ευτυχισμένοι. Όλα αυτά, λένε, υπάρχουν στο νου του Θεού ή είναι γραμμένα σε κάποιο βιβλίο προτού συμβούν. Έτσι, όταν πλήττει κάποια συμφορά, δεν είναι ασυνήθιστο για κάποιον πιστό να λέει «μέκτουμπ»—είναι γραμμένο! Πιστεύεται ότι, εφόσον ο Θεός γνωρίζει τα πάντα εκ των προτέρων, θα πρέπει επίσης να καθορίζει ποιος θα τον υπακούει και ποιος δεν θα τον υπακούει. Έτσι λοιπόν, πολλοί που διακρατούν αυτή την άποψη πιστεύουν ότι, προτού καν γεννηθεί κάποιο άτομο, ο Θεός έχει ήδη καθορίσει αν αυτό το άτομο προορίζεται για αιώνια ευτυχία στον Παράδεισο ή αν θα λάβει αιώνια καταδίκη.

Μπορεί να σας φαίνεται ότι αυτό μοιάζει πάρα πολύ με το δόγμα του προορισμού το οποίο διδάσκεται σε μερικές εκκλησίες του Χριστιανικού κόσμου. Ο κυριότερος Προτεστάντης υπέρμαχος του προορισμού ήταν ο Γάλλος Μεταρρυθμιστής του 16ου αιώνα Ιωάννης Καλβίνος. Αυτός όρισε τον προορισμό ως «το αιώνιο διάταγμα του Θεού, με το οποίο καθόρισε ποιο ήταν το θέλημά του σε σχέση με τον κάθε άνθρωπο. Δεν είναι όλοι πλασμένοι να βρίσκονται στην ίδια κατάσταση, αλλά ο προορισμός μερικών είναι η αιώνια ζωή ενώ άλλων η αιώνια καταδίκη». Ο Καλβίνος υποστήριξε επίσης: «Ο Θεός όχι μόνο προείδε την πτώση του πρώτου ανθρώπου, και μέσω αυτού την καταστροφή των απογόνων του, αλλά και το διευθέτησε αυτό κατά την ευδοκία του».

Εντούτοις, δεν πιστεύουν στον προορισμό ή στη μοίρα όλα τα μέλη των θρησκειών οι οποίες διδάσκουν αυτά τα δόγματα. Μερικοί υπογραμμίζουν ορθά ότι τα θρησκευτικά συγγράμματα αναφέρονται στην ελεύθερη βούληση του ανθρώπου. Στην πραγματικότητα, υπάρχει μεγάλη αντιλογία όσον αφορά τις ανθρώπινες πράξεις, αν είναι αυτές αποτέλεσμα της ελεύθερης ανθρώπινης επιλογής ή αν προκαθορίζονται από τον Θεό. Μερικοί, λόγου χάρη, διατείνονται ότι ο άνθρωπος δεν μπορεί παρά να έχει ελευθερία να επιλέγει και να πράττει ανάλογα, εφόσον ο Θεός, ο οποίος είναι δίκαιος, θεωρεί τον άνθρωπο υπεύθυνο και υπόλογο για τις πράξεις του. Άλλοι λένε ότι ο Θεός δημιουργεί τις ανθρώπινες πράξεις αλλά ο άνθρωπος με κάποιον τρόπο τις «κατακτά» και γίνεται υπεύθυνος για αυτές. Ωστόσο, σε γενικές γραμμές, πολλοί υποστηρίζουν ότι κάθε γεγονός, μεγάλο και μικρό, της καθημερινής μας ζωής το έχει ορίσει ο Θεός.

Τι πιστεύετε εσείς; Άραγε, έχει ήδη καθορίσει ο Θεός το μέλλον σας; Έχουν πράγματι οι άνθρωποι ελεύθερη βούληση, δηλαδή την ικανότητα να κάνουν ουσιαστικές επιλογές όσον αφορά το μέλλον τους; Σε τι βαθμό εξαρτάται ο τελικός προορισμός μας από τις δικές μας πράξεις; Το επόμενο άρθρο θα επιδιώξει να δώσει απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα.

[Ευχαριστίες για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 3]

SEL/Sipa Press