Να Δείχνετε Αγάπη και Σεβασμό Ελέγχοντας τη Γλώσσα Σας
«Ο καθένας σας ατομικά έτσι ας αγαπάει τη γυναίκα του, όπως τον εαυτό του· και η γυναίκα να έχει βαθύ σεβασμό για το σύζυγό της».—ΕΦΕΣΙΟΥΣ 5:33.
1, 2. Ποιο σημαντικό ερώτημα πρέπει να υποβάλουν στον εαυτό τους όλα τα παντρεμένα άτομα, και γιατί;
ΥΠΟΘΕΣΤΕ ότι λαβαίνετε ένα δέμα σε συσκευασία δώρου με ετικέτα που γράφει: «Προσοχή—Εύθραυστο». Πώς θα μεταχειριστείτε αυτό το δέμα; Ασφαλώς θα πάρετε όλες τις προφυλάξεις για να μην του κάνετε ζημιά. Τι θα πούμε για το δώρο του γάμου;
2 Η Ισραηλίτισσα χήρα Ναομί είπε στις νεαρές Ορφά και Ρουθ: «Είθε ο Ιεχωβά να σας κάνει ένα δώρο και να βρείτε τόπο ανάπαυσης η καθεμιά στο σπίτι του συζύγου της». (Ρουθ 1:3-9) Αναφορικά με την καλή σύζυγο, η Αγία Γραφή λέει: «Κληρονομιά από τους πατέρες είναι το σπίτι και ο πλούτος, αλλά η φρόνιμη σύζυγος είναι από τον Ιεχωβά». (Παροιμίες 19:14) Αν είστε παντρεμένοι, πρέπει να θεωρείτε το σύντροφό σας δώρο από τον Θεό. Πώς μεταχειρίζεστε το δώρο που σας έκανε ο Θεός;
3. Ποια νουθεσία του Παύλου θα κάνουν καλά να λαβαίνουν υπόψη οι γαμήλιοι σύντροφοι;
3 Ο απόστολος Παύλος, γράφοντας σε Χριστιανούς του πρώτου αιώνα, είπε: «Ο καθένας σας ατομικά έτσι ας αγαπάει τη γυναίκα του, όπως τον εαυτό του· και η γυναίκα να έχει βαθύ σεβασμό για το σύζυγό της». (Εφεσίους 5:33) Εξετάστε πώς μπορούν οι γαμήλιοι σύντροφοι να λαβαίνουν υπόψη αυτή τη νουθεσία όσον αφορά την ομιλία τους.
Να Προσέχετε το «Ανυπότακτο, Βλαβερό Πράγμα»
4. Πώς μπορεί η γλώσσα να κάνει καλό ή κακό;
4 Ο Βιβλικός συγγραφέας Ιάκωβος λέει ότι η γλώσσα είναι «ανυπότακτο, βλαβερό πράγμα, γεμάτη θανατηφόρο δηλητήριο». (Ιακώβου 3:8) Ο Ιάκωβος γνώριζε την εξής θεμελιώδη αλήθεια: Η ανυπότακτη γλώσσα είναι καταστροφική. Αναμφίβολα, είχε υπόψη του τη Γραφική παροιμία που περιγράφει τα αστόχαστα λόγια σαν «χτυπήματα με σπαθί». Η ίδια παροιμία λέει ότι, αντίθετα, «η γλώσσα των σοφών είναι γιατρειά». (Παροιμίες 12:18) Πράγματι, τα λόγια μπορούν να ασκήσουν ισχυρή επίδραση. Μπορούν να πληγώσουν ή να γιατρέψουν. Τι επίδραση ασκούν τα δικά σας λόγια στο γαμήλιο σύντροφό σας; Αν κάνατε αυτό το ερώτημα στο σύντροφό σας, πώς θα απαντούσε;
5, 6. Ποιοι παράγοντες δυσκολεύουν μερικούς να συγκρατούν τη γλώσσα τους;
5 Αν έχει διεισδύσει στο γάμο σας ομιλία που πληγώνει, μπορείτε να αλλάξετε την κατάσταση προς το καλύτερο. Ωστόσο, θα απαιτηθεί προσπάθεια. Γιατί; Αφενός πρέπει να παλέψετε με την ατελή σάρκα. Η κληρονομημένη αμαρτία ασκεί αρνητική επιρροή στον τρόπο με τον οποίο σκεφτόμαστε ο ένας για τον άλλον και μιλάμε ο ένας στον άλλον. «Αν κάποιος δεν σφάλλει σε λόγο», έγραψε ο Ιάκωβος, «αυτός είναι τέλειος άντρας, ικανός να χαλιναγωγήσει και όλο το σώμα του».—Ιακώβου 3:2.
6 Εκτός από την ανθρώπινη ατέλεια, και το οικογενειακό περιβάλλον, επίσης, παίζει ρόλο στην κακή χρήση της γλώσσας. Μερικά άτομα μεγάλωσαν σε σπίτια όπου οι γονείς ήταν «αδιάλλακτοι, . . . χωρίς εγκράτεια, άγριοι». (2 Τιμόθεο 3:1-3) Πολλές φορές, τα παιδιά που μεγαλώνουν σε τέτοιο περιβάλλον εκδηλώνουν παρόμοια χαρακτηριστικά όταν γίνονται ενήλικοι. Βέβαια, ούτε η ατέλεια ούτε η πλημμελής ανατροφή είναι δικαιολογία για επιβλαβή ομιλία. Το να έχουμε υπόψη, όμως, τους συγκεκριμένους παράγοντες μας βοηθάει να κατανοήσουμε γιατί ορισμένοι δυσκολεύονται ιδιαίτερα να συγκρατούν τη γλώσσα τους ώστε να μη λέει πράγματα που πληγώνουν.
“Να Αποβάλετε την Κακολογία”
7. Τι εννοούσε ο Πέτρος όταν νουθέτησε τους Χριστιανούς να “αποβάλουν . . . κάθε είδους κακολογίες”;
7 Ανεξάρτητα από την αιτία, η ομιλία που πληγώνει μέσα στο γάμο μπορεί να δείχνει έλλειψη αγάπης και σεβασμού για το σύντροφό μας. Εύλογα, ο Πέτρος νουθέτησε τους Χριστιανούς να “αποβάλουν . . . κάθε είδους κακολογίες”. (1 Πέτρου 2:1) Η λέξη του πρωτότυπου ελληνικού κειμένου καταλαλιά, που αποδίδεται «κακολογία», εμπεριέχει την έννοια της προσβλητικής γλώσσας. Μεταδίδει την ιδέα τού να επιτίθεται κάποιος σε άλλους με λόγια. Πόσο εύστοχα περιγράφει αυτό την επίδραση που ασκεί η ανυπότακτη γλώσσα!
8, 9. Ποια μπορεί να είναι τα αποτελέσματα της προσβλητικής ομιλίας, και γιατί πρέπει να την αποφεύγουν οι γαμήλιοι σύντροφοι;
8 Η προσβλητική ομιλία ίσως δεν φαίνεται τόσο σοβαρό ζήτημα, αλλά σκεφτείτε τι συμβαίνει όταν ένας σύζυγος ή μια σύζυγος μιλάει με αυτόν τον τρόπο. Αν κάποιος αποκαλεί το σύντροφό του ανόητο, τεμπέλη ή εγωιστή, υπονοεί ότι ολόκληρη η προσωπικότητα του συντρόφου του συνοψίζεται σε έναν και μόνο χαρακτηρισμό—και μάλιστα απαξιωτικό—σε μια ταμπέλα! Αυτό είναι ασφαλώς πολύ σκληρό. Και τι μπορούμε να πούμε για τις γενικευμένες δηλώσεις που τονίζουν τα ελαττώματα του συντρόφου μας; Δεν είναι άραγε υπερβολικές οι δηλώσεις του τύπου «Πάντα αργείς» ή «Ποτέ δεν με ακούς»; Η απάντηση σε τέτοιες δηλώσεις θα είναι δίχως άλλο αμυντική. Και αυτή, με τη σειρά της, μπορεί να πυροδοτήσει μια έντονη λογομαχία.—Ιακώβου 3:5.
9 Οι συζητήσεις που εμπεριέχουν προσβλητικά λόγια δημιουργούν ένταση στο γάμο, κάτι που επίσης μπορεί να επιφέρει ολέθριες συνέπειες. Το εδάφιο Παροιμίες 25:24 λέει: «Καλύτερα να κατοικεί κανείς σε μια γωνιά της στέγης παρά να μοιράζεται το σπίτι με φιλόνικη σύζυγο». Το ίδιο βέβαια μπορεί να λεχθεί και για έναν φιλόνικο σύζυγο. Με το πέρασμα του χρόνου, τα δηκτικά λόγια, από όποιον σύντροφο και αν προέρχονται, θα διαβρώσουν τη σχέση, κάνοντας ίσως τον άλλον, είτε είναι ο άντρας είτε η γυναίκα, να πιστεύει ότι δεν έχει την αγάπη του συντρόφου του ή ακόμα και ότι δεν την αξίζει. Σαφώς, είναι σημαντικό να συγκρατούμε τη γλώσσα μας. Αλλά πώς μπορεί να γίνει αυτό;
“Να Χαλιναγωγείτε τη Γλώσσα”
10. Γιατί είναι σημαντικό να ελέγχουμε τη γλώσσα μας;
10 «Τη γλώσσα», δηλώνει το εδάφιο Ιακώβου 3:8, «κανείς από τους ανθρώπους δεν μπορεί να τη δαμάσει». Ωστόσο, όπως ο ιππέας χαλιναγωγεί το άλογο για να ελέγχει τις κινήσεις του, έτσι και εμείς πρέπει να κάνουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε για να χαλιναγωγούμε τη γλώσσα μας. «Αν κανείς θεωρεί τον εαυτό του θρήσκο και εντούτοις δεν χαλιναγωγεί τη γλώσσα του αλλά εξακολουθεί να απατάει την καρδιά του, η θρησκεία αυτού του ανθρώπου είναι μάταιη». (Ιακώβου 1:26· 3:2, 3) Αυτά τα λόγια δείχνουν ότι ο τρόπος με τον οποίο χρησιμοποιείτε τη γλώσσα σας είναι σοβαρό ζήτημα. Επηρεάζει όχι μόνο τη σχέση σας με το σύντροφό σας αλλά και την ίδια τη σχέση σας με τον Ιεχωβά Θεό.—1 Πέτρου 3:7.
11. Πώς μπορούμε ίσως να εμποδίσουμε μια διαφωνία να κλιμακωθεί σε έντονη λογομαχία;
11 Είναι σοφό να προσέχετε πώς μιλάτε στο σύντροφό σας. Αν προκύψει κάποια τεταμένη κατάσταση, προσπαθήστε να εκτονώσετε την ένταση. Αναλογιστείτε μια κατάσταση που δημιουργήθηκε στη ζωή του Ισαάκ και της συζύγου του, της Ρεβέκκας, όπως έχει καταγραφεί στα εδάφια Γένεση 27:46–28:4. «Η Ρεβέκκα έλεγε στον Ισαάκ: “Έχω σιχαθεί τη ζωή μου εξαιτίας των θυγατέρων του Χετ. Αν ο Ιακώβ πάρει ποτέ σύζυγο από τις κόρες του Χετ σαν αυτές, από τις κόρες του τόπου, τι με ωφελεί η ζωή;”» Δεν υπάρχει καμιά ένδειξη ότι ο Ισαάκ απάντησε με σκληρότητα. Αντίθετα, έστειλε το γιο τους, τον Ιακώβ, να βρει μια θεοφοβούμενη σύζυγο η οποία πιθανότατα δεν θα αποτελούσε πηγή στενοχώριας για τη Ρεβέκκα. Ας υποθέσουμε ότι ανακύπτει κάποια διαφωνία ανάμεσα σε έναν άντρα και στη σύζυγό του. Μετατοπίζοντας επιδέξια το επίκεντρο του προβλήματος από το σύντροφό σας στον εαυτό σας μπορεί να εμποδίσετε μια μικρή διαφωνία να κλιμακωθεί σε έντονη λογομαχία. Για παράδειγμα, αντί να πείτε: «Ποτέ δεν μου αφιερώνεις χρόνο!» γιατί να μην πείτε: «Θα ήθελα να περνάμε περισσότερο χρόνο μαζί»; Να εστιάζετε την προσοχή στο πρόβλημα, όχι απλώς στο άτομο. Αντισταθείτε στην τάση τού να αναλύετε ποιος έχει δίκιο και ποιος έχει άδικο. «Ας επιδιώκουμε τα πράγματα που συμβάλλουν στην ειρήνη και τα πράγματα που είναι για την εποικοδόμηση του ενός από τον άλλον», λέει το εδάφιο Ρωμαίους 14:19.
Να Αποβάλετε “τη Μοχθηρή Πικρία, το Θυμό και την Οργή”
12. Προκειμένου να ελέγχουμε τη γλώσσα μας, για ποιο πράγμα χρειάζεται να προσευχόμαστε, και γιατί;
12 Το να συγκρατούμε τη γλώσσα μας περιλαμβάνει περισσότερα από το να προσέχουμε τι λέμε. Εξάλλου, τα λόγια μας είναι προϊόν της καρδιάς και όχι του στόματος. Ο Ιησούς είπε: «Ο αγαθός άνθρωπος βγάζει το αγαθό από τον αγαθό θησαυρό της καρδιάς του, αλλά ο πονηρός άνθρωπος βγάζει το πονηρό από τον πονηρό θησαυρό του· διότι από την αφθονία της καρδιάς μιλάει το στόμα του». (Λουκάς 6:45) Συνεπώς, για να ελέγχετε τη γλώσσα σας, ίσως χρειαστεί να προσεύχεστε όπως ο Δαβίδ: «Αγνή καρδιά δημιούργησε μέσα μου, Θεέ, και νέο πνεύμα, σταθερό, βάλε μέσα μου».—Ψαλμός 51:10.
13. Πώς μπορούν η μοχθηρή πικρία, ο θυμός και η οργή να οδηγήσουν σε υβριστικά λόγια;
13 Ο Παύλος παρότρυνε τους Εφεσίους να αποφεύγουν όχι μόνο τα λόγια που πληγώνουν αλλά και τα αισθήματα που βρίσκονται πίσω από αυτά, όταν έγραψε: «Κάθε μοχθηρή πικρία και θυμός και οργή και κραυγή και υβριστικά λόγια ας αφαιρεθούν από εσάς μαζί με κάθε κακία». (Εφεσίους 4:31) Προσέξτε ότι προτού κάνει λόγο για «κραυγή και υβριστικά λόγια», ο Παύλος μίλησε για “μοχθηρή πικρία και θυμό και οργή”. Όταν κάποιος βράζει μέσα του από οργή μπορεί να εκραγεί, ξεσπώντας σε λόγια που πληγώνουν. Γι’ αυτό, αναρωτηθείτε: “Μήπως τρέφω πικρία και οργή στην καρδιά μου; Μήπως είμαι «οργίλος»;” (Παροιμίες 29:22) Αν αυτό αληθεύει στην περίπτωσή σας, να προσεύχεστε να σας βοηθήσει ο Θεός να υπερνικήσετε αυτές τις τάσεις και να εκδηλώνετε εγκράτεια ώστε να αποφεύγετε τα ξεσπάσματα θυμού. Το εδάφιο Ψαλμός 4:4 λέει: «Να ταράζεστε, αλλά να μην αμαρτάνετε. Να μιλάτε μέσα στην καρδιά σας, πάνω στο κρεβάτι σας, και να σωπαίνετε». Αν υπάρχει ο κίνδυνος να οξυνθούν τα πνεύματα και φοβάστε ότι θα χάσετε την αυτοκυριαρχία σας, ακολουθήστε τη νουθεσία του εδαφίου Παροιμίες 17:14: «Προτού ξεσπάσει ο καβγάς, σήκω και φύγε». Απομακρυνθείτε προς στιγμήν από τη συγκεκριμένη κατάσταση ώσπου να περάσει ο κίνδυνος.
14. Πώς μπορεί η μνησικακία να επηρεάσει έναν γάμο;
14 Δεν είναι εύκολο να αντιμετωπίσουμε την οργή και το θυμό, ιδίως όταν πηγάζουν από «μοχθηρή πικρία», όπως την αποκάλεσε ο Παύλος. Η λέξη πικρία την οποία χρησιμοποίησε ο Παύλος ορίζεται ως χαρακτηριστικό του «μνησίκακου πνεύματος που αρνείται τη συμφιλίωση» και της “κακεντρέχειας που κρατάει λογαριασμό για τα σφάλματα”. Μερικές φορές η εχθρότητα αιωρείται σαν πυκνή ομίχλη ανάμεσα στους δύο συζύγους, και η κατάσταση αυτή μπορεί να παρατείνεται. Αν ένα παράπονο δεν αντιμετωπιστεί διεξοδικά, το αποτέλεσμα μπορεί να είναι η ψυχρή περιφρόνηση. Αλλά το να τρέφουμε μνησικακία για περασμένα σφάλματα είναι ανώφελο. Ό,τι έγινε δεν μπορεί να αλλάξει. Άπαξ και έχουμε συγχωρήσει ένα σφάλμα, πρέπει να το ξεχάσουμε. Η αγάπη «δεν κρατάει λογαριασμό για το κακό».—1 Κορινθίους 13:4, 5.
15. Τι θα βοηθήσει εκείνους που έχουν συνηθίσει να χρησιμοποιούν σκληρά λόγια να αλλάξουν τον τρόπο ομιλίας τους;
15 Τι γίνεται αν η σκληρή γλώσσα ήταν κάτι το κοινό στην οικογένεια στην οποία ανατραφήκατε, και η χρήση της σας έχει γίνει συνήθεια; Μπορείτε να κάνετε αλλαγές σε αυτόν τον τομέα. Έχετε ήδη θέσει όρια σε αρκετούς τομείς της ζωής σας, σε σχέση με τους οποίους δεν πρόκειται να επιτρέψετε στον εαυτό σας να ενεργήσει με κάποιον συγκεκριμένο τρόπο. Πού θα επιλέξετε να θέσετε το όριο όσον αφορά την ομιλία σας; Θα σταματήσετε προτού τα λόγια σας γίνουν υβριστικά; Είναι καλό να υιοθετήσετε το όριο που περιγράφεται στο εδάφιο Εφεσίους 4:29: «Σάπιος λόγος ας μη βγαίνει από το στόμα σας». Αυτό απαιτεί να “βγάλετε από πάνω σας την παλιά προσωπικότητα με τις συνήθειές της και να ντυθείτε τη νέα προσωπικότητα, η οποία μέσω ακριβούς γνώσης γίνεται νέα σύμφωνα με την εικόνα Εκείνου που τη δημιούργησε”.—Κολοσσαείς 3:9, 10.
«Εμπιστευτική Συζήτηση»—Επιβεβλημένη
16. Γιατί βλάπτει το γάμο η περιφρονητική σιωπή;
16 Δεν υπάρχει κανένα όφελος—μπορεί δε να προκληθεί και ζημιά—όταν ένας σύζυγος ή μια σύζυγος καταφεύγει στη λεγόμενη περιφρονητική σιωπή. Αυτό δεν γίνεται πάντοτε ως τιμωρία για το σύντροφο, διότι μπορεί να είναι και αποτέλεσμα απογοήτευσης ή αποθάρρυνσης. Εντούτοις, το να αρνείστε να μιλάτε ο ένας στον άλλον απλώς αυξάνει την ένταση, ενώ δεν συμβάλλει και στη λύση του προβλήματος που έχει ανακύψει. Όπως είπε μια σύζυγος: «Όταν ξαναρχίζουμε τελικά να μιλάμε, ποτέ δεν συζητάμε για το πρόβλημα».
17. Τι πρέπει να κάνουν οι Χριστιανοί που αντιμετωπίζουν ένταση στο γάμο;
17 Όταν η ένταση στο γάμο συνεχίζεται, δεν υπάρχει εύκολη διέξοδος. Το εδάφιο Παροιμίες 15:22 δηλώνει: «Τα σχέδια ανατρέπονται όπου δεν υπάρχει εμπιστευτική συζήτηση, αλλά στο πλήθος των συμβούλων υπάρχει επιτυχία». Χρειάζεται να καθήσετε με το σύντροφό σας και να συζητήσετε το θέμα. Ακούστε πάση θυσία το σύντροφό σας με ανοιχτή διάνοια και καρδιά. Αν αυτό φαίνεται αδύνατον, γιατί να μην επωφεληθείτε από την προμήθεια των πρεσβυτέρων που υπάρχει στη Χριστιανική εκκλησία; Εκείνοι έχουν γνώση των Γραφών καθώς και πείρα στην εφαρμογή των Γραφικών αρχών. Αυτοί οι άντρες είναι «σαν καταφύγιο από τον άνεμο και κρυψώνα από την καταιγίδα».—Ησαΐας 32:2.
Μπορείτε να Κερδίσετε τη Μάχη
18. Ποιος αγώνας περιγράφεται στα εδάφια Ρωμαίους 7:18-23;
18 Η χαλιναγώγηση της γλώσσας μας απαιτεί αγώνα. Το ίδιο ισχύει και για τον έλεγχο των πράξεών μας. Ο απόστολος Παύλος, περιγράφοντας την πρόκληση που αντιμετώπιζε, έγραψε: «Γνωρίζω ότι μέσα μου, δηλαδή στη σάρκα μου, δεν κατοικεί τίποτα καλό· διότι η ικανότητα να θέλω είναι παρούσα σε εμένα, αλλά η ικανότητα να απεργάζομαι αυτό που είναι καλό δεν είναι παρούσα. Διότι δεν κάνω το καλό που θέλω, αλλά το κακό που δεν θέλω, αυτό πράττω. Και αν αυτό που δεν θέλω, αυτό κάνω, τότε εκείνος που το απεργάζεται δεν είμαι πια εγώ, αλλά η αμαρτία που κατοικεί μέσα μου». Λόγω του “νόμου της αμαρτίας ο οποίος υπάρχει στα μέλη μας”, έχουμε την τάση να κάνουμε κακή χρήση της γλώσσας μας και άλλων μελών του σώματός μας. (Ρωμαίους 7:18-23) Ωστόσο, πρέπει να δώσουμε τη μάχη—και μπορούμε να την κερδίσουμε με τη βοήθεια του Θεού.
19, 20. Πώς μπορεί το παράδειγμα του Ιησού να βοηθήσει τους γαμήλιους συντρόφους να χαλιναγωγούν τη γλώσσα τους;
19 Σε μια σχέση που χαρακτηρίζεται από αγάπη και σεβασμό, δεν υπάρχουν περιθώρια για αστόχαστα, σκληρά λόγια. Σκεφτείτε το παράδειγμα που έθεσε ο Ιησούς Χριστός σε αυτόν τον τομέα. Ο Ιησούς δεν απηύθυνε ποτέ προσβλητικά λόγια στους μαθητές του. Ακόμα και την τελευταία νύχτα της ζωής του στη γη, όταν οι απόστολοί του λογομαχούσαν για το ποιος ήταν ο μεγαλύτερος ανάμεσά τους, ο Γιος του Θεού δεν τους επέπληξε. (Λουκάς 22:24-27) Η Γραφή δίνει τη νουθεσία: «Σύζυγοι, να αγαπάτε τις γυναίκες σας, όπως και ο Χριστός αγάπησε την εκκλησία και παρέδωσε τον εαυτό του για αυτήν».—Εφεσίους 5:25.
20 Τι μπορούμε να πούμε, όμως, για τη γυναίκα; Πρέπει «να έχει βαθύ σεβασμό για το σύζυγό της». (Εφεσίους 5:33) Μια γυναίκα που σέβεται τον άντρα της θα του έβαζε μήπως τις φωνές, χρησιμοποιώντας υβριστικά λόγια; «Θέλω δε να ξέρετε ότι η κεφαλή του κάθε άντρα είναι ο Χριστός», έγραψε ο Παύλος, «η κεφαλή δε της γυναίκας είναι ο άντρας· η κεφαλή δε του Χριστού είναι ο Θεός». (1 Κορινθίους 11:3) Οι γυναίκες πρέπει να υποτάσσονται στην κεφαλή τους όπως και ο Χριστός υποτάσσεται στη δική του Κεφαλή. (Κολοσσαείς 3:18) Μολονότι κανένας ατελής άνθρωπος δεν μπορεί να μιμηθεί τέλεια τον Ιησού, το να αγωνίζονται οι γαμήλιοι σύντροφοι να “ακολουθούν τα ίχνη του πιστά” θα τους βοηθήσει να κερδίσουν τη μάχη κατά της κακής χρήσης της γλώσσας.—1 Πέτρου 2:21.
Τι Μάθατε;
• Πώς μπορεί η ανυπότακτη γλώσσα να βλάψει έναν γάμο;
• Γιατί είναι δύσκολη η χαλιναγώγηση της γλώσσας;
• Τι μας βοηθάει να ελέγχουμε την ομιλία μας;
• Τι πρέπει να κάνετε όταν αντιμετωπίζετε ένταση στο γάμο;
[Εικόνα στη σελίδα 24]
Οι πρεσβύτεροι παρέχουν βοήθεια με βάση τη Γραφή