Γονείς—Να Ποιμαίνετε τα Παιδιά Σας
«Πρέπει να γνωρίζεις με βεβαιότητα ποια είναι η εμφάνιση του ποιμνίου σου».—ΠΑΡ. 27:23.
1, 2. (α) Ποιες ήταν μερικές από τις ευθύνες του Ισραηλίτη ποιμένα; (β) Από ποιες απόψεις μοιάζουν οι γονείς με ποιμένες;
Η ΖΩΗ των ποιμένων στον αρχαίο Ισραήλ ήταν ιδιαίτερα κοπιαστική. Έπρεπε, όχι μόνο να αντέχουν τη ζέστη και την παγωνιά, αλλά και να προστατεύουν τα ποίμνιά τους από τα αρπακτικά και τους κλέφτες. Οι ποιμένες εξέταζαν τακτικά τα πρόβατα και περιποιούνταν όσα ήταν άρρωστα ή πληγωμένα. Έδιναν ξεχωριστή προσοχή στα αρνάκια επειδή ήταν ευαίσθητα και δεν είχαν δύναμη όπως τα πιο μεγάλα πρόβατα.—Γέν. 33:13.
2 Από μερικές απόψεις, οι Χριστιανοί γονείς μοιάζουν με ποιμένες, διότι εκδηλώνουν ιδιότητες που πρέπει να χαρακτηρίζουν και τους κατά γράμμα ποιμένες. Έχουν την ευθύνη να ανατρέφουν τα παιδιά τους «με τη διαπαιδαγώγηση και τη νουθεσία του Ιεχωβά». (Εφεσ. 6:4) Είναι εύκολος αυτός ο διορισμός; Όχι! Τα παιδιά παλεύουν με τη λαίλαπα της σατανικής προπαγάνδας καθώς και με τις δικές τους ατελείς τάσεις. (2 Τιμ. 2:22· 1 Ιωάν. 2:16) Αν έχετε παιδιά, πώς μπορείτε να τα βοηθήσετε; Ας εξετάσουμε τρία πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να ποιμαίνετε τα παιδιά σας—να τα γνωρίζετε, να τα τρέφετε και να τα καθοδηγείτε.
ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΣΑΣ
3. Πώς μπορούν οι γονείς να “γνωρίζουν ποια είναι η εμφάνιση” των παιδιών τους;
3 Ο καλός ποιμένας εξετάζει προσεκτικά το κάθε πρόβατο για να βεβαιωθεί ότι είναι υγιές. Με μεταφορική έννοια, μπορείτε να κάνετε και εσείς το ίδιο για τα παιδιά σας. Η Αγία Γραφή λέει: «Να γνωρίζεις με βεβαιότητα ποια είναι η εμφάνιση του ποιμνίου σου». (Παρ. 27:23) Για να το κάνετε αυτό, χρειάζεται να δίνετε προσοχή στις ενέργειες των παιδιών σας, καθώς και στις σκέψεις και στα συναισθήματά τους. Πώς μπορείτε να το πετύχετε αυτό; Ένας από τους καλύτερους τρόπους είναι να συζητάτε συχνά μαζί τους.
4, 5. (α) Ποιες πρακτικές εισηγήσεις ίσως βοηθήσουν τα παιδιά να ανοιχτούν στους γονείς τους; (Βλέπε εικόνα στην αρχή του άρθρου.) (β) Τι έχετε κάνει εσείς για να διευκολύνετε τα παιδιά σας να σας μιλήσουν;
4 Μερικοί γονείς έχουν διαπιστώσει ότι η επικοινωνία γίνεται πιο δύσκολη όταν τα παιδιά τους μπουν στην εφηβεία—ίσως έχουν την τάση να κλείνονται στον εαυτό τους και να μη νιώθουν άνετα να εκφράσουν τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους. Αν αυτό ισχύει και για τα δικά σας παιδιά, πώς μπορείτε να ενεργήσετε; Αντί να αισθάνεστε ότι πρέπει να κάνετε μεγάλες και σοβαρές συζητήσεις με το γιο ή την κόρη σας, να προσπαθείτε να εκμεταλλεύεστε απλές, καθημερινές ευκαιρίες. (Δευτ. 6:6, 7) Ίσως χρειαστεί να καταβάλετε ιδιαίτερες προσπάθειες για να κάνετε διάφορα πράγματα μαζί. Θα μπορούσατε να πάτε έναν περίπατο ή μια βόλτα με το αυτοκίνητο, να παίξετε ένα παιχνίδι ή να ασχοληθείτε με κάποια δουλειά του σπιτιού. Τέτοιες ανεπίσημες περιστάσεις μπορεί να κάνουν τους εφήβους να νιώσουν άνετα και να θέλουν να ανοιχτούν.
5 Τι γίνεται όμως αν το παιδί σας εξακολουθεί να μην έχει τη διάθεση να μιλήσει; Τότε, μπορείτε να δοκιμάσετε διαφορετική προσέγγιση. Παραδείγματος χάρη, αντί να ρωτήσετε την κόρη σας πώς πέρασε τη μέρα της, πείτε της πώς περάσατε εσείς τη δική σας. Πιθανότατα θα μιλήσει και εκείνη για τη μέρα της. Ή, για να διαπιστώσετε ποια είναι η γνώμη της σχετικά με κάποιο ζήτημα, κάντε ερωτήσεις που δεν στρέφουν τον προβολέα πάνω της. Ρωτήστε την ποια είναι η γνώμη κάποιας φίλης της για το συγκεκριμένο θέμα. Κατόπιν, ρωτήστε την ποια συμβουλή θα έδινε εκείνη στη φίλη της.
6. Τι σημαίνει να είναι οι γονείς διαθέσιμοι και προσιτοί;
6 Βέβαια, για να σας ανοιχτούν τα παιδιά σας, χρειάζεται να βλέπουν ότι είστε διαθέσιμοι και προσιτοί. Όταν οι γονείς δίνουν πάντα την εντύπωση ότι είναι πολύ απασχολημένοι για να μιλήσουν, είναι πολύ πιθανό ότι οι έφηβοι θα κρατήσουν μέσα τους τα προβλήματά τους. Και τι σημαίνει να είστε προσιτοί; Δεν αρκεί απλώς να λέτε: «Όποτε θέλεις να μου μιλήσεις, εγώ είμαι εδώ». Τα παιδιά σας πρέπει να νιώθουν ότι δεν θα μικροποιήσετε τα προβλήματά τους ούτε θα αντιδράσετε υπερβολικά. Πολλοί γονείς είναι καλά παραδείγματα σε αυτόν τον τομέα. Η 19χρονη Κέιλα λέει: «Μπορώ να μιλάω στον πατέρα μου για οτιδήποτε. Δεν με διακόπτει και δεν με κρίνει. Απλώς ακούει. Και μετά μου δίνει πάντα την καλύτερη συμβουλή».
7. (α) Πώς μπορεί να προσεγγίσει ισορροπημένα ένας γονέας ζητήματα όπως τα ραντεβού; (β) Πώς θα μπορούσαν οι γονείς να εξοργίζουν άθελά τους τα παιδιά τους;
7 Ακόμα και όταν μιλάτε για λεπτά ζητήματα, όπως τα ραντεβού, προσέξτε να μη δώσετε τόσο μεγάλη έμφαση στις προειδοποιήσεις ώστε τελικά να παραλείψετε να διδάξετε στα παιδιά σας ποια είναι η σωστή αντιμετώπιση του ζητήματος. Ας αναφέρουμε ένα παράδειγμα: Υποθέστε ότι πηγαίνετε σε ένα εστιατόριο και διαπιστώνετε ότι το μενού περιέχει μόνο προειδοποιήσεις για τον κίνδυνο τροφικής δηλητηρίασης. Πιθανότατα θα φεύγατε και θα ψάχνατε για άλλο εστιατόριο. Κάπως έτσι μπορεί να αντιδράσουν και τα παιδιά σας αν σας ζητούν συμβουλή αλλά το μόνο που έχετε στο «μενού» είναι μια σειρά από αυστηρές προειδοποιήσεις. (Διαβάστε Κολοσσαείς 3:21) Απεναντίας, προσπαθήστε να είστε ισορροπημένοι. Μια νεαρή αδελφή, η Έμιλι, αναφέρει: «Όταν οι γονείς μου μού μιλούν για τα ραντεβού, δεν δίνουν αρνητικό τόνο στη συζήτηση. Εστιάζουν στη χαρά που νιώθεις όταν κάνεις μια γνωριμία και βρίσκεις τον άνθρωπο που θα παντρευτείς. Έτσι μπορώ και εγώ να τους μιλάω άνετα για αυτό το ζήτημα. Στην πραγματικότητα, θέλω να τους έχω στο πλευρό μου όταν κάνω κάποια σχέση παρά να τους κρατάω στο σκοτάδι».
8, 9. (α) Ποια οφέλη υπάρχουν όταν ακούτε χωρίς να διακόπτετε; (β) Ποια καλά αποτελέσματα είχατε επειδή ακούσατε τα παιδιά σας;
8 Σε αρμονία με αυτά που λέει η Κέιλα, μπορείτε να δείξετε ότι είστε προσιτοί ακούγοντας με υπομονή τα παιδιά σας. (Διαβάστε Ιακώβου 1:19) Μια μεμονωμένη μητέρα, η Κάτια, παραδέχεται: «Παλιά, ήμουν πολύ ανυπόμονη με την κόρη μου. Δεν την άφηνα ούτε να τελειώσει την πρότασή της. Πότε ήμουν πολύ κουρασμένη για να την ακούσω και πότε ήθελα να με αφήσει στην ησυχία μου. Τώρα που έχω αλλάξει τη συμπεριφορά μου, έχει αλλάξει και εκείνη τη δική της. Έχει γίνει πολύ πιο συνεργάσιμη».
9 Παρόμοια περίπτωση είναι αυτή του Ρόναλντ και της έφηβης κόρης του. «Όταν μου είπε ότι ήταν ερωτευμένη με ένα αγόρι από το σχολείο, στην αρχή θύμωσα πολύ», λέει. «Αλλά όταν σκέφτηκα πόσο υπομονετικός και λογικός είναι ο Ιεχωβά με τους υπηρέτες του, συνειδητοποίησα ότι ήταν καλύτερο να της δώσω μια ευκαιρία να εκφράσει τα αισθήματά της πριν προσπαθήσω να τη διορθώσω. Πόσο χαίρομαι που το έκανα αυτό! Για πρώτη φορά, κατάλαβα πώς αισθάνεται. Όταν τελείωσε, ήταν πιο εύκολο να της μιλήσω με στοργικό τρόπο. Προς έκπληξή μου, δέχτηκε πολύ καλά τη συμβουλή που της έδωσα. Είπε ότι ήθελε ειλικρινά να αλλάξει τη συμπεριφορά της». Οι συχνές συζητήσεις με τα παιδιά σας σάς βοηθούν να καταλαβαίνετε καλύτερα πώς σκέφτονται και πώς αισθάνονται. Αυτό με τη σειρά του θα σας βοηθάει να ασκείτε μεγαλύτερη επιρροή στις αποφάσεις που παίρνουν στη ζωή τους.a
ΝΑ ΤΡΕΦΕΤΕ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΣΑΣ
10, 11. Πώς μπορείτε να βοηθήσετε τα παιδιά σας να μην ξεμακρύνουν;
10 Ο καλός ποιμένας γνωρίζει ότι οποιοδήποτε από τα πρόβατά του θα μπορούσε να ξεμακρύνει από το ποίμνιο. Ίσως να ελκυστεί από το χορτάρι που είναι εκεί δίπλα και στη συνέχεια από το χορτάρι που είναι λίγο παραπέρα, και τελικά απομακρύνεται από το ποίμνιο. Με παρόμοιο τρόπο, ένα παιδί θα μπορούσε να παρασυρθεί σταδιακά και να ακολουθήσει κάποιο πνευματικά επικίνδυνο μονοπάτι, επειδή έχει δελεαστεί από επιβλαβείς συναναστροφές ή εξαχρειωτική ψυχαγωγία. (Παρ. 13:20) Πώς μπορείτε να αποτρέψετε μια τέτοια κατάσταση;
11 Καθώς διδάσκετε τα παιδιά σας, ενεργήστε γρήγορα αν εντοπίσετε κάποια τρωτά σημεία τους. Προσπαθήστε να ισχυροποιήσετε τις Χριστιανικές ιδιότητες που έχουν αλλά τις οποίες ίσως χρειάζεται να βελτιώσουν. (2 Πέτρ. 1:5-8) Η ώρα που έχετε ξεχωρίσει για οικογενειακή λατρεία αποτελεί θαυμάσια ευκαιρία για να το κάνετε αυτό. Περιγράφοντας αυτή τη διευθέτηση, Η Διακονία Μας της Βασιλείας του Οκτωβρίου 2008 ανέφερε: «Οι οικογενειάρχες παροτρύνονται να επωμιστούν την ευθύνη που έχουν ενώπιον του Ιεχωβά να διασφαλίσουν την τήρηση ενός ουσιαστικού, τακτικού προγράμματος οικογενειακής Γραφικής μελέτης». Αξιοποιείτε εσείς πλήρως αυτή τη στοργική προμήθεια για να ποιμαίνετε τα παιδιά σας; Να είστε βέβαιοι ότι εκτιμούν βαθιά τις προσπάθειες που κάνετε για να δίνετε προτεραιότητα στη φροντίδα της πνευματικής τους ανάγκης.—Ματθ. 5:3· Φιλιπ. 1:10.
12. (α) Πώς έχουν ωφεληθεί διάφοροι νεαροί από την τακτική διεξαγωγή της οικογενειακής λατρείας; (Δείτε επίσης το πλαίσιο «Την Εκτιμούν».) (β) Πώς έχετε ωφεληθεί προσωπικά από την οικογενειακή λατρεία;
12 Δείτε τι είπε μια έφηβη, η Καρίσα, για το πώς ωφέλησε την οικογένειά της το πρόγραμμα της Οικογενειακής Λατρείας τους. «Μου αρέσει που καθόμαστε όλοι μαζί και συζητάμε. Έτσι δενόμαστε περισσότερο και χτίζουμε όμορφες αναμνήσεις. Ο πατέρας μου τηρεί με συνέπεια το πρόγραμμα της Οικογενειακής Λατρείας μας. Μου κάνει καλό που τον βλέπω να το παίρνει στα σοβαρά—με βοηθάει να το παίρνω και εγώ στα σοβαρά. Μου δίνει επίσης περισσότερους λόγους να τον σέβομαι ως πατέρα μου και πνευματική κεφαλή μου». Μια νεαρή αδελφή ονόματι Μπρίτνι είπε: «Η οικογενειακή λατρεία με έχει φέρει πιο κοντά στους γονείς μου. Μου έχει δείξει ότι θέλουν να ακούσουν τα προβλήματά μου και ότι νοιάζονται πραγματικά για εμένα. Μας βοηθάει να είμαστε μια ισχυρή και ενωμένη οικογένεια». Σαφώς, το να τρέφετε πνευματικά τα παιδιά σας—ιδίως μέσω της οικογενειακής λατρείας—είναι ένας βασικός τρόπος με τον οποίο μπορείτε να είστε καλός ποιμένας.b
ΝΑ ΚΑΘΟΔΗΓΕΙΤΕ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΣΑΣ
13. Πώς μπορεί ένα παιδί να υποκινηθεί να υπηρετήσει τον Ιεχωβά;
13 Ο καλός ποιμένας χρησιμοποιεί ένα ραβδί για να κατευθύνει και να προστατεύει το ποίμνιό του. Ένας από τους κύριους στόχους του είναι να οδηγήσει τα πρόβατά του «σε καλή βοσκή». (Ιεζ. 34:13, 14) Ως γονέας, δεν έχετε και εσείς έναν παρόμοιο πνευματικό στόχο; Ασφαλώς, θέλετε να καθοδηγήσετε τα παιδιά σας ώστε να υπηρετήσουν τον Ιεχωβά. Θέλετε να νιώθουν όπως ο ψαλμωδός ο οποίος έγραψε: «Το να κάνω το θέλημά σου, Θεέ μου, είναι ευχαρίστησή μου, και ο νόμος σου είναι μέσα στα σπλάχνα μου». (Ψαλμ. 40:8) Τα νεαρά άτομα που αναπτύσσουν τέτοια εκτίμηση θα αφιερώσουν τη ζωή τους στον Ιεχωβά και θα βαφτιστούν. Φυσικά, πρέπει να κάνουν αυτό το βήμα όταν θα έχουν την απαραίτητη ωριμότητα για μια τέτοια απόφαση καθώς και τη γνήσια επιθυμία να υπηρετήσουν τον Ιεχωβά.
14, 15. (α) Ποιος πρέπει να είναι ο στόχος των Χριστιανών γονέων; (β) Γιατί θα μπορούσε να εκφράζει κάποιος έφηβος αμφιβολίες για την αληθινή λατρεία;
14 Αλλά τι γίνεται αν τα παιδιά σας φαίνεται να μην προοδεύουν πνευματικά—ίσως ακόμα και να αμφισβητούν την πίστη τους; Προσπαθήστε να τους ενσταλάξετε αγάπη για τον Ιεχωβά Θεό και εκτίμηση για όλα όσα έχει κάνει. (Αποκ. 4:11) Έπειτα, όταν θα είναι έτοιμα, θα μπορούν να πάρουν την προσωπική τους απόφαση όσον αφορά τη λατρεία του Θεού.
15 Μέχρι τότε, όμως, τι μπορείτε να κάνετε αν τα παιδιά σας αρχίσουν να εκφράζουν αμφιβολίες; Πώς μπορείτε να τα ποιμάνετε και να τα βοηθήσετε να διακρίνουν ότι η υπηρεσία του Ιεχωβά είναι η καλύτερη οδός ζωής και θα συμβάλει στην αιώνια ευτυχία τους; Προσπαθήστε να προσδιορίσετε ποια είναι η βαθύτερη αιτία των αμφιβολιών τους. Για παράδειγμα, διαφωνεί όντως ο γιος σας με τις Γραφικές διδασκαλίες ή μήπως δεν έχει απλώς την αυτοπεποίθηση για να τις υπερασπιστεί μπροστά στους συνομηλίκους του; Αμφιβάλλει όντως η κόρη σας για τη σοφία των θεϊκών κανόνων ή μήπως νιώθει απλώς μοναξιά και απόρριψη από τους γύρω της;
16, 17. Με ποιους τρόπους θα μπορούσαν οι γονείς να βοηθήσουν τα παιδιά τους να κάνουν την αλήθεια κτήμα τους;
16 Όποια και αν είναι η αιτία, μπορείτε να βοηθήσετε το παιδί σας να καταλάβει τι βρίσκεται στη ρίζα των πνευματικών αμφιβολιών του. Πώς; Μια εισήγηση που έχουν βρει πρακτική και αποτελεσματική πολλοί γονείς είναι να υποκινήσουν το παιδί τους να εκφραστεί ρωτώντας: «Πώς νιώθεις που είσαι Χριστιανός; Κατά τη δική σου γνώμη, ποια είναι τα οφέλη; Και ποιες είναι οι θυσίες; Πιστεύεις ότι οι θυσίες είναι σαφώς μικρότερες από τα πολλά οφέλη, τόσο αυτά που έχουμε σήμερα όσο και αυτά που θα γευτούμε στο μέλλον; Γιατί το λες αυτό;» Βέβαια, πρέπει να διατυπώσετε αυτές τις ερωτήσεις με δικά σας λόγια και με καλοσυνάτο τρόπο που δείχνει ότι ενδιαφέρεστε για το παιδί σας, όχι ότι του κάνετε ανάκριση. Στη διάρκεια της συζήτησης, θα μπορούσατε να σχολιάσετε τα εδάφια Μάρκος 10:29, 30. Μερικοί έφηβοι ίσως θελήσουν να γράψουν τις σκέψεις τους σε δύο στήλες—στη μία τις θυσίες και στην άλλη τα οφέλη. Βλέποντας αυτά που έχουν γράψει, ίσως μπορέσουν να εντοπίσουν το πρόβλημα και να βρουν κάποια λύση. Αν χρειάζεται δε να μελετάμε τα βιβλία Τι Διδάσκει η Γραφή και «Αγάπη του Θεού» με ενδιαφερόμενα άτομα, πόσο μάλλον με τα παιδιά μας! Το κάνετε εσείς αυτό;
17 Κάποια στιγμή, τα παιδιά σας θα χρειαστεί να πάρουν την προσωπική τους απόφαση όσον αφορά το ποιον θα υπηρετούν. Μη νομίζετε ότι θα απορροφήσουν αυτομάτως την πίστη σας, όπως ένα σφουγγάρι ρουφάει το νερό. Πρέπει να κάνουν την αλήθεια κτήμα τους. (Παρ. 3:1, 2) Αν φαίνεται ότι το παιδί σας δυσκολεύεται να το κάνει αυτό, γιατί να μην ξαναρχίσετε από τα στοιχειώδη; Βοηθήστε το να σκεφτεί ερωτήσεις σαν και αυτές: «Πώς μπορώ να ξέρω εγώ ότι υπάρχει Θεός; Τι πείθει εμένα ότι ο Ιεχωβά Θεός με θεωρεί πολύτιμο; Γιατί πιστεύω ότι οι κανόνες του Ιεχωβά είναι για το δικό μου καλό;» Δείξτε ότι είστε καλός ποιμένας καθοδηγώντας με υπομονή το παιδί ή τα παιδιά σας ώστε να αποδείξουν στον εαυτό τους ότι η οδός του Ιεχωβά είναι η καλύτερη οδός ζωής.c—Ρωμ. 12:2.
18. Πώς μπορούν οι γονείς να μιμούνται τον Ιεχωβά, τον Υπέρτατο Ποιμένα;
18 Όλοι οι αληθινοί Χριστιανοί θέλουν να μιμούνται τον Υπέρτατο Ποιμένα. (Εφεσ. 5:1· 1 Πέτρ. 2:25) Ιδιαίτερα οι γονείς χρειάζεται να γνωρίζουν ποια είναι η εμφάνιση του ποιμνίου τους—των πολύτιμων παιδιών τους—και να κάνουν ό,τι καλύτερο μπορούν για να τα οδηγήσουν στις ευλογίες που τους επιφυλάσσει ο Ιεχωβά. Να ποιμαίνετε, λοιπόν, πάση θυσία τα παιδιά σας συνεχίζοντας να τα ανατρέφετε στην οδό της αλήθειας!
a Για περισσότερες εισηγήσεις, βλέπε Σκοπιά 1 Αυγούστου 2008, σελίδες 10-12.
b Για περισσότερες πληροφορίες, βλέπε το άρθρο «Οικογενειακή Λατρεία—Ζωτική για Επιβίωση!» στη Σκοπιά 15 Οκτωβρίου 2009, σελίδες 29-31.
c Αυτό το θέμα εξετάζεται αναλυτικά στη Σκοπιά 1 Φεβρουαρίου 2012, σελίδες 18-21.