Τρίνινταντ και Τομπάγκο
ΟΤΑΝ ο Κολόμβος ανακάλυψε το Τρίνινταντ στις 31 Ιουλίου 1498, είδε τρεις λόφους στη νοτιοανατολική πλευρά του νησιού. Λέγεται ότι αυτό του θύμισε την Τριάδα, και έτσι το νησί ονομάστηκε Τρίνινταντ από τότε. Βέβαια, οι Ινδιάνοι Άραγουακ και Καρίμπ είχαν ανακαλύψει το νησί αιώνες πριν, και γι’ αυτούς ήταν «η χώρα του κολιβρίου».
Το ίδιο εκείνο έτος ο Κολόμβος ανακάλυψε επίσης το γειτονικό νησί Τομπάγκο, το οποίο μερικοί ονομάζουν «το Νησί του Ροβινσώνα Κρούσου», πιστεύοντας ότι αυτό ήταν η τοποθεσία του μυθιστορήματος του Ντεφόε. Το όνομά του, Τομπάγκο, φαίνεται να προέρχεται από το όνομα που του έδωσαν οι Ινδιάνοι, Ταβάκο ή Τομπάκο (Ταμπάκο), που αναφέρεται σε ένα φυτό που καλλιεργούσαν και χρησιμοποιούσαν εκτεταμένα.
Αυτά τα νησιά είναι τα νοτιότερα στην αλυσίδα νησιών που εκτείνεται από το Πόρτο Ρίκο ως τη Νότια Αμερική. Πράγματι, το Τρίνινταντ βρίσκεται κοντά στην ακτή της Βενεζουέλας, και κοντά στον Ορινόκο Ποταμό. Το Τομπάγκο είναι 32 χιλιόμετρα (20 μίλια) βορειοανατολικά του Τρίνινταντ. Είναι μικρά τροπικά νησιά με ευχάριστο πράσινο χρώμα το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου. Υπάρχει μεγάλη αντίθεση στη φυσική τους εμφάνιση—ανώμαλα βουνά με ωραίες κοιλάδες, εύφορες πεδιάδες, και αμμώδεις παραλίες. Το Τομπάγκο είναι πολύ γνωστό για τους σκοπέλους και τους συναρπαστικούς κοραλλιογενείς σχηματισμούς του.
ΕΝΑΣ ΑΛΗΘΙΝΑ ΚΟΣΜΟΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ
Αν και αρχικά ο καπνός καλλιεργούνταν εκτεταμένα, βαθμιαία υπερίσχυσαν τα κτήματα του κακάου. Και αυτά, επίσης, αντικαταστάθηκαν αργότερα από μεγάλες φυτείες ζάχαρης που ανήκαν σε Ισπανούς, Γάλλους, και Άγγλους βασιλιάδες της ζάχαρης. Για να καλλιεργούν τα κτήματά τους, οι ιδιοκτήτες είχαν αποκτήσει χιλιάδες Αφρικανούς σκλάβους. Όταν οι ιδιοκτήτες τελικά αναγκάστηκαν να υποκύψουν στην αυξανόμενη πίεση και να ελευθερώσουν τους σκλάβους, έφεραν χιλιάδες Ινδιάνους των Ανατολικών Ινδιών με βάση ένα σύστημα εργασίας με σύμβαση. Σήμερα, ο πληθυσμός του Τρίνινταντ που ξεπερνάει το ένα εκατομμύριο είναι περίπου ίσα κατανεμημένος μεταξύ εκείνων που κατάγονται από την Αφρική και εκείνων που κατάγονται από τις Ανατολικές Ινδίες, μ’ ένα πολύ μικρότερο ποσοστό Ευρωπαίων, Κινέζων, και μερικών από τη Μέση Ανατολή. Υπήρξε σημαντική ανάμειξη αυτών των ομάδων μέσω γάμων, και αυτό είχε ως αποτέλεσμα να δημιουργηθεί ένας πραγματικά κοσμοπολίτικος πληθυσμός. Με τον καιρό η Βρετανία ανέλαβε τον έλεγχο και κυβέρνησε τα νησιά ως αποικίες μέχρι το 1962, οπότε δόθηκε σ’ αυτά ανεξαρτησία.
Πολλές θρησκείες αντιπροσωπεύονται εδώ, περιλαμβανομένων του Ινδουισμού, του Μωαμεθανισμού, και των κύριων δογμάτων του λεγόμενου Χριστιανικού κόσμου. Οι ίδιοι οι άνθρωποι είναι φιλικοί και θερμοί. Ωστόσο, υπάρχει επίσης βία που είναι κοινή τώρα σ’ αυτές τις τελευταίες μέρες.
Η ΣΠΟΡΑ ΤΗΣ ΑΛΗΘΕΙΑΣ ΞΕΚΙΝΑΕΙ
Σ’ αυτό τον πληθυσμό μικτής εθνικής καταγωγής άρχισαν να κηρύττονται τα καλά νέα της Βασιλείας το 1912. Κήρυκας ήταν ο Αμερικανός Εβάντερ Τζ. Κάουορντ. Ο τότε πρόεδρος της Βιβλικής και Φυλλαδικής Εταιρίας Σκοπιά, Κάρολος Τέιζ Ρώσσελ, έστειλε τον Αδελφό Κάουορντ στα νησιά με τον συγκεκριμένο σκοπό να ξεκινήσει το κήρυγμα των Βιβλικών αληθειών, και αυτό έκανε. Για αρκετά χρόνια ήταν πολύ δραστήριος στην εκτέλεση αυτής της αποστολής και στην οργάνωση τάξεων Σπουδαστών της Γραφής, όπως ήταν γνωστοί τότε οι Μάρτυρες του Ιεχωβά, για τακτικές συναθροίσεις και κήρυγμα και διδασκαλία της αλήθειας του Λόγου του Θεού σε όσους είχαν ευήκοα αυτιά.
Σήμερα, δεν υπάρχουν πολλοί από εκείνους που άκουσαν προσωπικά τον Ε. Τζ. Κάουορντ. Ωστόσο, ο Ράγκμπιρ Μπόλαντ Γκάουρι, που πέθανε στις αρχές του 1986, αναπολούσε: «Ο Αδελφός Κάουορντ μίλησε για το τέλος του Καιρού των Εθνών. Η ομιλία του διαφημίστηκε τόσο με λόγια όσο και με τη διανομή ενός μεγάλου φυλλαδίου. Ήταν ένας αρκετά μεγαλόσωμος, γεροδεμένος άντρας. Είχε δυνατή φωνή και μιλούσε με έμφαση και διακύμανση. Είχε συνήθεια να υψώνει το δεξί του χέρι και να χτυπά τα δάκτυλά του για να τονίσει ένα σημείο». Ένας άλλος αδελφός, που επίσης έχει πεθάνει, θυμόταν: «Έμοιαζε με φωτογραφία του άντρα πάνω στο κουτί του Κουάκερ. Άφηνε τα μαλλιά του μακριά στο πίσω μέρος».
Ο Κάουορντ μίλησε σε όλες τις κύριες πόλεις του Τρίνινταντ. Οι αίθουσες ήταν γεμάτες με πλήθη ανθρώπων που έρχονταν να τον ακούσουν να παρουσιάζει τις Βιβλικές αλήθειες σχετικά με τον άδη, την αθανασία της ψυχής, το μέλλον της γης, και άλλα θέματα. Η The Mirror (Δε Μίρορ) τύπωσε μερικές από τις ομιλίες του ή μέρη από αυτές. Από την άλλη μεριά, γράφτηκαν πολύ επιθετικά σχόλια εναντίον του στην Port of Spain Gazette (Πορτ οφ Σπέιν Γκαζέτ). Αλλά παρέμεινε σταθερός. Έγινε ένας διαχωρισμός ανάμεσα σ’ εκείνους που ήταν απλώς περίεργοι και στους ειλικρινείς εκζητητές της αλήθειας, και σύντομα οργανώθηκε μια τακτική τάξη Βιβλικής μελέτης στο σπίτι του Γκίλμπερτ Λ. Τάλμα, στο Πορτ οφ Σπέιν. Πριν περάσει πολύς καιρός, το δωμάτιο ήταν πολύ μικρό, έτσι το 1912 νοίκιασαν το Φόρεστερς Λοντζ στην οδό Φίλιπ. Εκείνο το μέρος συναντήσεων χρησιμοποιήθηκε από τους Μάρτυρες του Ιεχωβά για 62 περίπου χρόνια.
«Ο ΒΙΒΛΙΚΟΣ» ΜΠΡΑΟΥΝ ΣΥΝΕΡΓΑΖΕΤΑΙ ΜΕ ΤΟΝ Ε. ΤΖ. ΚΑΟΥΟΡΝΤ
Εκείνο το έτος ένας Τζαμαϊκανός, ο Γουίλλιαμ Ρ. Μπράουν, έφτασε στο Τρίνινταντ για να βοηθήσει στη διάδοση των καλών νέων. Για δέκα περίπου χρόνια εργάστηκε με τη σύζυγό του, και για λίγο καιρό με τον Αδελφό Κάουορντ, καλύπτοντας μεγάλο τομέα του Τρίνινταντ, Τομπάγκο, και των γειτονικών νησιών. Θα περνούσαν πολλά χρόνια προτού υπάρξει οργανωμένη επίβλεψη κάτω από ένα γραφείο τμήματος, αλλά τόσο ο Κάουορντ όσο και οι Μπράουν επισκέπτονταν και ενδυνάμωναν τους μικρούς ομίλους που άρχισαν να σχηματίζονται. Έπειτα το 1923 ο Αδελφός Μπράουν και η σύζυγός του πήραν ένα συναρπαστικό διορισμό στη Δυτική Αφρική, όπου κέρδισε το όνομα «Βιβλικός» Μπράουν.
Ένα από τα πολλά μέρη στα οποία ο Αδελφός Κάουορντ έδωσε ομιλίες ήταν η Τουναπούνα. Ο Γουίλλιαμ Α. Τζόρνταν, διευθυντής του εκεί Αγγλικανικού σχολείου, αποφάσισε να παραβρεθεί σε μια από τις διαλέξεις του Κάουορντ για να πειστεί για το ψεύδος των διδασκαλιών του Κάουορντ. Εξοπλίστηκε με εδάφια για να αντικρούσει τον Κάουορντ. Αλλά προς κατάπληξη και τρόμο του, ο Κάουορντ άρχισε την ομιλία του χρησιμοποιώντας το Αποκάλυψις 21:8, το ίδιο εδάφιο που ήταν το κύριο στήριγμα της διδασκαλίας του πύρινου άδη που θα χρησιμοποιούσε ο Τζόρνταν. Επειδή ήταν ειλικρινής και ταπεινός, ο Τζόρνταν παραδέχτηκε την ανωτερότητα του τρόπου παρουσίασης των Βιβλικών αληθειών του Κάουορντ. Το έκανε γνωστό προσωπικά στον Κάουορντ στο τέλος της ομιλίας.
Καθώς ο Τζόρνταν προόδευε στην αλήθεια, κατάλαβε ότι η θέση του ως λαϊκού ιεροκήρυκα στην Αγγλικανική Εκκλησία και διευθυντή στο σχολείο τους δεν ήταν σωστή. Ένιωσε πως έπρεπε να πάρει μια απόφαση. Εκείνο τον καιρό, η όρασή του που άρχισε να εξασθενεί τον ανάγκασε να πάρει αναρρωτική άδεια. Μετά από προσευχή στον Θεό, υποσχέθηκε ότι αν μπορούσε να δει και πάλι και αναλάμβανε ξανά εργασία, την πρώτη μέρα που θα επέστρεφε στην εργασία του θα παραιτούνταν από το επάγγελμά του. Αυτό ακριβώς έκανε τον Μάρτιο του 1915. Αυτό του έδωσε τα προσόντα να φροντίζει για τη νεοσχηματισμένη τάξη των Σπουδαστών της Γραφής στην Τουναπούνα.
ΣΕ ΜΙΑ ΑΠΟΙΚΙΑ ΛΕΠΡΩΝ
Ο νεαρός Άρθουρ Γκάι διάβαζε τις ομιλίες του Κάουορντ στη The Mirror (Δε Μίρορ) και έδειξε γνήσιο ενδιαφέρον. Αναφέρει: «Αποφάσισα μετά να γράψω στον Αδελφό Κ. Τ. Ρώσσελ. Εκείνος έστειλε την επιστολή μου στον Αδελφό Ε. Τζ. Κάουορντ, στον άνθρωπο του οποίου τις διαλέξεις διάβαζα. Ήταν τότε στο Μπαρμπάντος. Αυτός μου έγραψε αναφέροντας ότι είχε λάβει την επιστολή μου και ήταν πεπεισμένος ότι ήμουν καθιερωμένος. Θα με επισκέπτονταν σύντομα οι Αδελφοί Τάλμα και Φερρέιρα. Ήμουν κατασυγκινημένος». Μια ή δυο μέρες αργότερα εκπληρώθηκε εκείνη η υπόσχεση.
Ο Άρθουρ έκανε καλή πρόοδο στην αλήθεια. Σύντομα παραβρισκόταν στις συναθροίσεις. Έπειτα ήρθε μια σκληρή δοκιμασία. Αποδείχτηκε ότι είχε λέπρα και στάλθηκε στην αποικία των λεπρών, για να παραμείνει εκεί όχι μια και δυο εβδομάδες, αλλά μερικά χρόνια. Άρχισε αμέσως να δίνει μαρτυρία στους ασθενείς σχετικά με τη νέα του πίστη. Διευθετήθηκε μια δημόσια συζήτηση ανάμεσα σ’ αυτόν και σ’ έναν Καθολικό με το όνομα Πωλ. Ο Πωλ χρησιμοποίησε την κατήχησή του αλλά δεν αναφέρθηκε ούτε σ’ ένα εδάφιο. Τώρα ήταν η σειρά του Άρθουρ. Θυμάται:
«Άρχισα υπενθυμίζοντας στο ακροατήριο ότι η συζήτηση θα ήταν βασισμένη, όχι πάνω σε ό,τι είχαμε διδαχτεί ή πιστεύαμε ή ό,τι λέει η κατήχηση, αλλά πάνω στην Αγία Γραφή. ‘Ας ακούσουμε τι έχει να μας πει η Αγία Γραφή πάνω σ’ αυτό το θέμα’, είπα και παρέθεσα το Γένεσις 2:7. Έδωσα μετά ένα παράδειγμα. ‘Αν ο κ. Μπράουν πήγαινε στην Αγγλία να σπουδάσει ιατρική, περνούσε τις εξετάσεις του, και έπαιρνε τα διπλώματά του, θα γινόταν γιατρός. Αν ο κ. Μπράουν πέθαινε, ο γιατρός θα πέθαινε. Επομένως, επειδή ο άνθρωπος έγινε ψυχή ζώσα, όταν ο άνθρωπος πέθανε, η ψυχή πέθανε’». Το ακροατήριο έδειξε φωναχτά την επιδοκιμασία του, και ο εισηγητής συμφώνησε ότι ο Άρθουρ ήταν καλύτερος στη συζήτηση. Ως αποτέλεσμα, ο Άρθουρ ονομάστηκε «Βιβλικός» από τους ασθενείς.
Η ΕΥΘΥΝΗ ΜΕΤΑΦΕΡΕΤΑΙ ΣΕ ΑΛΛΟΥΣ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΠΡΟΘΥΜΟΙ ΝΑ ΤΗΝ ΑΝΑΛΑΒΟΥΝ
Το έργο του Αδελφού Κάουορντ στα νησιά πλησίαζε στο τέλος του. Ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος ήταν σε εξέλιξη, και οι αρχές τον θεώρησαν ως κίνδυνο για την ασφάλεια. Το 1917 περίπου του ζητήθηκε να εγκαταλείψει τα νησιά και έτσι επέστρεψε στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ωστόσο, ο Ιεχωβά είχε ευλογήσει τη διακονία του. Οι σπόροι της αλήθειας είχαν ριζώσει. Ύστερα από πέντε χρόνια μόνο, στην εορτή της Ανάμνησης εκείνου του έτους, παραβρέθηκαν 68 στο Πορτ οφ Σπέιν, 90 στην Μπριτζτάουν, του Μπαρμπάντος, και 21 στη Σαιντ Τζωρτζ, του Γρενάδα. Το έργο θα συνέχιζε να αυξάνει, αργά αλλά σταθερά.
Ο Γκ. Λ. Τάλμα δέχτηκε με χαρά την ευθύνη ως αντιπρόσωπος της Εταιρίας. Ο Γουίλλιαμ Φερρέιρα έδειξε επίσης ότι ήταν ένας αληθινός λάτρης του Ιεχωβά. Και οι δύο ταξίδεψαν για να διαδώσουν την αλήθεια και να επισκεφθούν τις μικρές ομάδες. Ο Τάλμα δαπάνησε λίγο χρόνο στο Μπαρμπάντος, το νησί που ήταν γενέτειρά του, και στο Γρενάδα, της Βρετανικής Γουιάνας (τώρα Γουιάνα), και στην Ολλανδική Γουιάνα (τώρα Σούριναμ). Ο Φερρέιρα ήταν Πορτογαλικής καταγωγής και έτσι μπόρεσε να κάνει αρκετό έργο ανάμεσα στους Ευρωπαίους.
ΜΕΓΑΛΑ ΠΛΗΘΗ ΒΛΕΠΟΥΝ ΤΟ ΦΩΤΟΔΡΑΜΑ
Μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, θα ήταν δύσκολο για κάποιον άλλο Αμερικανό να υπηρετήσει τους αδελφούς στα νησιά. Έτσι, το 1922, η Εταιρία έστειλε έναν Καναδό, τον Τζωρτζ Γιανκ, για να ενισχύσει τους αδελφούς. Σε μια έκθεση στον Αδελφό Ρόδερφορδ δήλωσε:
«Έφτασα στο Τρίνινταντ το πρωί της 14ης τρέχοντος. . . . Υπάρχει πολύ έργο εδώ για να με απασχολήσει για αρκετό καιρό. Η αλήθεια διαδίδεται πολύ γρήγορα στο Τρίνινταντ. Οι αδελφοί εδώ κάνουν καλό έργο. Από μερικές απόψεις το Τρίνινταντ είναι ο καλύτερος αγρός στις Δυτικές Ινδίες για τη διάδοση της αλήθειας».
Στη διάρκεια της περιοδείας του Γιανκ στο Τρίνινταντ, το Φωτόδραμα της Δημιουργίας χρησιμοποιήθηκε για να διεγείρει το ενδιαφέρον του κοινού. Ο Γ. Ρ. Μπράουν έκανε αρκετό έργο με μια έκδοση του Δράματος, αλλά τώρα υπήρχε η πλήρης έκδοση, περιλαμβανομένων και των ταινιών. Το είδαν μεγάλα πλήθη και άκουσαν τα σχόλια. Σχετικά με το έργο του ο Αδελφός Γιανκ ανέφερε:
«Στο Πορτ οφ Σπέιν οι φίλοι νοίκιασαν ένα θέατρο για δύο βράδια. Δεν μπήκε καμιά διαφήμιση στις εφημερίδες, αλλά διανεμήθηκαν 5.000 φυλλάδια. Ο συνηθισμένος αριθμός είναι 10.000. Το μέρος ήταν γεμάτο και πολλοί διώχτηκαν. Το δεύτερο βράδυ υπήρχε συνωστισμός· όταν οι πόρτες έκλεισαν μερικοί παραβίασαν τις πλαϊνές εισόδους για να σταθούν στην ανοιχτή μεριά του θεάτρου. Οι προειδοποιήσεις των ιερέων του Βάαλ δεν ωφελούν. Η αλήθεια κερδίζει σταδιακά έδαφος στο Τρίνινταντ».
Ο Αδελφός Γιανκ έμεινε στην Καραϊβική για έξι μήνες περίπου.
ΟΙ ΣΥΝΑΘΡΟΙΣΕΙΣ ΜΑΣ ΤΟΤΕ
Οι συναθροίσεις εκείνες τις μέρες δεν ήταν το ίδιο με τις συναθροίσεις που γνωρίζουμε σήμερα. Ο Γουίλλιαμ Α. Ντάγκλας, ένας πιστός εργάτης μέχρι το θάνατό του το 1981, θυμόταν:
«Η πρώτη συνάθροιση στην οποία παραβρέθηκα ήταν την Τρίτη το βράδυ. Μελετήσαμε ένα μάθημα από το βιβλίο Σκιές του Αγιαστηρίου. Μετά από αυτό τοποθετήθηκε ένας χάρτης στον τοίχο, και ένας αδελφός με ένα ραβδί στο χέρι εξηγούσε ορισμένα πράγματα. Δεν μπορούσα να συλλάβω τίποτε από αυτά που έλεγε ο αδελφός.
»Η συνάθροιση το βράδυ της Τετάρτης ήταν συνάθροιση προσευχής. Ένας αδελφός έλεγε μια προσευχή, έπειτα ψαλλόταν ένας ύμνος· ένας άλλος αδελφός έλεγε μια προσευχή, και μετά ακολουθούσε άλλος ένας ύμνος. Όλοι οι παρόντες έκαναν προσευχή. Ένας-ένας στεκόταν και έδινε μαρτυρία. Μερικοί έλεγαν πόσα καλά πράγματα είχε κάνει ο Θεός γι’ αυτούς· άλλοι έλεγαν πώς ο Θεός τους βοήθησε να υπερνικήσουν πειρασμούς· άλλοι έλεγαν πώς ο Θεός τους βοήθησε να αποφύγουν ένα δυστύχημα. Όταν ήρθε η σειρά μου δεν μπορούσα να βρω τίποτε για το οποίο να δώσω μαρτυρία. . . .
»Μπορώ να θυμηθώ πολύ καθαρά τα συμβάντα της πρώτης συνάθροισης Σκοπιάς στην οποία η μητέρα κι εγώ παραβρεθήκαμε. Ο οδηγός έκανε μια ερώτηση· ένας αδελφός απαντούσε μ’ αυτό τον τρόπο: ‘Η ιδέα μου είναι αυτή και εκείνη’. Ένας άλλος έλεγε, ‘Δεν συμφωνώ με εκείνη την ιδέα, γι’ αυτό κι εκείνο το λόγο’. Αυτό γινόταν για μια ολόκληρη ώρα, και η πρώτη παράγραφος της μελέτης δεν τέλειωνε ποτέ. Με ευγνωμοσύνη στον Ιεχωβά τώρα εκτιμούμε τις μεγάλες βελτιώσεις που μας έχει δώσει μέσω της Εταιρίας».
ΘΑΡΡΑΛΕΟΙ—ΑΛΛΑ ΔΙΧΩΣ ΔΙΑΚΡΙΣΗ
Στη δεκαετία του 1920 η θεοκρατική διακριτικότητα ήταν άγνωστη στους αδελφούς. Χρησιμοποιούσαν πολύ ευθύ και μερικές φορές απότομο τρόπο ομιλίας στην παρουσίαση του αγγέλματος της Αγίας Γραφής στα σπίτια των ανθρώπων. Ο Γ. Α. Ντάγκλας θυμάται μια πείρα που συνέβη σε μια συνέλευση στο Πορτ οφ Σπέιν:
«Ήταν η πρώτη φορά που έγιναν διευθετήσεις να εργαστούν οι αδελφοί μαζί από σπίτι σε σπίτι, από ό,τι θυμάμαι. Εγώ, επειδή ήμουν νεαρός και ανώριμος αδελφός, διορίστηκα να εργαστώ μ’ έναν πιο ηλικιωμένο ευαγγελιζόμενο . . . Ήταν Κυριακή πρωί. Επισκεφθήκαμε ένα σπίτι και ο αδελφός έκανε την προσφορά των εντύπων σε μερικούς άντρες που κάθονταν στο μπαλκόνι. Άρχισε ένας καυγάς. Ο αδελφός είπε στον άντρα, ‘Ο λόγος που δεν μπορείτε να με καταλάβετε είναι επειδή πατέρας σας είναι ο Σατανάς ο Διάβολος’. Ένας από τους άντρες τον πλησίασε και είπε: ‘Έρχεσαι στο σπίτι μου και μου λες ότι ο Σατανάς είναι πατέρας μου;’ Έπειτα χτύπησε τον αδελφό στο στόμα, με αποτέλεσμα να φύγουν δύο από τα δόντια του. Καθώς κατεβαίναμε τις σκάλες και περπατούσαμε στο δρόμο, ο αδελφός μού είπε ότι αν δεν ήταν για την καθιέρωσή του στον Θεό, θα τακτοποιούσε εκείνο τον νεαρό άντρα! Ένιωθε εκείνη την ώρα ότι υπέφερε για την αλήθεια, έτσι είχε καλή διάθεση».
Αν και οι αδελφοί εκείνο τον καιρό δεν υπηρετούνταν από αντιπροσώπους των κεντρικών γραφείων της Εταιρίας, προσπαθούσαν να κάνουν προσαρμογές στη ζωή τους σύμφωνα με την καλύτερη κατανόηση που λάβαιναν του Λόγου του Θεού. Έτσι το πνεύμα του Ιεχωβά βοηθούσε τους αδελφούς να διατηρούν ενότητα σκέψης, λόγου, και ενέργειας σ’ έναν αρκετά καλό βαθμό.
ΚΑΤΑΧΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΓΡΑΦΕΙΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΤΡΙΝΙΝΤΑΝΤ
Ο Μάιος του 1932 ήταν μια σημαντική ημερομηνία για το Τρίνινταντ. Το γραφείο του τμήματος στην οδό Φρέντερικ 64, Πορτ οφ Σπέιν, είχε καταχωρηθεί νομικά και παραχωρήθηκε στον Αδελφό Τάλμα νομική υπόσταση ως αντιπρόσωπος της Εταιρίας στο Τρίνινταντ και Τομπάγκο. Σ’ αυτό το γραφείο υποβάλλονταν εκθέσεις από έναν αριθμό άλλων νησιών των Βρετανικών Δυτικών Ινδιών.
Η μαρτυρία που δινόταν συνεχώς αύξανε με τη χρήση φορητών φωνογράφων και πιο ισχυρών μηχανημάτων. Το 1934 υπήρχαν έξι μηχανήματα αναπαραγωγής σε χρήση: ένα στο Γρενάδα, ένα στο Ντομίνικα, και τέσσερα στο Τρίνινταντ. Οι άνθρωποι δεν έρχονταν όλες τις φορές έξω για να ακούσουν τις διαλέξεις, αλλά πολλοί άκουγαν πίσω από ανοιχτά παράθυρα. Εκείνοι που ήταν ειλικρινείς στην καρδιά εκτιμούσαν αυτό που άκουγαν. Γίνονταν σχόλια σαν κι αυτά: «Αυτή είναι η μόνη παρηγοριά· ας πλησιάσουμε». «Έλα νεαρέ, έλα εδώ κι άκουσε: μην επιστρέψεις στο Μπέλμοντ και μην αφήσεις εκείνο τον άνθρωπο [έναν κληρικό] να συνεχίσει να σε ξεγελά». Πολλοί φορητοί φωνόγραφοι εισάχθηκαν επίσης από τους αδελφούς, και πρόσθεσαν τις φωνές τους στη μαρτυρία που δινόταν.
ΜΙΑ ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ—ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΑΓΙΑ ΓΡΑΦΗ
Χωρίς προειδοποίηση, η εισαγωγή των εντύπων μας απαγορεύτηκε από την κυβέρνηση. Ο Άλφρεντ Γουάλλας Σίμουρ, αναπληρωτής κυβερνήτης του Τρίνινταντ και Τομπάγκο, σε Διοικητικό Συμβούλιο, θεώρησε το περιοδικό Ο Χρυσούς Αιών και τις άλλες εκδόσεις της Βιβλικής και Φυλλαδικής Εταιρίας Σκοπιά ότι ήταν ανατρεπτικού χαρακτήρα. Με την Εντολή Αριθμός 49 της 20ής Αυγούστου 1936, όλα τα έντυπα που τυπώνονταν από την Εταιρία Σκοπιά και την Εκδοτική Εταιρία Χρυσούς Αιών απαγορεύτηκαν. Αυτό περιελάμβανε και την ίδια την Αγία Γραφή!
Όταν ήρθε στην προσοχή του κυβερνήτη, Σερ Άρθουρ Φλέτσερ, ότι η Αγία Γραφή είχε απαγορευτεί, εκδόθηκε μια επιπρόσθετη Εντολή του Συμβουλίου, Αριθμός 60 της 3ης Δεκεμβρίου 1936, που επέτρεπε να εισαχθούν οποιαδήποτε έντυπα στα οποία είχε δοθεί άδεια εισαγωγής. Μετά από αυτό, η Αγία Γραφή, Η Κιθάρα του Θεού, και τρία βιβλιάρια επιτράπηκαν. Αυτή η κατάσταση συνεχίστηκε για εννιά χρόνια στο Τρίνινταντ.
Ποιος ήταν πίσω απ’ αυτήν; Πολλά χρόνια αργότερα, την άνοιξη του 1946, ο τότε αστυνομικός διευθυντής Συνταγματάρχης Μούλλερ, είπε στον υπηρέτη τμήματος σε μια κατ’ ιδίαν συνέντευξη ότι η απαγόρευση επιβλήθηκε επειδή οι εκδόσεις της Εταιρίας στρέφονταν κατά της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας. Ο κλήρος είχε κάνει φασαρία γι’ αυτό.
Στη Σαιντ Κιττς, βόρεια του Τρίνινταντ, στις 20 Μαρτίου 1944, η κυβέρνηση έκαψε όλα τα έντυπα της Εταιρίας Σκοπιά που είχαν κατάσχει στα καζάνια ενός εργοστασίου ζάχαρης. Παρ’ όλα αυτά, οι Μάρτυρες συνέχισαν να είναι δραστήριοι με ό,τι έντυπα είχαν, και χρησιμοποίησαν τους φωνογράφους τους και τα μηχανήματα αναπαραγωγής οποτεδήποτε και οπουδήποτε μπορούσαν. Αλλά η αστυνομία είχε κατάσχει επίσης μέρος από τον ηχητικό εξοπλισμό.
Με τις συνεχείς επιπτώσεις της απαγόρευσης, ο αριθμός των ευαγγελιζόμενων μειώθηκε από 293 το 1936 σε 229 μέχρι το 1940. Αλλά η δράση των αδελφών ήταν παραγωγική, επειδή τώρα άρχισαν να κάνουν επανεπισκέψεις και να διεξάγουν Γραφικές μελέτες.
ΕΝΑΣ ΔΑΣΚΑΛΟΣ ΦΥΛΑΚΙΖΕΤΑΙ
Ο Γ. Α. Ντάγκλας ήταν ένας από μια ομάδα ατόμων που φυλακίστηκαν στο Τρίνινταντ στη διάρκεια αυτού του καιρού της εναντίωσης. Τον Απρίλιο του 1939 δύο αστυνομικοί ερεύνησαν το σπίτι του, όπου διατηρούσε ιδιωτικό σχολείο, και βρήκαν το βιβλιάριο Αντιμετωπίστε τα Γεγονότα. Τρεις μήνες αργότερα κλήθηκε να παρουσιαστεί στο δικαστήριο· η υπόθεση εκδικάστηκε τελικά στις 12 Οκτωβρίου. Κατηγορήθηκε ότι δεν ήταν πατριώτης δάσκαλος, αρνούμενος να συμμετάσχει στους εορτασμούς της Αυτοκρατορικής Μέρας, και μη επιτρέποντας στους μαθητές να ψέλνουν τον εθνικό ύμνο. Ο Ντάγκλας υπεράσπισε τον εαυτό του δηλώνοντας ότι το σχολείο ήταν ιδιωτικό και ότι δεν τραγουδούσαν καθόλου εκεί. Χρησιμοποίησε το Πράξεις 5:27-32 προς υπεράσπισή του, τονίζοντας ότι όπως οι απόστολοι του Ιησού Χριστού, ‘πρέπει να πειθαρχεί στον Θεό μάλλον παρά σε ανθρώπους’. Ο δικαστής τον έκρινε ένοχο και τον καταδίκασε σε δύο μήνες καταναγκαστικά έργα. Ο Ντάγκλας υπέβαλε έφεση.
Ο Δικαστής Βίνσεντ Μπράουν προήδρευσε ως εφέτης. Ήταν ανήσυχος και ήπιε τρία ποτήρια νερό καθώς διάβαζε την απόφαση του δικαστηρίου. Τα πρώτα του λόγια ήταν: «Αυτός ο άνθρωπος δεν είναι άξιος να ζει στην κοινότητα. Ένας άνθρωπος στη θέση του ως δάσκαλος δεν θα διδάσκει τα παιδιά να είναι αφοσιωμένα στην Αυτού Μεγαλειότητα το Βασιλιά και δεν θα πρέπει να παραμένει ελεύθερος. Επικυρώνουμε την ποινή που επέβαλε ο σεβαστός δικαστής».
Έτσι το 1940 ο Αδελφός Ντάγκλας βρέθηκε στη φυλακή. Ενώ ήταν εκεί, είχε καλές ευκαιρίες να δώσει μαρτυρία, και το έκανε. Έγινε γνωστός με τη φράση ο «Αντιμετωπίστε τα Γεγονότα». Τις Κυριακές το πρωί πολλοί φυλακισμένοι δεν παρακολουθούσαν τις λειτουργίες που γίνονταν στην εκκλησία της φυλακής, έτσι ο Ντάγκλας διεξήγε μαζί τους προγράμματα ερωταπαντήσεων. Ανέφερε: «Χαίρομαι να αναφέρω ότι στη διάρκεια των εφτά Κυριακών που έμεινα στη φυλακή είχα το προνόμιο να μιλήσω μια φορά σε πάνω από 200 άτομα ταυτοχρόνως. Επίσης, επειδή μου επιτρεπόταν να περιφέρομαι σε όλη τη φυλακή, μίλησα σ’ όλους εκείνους με τους οποίους ήρθα σ’ επαφή για το ότι η Βασιλεία του Χριστού είναι η μόνη ελπίδα της ανθρωπότητας».
Η ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ ΑΙΡΕΤΑΙ
Τον καιρό της απαγόρευσης ιδρύθηκε στο Τρίνινταντ μια Αμερικανική στρατιωτική βάση. Ένας Αμερικανός στη βάση είχε συγγενείς που ήταν στην αλήθεια στις Ηνωμένες Πολιτείες. Οποτεδήποτε οι συγγενείς του τού έστελναν το περιοδικό Η Σκοπιά, το έδινε στους αδελφούς. Έκαναν δακτυλογραφημένα αντίτυπα, δίχως το όνομα Σκοπιά, και τα διένειμαν στις εκκλησίες. Έτσι οι αδελφοί μπόρεσαν να παίρνουν την πνευματική τροφή παρά την απαγόρευση.
Ωστόσο, για να επιτύχουν ελευθερία στο έργο τους, πραγματοποίησαν μια μεγάλη συνάντηση στο Κτίριο Πρίνσες στις 22 Δεκεμβρίου 1940, και έστειλαν στο Λονδίνο προς τον Υπουργό των Αποικιών μια απόφαση με αίτηση να αρθεί η απαγόρευση. Αλλά το θέμα αναβαλλόταν μέχρι το τέλος του πολέμου. Στις 11 Σεπτεμβρίου 1945, στάλθηκε μια άλλη έκκληση, με 20.851 υπογραφές, στο Λονδίνο στον Υπουργό των Αποικιών. Στις αρχές Νοεμβρίου ήρθαν τα καλά νέα ότι η απαγόρευση είχε αρθεί. Θα μπορούσαν να εισάγονται και πάλι τα έντυπα ελεύθερα. Εκείνο το υπηρεσιακό έτος το γραφείο του τμήματος έστειλε 30.988 βιβλία και 77.226 βιβλιάρια στους αδημονούντες αδελφούς.
ΜΙΑ ΝΕΑ ΕΠΟΧΗ ΓΙΑ ΤΟ ΚΗΡΥΓΜΑ
Έγιναν διάφορες προμήθειες από την Εταιρία που επρόκειτο να κάνουν τη μεταπολεμική περίοδο μια νέα εποχή θεοκρατικής δράσης. Το 1943 διευθετήθηκε μια Θεοκρατική Σχολή Διακονίας για να εκπαιδεύσει ντόπιους αδελφούς να γίνουν ικανοί ομιλητές και αναγνώστες. Τέθηκε σε λειτουργία η Βιβλική Σχολή Γαλαάδ της Σκοπιάς για να εκπαιδεύσει ιεραποστόλους στη διάνοιξη και ενίσχυση του έργου της Βασιλείας σε πολλές χώρες. Επίσης, το 1945 άρχισε μια εκστρατεία εκφώνησης δημόσιων διαλέξεων σε κάθε εκκλησία. Αυτό, μαζί με την ενθάρρυνση να δίνονται σύντομες Βιβλικές παρουσιάσεις στις πόρτες, έκανε μη αναγκαία πια τη χρήση του φωνόγραφου και των μηχανημάτων αναπαραγωγής. Συγκινηθήκαμε επίσης να μάθουμε ότι για πρώτη φορά ο πρόεδρος της Εταιρίας Σκοπιά θα υπηρετούσε συνελεύσεις στην Καραϊβική! Η πλημμύρα βοήθειας που παρασχέθηκε από όλα αυτά τα μέσα συνέβαλε σε αξιοσημείωτη αύξηση στα επόμενα χρόνια.
Ο Αλεξάντερ Θαρπ, της τρίτης τάξης της Γαλαάδ, αποφοίτησε στις 31 Ιουλίου 1944. Αμέσως μετά διορίστηκε στο Τρίνινταντ για να φροντίζει το έργο στο τμήμα των Βρετανικών Δυτικών Ινδιών, όπως έγινε γνωστό τότε, επειδή ο Γκίλμπερτ Τάλμα είχε προχωρήσει σε ηλικία και η υγεία του είχε εξασθενήσει. Ο Αδελφός Θαρπ έφτασε στις 24 Μαρτίου 1946, λίγες μέρες πριν από τους αξιωματούχους της Εταιρίας.
Ένα περιστατικό που συνέβη στα δωμάτια του ξενοδοχείου των Αδελφών Νορρ και Φρανς εντυπωσίασε τον Αδελφό Θαρπ και δεν λησμονήθηκε ποτέ. Μια μέρα όταν ο Αδελφός Θαρπ πήγε στο δωμάτιό τους, ο Αδελφός Φρανς γυάλιζε τα παπούτσια του. Χωρίς να πει τίποτε, ο Αδελφός Φρανς έσκυψε κάτω και γυάλισε τα παπούτσια του Αδελφού Θαρπ. Ήταν μια αυθόρμητη πράξη και θύμισε στον Αδελφό Θαρπ την περίπτωση που ο Ιησούς έπλυνε τα πόδια των αποστόλων.—Ιωάν. 13:3-17.
Η συνέλευση είχε μεγάλη επιτυχία, με 1.611 παρόντες στη δημόσια ομιλία του Προέδρου Νορρ, «Ευφράνθητε Έθνη». Ενώ ο Ν. Χ. Νορρ βρισκόταν στο Τρίνινταντ, έδωσε οδηγίες για την ανεύρεση μέρους που μπορούσε να αγοραστεί για ένα γραφείο τμήματος και ιεραποστολικό οίκο. Το δωμάτιο του γραφείου στο βάθος του κτιρίου, της οδού Φρέντερικ 64 είχε εξυπηρετήσει το σκοπό του. Στις 30 Μαΐου 1946 αγοράστηκε το κτίριο της οδού Τέιλορ Αρ. 21 στη Γούντμπρουκ, Πορτ οφ Σπέιν, και επρόκειτο να χρησιμοποιηθεί ως γραφείο τμήματος και ιεραποστολικός οίκος για 26 χρόνια.
ΟΙ ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΟΙ ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΗΝ ΑΥΞΗΣΗ
Στις 4 Οκτωβρίου έφτασαν άλλοι οχτώ ιεραπόστολοι. Υπήρχε μια σταθερή διέλευση ιεραποστόλων προς τα διάφορα νησιά του τμήματος για μερικά χρόνια—χρόνια βελτίωσης σε θεοκρατική οργάνωση και ραγδαίας αύξησης. Στο Πορτ οφ Σπέιν ο αριθμός των ευαγγελιζόμενων αυξήθηκε απότομα από τους 60 το 1946 σε 159 το 1947. Σε μερικά μέρη της πόλης φάνηκε ότι όλοι ήθελαν να μελετήσουν την Αγία Γραφή με έναν από τους ιεραποστόλους. Κατά καιρούς ένας ιεραπόστολος έπρεπε να φροντίζει μέχρι 30 διαφορετικές μελέτες σε ένα μήνα.
Μερικές Γραφικές μελέτες παρήγαν αληθινούς μαθητές. Πρόσφατα η Τερέζα Μπέρυ έγραψε: «Μια από τις πιο σημαντικές μελέτες που άρχισα ήταν με τη Μέιμπελ Γκουίν και την οικογένειά της. Τη θυμάμαι ακόμα να λέει, αφού της είχα μιλήσει για λίγα λεπτά, ‘Πάντα απορούσαμε αν υπήρχε κάτι που μπορούσαμε να κάνουμε για τον Θεό, αφού έκανε τόσα πολλά για μας’. Άρχισα μια μελέτη μαζί της, και σύντομα άρχισε να παραβρίσκεται στις συναθροίσεις και να πηγαίνει στην υπηρεσία αγρού. Όλη η οικογένεια που αποτελείται από δέκα άτομα ήρθε στην αλήθεια. Συνεχίζω να γράφω στη Μέιμπελ, και είναι μια πολύ δραστήρια Μάρτυς μέχρι σήμερα, μετά από 37 περίπου χρόνια».
Οι ιεραπόστολοι έγιναν πολύ γνωστοί. Μια μέρα καθώς ο Πήτερ Μπράουν επέστρεφε σπίτι από την υπηρεσία αγρού, πήρε έναν σύντομο δρόμο μέσα από το νεκροταφείο την ώρα που μια νεκρώσιμη πομπή έμπαινε μέσα στο νεκροταφείο. Αναγνώρισαν τον Πήτερ ως έναν ιεραπόστολο, έτσι ένας από την ομάδα πλησίασε και είπε: «Δεν έχουμε κανένα να δώσει ομιλία στον τάφο. Μπορείς να το κάνεις εσύ;» Το έκανε με χαρά.
Οι καινούργιοι ιεραπόστολοι έπρεπε να προσαρμοστούν με διάφορους τρόπους, και βοήθησαν επίσης τους ντόπιους αδελφούς να κάνουν μερικές προσαρμογές. Παρατηρήθηκε ότι στην Αίθουσα Βασιλείας οι αδελφοί κάθονταν στη μια μεριά της αίθουσας ντυμένοι όλοι με σκούρα μπλε ή μαύρα κοστούμια. Οι αδελφές ντυμένες στα άσπρα, κάθονταν στην άλλη μεριά της αίθουσας. Αλλά οι ιεραπόστολοι ντύνονταν με διάφορα χρώματα και άρχισαν να κάθονται και στις δύο μεριές. Προτού περάσει πολύς καιρός η παλιά συνήθεια σταμάτησε.
Το γραφείο του Τρίνινταντ έπαιρνε τώρα εκθέσεις από μικρές ομάδες σε όλα τα νησιά των Βρετανικών Δυτικών Ινδιών εκτός από την Τζαμάικα.
ΕΠΙΣΚΟΠΟΙ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΔΑΠΑΝΟΥΝ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΤΟΥΣ
Προς το τέλος του 1946, ο Τζόσουα Στίλμαν ένας απόφοιτος της Γαλαάδ που ήταν στην Κούβα, διορίστηκε να υπηρετήσει στο τμήμα του Τρίνινταντ ως αντιπρόσωπος του Γραφείου του Προέδρου και να κάνει έργο υπηρέτη των αδελφών (επισκόπου περιοχής) σε όλα τα νησιά. Είχε μεγάλη επιτυχία στο να ενθαρρύνει ευαγγελιζόμενους να βγαίνουν στην υπηρεσία αγρού. Νέα ανώτατα όρια ευαγγελιζόμενων επιτεύχθηκαν σε κάθε εκκλησία σχεδόν που υπηρέτησε.
Το επόμενο έτος ο ιεραποστολικός οίκος στο Μπαρμπάντος έκλεισε, και ο τελευταίος ιεραπόστολος, ο Μπένετ Μπέρι διορίστηκε ως υπηρέτης των αδελφών. Οι εμπειρίες του θα μπορούσαν να γεμίσουν ένα βιβλίο. Υπήρχαν λίγα μέσα μεταφοράς. Αν υπήρχε λεωφορείο, πολύ δύσκολα μπορούσε κανείς να βρει θέση. Κοτόπουλα, ψάρια, και κατσίκες ήταν επιβάτες επίσης, κάνοντας τη διαδρομή μια πραγματική εμπειρία! Οι επιβάτες μιλούσαν συνέχεια. Οι δρόμοι ήταν στενοί και όλο στροφές, ιδιαίτερα στις ορεινές περιοχές.
Στο νησί Ντομίνικα, ο Αδελφός Μπέρι έπρεπε να περπατά 29 χιλιόμετρα (18 μίλια) σε ορεινά μονοπάτια και μέσα από μια κοίτη ποταμού για να φτάσει σε μια εκκλησία. Κάποτε πήρε ένα άλογο, αλλά το άλογο έπεσε. Ωστόσο όμως, χαιρόταν πολύ να βλέπει ταπεινούς αδελφούς να βελτιώνονται στην εκτίμηση της σχέσης τους με τον Ιεχωβά, τον Γιο του, και την οργάνωση του Ιεχωβά. Η πνευματικότητα του Αδελφού Μπέρι αυξήθηκε επίσης, καθώς φρόντιζε ανιδιοτελώς για τις ανάγκες των αδελφών του.
ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ ΣΤΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ ΤΗΣ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗΣ
Είχε διευθετηθεί μια συνέλευση περιφερείας για τις 21-23 Μαΐου 1948, στο Πορτ οφ Σπέιν. Επρόκειτο να γίνει εκτεταμένη διαφήμιση. Όλα πήγαν καλά. Αυτή τη φορά, εκτός από τις συνηθισμένες ενημερωτικές πορείες, τα διαφημιστικά φυλλάδια, και τις διαφημίσεις στα παράθυρα, σχηματίστηκε μια πομπή ποδηλάτων με αφίσσες σε κάθε ποδήλατο. Χωρίς αμφιβολία αυτό τράβηξε την προσοχή των ανθρώπων.
Επειδή το κτίριο για τη συνέλευση ήταν μικρό, η δημόσια ομιλία επρόκειτο να δοθεί υπαίθρια στην Πλατεία Γούντφορντ, που ήταν το κέντρο της περιοχής που βρίσκονταν οι επιχειρήσεις, στις 8 μ.μ. Μια τροπική πανσέληνος φώτιζε το μέρος. Οι αδελφοί ενθουσιάστηκαν να δουν ένα πλήθος από 3.623 άτομα να συγκεντρώνονται γύρω από την εξέδρα μουσικής για να ακούσουν τον ύμνο «Η Επικείμενη Χαρά Όλων των Ανθρώπων».
ΥΠΑΙΘΡΙΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΟΜΙΛΙΕΣ
Ορισμένοι ντόπιοι αδελφοί είχαν γίνει αρκετά ικανοί δημόσιοι ομιλητές, και αυτοί, μαζί με τους επισκόπους περιοχής άρχισαν να δίνουν τακτικά υπαίθριες ομιλίες. Η διευθέτηση τέτοιων ομιλιών ήταν εύκολη.
Πλησίαζαν έναν καταστηματάρχη και του ζητούσαν άδεια να δοθεί μια ομιλία κάτω από τον σκεπαστό πρόβολο του καταστήματός του. Αν δεν υπήρχε ηλεκτρικό ρεύμα, κρεμούσαν μια λάμπα πετρελαίου ή ασετιλίνης σε ένα από τα υποστηρίγματα της οροφής. Έπειτα έβαζαν ένα τραπέζι για την Αγία Γραφή και τις σημειώσεις, και όλα ήταν έτοιμα. Η διαφήμιση στην περιοχή προφορικά και με φυλλάδια τη μέρα ή την εβδομάδα της ομιλίας ήταν βέβαιο ότι θα έφερνε ένα πλήθος 100 και περισσότερων ατόμων. Λίγα πράγματα αποσπούσαν την προσοχή, εκτός από την κυκλοφορία και τα έντομα. Ωστόσο, με τον καιρό, με την αύξηση της εγκληματικότητας και της οχλαγωγίας, η εποχή των υπαίθριων ομιλιών τέλειωσε.
Οπωσδήποτε όμως, εκείνες οι υπαίθριες ομιλίες είχαν οδηγήσει μερικά προβατοειδή άτομα στην αλήθεια. Μετά από μια τέτοια ομιλία στη Σαγκουάνα, ένας νεαρός Ινδουιστής πήρε δύο μεταφράσεις της Αγίας Γραφής από τον ομιλητή. Εκείνος ο νεαρός ανέλαβε την ολοχρόνια υπηρεσία, και υπηρέτησε πιστά τον Ιεχωβά μέχρι το θάνατό του.
Η ΣΙΜΠΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΛΑΪΤ
Όταν η Εταιρία αγόρασε ένα ιστιοφόρο (τη Σίμπια) εγκαινιάστηκε μια νέα και συναρπαστική μέθοδος κηρύγματος των καλών νέων στα μικρότερα νησιά. Ο Σ. Τζ. Κάρτερ, ο Γ. Μάκι, ο Ρ. Πάρκιν, και ο Α. Γούρσλυ αποτέλεσαν το αρχικό πλήρωμα. Έπλεαν σε ένα είδος περιοχής μεταξύ του Πόρτο Ρίκο και του Τρίνινταντ, δίνοντας επισταμένη μαρτυρία σε όλα τα μικρά νησιά. Ακόμη και τα μεγαλύτερα νησιά χαίρονταν για τις περιοδικές σύντομες επισκέψεις τους για ανεφοδιασμό και παρακολούθηση συνελεύσεων.
Τα περισσότερα νησιά είχαν μικρά ψαράδικα χωριά σκορπισμένα κατά μήκος των ακτών τους. Επειδή δια ξηράς δεν υπήρχαν πάντα δρόμοι να συνδέουν εκείνα τα χωριά, η χρήση του ιστιοφόρου Σίμπια αποδείχτηκε πολύ πρακτική στο κήρυγμα των καλών νέων σ’ εκείνες τις απομονωμένες περιοχές.
Στη διάρκεια του 1953 η Εταιρία διευθέτησε να αντικαταστήσει τη Σίμπια μ’ ένα μεγαλύτερο δικινητήριο σκάφος με το όνομα Λε Σεβάλ Νουάρ, το οποίο άλλαξε αργότερα σε Λάιτ. Στις 9 Νοεμβρίου 1953, καταχωρήθηκε στα αρχεία του Τρίνινταντ που θα ήταν ο μόνιμος λιμένας του.
Ωστόσο, το επόμενο έτος, ο Μόρρις Ντόρμαν, Επίτροπος Αποικιών, ήταν παρών όταν ο Αδελφός Νορρ μίλησε σε ένα ακροατήριο 3.269 ατόμων στην Πλατεία Γούντφορντ. Αργότερα εκείνο το έτος, στις 6 Ιουλίου, ο κ. Ντόρμαν, που είχε γίνει αναπληρωτής κυβερνήτης, υπέγραψε ένα διάταγμα στο Εκτελεστικό Συμβούλιο που θεωρούσε το πλήρωμα του Λάιτ ανεπιθύμητους επισκέπτες. Στις 25 Σεπτεμβρίου 1954, όταν το Λάιτ άραξε στο λιμάνι αφού υπηρέτησε μια συνέλευση στο Μπαρμπάντος, υπάλληλοι του γραφείου μετανάστευσης ειδοποίησαν το πλήρωμα ότι δεν τους επιτρεπόταν η αποβίβαση. Οι διαπραγματεύσεις και οι συνεντεύξεις με τους επισήμους ήταν άκαρπες και το σκάφος διατάχθηκε να αποπλεύσει όχι αργότερα από τις 5 Οκτωβρίου. Έφυγε, ενόψει μιας από τις χειρότερες θύελλες που χτύπησαν την Καραϊβική για χρόνια.
ΥΠΗΡΕΤΟΥΝ ΝΤΟΠΙΟΙ ΑΔΕΛΦΟΙ
Ντόπιοι αδελφοί που μπορούσαν να υπηρετήσουν ως ειδικοί σκαπανείς έπαιξαν τώρα έναν πολύ σπουδαίο ρόλο. Ήδη ιθαγενείς επίσκοποι περιοχής είχαν αντικαταστήσει ξένους ιεραποστόλους σε ένα μεγάλο βαθμό και με τον καιρό θα τους αντικαθιστούσαν πλήρως. Στη διάρκεια του 1950 και 1951 λειτούργησε ένας ιεραποστολικός οίκος στην Σκάρμπορο του Τομπάγκο, αλλά κάποια αισθήματα εναντίον των λευκών από μέρους των ανθρώπων εμπόδιζαν την αποδοτικότητά τους. Έτσι το 1954 δύο ντόπιοι ειδικοί σκαπανείς, ο Έντουαρντ Χάρι και ο Όλιβερ Σμιθ, διορίστηκαν στο Τομπάγκο για να προσπαθήσουν να επεκτείνουν το έργο της Βασιλείας. Αυτό πέτυχε και έδειξε ότι, σε μερικές περιοχές τουλάχιστον ντόπιοι αδελφοί που είχαν τα κατάλληλα προσόντα θα ήταν πιο αποτελεσματικοί από τους ξένους ιεραποστόλους.
Από τότε, μερικοί από τους ντόπιους ειδικούς σκαπανείς παρακολούθησαν τη Βιβλική Σχολή Γαλαάδ της Σκοπιάς και επέστρεψαν στο Τρίνινταντ. Δύο απ’ αυτούς είναι η Τερέζα Τσιν Τσι Φατ και η Σίλβια Πέρμελ. Υπηρέτησαν πιστά και με ζήλο, και ο Ιεχωβά ευλόγησε την υπηρεσία τους μαθήτευσης. Η Τερέζα ευλογήθηκε με 46 πνευματικά «παιδιά», ενώ η Σίλβια είδε 59 άτομα να αφιερώνουν τη ζωή τους στον Ιεχωβά και να βαφτίζονται.
Η ΑΥΞΗΣΗ ΑΠΑΙΤΕΙ ΝΕΑ ΤΜΗΜΑΤΑ
Τον καιρό της επίσκεψης του Αδελφού Νορρ τον Ιανουάριο του 1954, αποφασίστηκε ότι το έργο της Βασιλείας στα Νησιά Λίγουορντ είχε αυξηθεί ικανοποιητικά ώστε να δικαιολογείται η ίδρυση ενός ξεχωριστού γραφείου τμήματος. Εννιά νησιά θα αποτελούσαν το τμήμα των νησιών Λίγουορντ, αφήνοντας το Τρίνινταντ με εφτά νησιά. Μια άλλη διαίρεση έγινε το 1966 όταν σχηματίστηκε το τμήμα του Μπαρμπάντος. Το τμήμα του Τρίνινταντ περιλάμβανε τώρα μόνο το Τρίνινταντ και το Τομπάγκο. Ο τομέας μας μίκραινε, αλλά αυτό ήταν εξαιτίας της αύξησης του έργου της Βασιλείας.
Στη διάρκεια της δεκαετίας του 1950 και μετά, υπήρχαν μέτριες αυξήσεις στον αριθμό των ευαγγελιζόμενων, και μερικά χρόνια υπήρχε και μείωση. Αυτό δεν σήμαινε κατανάγκη ότι δεν υπήρχε ενδιαφέρον να καλλιεργηθεί. Οφειλόταν κυρίως στις οικονομικές συνθήκες. Η ανεργία ήταν μεγάλη, οι μισθοί χαμηλοί, και οι οικογένειες μεγάλες. Αυτό αλήθευε τόσο για τους Μάρτυρες όσο και για τους άλλους. Κι έτσι, εκείνα τα χρόνια υπήρχε μια συνεχής έξοδος Μαρτύρων που μετανάστευαν στην Αγγλία, στον Καναδά, και στις Ηνωμένες Πολιτείες. Εντούτοις η πνευματική πρόοδος ήταν φανερή.
ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΚΑΤΑΛΛΗΛΩΝ ΑΙΘΟΥΣΩΝ ΒΑΣΙΛΕΙΑΣ
Στο τέλος του 1959 ένας αδελφός στο Τρίνινταντ συζήτησε με τον Ρόμπερτ Ντ. Νιούτον, που ήταν τότε υπηρέτης τμήματος, την πιθανότητα να προσκληθούν οι εκκλησίες να συγκεντρώσουν τους οικονομικούς τους πόρους για να χτίσουν Αίθουσες Βασιλείας για μερικές εκκλησίες. Εκείνο τον καιρό υπήρχε μόνο μια μικρή ιδιόκτητη Αίθουσα Βασιλείας στο Τρίνινταντ· χτίστηκε στο Σαν Φερνάντο το 1940. Τελικά σχηματίστηκε ένα Ταμείο Αιθουσών Βασιλείας. Προτού περάσει πολύς καιρός, άρχισαν οι εργασίες για το χτίσιμο μιας αρκετά μεγάλης Αίθουσας Βασιλείας στο Σαν Χουάν. Όλες σχεδόν οι εργασίες έγιναν από εθελοντές. Ήταν συγκινητικό να βλέπεις μια ομάδα αντρών και γυναικών, που ήταν όλοι Μάρτυρες, να ετοιμάζουν το μπετόν και σχηματίζοντας ουρά να χύνουν το μπετόν με τους κουβάδες. Στις αρχές του 1961 η αίθουσα τέλειωσε. Ήταν μια από τις αίθουσες που χρησιμοποιήθηκαν για τις τάξεις Σχολής Διακονίας της Βασιλείας που εγκαινιάστηκαν εκείνο το έτος.
Σχεδόν αμέσως άρχισε το χτίσιμο μιας άλλης αίθουσας, για την Εκκλησία Λάβεντιλ του Πορτ οφ Σπέιν. Αν και το ταμείο σύντομα εξαντλήθηκε, ήταν δυνατό να εξασφαλιστούν δάνεια από την Εταιρία για την οικοδομή. Περισσότερες εκκλησίες επωφελήθηκαν από αυτή την προμήθεια για να χτίσουν μια καλή Αίθουσα Βασιλείας. Σήμερα υπάρχουν 27 αίθουσες, με σχέδια για περισσότερες στο εγγύς μέλλον.
Τον Μάιο του 1985 κάτι καινούργιο συνέβη αναφορικά με το χτίσιμο Αιθουσών Βασιλείας. Οι αδελφοί ενθουσιάστηκαν με εκθέσεις για ταχύριθμη κατασκευή Αιθουσών Βασιλείας σε άλλες χώρες. Θα μπορούσε κάτι τέτοιο να γίνει και στο Τρίνινταντ; Σχηματίστηκε μια επιτροπή ανοικοδόμησης για να ερευνήσει το θέμα. Έγιναν εκτεταμένες συζητήσεις, και αποφασίστηκε να γίνει προσπάθεια να χτιστεί μια αίθουσα για την εκκλησία της Σιπάριας σε δύο Σαββατοκύριακα αντί για ένα. Η ανταπόκριση των αδελφών ήταν ενθουσιώδης. Ναι, χτίστηκε στα δύο Σαββατοκύριακα, και οι αδελφοί στη Σιπάρια απολαμβάνουν την καινούργια τους αίθουσα. Όλη αυτή η οικοδομική δραστηριότητα σίγουρα συνέβαλε στην επέκταση του έργου κηρύγματος της Βασιλείας σ’ αυτά τα νησιά.
ΙΔΡΥΕΤΑΙ ΤΟΠΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
Λόγω αυτής της αύξησης, δημιουργήθηκε η ανάγκη για νέες εγκαταστάσεις τμήματος. Το 1963 ο Αδελφός Θαρπ άρχισε και πάλι να υπηρετεί ως επίσκοπος τμήματος, μετά από μια 15ετή διακοπή κατά την οποία άλλοι φρόντισαν γι’ αυτή την ευθύνη. Έγινε αίτηση για την εκχώρηση γης προς τον Διεθνή Σύλλογο Σπουδαστών της Γραφής του Λονδίνου. Η αίτηση επιδότησης απορρίφθηκε. Βρέθηκαν μετά τρία καλά οικόπεδα και δόθηκε άδεια οικοδομής και στα τρία οικόπεδα από το Δημαρχείο. Αλλά όταν έγινε αίτηση στο Γραφείο του Πρωθυπουργού για άδεια καταχώρησης του τίτλου στο όνομα του Διεθνούς Συλλόγου των Σπουδαστών της Γραφής, αυτή απορρίφθηκε. Ένας από τους ιδιοκτήτες των οικοπέδων είπε: «Αυτό που θέλουν από σας είναι να ιδρύσετε έναν τοπικό σύλλογο».
Ζητήθηκε νομική συμβουλή και έπειτα έγιναν τα αναγκαία βήματα για το σχηματισμό ενός τοπικού συλλόγου των Μαρτύρων του Ιεχωβά. Μια συνάντηση των υπηρετών εκκλησίας με το προσωπικό του γραφείου του τμήματος στις 18 Αυγούστου του 1968, ήταν η βάση για το σχηματισμό του συλλόγου. Το προσχέδιο των κανονισμών του συλλόγου ετοιμάστηκε και εκλέχτηκε ένα Σώμα Συμβούλων. Τελικά, μετά την υποστήριξη ενός ιδιωτικού νομοσχεδίου και στα δύο Κοινοβούλια, ψηφίστηκε το νομοσχέδιο και επικυρώθηκε στις 7 Αυγούστου του 1969. Τώρα οι αδελφοί είχαν έναν νομικό σύλλογο που τους καθιστούσε ικανούς να κατέχουν, να αγοράζουν, και να πουλούν περιουσία χωρίς άδεια από την κυβέρνηση.
Όλοι οι υπάρχοντες τίτλοι Αιθουσών Βασιλείας καταχωρήθηκαν τώρα στον τοπικό σύλλογο, και όλες οι μελλοντικές αγορές οικοπέδων μπορούσαν να γίνονται στο όνομα του Συλλόγου των Μαρτύρων του Ιεχωβά του Τρίνινταντ και Τομπάγκο. Τώρα μπορούσαν επίσης να διοριστούν λειτουργοί γάμων, έτσι δεν θα ήταν πια απαραίτητο να παντρεύονται οι Μάρτυρες του Ιεχωβά από έναν δημόσιο κυβερνητικό λειτουργό.
ΔΙΕΥΘΕΤΗΣΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΕΩΝ
Με την αύξηση της οργάνωσης, η ανάγκη για πιο κατάλληλα μέρη ετήσιων συνελεύσεων περιφερείας έγινε επείγουσα. Τα θέατρα εδώ και πολύ καιρό ήταν μικρά γι’ αυτό το σκοπό. Δύο χώροι ήταν διαθέσιμοι που ήταν μερικώς κατάλληλοι—το Κλαμπ Ιμαλάια στο Σαν Χουάν και το Κουίνς Χωλ στο Πορτ οφ Σπέιν. Αυτά χρησιμοποιούνταν τον ένα χρόνο μετά τον άλλο.
Μετά ο Έρικ Γκρεγκόριο, ένας ντόπιος αδελφός, είπε ότι θα μπορούσε ίσως να εξασφαλίσει το Γκραντ Σταντ του αγωνιστικού χώρου του Κουίνς Παρκ Σαβάνα, και το έκανε! Αυτή ήταν η πρώτη φορά από το 1932 που δόθηκε άδεια σ’ εμάς να χρησιμοποιήσουμε αυτές τις εξαιρετικές εγκαταστάσεις. Η συνέλευση διευθετήθηκε για τις 1-4 Οκτωβρίου 1970.
Ωστόσο, ξαφνικά, στις αρχές του 1970 ξέσπασαν διαδηλώσεις της Μαύρης Δύναμης. Έγιναν μάχες, εμπρησμοί, και μερικοί φόνοι. Κηρύχθηκε κατάσταση έκτακτης ανάγκης τον Απρίλιο και επιβλήθηκε κατ’ οίκον περιορισμός. Θα μπορούσε να γίνει η συνέλευση περιφερείας; Θα μπορούσαμε να έχουμε τις συνελεύσεις μας περιοχής τον Ιούλιο; Ο διευθυντής της αστυνομίας έδωσε άδεια να γίνουν όλες οι συνελεύσεις.
Οι συνελεύσεις περιοχής διεξάχθηκαν ομαλά με εξαίρεση τη μεγαλύτερη συνέλευση, στο Πορτ οφ Σπέιν. Λίγο προτού αρχίσει εκείνη η συνέλευση, ο επίσκοπος περιοχής πληροφορήθηκε από το διευθυντή της αστυνομίας ότι, ενώ μπορούσαμε να κάνουμε τη συνέλευση, δεν μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε ηχητικά μηχανήματα. Μια συνέντευξη μαζί του αποδείχτηκε άκαρπη. Μια αντιπροσωπεία προσπάθησε μετά να δει τον υπουργό εθνικής ασφάλειας· και αυτό, επίσης, απέτυχε. Μια δεύτερη προσπάθεια έγινε για να πειστεί ο διευθυντής της αστυνομίας να αλλάξει γνώμη, αλλά τόνισε με έμφαση ότι δεν θα άλλαζε γνώμη. Έτσι το πρόγραμμα της Παρασκευής παρουσιάστηκε χωρίς τη χρήση ηχητικών μηχανημάτων σ’ ένα ακροατήριο 1.300 και πάνω ατόμων. Το Σάββατο το πρωί ένας αδελφός που ήταν πριν αστυνομικός προσπάθησε να έχει μια συνέντευξη, μόνο για να πληροφορηθεί ότι ο διευθυντής της αστυνομίας δεν ήταν στο γραφείο του τα Σαββατοκύριακα. Κάναμε ό,τι μπορούσαμε.
Έπειτα κατά το μεσημέρι του Σαββάτου, μια νεαρή γυναίκα που ενδιαφερόταν για την αλήθεια αποφάσισε να κάνει κάτι σχετικά με το πρόβλημα. Είχε παραβρεθεί στο πρόγραμμα της Παρασκευής το βράδυ αλλά δεν μπόρεσε να ακούσει. Αποφάσισε να τηλεφωνήσει στο διευθυντή της αστυνομίας στην κατοικία του αν και δεν τον γνώριζε. Πρώτα, προσευχήθηκε στον Ιεχωβά να απαλύνει την καρδιά του. Ποιο ήταν το αποτέλεσμα; Ο διευθυντής της αστυνομίας έδωσε άδεια σ’ αυτή την αίτηση από ένα άτομο που δεν ήταν ακόμα ένας από τους Μάρτυρες του Ιεχωβά! Τα ηχητικά λειτούργησαν καλά για τις υπόλοιπες μέρες της συνέλευσης, και τα 2.187 άτομα που παραβρέθηκαν στη δημόσια ομιλία μπόρεσαν να την ακούσουν καθαρά.
Όταν η Συνέλευση Περιφερείας «Άνθρωποι Ευδοκίας» έγινε στο Γκραντ Σταντ τον Οκτώβριο, δεν υπήρξαν καθόλου εμπόδια. Πόσο ευχάριστο ήταν να έχουμε πολύ καλυμμένο χώρο, με αρκετό χώρο στάθμευσης ακριβώς δίπλα στο Γκραντ Σταντ! Αν και έβρεχε την τελευταία μέρα, ήταν παρόντα 3.239 άτομα. Επειδή δημιουργήσαμε προηγούμενο καθαρίζοντας το Γκραντ Σταντ και αφήνοντάς το καθαρό, δεν είχαμε ποτέ οποιοδήποτε περαιτέρω πρόβλημα στην εξασφάλισή του τόσο για τις συνελεύσεις περιοχής όσο και περιφερείας.
ΥΠΗΡΕΤΩΝΤΑΣ ΠΙΣΤΑ ΜΕΧΡΙ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ
Δεν είναι μόνο οι χρισμένοι αδελφοί του Χριστού Ιησού που πρέπει να υπηρετούν πιστά μέχρι το θάνατο αλλά και τα «άλλα πρόβατά» του επίσης, πρέπει να αποδειχτούν πιστά κάτω από όλες τις περιστάσεις, ακόμα και μέχρι το θάνατο αν αυτό συμβεί. Αυτό αλήθευσε για μερικούς από τους ιεραποστόλους μας.
Ο Έντμουντ Τσάρλγουντ και ο Τζέρρυ Ντόερινγκ έφτασαν το 1949. Σύντομα ο Έντμουντ διορίστηκε στο έργο περιοχής, το οποίο τον οδήγησε σε όλα τα νησιά κάτω από την επίβλεψη του τμήματος του Τρίνινταντ. Κάτω από τον καυτό τροπικό ήλιο και σε καταρρακτώδεις βροχές ήταν πολυάσχολος στη διακονία αγρού με τους αδελφούς. Με χαρά έμενε μαζί τους στα ταπεινά τους σπίτια, και συνήθισε τη δίαιτά τους που αποτελούνταν από αρτόκαρπο και παστά ψάρια. Για 19 χρόνια ταξίδευε, πρώτα ως επίσκοπος περιοχής, έπειτα ως επίσκοπος περιφερείας. Όταν ο Έντμουντ προχώρησε σε ηλικία, ο διορισμός ανατέθηκε στον Τζέρρυ.
Για λίγο καιρό, ο Τζέρρυ και η σύζυγός του υπηρέτησαν στο Μπαρμπάντος. Εκείνα τα χρόνια της ολοχρόνιας υπηρεσίας βοήθησαν στο να εκτελέσει το έργο του ως επίσκοπος περιφερείας αποτελεσματικά. Αλλά μια τραγωδία συνέβη ξαφνικά τον Φεβρουάριο του 1971 ενώ ο Τζέρρυ και η σύζυγός του ήταν στην υπηρεσία αγρού. Χτυπήθηκαν από ένα αυτοκίνητο που δεν σταμάτησε καθώς μπήκε σ’ έναν κύριο δρόμο. Ο Αδελφός Ντόερινγκ πέθανε το επόμενο πρωί. Υπηρέτησε πιστά για 22 σχεδόν χρόνια μετά την άφιξή του στο Τρίνινταντ. Ο θάνατός του ήταν σίγουρα μια απώλεια.
Ο Έντμουντ Τσάρλγουντ συνέχισε να υπηρετεί σε έναν ιεραποστολικό οίκο με μειωμένη ικανότητα επειδή η προχωρημένη ηλικία του τον είχε εξασθενίσει. Τελικά τον Αύγουστο του 1976 αυτός ο όσιος αδελφός πέθανε. Η χήρα του Έλσι, καθώς επίσης και η Άλις, η χήρα του Τζέρρυ, συνεχίζουν την ιεραποστολική τους υπηρεσία.
Μεταξύ των αδελφών που αποτελούσαν το πλήρωμα της Σίμπια και του Λάιτ ήταν ο Στάνλεϋ Κάρτερ. Εργάστηκε σκληρά μαζί με τους άλλους στην εξαγγελία των καλών νέων στα νησιά. Όταν παντρεύτηκε την Ανν, διορίστηκαν να ιδρύσουν έναν ιεραποστολικό οίκο στη Σαιντ Τζωρτζ του Γρενάδα. Δεν ήταν εύκολος διορισμός, αλλά υπέμειναν και είδαν τις ευλογίες του Ιεχωβά στις προσπάθειές τους. Το 1965 λόγω σοβαρής ασθένειας, πήγαν στον Καναδά για να εξασφαλίσουν ιατρική περίθαλψη για τον Στάνλεϋ. Λίγο αργότερα, τελείωσε τη μακρόχρονη πιστή του υπηρεσία.
Αυτοί οι ιεραπόστολοι διακρατητές ακεραιότητας αναπαύονται τώρα μέχρι τον καιρό που η φωνή του Χριστού θα καλέσει σε ζωή εκείνους που είναι στη μνήμη του Θεού.—Ιωάν. 5:28, 29.
ΕΞΕΧΟΥΣΑ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΒΟΗΘΗΤΙΚΟΥ ΣΚΑΠΑΝΕΑ
Για αρκετά χρόνια γίνονται σταθερά βήματα για να προωθηθεί το έργο του βοηθητικού σκαπανέα σ’ αυτά τα νησιά. Στη δεκαετία του 1960 ο επίσκοπος τμήματος συνήθιζε να πηγαίνει στη συνάθροιση που είχε ο επίσκοπος περιφερείας και περιοχής με τους επισκόπους εκκλησίας στις συνελεύσεις περιοχής. Έπαιρνε πέντε ή δέκα λεπτά περίπου για να μιλήσει σ’ αυτούς και να τους ενθαρρύνει να δώσουν έμφαση στο έργο του σκαπανέα διακοπών (βοηθητικού) τον Απρίλιο.
Έπειτα σε μια συνέλευση περιοχής στο Κλαμπ Ιμαλάια τον Ιανουάριο του 1968, ένας αδελφός είχε ένα μέρος στο πρόγραμμα της Συνάθροισης Υπηρεσίας με θέμα «Η Υπηρεσία Σκαπανέα—Μια Πραγματική Χαρά». Υπήρχαν παντού στο κτίριο πινακίδες με τα γράμματα «ΣΔΑ» (VPA). Τι σήμαιναν αυτά τα γράμματα; Ήρθε η ώρα για το μέρος του, και ανέβηκε στο βήμα ένας μεγαλόσωμος αδελφός με σάντουιτς πινακίδες (φορώντας μια πινακίδα μπροστά, μια πίσω). Πάνω στις πινακίδες ήταν γραμμένη η φράση «Απρίλιος 1968». Το όνομά του ήταν «Μεγάλος Απρίλης». Τώρα το ακροατήριο κατάλαβε ότι τα γράμματα ΣΔΑ σήμαιναν «Σκαπανέας Διακοπών τον Απρίλιο»! Οι αδελφοί δεν ξέχασαν ποτέ αυτή την επίδειξη.
Στην αρχή σταδιακά και έπειτα με γοργό ρυθμό οι αδελφοί άρχισαν να ανταποκρίνονται στην ενθάρρυνση. Παιδιά και ενήλικοι που δεν ήταν βαφτισμένοι ενθαρρύνθηκαν να συνεργαστούν με τους σκαπανείς διακοπών και να προσπαθήσουν να φτάσουν τους ίδιους στόχους. Από το 1978 τα αποτελέσματα υπήρξαν εκπληκτικά, όπως δείχνει ο πίνακας στη σελίδα 247.
Στην εκκλησία της Μπέλμοντ, Πορτ οφ Σπέιν, οι πρεσβύτεροι μίλησαν προσωπικά στους αδελφούς και τους έδωσαν μια αίτηση σκαπανέα να τη διαβάσουν και να κάνουν σκέψεις πάνω σ’ αυτήν. Ετοιμάστηκαν και αναρτήθηκαν προγράμματα με ώρες για τις μέρες της εβδομάδας, που έδειχναν πώς οι νοικοκυρές, άτομα με κοσμική εργασία, και μαθητές μπορούσαν να φτάσουν το στόχο ωρών. Αναρτήθηκαν συνθήματα στους τοίχους της Αίθουσας Βασιλείας για να βοηθήσουν όλους να έχουν υπόψη το έργο του σκαπανέα διακοπών.
Άλλες εκκλησίες άκουσαν για την επιτυχία που είχε η εκκλησία της Μπέλμοντ και άρχισαν να χρησιμοποιούν παρόμοιες μεθόδους. Σαν αποτέλεσμα, μέχρι το 1985 σχεδόν κάθε εκκλησία είχε θαυμάσια υποστήριξη της υπηρεσίας του βοηθητικού σκαπανέα. Στην Μπέλμοντ, 75 τοις εκατό του συνόλου των ευαγγελιζόμενών τους έγιναν βοηθητικοί σκαπανείς, με μέσο όρο 63 ώρες στην υπηρεσία αγρού. Η Ανατολική Αρίμα ανέφερε 73 τοις εκατό, ενώ η Μάραβαλ είχε πάνω από 63 τοις εκατό που έδωσαν έκθεση βοηθητικού σκαπανέα. Αυτές ήταν μεγάλες εκκλησίες που είχαν πάνω από 100 ευαγγελιζόμενους η καθεμιά. Η Εκκλησία Κοκόγια, που έδινε έκθεση για 93 ευαγγελιζόμενους, είχε 78 τοις εκατό στις τάξεις των βοηθητικών σκαπανέων.
Πώς κατάφεραν τόσοι να το κάνουν; Μια αδελφή εξήγησε: «Ήταν στις εφτά του μήνα μετά από μια ομιλία από έναν πρεσβύτερο που συμπλήρωσα την αίτησή μου. Ενθάρρυνα μια νεαρή αδελφή να το κάνουμε μαζί. Συμφώνησε, έτσι πήρα την άδεια των γονιών της για να κοιμάται μερικές φορές στο σπίτι μου για να μπορούμε να κάνουμε έργο δρόμου νωρίς το πρωί. Το πρόγραμμά μου ήταν ως εξής: Σηκωνόμουν γύρω στις 5 το πρωί, ήμουν στο έργο δρόμου γύρω στις 6.30 μέχρι τις 8, μετά πήγαινα στην κοσμική εργασία μου. Το απόγευμα δαπανούσα δύο ή περισσότερες ώρες. Το Σάββατο ήταν η ελεύθερή μου μέρα, έτσι άρχιζα περίπου την ίδια ώρα, έπαιρνα λίγη ώρα για γεύμα και ξεκούραση, και συνέχιζα ως τις 9 μ.μ., δαπανώντας το λιγότερο δέκα ώρες. Τις Κυριακές δαπανούσα μόνο μια ώρα στην υπηρεσία αγρού. Εκτός από την αδελφή, χάρηκα να συναντήσω και άλλους αδελφούς που έκαναν έργο δρόμου, επειδή χωρίς αυτούς δεν θα μπορούσα να μένω τόσο αργά όσο έμενα . . . Κατάφερα να δαπανήσω 75 ώρες και να κάνω 12 επανεπισκέψεις και Γραφικές μελέτες, εκτός από τα 716 περιοδικά που διέθεσα. Καθώς κοιτάζω την έκθεσή μου, το Λουκάς 17:10 έρχεται συνεχώς στη σκέψη μου: ‘Ό,τι έκανα ήταν εκείνο που έπρεπε να κάνω’».
Σε μια εκκλησία μια αδελφή ηλικίας πάνω από 70 χρονών κάνει σκαπανικό μερικές φορές το χρόνο. Τον Απρίλιο του 1985 ήταν πολύ άρρωστη, αλλά όταν άρχισε να αισθάνεται λίγο καλύτερα γύρω στις 15 του μηνός, ήθελε να συνεχίσει και πάλι. Έσυρε το αρθριτικό της σώμα έξω από το κρεβάτι και έκανε γνωστό ότι αν επρόκειτο να πεθάνει, ήθελε να πεθάνει ως σκαπάνισσα, δραστήρια στην υπηρεσία του Ιεχωβά. Με μεγάλη προσπάθεια βγήκε για να κάνει έργο δρόμου. Μετά άλλοι στην εκκλησία της διευθέτησαν να χρησιμοποιήσουν τα αυτοκίνητά τους για να τη βοηθήσουν. Δέκα μόλις μέρες αργότερα είχε συμπληρώσει το στόχο των ωρών της για το μήνα. Τον καιρό που γράφτηκε αυτή η έκθεση ήταν ακόμα ζωντανή και σχεδίαζε να κάνει βοηθητικό σκαπανικό και πάλι.
Ολόκληρη η οικογένεια Μπέθελ επίσης βρήκε ότι ήταν δυνατό να συμμετάσχει σ’ αυτή την αυξημένη μορφή υπηρεσίας αγρού. Και όπως είπε ένα από τα παλαιότερα μέλη της οικογένειας: «Πόσο αναζωογονημένοι αισθανθήκαμε, έστω κι αν κουραστήκαμε σωματικά!»
ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ ΓΙΑ ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
Το 1961 διεξάχθηκαν στο Τρίνινταντ οι πρώτες Σχολές Διακονίας της Βασιλείας. Όλοι οι ειδικοί σκαπανείς είχαν το προνόμιο να παραβρεθούν. Σίγουρα εκτίμησαν αυτό το προνόμιο και ωφελήθηκαν από τη σειρά μαθημάτων. Αργότερα, οι άντρες τακτικοί σκαπανείς, είχαν την ευκαιρία να ωφεληθούν από τα μαθήματα της σχολής. Το 1985 όλοι οι διακονικοί υπηρέτες είχαν μια ειδική σειρά μαθημάτων για την ωφέλειά τους. Ήταν φανερό ότι υπήρχε ένα καλύτερο πνεύμα αναφορικά με την ολοχρόνια υπηρεσία, αλλά περισσότερα επρόκειτο να ακολουθήσουν.
Το 1977 ετοιμάστηκε ένα ωραίο βοήθημα με τίτλο Λάμπετε ως Φωστήρες εν τω Κόσμω ως βάση για μια δεκαπενθήμερη σειρά μαθημάτων για σκαπανείς! Και οι αδελφές μπορούσαν τώρα να λάβουν εποικοδομητική ενθάρρυνση και εκπαίδευση. Αυτό είχε θαυμάσια επίδραση στο ολοχρόνιο έργο, ιδιαίτερα στην υπηρεσία του βοηθητικού σκαπανέα. Το σκαπανικό πνεύμα φαίνεται ότι είχε επίδραση στους ευαγγελιζόμενους της εκκλησίας, και αυτό παρατηρήθηκε ιδιαίτερα τον Απρίλιο του 1978 όταν φτάσαμε ένα θαυμάσιο νέο ανώτατο όριο από 500 βοηθητικούς σκαπανείς.
Λήφθηκαν πολλές επιστολές εκτίμησης. Μια γράφει: «Με αυτό θέλω να εκφράσω την εκτίμησή μου για τη Σχολή Υπηρεσίας Σκαπανέων. Ήταν πράγματι μια θαυμάσια προμήθεια από τον Γιαχ στον κατάλληλο καιρό. Λίγους μήνες πριν παρακολουθήσω τη σχολή, ο σύζυγός μου άρχισε το έργο περιοχής και τον συνόδευα· αυτό ήταν πραγματική πρόκληση για μένα. Η εκτεταμένη σειρά μαθημάτων με βοήθησε να αντιμετωπίσω αυτή την πρόκληση. Τώρα η υπηρεσία αγρού απέκτησε μεγαλύτερη σημασία για μένα, καθώς οι παρουσιάσεις μου είναι πιο αποτελεσματικές, ενδιαφέρουσες, και επιτυχημένες. Και αυτό εξαιτίας του ότι εφαρμόζω μερικές από τις ωραίες υποδείξεις που δόθηκαν στη σχολή για το πώς να δείχνουμε περισσότερο προσωπικό ενδιαφέρον στον οικοδεσπότη.
»Ένα από τα σημεία που με εντυπωσίασαν πιο πολύ είναι το γεγονός ότι είμαστε συνεργάτες του Ιεχωβά στο έργο κηρύγματος και μαθήτευσης, δείχνοντας έτσι την ανάγκη να αναπτύξουμε μια στενή σχέση μαζί του. Αυτό μου έχει εντυπώσει την ανάγκη να τον επικαλούμαι πιο συχνά με προσευχή καθώς συμμετέχω στην υπηρεσία και με έχει κάνει πιο σίγουρη και βέβαιη για τη βοήθειά του».
Η ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΑΠΑΙΤΕΙ ΝΕΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ
Τον Μάιο του 1972, αφού δαπανήσαμε 26 χρόνια στην οδό Τέιλορ 21 μετακομίσαμε στον νέο μας οίκο και γραφείο τμήματος μόλις έξω από το Πορτ οφ Σπέιν. Δεν ήταν καινούργιο το κτίριο, αλλά σίγουρα εξυπηρετούσε τις ανάγκες μας πολύ καλύτερα από τον προηγούμενο χώρο.
Όταν αποφασίσαμε ότι έπρεπε να αγοράσουμε αυτή την περιουσία, προσέξαμε ότι ήταν δίπλα στον Ποταμό Μάραβαλ. Ήταν η περίοδος ξηρασίας όταν μετακομίσαμε· οι πληροφορίες που ζητήσαμε από τους γείτονες δεν δημιούργησαν κανένα φόβο για πιθανότητες πλημμύρας. Αλλά τον Δεκέμβριο εκείνου του έτους μια νεροποντή έκανε το ρυάκι να γίνει μαινόμενος χείμαρρος, πλημμυρίζοντας το γραφείο και το υπόγειο με λασπόνερα ύψους 30 εκατοστών.
Χτίστηκε ένας τοίχος με τσιμεντόλιθους κατά μήκος του ποταμού, και για μερικά χρόνια δεν είχαμε κανένα πρόβλημα. Έπειτα το 1975 μια ξαφνική καταστροφική νεροποντή έσπασε τον τοίχο, κάλυψε το πρώτο πάτωμα με 1,2 μέτρα (4 πόδια) νερό, και κατέστρεψε χιλιάδες βιβλία, καθώς και εξοπλισμό γραφείου και αρχεία. Με σύσταση κάποιου μηχανικού, χτίστηκε ένας επικλινής τοίχος ύψους δύο μέτρων (7 ποδιών), πάχους 1,2 μέτρων (4 ποδιών) στη βάση, κατά μήκος του ποταμού και γύρω από το κτίριο. Εγκαταστάθηκαν επίσης αντλίες. Αλλά το 1980 μας χτύπησε μια άλλη καταστροφή. Ο τοίχος που ήταν μεταξύ του κτιρίου μας και του κτιρίου κάποιου γείτονα υποχώρησε, με αποτέλεσμα να περάσουν με ορμή τόνοι νερού γύρω από τον οίκο του τμήματος, σπάζοντας πόρτες, προξενώντας ζημιές, και κάνοντας ζωές να κινδυνέψουν. Μέσα σε 30 μέρες συνέβησαν δύο ακόμα πλημμύρες, και δεν υπήρχαν καθόλου προστατευτικοί τοίχοι. Όπως και πριν έτσι και τώρα πάρα πολλοί αδελφοί έτρεξαν για να μας βοηθήσουν στην καθαριότητα. Οι γείτονες δεν μπορούσαν να πιστέψουν στα μάτια τους καθώς έβλεπαν τόνους από σκουπίδια να μεταφέρονται μακριά. Μέσα σε πολύ λίγο χρονικό διάστημα, τα πράγματα έπαιρναν και πάλι σχεδόν τον φυσικό τους ρυθμό. Κατασκευάστηκε ένας καινούργιος τοίχος από μπετόν αρμέ και σίδηρο, αλλά η Επιτροπή του Τμήματος εισηγήθηκε στο Κυβερνών Σώμα να μεταφερθεί το τμήμα σε άλλη τοποθεσία.
ΧΤΙΖΟΥΜΕ ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ
Εκτός από τον κίνδυνο από τις πλημμύρες, ο οίκος και τα γραφεία δεν αρκούσαν για τις ανάγκες του έργου. Δεν υπήρχε πια κατάλληλος χώρος για τη φροντίδα των αναγκών των εκκλησιών. Από το 1972, υπήρχε μια αύξηση 40 περίπου τοις εκατό στον αριθμό των ευαγγελιζόμενων.
Το Κυβερνών Σώμα ενέκρινε την εισήγηση της Επιτροπής του Τμήματος. Με τον καιρό εντοπίστηκε ένα έικερ γης μεταξύ του Πορτ οφ Σπέιν και του αεροδρομίου. Υπήρχαν προβλήματα, αλλά ένα-ένα υπερπηδήθηκαν. Όταν οι Πεντηκοστιανοί ζήτησαν να αγοράσουν το οικόπεδο για να χτίσουν μια εκκλησία, οι γείτονες έφεραν ένσταση για το θόρυβο που θα προκαλούσαν οι συναθροίσεις τους. Υπήρχε επίσης κάποιος φόβος μήπως «επηρεαστούν από τα πνεύματα». Αλλά όταν οι Μάρτυρες του Ιεχωβά βεβαίωσαν τους γείτονες ότι δεν θα υπήρχε κανένας κίνδυνος αν οι Μάρτυρες έχτιζαν στο οικόπεδο και ότι ο θόρυβος θα ήταν ελάχιστος, οι γείτονες δεν εναντιώθηκαν. Έτσι το 1981 ο χώρος αγοράστηκε στο όνομα του τοπικού Συλλόγου των Μαρτύρων του Ιεχωβά του Τρίνινταντ και Τομπάγκο.
Πέρασε σχεδόν ενάμισης χρόνος προτού μπορέσουμε επιτέλους να αρχίσουμε το έργο της κατασκευής. Οι αδελφοί πρόσφεραν πρόθυμα τις υπηρεσίες τους για το έργο. Όταν επρόκειτο να ριχτούν τα μπετά των πατωμάτων, χρειάζονταν πολλά χέρια, επειδή δεν ήταν διαθέσιμα περίπλοκα οικοδομικά μηχανήματα—μόνο δύο μπετονιέρες, πολλοί κουβάδες, και μια σειρά από πλατφόρμες για να μπορούν οι αδελφοί να στέκονται και να δίνουν τους κουβάδες ο ένας στον άλλο. Δύο μακριές γραμμές αδελφών εκτείνονταν από τις μπετονιέρες ως το σημείο που χυνόταν το μπετόν. Μια άλλη γραμμή επέστρεφε τους άδειους κουβάδες στις μπετονιέρες. Συχνά, ειδικευμένοι εργάτες εργάζονταν όλη τη νύχτα. Το αποτέλεσμα ήταν μια αληθινά ενοποιητική και διεγερτική επίδραση στις εκκλησίες.
Στο πρόγραμμα της αφιέρωσης στις 16 Μαρτίου 1985, παραβρέθηκε ο Μίλτον Χένσελ από το Κυβερνών Σώμα. Παραβρέθηκαν επίσης ευαγγελιζόμενοι από κάθε εκκλησία του Τρίνινταντ· 2.942 άτομα γέμισαν τα καθίσματα και κάθε άδεια γωνιά. Φεύγοντας ήταν όλοι χαρούμενοι και συνεπαρμένοι.
Ο ΙΕΧΩΒΑ ΠΑΡΕΧΕΙ ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ
Στον Ησαΐα κεφάλαιο 60, ο Ιεχωβά προείπε πριν από πολύ καιρό για το σκοπό του να βελτιώσει και να επεκτείνει την επίγεια οργάνωσή του στον ορισμένο του καιρό. Οι παλαιότεροι ανάμεσά μας μπορούν να πιστοποιήσουν ότι αυτό σίγουρα έχει εκπληρωθεί. Πόσο καλύτερες είναι οι συνθήκες τώρα στις εκκλησίες από τότε που οι αδελφοί έκαναν προεκλογικές εκστρατείες για να εκλεγούν πρεσβύτεροι! Οι εκκλησίες σήμερα ευημερούν πνευματικώς!
Υπάρχουν 50 εκκλησίες τώρα στο Τρίνινταντ και Τομπάγκο. Οι προοπτικές για περισσότερες εκκλησίες είναι ενθαρρυντικές. Η έκθεσή μας του Απριλίου 1986 δείχνει 4.558 ευαγγελιζόμενους, που διέθεσαν πάνω από 135.000 περιοδικά εκτός από 11.537 βιβλία. Διεξάχθηκαν πάνω από 6.990 οικιακές Γραφικές μελέτες. Στην εορτή της Ανάμνησης υπήρχε ένας ενθαρρυντικός αριθμός 13.961 παρόντων. Στους μήνες που ακολούθησαν, πολύ περισσότεροι νέοι μαθητές βαφτίστηκαν.
Από την άφιξη των ιεραποστόλων το 1946 μέχρι σήμερα διανεμήθηκε μια μεγάλη ποσότητα εντύπων για ένα τόσο μικρό τμήμα. Η έκθεση δείχνει πάνω από 1.600.000 βιβλία, πάνω από 1.500.000 βιβλιάρια, και εκατομμύρια περιοδικά. Δόθηκε μεγάλη μαρτυρία στο Τρίνινταντ και στα νησιά που ήταν κάτω από την επίβλεψη αυτού του τμήματος. Υπάρχουν επίσης προοπτικές για μια περαιτέρω μεγάλη συγκομιδή προβατοειδών ανθρώπων πριν από το τέλος αυτού του συστήματος.
Ένας επίσκοπος περιοχής αναφέρει: «Καθώς εργαζόμουν στην υπηρεσία αγρού μια Τετάρτη πρωί στη διάρκεια μιας επίσκεψης του επισκόπου περιφερείας, φτάσαμε σ’ ένα δρόμο, για να πληροφορηθούμε, ‘Αδελφέ, εργαστήκαμε εδώ την Παρασκευή’. Ωστόσο όμως, αποφασίσαμε να καλύψουμε το δρόμο. Όταν επισκεφθήκαμε ένα σπίτι μας κάλεσαν μέσα, και ο σύντροφός μου παρουσίασε το Θέμα για Συζήτηση.
»Η γυναίκα μάς εξήγησε ότι ήταν από το Τρίνινταντ, ζούσε στο Λονδίνο με την οικογένειά της και είχε επιστρέψει για διακοπές. Η πεθερά της, στο Λονδίνο, την είχε ενθαρρύνει να διαβάσει την Αγία Γραφή, και μετά από λίγο καιρό τη διάβασε και ένιωσε ευχαρίστηση. Όταν το είπε αυτό στην πεθερά της, αυτή της είπε, ‘Αυτό δεν είναι αρκετό· πρέπει να συνταυτιστείς με μια εκκλησία’. Η πεθερά ήταν Αντβεντίστρια. Αλλά αυτή η γυναίκα δεν ήθελε απλώς να συνταυτιστεί με μια εκκλησία, έτσι στράφηκε στον Θεό με προσευχή και του είπε ότι θα το εκλάμβανε ως σημείο το ότι ‘οι πρώτοι άνθρωποι που θα φέρουν το ευαγγέλιο στην πόρτα μου έχουν την αλήθεια’, και ήμασταν οι πρώτοι που χτυπήσαμε την πόρτα της. Το τμήμα της Αγγλίας ειδοποιήθηκε για να συνεχιστεί μια Γραφική μελέτη μαζί της όταν θα επέστρεφε. Αυτή η μελέτη έγινε. Τώρα η οικογένεια έχει επιστρέψει στο Τρίνινταντ. Οι δύο σύζυγοι είναι βαφτισμένοι, και αυτοί και τα παιδιά τους συναθροίζονται σε μια εκκλησία στο ανατολικό Τρίνινταντ. Αυτό που είναι ενδιαφέρον εδώ είναι το εξής: Οι ευαγγελιζόμενοι είχαν εργαστεί τον τομέα την Παρασκευή, αλλά αυτή είχε έρθει από το Λονδίνο το Σάββατο, και εμείς βρεθήκαμε εκεί την επόμενη Τετάρτη». Ναι, υπάρχουν καλά αποτελέσματα στην υπηρεσία αγρού, και εκείνοι που διαθέτουν πρόθυμα τον εαυτό τους συμμετέχουν σ’ αυτή τη χαρά.
Μαζί με τις βελτιωμένες διευθετήσεις ποίμανσης σε διάφορες εκκλησίες, υπήρξε μια αντίστοιχη βελτίωση στην επίβλεψη του έργου από το γραφείο του τμήματος. Η ευθύνη για την επίβλεψη των δραστηριοτήτων του τμήματος δεν ανήκει πια μόνο στον επίσκοπο τμήματος. Ένας καταμερισμός εργασίας και ευθυνών ανάμεσα στα μέλη της Επιτροπής του Τμήματος έκανε δυνατό να δοθεί περισσότερη προσοχή σε όλες τις ποικίλες μορφές του έργου. Τα παρόντα μέλη της επιτροπής εδώ είναι ο Ερλ Ντέιβιντ, ο Ζεφράιν Νεντ, ο Γουίνστον Σάιμον, και ο Αλεξάντερ Θαρπ.
«Η χώρα του κολιβρίου» και «το Νησί του Ροβινσώνα Κρούσου» είναι ευχάριστα μέρη για να ζει κανείς και να υπηρετεί τον μεγάλο Δημιουργό, Ιεχωβά, που κάνει τα πάντα ωραία στον ορισμένο τους καιρό. (Εκκλ. 3:11) Το τμήμα του Τρίνινταντ είναι τώρα μικρό σε έκταση και αριθμούς όταν συγκριθεί με μεγαλύτερες χώρες της γης. Εντούτοις παράγεται ένα θερμό αίσθημα θαλπωρής όταν εξετάζουμε την ιστορία του έργου εδώ. Είμαστε αποφασισμένοι να συνεχίσουμε να προχωρούμε μαζί με τους αδελφούς μας παγκόσμια φροντίζοντας για τα συμφέροντα της Βασιλείας καθώς αποβλέπουμε στον καιρό που το καθετί που έχει πνοή θα αινεί τον Ιεχωβά.—Ψαλμ. 150:6.
[Γράφημα στη σελίδα 247]
(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)
ΑΥΞΗΣΗ ΒΟΗΘΗΤΙΚΩΝ ΣΚΑΠΑΝΕΩΝ
1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985
4.000
3.500
3.000
2.500
2.000
1.500
1.000
500
16,9 28,8 40,6 39,1 47,9 52,3 54,1 56,7
Ποσοστιαία Αναλογία Βοηθητικών Σκαπανέων στο Σύνολο Ευαγγελιζόμενων
[Εικόνα στη σελίδα 232]
Ο Αλεξάντερ Θαρπ, συντονιστής της Επιτροπής του Τμήματος στο Τρίνινταντ, με τη σύζυγό του Λόις
[Εικόνα στη σελίδα 239]
Στο κατάστρωμα του ιεραποστολικού σκάφους «Σίμπια»