-
Χαναάν, ΧαναναίοιΕνόραση στις Γραφές, Τόμος 2
-
-
Μετά το περιστατικό της μέθης του Νώε, απευθύνθηκε στον Χαναάν η προφητική κατάρα του Νώε, η οποία προέλεγε ότι ο Χαναάν θα γινόταν δούλος τόσο του Σημ όσο και του Ιάφεθ. (Γε 9:20-27) Εφόσον το υπόμνημα αναφέρει μόνο ότι «ο Χαμ, ο πατέρας του Χαναάν, είδε τη γύμνια του πατέρα του και το είπε στους δύο αδελφούς του που ήταν έξω», εγείρεται το ερώτημα γιατί έγινε αντικείμενο της κατάρας ο Χαναάν και όχι ο Χαμ. Σχολιάζοντας το εδάφιο Γένεση 9:24, το οποίο δηλώνει πως όταν ο Νώε ξύπνησε από το κρασί του «έμαθε τι του είχε κάνει ο νεότερος γιος του», μια υποσημείωση στη μετάφραση του Ρόδερχαμ λέει: «Χωρίς αμφιβολία πρόκειται για τον Χαναάν και όχι για τον Χαμ: Ο Σημ και ο Ιάφεθ, για την ευσέβειά τους, λαβαίνουν ευλογία· ο Χαναάν, για κάποια ποταπή πράξη που δεν κατονομάζεται, λαβαίνει κατάρα· ο Χαμ, για την παράβλεψή του, παραβλέπεται». Παρόμοια, ένα Ιουδαϊκό σύγγραμμα, Η Πεντάτευχος και τα Χαφτορά (The Pentateuch and Haftorahs), υποστηρίζει ότι η σύντομη αυτή αφήγηση «αναφέρεται σε κάποια απεχθή πράξη στην οποία φαίνεται ότι ενεπλάκη ο Χαναάν». (Επιμέλεια Τζ. Χ. Χερτζ, Λονδίνο, 1972, σ. 34) Και αφού σημειώνει ότι η λέξη της εβραϊκής που μεταφράζεται «γιος» στο εδάφιο 24 μπορεί να σημαίνει «εγγονός», η ίδια πηγή δηλώνει: «Το πρόσωπο για το οποίο γίνεται λόγος είναι προφανώς ο Χαναάν». Το σύγγραμμα Δε Σοντσίνο Χούμας (The Soncino Chumash) επισημαίνει επίσης πως ορισμένοι πιστεύουν ότι ο Χαναάν «άφησε τη διεστραμμένη λαγνεία του να ξεσπάσει πάνω [στον Νώε]» και ότι η έκφραση «νεότερος γιος» αναφέρεται στον Χαναάν, ο οποίος ήταν ο νεότερος γιος του Χαμ.—Επιμέλεια Α. Κοέν, Λονδίνο, 1956, σ. 47.
Αυτές οι απόψεις βασίζονται, κατ’ ανάγκην, σε εικασίες εφόσον το Βιβλικό υπόμνημα δεν δίνει καμιά λεπτομέρεια σχετικά με την εμπλοκή του Χαναάν στο αδίκημα που διαπράχθηκε σε βάρος του Νώε. Παρ’ όλα αυτά, φαίνεται βέβαιο ότι αυτός ενεπλάκη με κάποιον τρόπο, επειδή, ακριβώς πριν από την εξιστόρηση του επεισοδίου της μέθης του Νώε, ο Χαναάν εισάγεται απότομα στην αφήγηση (Γε 9:18) και επειδή, κατά τον απολογισμό των πράξεων του Χαμ, το υπόμνημα κάνει λόγο για αυτόν ως τον “Χαμ, τον πατέρα του Χαναάν”. (Γε 9:22) Το ότι η έκφραση «είδε τη γύμνια του πατέρα του» ενδέχεται να υποδηλώνει κάποια κακοποίηση ή διαστροφή στην οποία περιλαμβανόταν ο Χαναάν είναι ένα λογικό συμπέρασμα. Και αυτό διότι, στις περισσότερες περιπτώσεις στις οποίες η Αγία Γραφή λέει ότι κάποιος “ξεσκεπάζει” ή “βλέπει τη γύμνια” ενός άλλου ατόμου υπονοείται αιμομειξία ή άλλου είδους σεξουαλική αμαρτία. (Λευ 18:6-19· 20:17) Είναι, λοιπόν, πιθανό ότι ο Χαναάν κακοποίησε ή επιχείρησε να κακοποιήσει με κάποιον τρόπο τον Νώε, ο οποίος δεν είχε τις αισθήσεις του, και ότι ο Χαμ, παρ’ όλο που το γνώριζε αυτό, δεν το απέτρεψε ή δεν διαπαιδαγώγησε το δράστη, αλλά επιδείνωσε το κακό γνωστοποιώντας στους αδελφούς του την ατίμωση του Νώε.
Πρέπει επίσης να ληφθεί υπόψη το προφητικό στοιχείο που εμπεριέχεται στην κατάρα. Τίποτα δεν αποδεικνύει ότι ο ίδιος ο Χαναάν έγινε δούλος του Σημ ή του Ιάφεθ στη διάρκεια της ζωής του. Αλλά η πρόγνωση του Θεού βρισκόταν σε λειτουργία, και εφόσον η κατάρα που απήγγειλε ο Νώε ήταν θεόπνευστη και επίσης η δυσμένεια του Θεού δεν εκφράζεται χωρίς να υπάρχει δίκαιη αιτία, είναι πιθανό ότι ο Χαναάν είχε ήδη εκδηλώσει κάποιο σαφώς διεφθαρμένο χαρακτηριστικό, που ίσως σχετιζόταν με τη λαγνεία, και ότι ο Θεός προείδε τα κακά αποτελέσματα στα οποία θα οδηγούσε τελικά αυτό το χαρακτηριστικό καθώς θα κορυφωνόταν μεταξύ των απογόνων του Χαναάν. Στην προγενέστερη περίπτωση του Κάιν, ο Ιεχωβά είχε προσέξει ότι υπήρχε μια εσφαλμένη διάθεση στην καρδιά του Κάιν και τον είχε προειδοποιήσει για τον κίνδυνο που διέτρεχε να νικηθεί από την αμαρτία. (Γε 4:3-7) Ο Θεός είχε διακρίνει επίσης την αδιόρθωτη ροπή προς την πονηρία η οποία χαρακτήριζε την πλειονότητα των ανθρώπων πριν από τον Κατακλυσμό, πράγμα που καθιστούσε δικαιολογημένη την καταστροφή τους. (Γε 6:5) Έτσι λοιπόν, η πιο καταφανής απόδειξη για το ότι η κατάρα που εξαγγέλθηκε εναντίον του Χαναάν ήταν δίκαιη παρέχεται από τη μεταγενέστερη ιστορία των απογόνων του, δεδομένου ότι αυτοί δημιούργησαν ένα ιδιαίτερα χυδαίο υπόμνημα ανηθικότητας και εξαχρείωσης, όπως πιστοποιεί τόσο η Αγία Γραφή όσο και η ιστορία. Η κατάρα εναντίον του Χαναάν εκπληρώθηκε περίπου οχτώ αιώνες μετά την εξαγγελία της, όταν οι απόγονοι του Χαναάν υποτάχθηκαν στους Ισραηλίτες, που ήταν σημιτικής καταγωγής, και αργότερα περιήλθαν στην κυριαρχία των ιαφεθιτικών δυνάμεων της Μηδοπερσίας, της Ελλάδας και της Ρώμης.
-
-
ΧαμΕνόραση στις Γραφές, Τόμος 2
-
-
Λίγο καιρό αργότερα, αναμείχθηκε σε ένα περιστατικό που επέφερε κατάρα στο γιο του τον Χαναάν. Ο Νώε είχε μεθύσει με κρασί και είχε γυμνωθεί μέσα στη σκηνή του. Ο Χαμ είδε τη γύμνια του πατέρα του και, αντί να δείξει τον κατάλληλο σεβασμό για τον Νώε, την κεφαλή της οικογένειας και τον υπηρέτη και προφήτη τον οποίο ο Θεός είχε χρησιμοποιήσει ως μέσο για τη διατήρηση της ανθρώπινης φυλής, μίλησε στους δύο αδελφούς του για αυτό που είχε δει. Ο Σημ και ο Ιάφεθ επέδειξαν τον κατάλληλο σεβασμό με το να πάρουν έναν μανδύα και, περπατώντας προς τα πίσω, να καλύψουν τον Νώε ώστε να μην επιφέρουν όνειδος βλέποντας τη γύμνια του πατέρα τους. Όταν ξύπνησε ο Νώε, δεν καταράστηκε τον Χαμ, αλλά το γιο του Χαμ, τον Χαναάν. Ακολούθως, στην ευλογία που έδωσε στον Σημ, στην οποία περιλαμβανόταν και μια ευλογία για τον Ιάφεθ, παρέλειψε και αγνόησε τον Χαμ. Μόνο τον Χαναάν αποκάλεσε καταραμένο και για αυτόν προείπε προφητικά ότι θα γινόταν δούλος του Σημ και του Ιάφεθ.—Γε 9:20-27.
Πιθανόν ο Χαναάν να είχε αναμειχθεί άμεσα στο περιστατικό και ο πατέρας του ο Χαμ να μην τον είχε διορθώσει. Ή μπορεί ο Νώε, μιλώντας προφητικά υπό θεϊκή έμπνευση, να προείδε ότι η κακή τάση του Χαμ, η οποία ίσως είχε γίνει ήδη έκδηλη στο γιο του τον Χαναάν, θα κληρονομούνταν από τους απογόνους του Χαναάν. Η κατάρα εκπληρώθηκε εν μέρει όταν οι Ισραηλίτες, που ήταν σημιτικής καταγωγής, υπέταξαν τους Χαναναίους. Όσοι δεν καταστράφηκαν (λόγου χάρη, οι Γαβαωνίτες [Ιη 9]) έγιναν δούλοι του Ισραήλ. Αιώνες αργότερα, η κατάρα έλαβε περαιτέρω εκπλήρωση όταν οι απόγονοι του Χαναάν, του γιου του Χαμ, περιήλθαν στην κυριαρχία των ιαφεθιτικών παγκόσμιων δυνάμεων της Μηδοπερσίας, της Ελλάδας και της Ρώμης.
Μερικοί διατείνονται εσφαλμένα ότι η μαύρη φυλή και η υποδούλωση μελών αυτής της φυλής ήταν αποτέλεσμα της κατάρας που εξαγγέλθηκε εναντίον του Χαναάν. Ωστόσο, οι απόγονοι του Χαναάν, ο οποίος έλαβε την κατάρα, δεν ανήκαν στη μαύρη φυλή. Η μαύρη φυλή προήλθε από τον Χους και πιθανώς από τον Φουθ, άλλους γιους του Χαμ οι οποίοι δεν περιλαμβάνονταν ούτε στο περιστατικό ούτε στην κατάρα.
-