آیا اطلاعاتی صحیح و موثق در دست دارید؟
«پاسخ دادن پیش از شنیدن، نادانی است و شرمساری.»—امثال ۱۸:۱۳.
۱، ۲. الف) ما باید همواره سعی کنیم از چه چیز اطمینان یابیم و چرا؟ ب) در این مقاله به بررسی چه موضوعاتی میپردازیم؟
ما مسیحیان حقیقی باید همواره سعی کنیم از صحّت اطلاعاتی که به دست میآوریم اطمینان یابیم و بر اساس آنها بهدرستی نتیجهگیری کنیم. (امث ۳:۲۱-۲۳؛ ۸:۴، ۵) اگر در این کار کوتاهی کنیم، شیطان و دنیای او بهراحتی میتوانند بر افکار ما تأثیر منفی بگذارند. (افس ۵:۶؛ کول ۲:۸) تنها در صورتی میتوانیم از یک موضوع برداشتی صحیح داشته باشیم که اطلاعاتی دقیق و موثق به دست آوریم. کتاب مقدّس در این باره میگوید: «پاسخ دادن پیش از شنیدن، نادانی است و شرمساری.»—امث ۱۸:۱۳.
۲ در این مقاله به بررسی مشکلاتی میپردازیم که مانع میشوند به اطلاعاتی موثق دست یابیم و بهدرستی نتیجهگیری کنیم. همچنین اصول و نمونههایی را در کتاب مقدّس بررسی میکنیم که با کمک آنها بهتر میتوانیم صحّت اطلاعات را بسنجیم.
«همه چیز» را باور نکنید
۳. چرا باید اصل کتاب مقدّس را در امثال ۱۴:۱۵ بکار گیریم؟ (تصویر ابتدای مقاله ملاحظه شود.)
۳ مردم هر روزه از طریق وبسایتها، تلویزیون و رسانههای دیگر، با حجم عظیمی از اطلاعات روبرو میشوند. برخی نیز تعداد بیشماری ایمیل و پیامک از دوستان و آشنایان خود دریافت میکنند. از آنجا که امروزه اطلاعات کاذب و دروغین بهراحتی همه جا پخش میشود، بجاست که محتاط باشیم و آنچه را میخوانیم یا میشنویم بهخوبی بسنجیم. کدام اصل کتاب مقدّس در این زمینه به ما کمک میکند؟ در امثال ۱۴:۱۵ آمده است: «سادهلوح همه چیز را باور میکند، اما عاقل قدمهای خود را میسنجد.»
۴. چگونه فیلیپیان ۴:۸، ۹ به ما کمک میکند در انتخاب موضوعاتی که میخوانیم دقت کنیم و چرا داشتن اطلاعاتی موثق حیاتی است؟ (کادر «منابعی برای کسب اطلاعات موثق» ملاحظه شود.)
۴ ما برای این که بتوانیم تصمیمات درستی بگیریم به اطلاعاتی دقیق و موثق نیاز داریم. بنابراین باید در انتخاب موضوعاتی که میخوانیم دقت فراوان به خرج دهیم. (فیلیپیان ۴:۸، ۹ خوانده شود.) ما نباید وقتمان را صرف خواندن ایمیلهای سؤالبرانگیز و اخبار در وبسایتهای غیرمعتبر کنیم. به خصوص باید از خواندن وبسایتهایی که توسط مرتدان راهاندازی شده است اجتناب کنیم. زیرا آنان میخواهند حقیقت را تحریف و ایمان خادمان خدا را سست کنند. باید به یاد داشته باشیم که اطلاعات نادرست باعث میشود تصمیمات نادرست بگیریم. بنابراین هرگز نباید تأثیری را که اطلاعات گمراهکننده میتواند بر دل و ذهنمان داشته باشد دست کم بگیریم.—۱تیمو ۶:۲۰، ۲۱.
۵. اسرائیلیان چه خبرهایی شنیدند و این خبرهای نادرست چه تأثیری بر آنان گذاشت؟
۵ باور کردن اخبار کاذب میتواند فاجعه به بار آورد! برای مثال، زمانی را در نظر بگیرید که موسی ۱۲ جاسوس به سرزمین موعود فرستاد. ده نفر از جاسوسان، خبرهای ناخوشایندی از آن سرزمین برای قوم آوردند. (اعد ۱۳:۲۵-۳۳) توصیف اغراقآمیز آنان از سرزمین موعود باعث شد که قوم یَهُوَه دلسرد و مأیوس شوند. (اعد ۱۴:۱-۴) چرا چنین احساسی به قوم اسرائیل دست داد؟ احتمالاً آنان با خود فکر کردند که چون اکثر جاسوسان نظر مشابهی دارند، پس حتماً آنچه دربارهٔ سرزمین موعود میگویند درست است. بنابراین، آنان به گفتههای دو جاسوس دیگر یعنی یوشَع و کالیب که اشخاصی مورد اعتماد بودند توجه نکردند. (اعد ۱۴:۶-۱۰) آنان بجای این که به دنبال اطلاعاتی معتبر باشند و به یَهُوَه اعتماد کنند، خبرهای کاذب را باور کردند. بهراستی که چه حماقتی!
۶. چرا شنیدن گفتههای اهانتآمیز دربارهٔ شاهدان یَهُوَه نباید باعث تعجب و ناراحتی ما شود؟
۶ زمانی که ما اخباری دربارهٔ شاهدان یَهُوَه میشنویم باید بیشتر محتاط باشیم. نباید فراموش کنیم که شیطان به تمام خادمان وفادار یَهُوَه تهمت میزند. (مکا ۱۲:۱۰) عیسی در این باره هشدار داد که مخالفان، ‹انواع دروغهای بدخواهانه علیهمان به زبان میآورند.› (مت ۵:۱۱) اگر همواره این هشدار را مد نظر داشته باشیم، شنیدن گفتههای اهانتآمیز دربارهٔ شاهدان یَهُوَه باعث تعجب و ناراحتی ما نمیشود.
۷. قبل از ارسال ایمیل یا پیامک چه نکاتی را باید مد نظر داشته باشیم؟
۷ آیا شما جزو افرادی هستید که همیشه به دوستان و آشنایان خود ایمیل و پیامک میفرستند؟ اگر چنین است، وقتی خبر یا تجربهای جدید میشنوید، شاید بخواهید همچون خبرنگاران، اولین کسی باشید که آن را به دیگران اطلاع میدهد. اما بهتر است قبل از ارسال ایمیل یا پیامک از خود بپرسید، ‹آیا از درستی این اطلاعات اطمینان دارم؟› اگر کاملاً مطمئن نیستید، ممکن است ناخواسته اطلاعات نادرستی بین همایمانانتان پخش کنید. بنابراین بهتر است بجای گزینهٔ ارسال روی گزینهٔ حذف کلیک کنید!
۸. مخالفان در برخی کشورها دست به چه کاری زدهاند و چگونه ممکن است ما ناخواسته با آنان همکاری کنیم؟
۸ ارسال سریع ایمیل و پیامک خطر دیگری نیز دارد. فعالیت شاهدان یَهُوَه در برخی کشورها محدود و یا کاملاً ممنوع است. مخالفان ما در این کشورها ممکن است عمداً اخباری پخش کنند که موجب ترس و وحشت ما شود یا ما را نسبت به هم بیاعتماد سازد. برای مثال، به نمونهای توجه کنید که در شوروی سابق رخ داد. پلیس مخفی این کشور که به کا.گ.ب معروف بود، شایعه کرد که برخی از برادران سرشناس و باتجربه به سازمان یَهُوَه پشت کردهاند.a بسیاری این شایعه را باور کردند و از سازمان یَهُوَه جدا شدند. بهراستی که چه اتفاق تأسفباری! خوشبختانه بسیاری از آنان بعدها دوباره به آغوش یَهُوَه بازگشتند، اما برخی که ایمانشان در هم شکسته بود هرگز بازنگشتند. (۱تیمو ۱:۱۹) ما چگونه میتوانیم از چنین خطراتی دوری کنیم؟ باید از ارسال و پخش خبرهای منفی و سؤالبرانگیز اجتناب کنیم. همچنین نباید سادهلوح و زودباور باشیم، بلکه باید همواره اطمینان یابیم که اطلاعاتی صحیح و موثق در دست داریم.
اطلاعات ناقص
۹. چه عاملی ما را از دستیابی به اطلاعات موثق باز میدارد؟
۹ ما با مشکل دیگری نیز روبروییم. ما نمیتوانیم بر اساس اطلاعاتی که تنها بخشی از آن موثق است بهدرستی نتیجهگیری کنیم. اگر تنها ۱۰ درصد یک گزارش موثق باشد، آن گزارش ۱۰۰ درصد گمراهکننده است. هنگام شنیدن چنین گزارشاتی چه واکنشی باید از خود نشان دهیم؟—افس ۴:۱۴.
۱۰. چرا اسرائیلیان میخواستند به برادران خود حمله کنند و چگونه جلوی چنین فاجعهای گرفته شد؟
۱۰ بیایید ببینیم برای اسرائیلیانی که در زمان یوشع در غرب رود اردن ساکن بودند چه اتفاقی افتاد. (یوش ۲۲:۹-۳۴) آنان گزارشی دریافت کردند مبنی بر این که اسرائیلیان ساکن شرق رود اردن، مذبحی بزرگ و باشکوه در کنار رود بنا کردهاند. آنچه آنان شنیدند درست بود اما کل ماجرا نبود! آنان تصوّر کردند همایمانانشان در شرق رود اردن، علیه یَهُوَه سرکشی کردهاند. بنابراین خود را برای حمله به آنان آماده ساختند. (یوشَع ۲۲:۹-۱۲ خوانده شود.) اما پیش از حمله، برای کسب اطلاعاتی دقیق و موثق، چند نفر را به شرق رود اردن فرستادند. نتیجه چه بود؟ آنان متوجه شدند که اسرائیلیان ساکن شرق رود اردن، آن مذبح را برای اهدای قربانی به خدایان کاذب نساخته بودند! بلکه میخواستند در آینده تمام اسرائیلیان با دیدن مذبح در شرق رود اردن بدانند که ساکنان آنجا نیز جزو قوم وفادار یَهُوَه هستند. اسرائیلیان ساکن غرب رود اردن از این که طبق اطلاعات ناقصشان، علیه برادران خود دست به عمل نزدند خوشحال بودند. آنان منتظر ماندند تا اطلاعاتی دقیق و موثق به دست آورند.
۱۱. الف) چگونه مِفیبوشِت مورد بیعدالتی قرار گرفت؟ ب) داوود چگونه میتوانست مانع چنین بیعدالتی شود؟
۱۱ امروزه نیز ممکن است اطلاعات ناقصی دربارهٔ هر یک از ما پخش شود و به این سبب مورد بیعدالتی قرار گیریم. بیایید نمونهٔ داوود پادشاه و مِفیبوشِت را در این باره بررسی کنیم. داوود با سخاوت و مهربانی، تمام املاک شائول را به نوهٔ او مِفیبوشِت بخشید. (۲سمو ۹:۶، ۷) اما داوود بعدها اخبار منفیای دربارهٔ مِفیبوشِت شنید. او بدون این که از صحّت و درستی آن اخبار اطمینان یابد، تمام املاک مِفیبوشِت را از او گرفت. (۲سمو ۱۶:۱-۴) داوود پس از این که با مِفیبوشِت صحبت کرد، به اشتباه خود پی برد. به همین دلیل، بخشی از آن املاک را دوباره به مِفیبوشِت داد. (۲سمو ۱۹:۲۴-۲۹) اگر داوود پیش از تصمیم عجولانهاش، از صحّت و درستی آن اخبار منفی اطمینان مییافت، مِفیبوشِت هرگز مورد بیعدالتی قرار نمیگرفت.
۱۲، ۱۳. الف) وقتی مردم به عیسی تهمت زدند، واکنش او چه بود؟ ب) اگر شخصی به ما تهمت زده و اطلاعاتی دروغین دربارهٔ ما پخش کند، چه واکنشی باید نشان دهیم؟
۱۲ حال، اگر شخصی به شما تهمت زده و اطلاعاتی دروغین دربارهٔ شما پخش کرده باشد چطور؟ این اتفاق برای عیسی و یحیای تعمیددهنده رخ داد. (مَتّی ۱۱:۱۸، ۱۹ خوانده شود.) واکنش عیسی چه بود؟ او به جای این که انرژی و وقتش را صرف دفاع از خود کند، مردم را ترغیب کرد که بر اساس اعمال و تعالیم او قضاوت کنند. عیسی در این باره گفت: «درستی حکمت از اعمال آن ثابت میشود.»—مت ۱۱:۱۹، پاورقی.
۱۳ ما میتوانیم از واکنش عیسی درس مهمی بیاموزیم. برخی شاید سخنان منفی و نادرستی دربارهٔ ما به زبان آورند. این سخنان شاید حتی وجههٔ ما را خراب کند. در چنین شرایطی چه میتوان کرد؟ ما میتوانیم همچون عیسی با اعمال و روش زندگی خود، نادرستی آن سخنان را ثابت کنیم.
بر عقل خود تکیه نکنید
۱۴، ۱۵. چرا تکیه بر عقل خود میتواند دامی برایمان باشد؟
۱۴ برای این که بتوانیم بهدرستی نتیجهگیری کنیم، علاوه بر دستیابی به اطلاعات صحیح و موثق، باید بر ناکاملیهای خود نیز غلبه کنیم. شاید ما سالیان زیادی است که یَهُوَه را خدمت میکنیم و تجربه و حکمت فراوانی در طول این سالها کسب کردهایم. از این رو، احتمالاً دیگران به دلیل تصمیمات و سخنان حکیمانهٔ ما، احترام زیادی برایمان قائلند. اما آیا چنین شرایطی میتواند دامی برایمان باشد؟
۱۵ بله، ما نباید بیش از حد به خودمان تکیه کنیم؛ زیرا ممکن است تحت تأثیر احساسات و نظرات شخصیمان قرار بگیریم. در این صورت، شاید فکر کنیم بدون اطلاعات کامل نیز میتوانیم شرایطی خاص را کاملاً درک کنیم و دربارهٔ آن تصمیم درستی بگیریم. چنین طرز فکری بسیار خطرناک است! کتاب مقدّس بهوضوح هشدار میدهد که نباید بر عقل خود تکیه کنیم.—امث ۳:۵، ۶؛ ۲۸:۲۶.
۱۶. تام در چه موقعیتی قرار گرفت و چه افکاری از ذهنش گذشت؟
۱۶ این صحنه را مجسم کنید. تام که یک پیر جماعت باتجربه است برای صرف شام به یک رستوران میرود. او یک پیر جماعت دیگر به نام جان را میبیند که با خانمی که همسرش نیست، سر یک میز نشستهاند. تام از دیدن این صحنه خیلی تعجب میکند. او میبیند که جان و خانمی که همراهش است با هم میخندند و یکدیگر را در آغوش میگیرند. تام که قبلاً نیز شاهد مشکلاتی در زندگی زن و شوهرها بوده است، با نگرانی از خود میپرسد: ‹آیا جان و همسرش از هم طلاق خواهند گرفت؟ چه بر سر همسر و فرزندانش میآید؟› اگر شما جای تام بودید چه فکری میکردید؟
۱۷. در موقعیتی که به آن اشاره شد، تام چه درسی گرفت و ما از این مثال چه میآموزیم؟
۱۷ نباید با عجله قضاوت کرد! تام فکر میکرد که جان به همسرش خیانت کرده است، اما آیا او اطلاعاتی صحیح و کافی داشت؟ آخر همان شب، تام با جان تماس گرفت و متوجه شد که آن خانم، خواهرِ جان بود که از راهی دور به دیدنش آمده بود. جان و خواهرش برای سالها یکدیگر را ندیده بودند. از آنجا که خواهرِ جان فقط چند ساعت میتوانست در آن شهر باشد، جان ترتیبی داد تا برای صرف غذا در یک رستوران همدیگر را ببینند. همسر جان نتوانسته بود برنامهاش را تغییر دهد و در کنار آنان باشد. تام بسیار خوشحال بود که با کسی دربارهٔ برداشت اشتباهش صحبت نکرده است. ما چه درسی میآموزیم؟ باید به یاد داشته باشیم که تجربهٔ ما در خدمت به یَهُوَه هر چقدر هم که باشد، هرگز نمیتواند جای اطلاعات دقیق و موثق را بگیرد!
۱۸. در چه صورتی ممکن است دربارهٔ همایمانانمان بهاشتباه قضاوت کنیم؟
۱۸ عامل دیگری که ممکن است مانع شود ما بهدرستی نتیجهگیری کنیم، تفاوتهای شخصیتی بین ما و دیگر اعضای جماعت است. اگر ما همیشه بر این تفاوتها تمرکز کنیم، ممکن است نسبت به آنان بدگمان شویم. بنابراین اگر گزارشی منفی دربارهٔ برادری بشنویم، شاید بدون فکر کردن آن را باور کنیم. اگر ما نسبت به همایمانانمان، احساساتی منفی در دل بپرورانیم، ممکن است بدون داشتن اطلاعات صحیح و موثق، دربارهٔ آنان بهاشتباه قضاوت کنیم. (۱تیمو ۶:۴، ۵) بنابراین هرگز نباید اجازه دهیم این احساسات منفی در دلمان ریشه گیرد. یَهُوَه از ما انتظار دارد به همایمانانمان محبت ورزیم و بدون قید و شرط و از صمیم دل آنان را ببخشیم.—کولُسیان ۳:۱۲-۱۴ خوانده شود.
اصول کتاب مقدّس محافظ ماست
۱۹، ۲۰. الف) کدام اصول کتاب مقدّس به ما کمک میکند که از صحّت اطلاعات اطمینان یابیم؟ ب) در مقالهٔ بعد چه موضوعاتی را بررسی میکنیم؟
۱۹ در این مقاله دیدیم که ناکاملی ما و اطلاعات ناقص و دروغین، دستیابی به اطلاعات صحیح و موثق را برایمان مشکل میسازد. اصول کتاب مقدّس در این زمینه به ما کمک میکند. برای مثال، یکی از این اصول به ما میگوید که «پاسخ دادن پیش از شنیدن، نادانی است و شرمساری.» (امث ۱۸:۱۳) یک اصل دیگر میگوید که همه چیز را فوراً باور نکنیم. (امث ۱۴:۱۵) بهعلاوه، هر چقدر هم در خدمت به یَهُوَه تجربه داشته باشیم، هرگز نباید بر عقل خود تکیه کنیم. (امث ۳:۵، ۶) اصول کتاب مقدّس در صورتی از ما محافظت میکند که برای تصمیمگیری به دنبال اطلاعاتی صحیح و موثق باشیم.
۲۰ با این حال، هنوز یک مشکل دیگر وجود دارد. ما انسانها تمایل داریم که همه چیز را بر اساس آنچه میبینیم قضاوت کنیم. در مقالهٔ بعد خطرات ناشی از این کار را بررسی میکنیم و خواهیم دید که چگونه میتوانیم از آنها دوری کنیم.
a به «سالنامهٔ شاهدان یَهُوَه» برای سال ۲۰۰۴ صفحات ۱۱۱-۱۱۲ و همچنین سالنامهٔ سال ۲۰۰۸ صفحات ۱۳۳-۱۳۵ به زبان انگلیسی مراجعه کنید.