«کلام خدا ترقّی نمود»
«کلام خود را بر زمین فرستاده است و قول او به زودی هر چه تمام‌تر می‌دود.» — مزمور ۱۴۷:۱۵.
۱، ۲. عیسی چه وظیفه‌ای به شاگردان خود محول کرد، و این وظیفه چه اموری را شامل می‌شد؟
آیهٔ هشتم در باب اول کتاب اعمال رسولان حاوی یکی از حیرت‌آورترین نبوتهای کتاب مقدس است. طبق این آیه عیسی اندکی قبل از عروج به آسمان به پیروان خود گفت: «چون روح‌القدس بر شما می‌آید، قوّت خواهید یافت و شاهدان من خواهید بود . . . تا اقصای جهان.» شکی نیست که این آیه خبر از فعالیتی فوق‌العاده می‌داد!
۲ موعظهٔ بشارت در سرتاسر زمین برای آن معدود شاگردان عیسی براستی وظیفه‌ای عظیم و فوق‌العاده بود. فقط ابعاد آن را تصور کن. آنها می‌بایست بشارت ملکوت خدا را به مردم می‌آموختند. (متّیٰ ۲۴:۱۴) در مورد عیسی شهادت می‌دادند که این خود مستلزم آموزش تعالیم پرقدرت او و تشریح نقش وی در مقصود یَهُوَه بود. می‌بایست شاگرد می‌ساختند و آنان را تعمید می‌دادند. و همهٔ این کارها را می‌بایست در سرتاسر زمین انجام می‌دادند! — متّیٰ ۲۸:۱۹، ۲۰.
۳. عیسی چه اطمینانی به پیروان خود داد، و آنان چه عکس‌العملی نسبت به وظیفه‌شان نشان دادند؟
۳ البته، عیسی به پیروان خود اطمینان داد که در انجام این وظایف، روح‌القدس آنان را همراهی خواهد کرد. شاگردان اولیهٔ عیسی با وجود عظمت کار موعظه و مخالفتهای بی‌امان و خصمانه‌ای که در جهت خاموش ساختن ایشان صورت می‌گرفت راهنماییهای او را مو به مو با موفقیت اجرا می‌نمودند. این گزارشات نه افسانه و داستان، بلکه حقایقی مستند و تاریخی هستند.
۴. یَهُوَه محبت خود را از طریق فعالیت موعظه و تعلیم چگونه ثابت کرد؟
۴ یَهُوَه با برپاکردن فعالیت جهانی موعظه و تعلیم نشان داد که چقدر به کسانی که هنوز او را نمی‌شناسند محبت دارد. انسانها از طریق موعظه این امکان را می‌یابند تا به یَهُوَه تقرب جویند و از گناهان خود آمرزیده شوند. (اعمال ۲۶:۱۸) مأموریت موعظه برای واعظان نیز حاکی از محبت یَهُوَه به ایشان است، چرا که بدین طریق می‌توانند وقف خود را به یَهُوَه نشان دهند و محبت خود را به همنوعان خویش ثابت کنند. (متّیٰ ۲۲:۳۷-۳۹) یکی از آن واعظان پولس رسول بود. خدمت مسیحی چنان در نظر وی پرارزش بود که آن را به «خزینه» یا گنج تشبیه کرد. — ۲قُرِنتیان ۴:۷.
۵. الف) در چه کتابی می‌توان معتبرترین گزارش در مورد مسیحیان اولیه را یافت، و این کتاب از چه پیشرفت و گسترشی حکایت دارد؟ ب) چرا کتاب اعمال رسولان برای ما خادمان خدا بسیار مفید و آموزنده است؟
۵ کتاب الهامی اعمال رسولان حاوی معتبرترین گزارش موجود در مورد فعالیت موعظه در قرن اول می‌باشد. این گزارش که لوقای شاگرد آن را به تحریر درآورده، حکایتی اعجاب‌آور از پیشرفت و گسترش سریع مسیحیت در قرن اول است. گسترش و اشاعهٔ معرفت کلام خدا، مزمور ۱۴۷:۱۵ را به یاد ما می‌آورد که می‌گوید: «[یَهُوَه] کلام خود را بر زمین فرستاده است و قول او به زودی هر چه تمام‌تر می‌دود.» آری، گزارش قوّت یافتن مسیحیان اولیه با روح‌القدس هم مهیج، هم بسیار مفید و آموزنده است. ما شاهدان یَهُوَه نیز همچون آن مسیحیان در موعظه و شاگردسازی، در ابعادی بسیار گسترده‌تر مشغول به کار هستیم. ما با همان مشکلاتی روبرو هستیم که آنها روبرو بودند. از این رو، وقتی می‌بینیم یَهُوَه آن مسیحیان را چگونه برکت و قوّت داد، ایمان ما نیز به حمایتهای او تقویت می‌شود.
افزایش شمار شاگردان
۶. در کتاب اعمال رسولان چه عبارتی سه بار به موضوع ترقّی اشاره می‌کند، و منظور ترقّیِ چه چیزی است؟
۶ بررسی عبارت «کلام خدا ترقّی نمود» شیوهٔ خوبی برای تفحص در خصوص چگونگی تحقق اعمال ۱:۸ می‌باشد. این عبارت تنها سه بار در کتاب مقدس آمده است و هر سه بار در کتاب اعمال می‌باشد. (اعمال ۶:۷؛ ۱۲:۲۴؛ ۱۹:۲۰) در اینجا منظور از «کلام خدا» بشارت است — یعنی همان پیام پرشور حقیقت الهی، همان پیام زنده و پرقدرتی که زندگی انسانهایی که بدان ایمان می‌آوردند دگرگون می‌ساخت. — عبرانیان ۴:۱۲.
۷. در اعمال ۶:۷ ترقّی کلام خدا به چه چیزی اشاره دارد، و در پَنطیکاست ۳۳ د.م. چه روی داد؟
۷ نخستین اشاره به ترقّی کلام خدا در اعمال ۶:۷ می‌باشد. در آنجا می‌خوانیم: «کلام خدا ترقّی نمود و عدد شاگردان در اورشلیم بغایت می‌افزود و گروهی عظیم از کَهَنَه مطیع ایمان شدند.» در اینجا واژهٔ ترقّی به افزایش شمار شاگردان اشاره دارد. مدتی پیش از آن، در روز پَنطیکاست ۳۳ د.م.، روح‌القدس بر حدود ۱۲۰ نفر از شاگردان که در بالاخانه‌ای گرد هم آمده بودند ریخته شد. سپس پِطْرُس رسول سخنرانی پرشوری ایراد کرد و ۳۰۰۰ نفر از شنوندگان در همان روز تعمید گرفتند. بی‌شک این واقعه غوغای بسیاری ایجاد کرد. هزاران نفر را تصور کن که روانهٔ حوضها و برکه‌های اورشلیم و اطراف آن می‌شدند تا به نام همان عیسایی که حدود ۵۰ روز پیش همچون جانیی بر چوب آویختند تعمید بگیرند! — اعمال ۲:۴۱.
۸. در سالهای متعاقب پَنطیکاست ۳۳ د.م. افزایش شمار شاگردان به چه صورت بود؟
۸ چرخ عظیم کار موعظه به حرکت افتاده بود. پس از آن دیگر هیچیک از تلاشهای رهبران یهودی برای متوقف ساختن کار موعظه به جایی نرسید. آنان سرخورده و نومید می‌دیدند که ‹خداوند هر روزه ناجیان را بر کلیسا می‌افزاید.› (اعمال ۲:۴۷) چیزی نگذشت که «عدد ایشان قریب به پنج هزار رسید.» سپس، ‹بیشترْ ایمانداران به خداوند متّحد شدند؛ انبوهی از مردان و زنان.› (اعمال ۴:۴؛ ۵:۱۴) اندکی بعد اعضای جماعات «در تمامی یهودیّه و جلیل و سامره آرامی یافتند و بنا می‌شدند و در ترس خداوند و به تسلّی روح‌القدس رفتار کرده، همی افزودند.» (اعمال ۹:۳۱) چند سال بعد، شاید حدود سال ۵۸ د.م.، ‹چند هزار از یهودیان ایمان آوردند.› (اعمال ۲۱:۲۰) البته لازم به ذکر است که تا آن زمان تعداد زیادی غیریهودی نیز ایمان آورده بودند.
۹. وضعیت مسیحیان اولیه را توصیف کن.
۹ این افزایش عمدتاً متشکل از افرادی بود که دین یا آیین سابق خود را کنار گذاشته، و به این دین جدید گرویده بودند. این دین جدید دینی پویا بود. پیروان آن مثل اعضای کلیساهای کنونی شنوندگانی غیرفعال نبودند. آنان تمام هستی خود را وقف یَهُوَه و کلام او کرده بودند. در میان آن واعظان عده‌ای حتی مورد زجر و شکنجه‌های وحشیانه قرار گرفته بودند. (اعمال ۱۶:۲۳، ۲۶-۳۳) افرادی که به مسیحیت می‌گرویدند تصمیمشان مبتنی بر درک کامل و تعقل بود. (رومیان ۱۲:۱) آنان به طریق الهی آموزش می‌دیدند؛ در نتیجه حقیقت به ذهن و دلشان راه می‌یافت. (عبرانیان ۸:۱۰، ۱۱) حتی حاضر بودند جان خود را در راه عقایدشان نثار کنند. — اعمال ۷:۵۱-۶۰.
۱۰. مسیحیان اولیه خود را موظف به چه کاری می‌دیدند، مسیحیان امروز چطور؟
۱۰ کسانی که به تعالیم مسیحی ایمان می‌آوردند خود را موظف می‌دیدند که آن تعالیم را به دیگران نیز موعظه کنند. و این خود موجب افزایش شمار مسیحیان می‌شد. یکی از محققان کتاب مقدس در این مورد می‌گوید: «تبادل اعتقادات فقط در انحصار واعظانی غیور و منصوب‌شده نبود. وعظ کردن امتیاز ویژه و تکلیف تمام اعضای کلیسا به شمار می‌رفت . . . میل درونی اعضای جامعهٔ مسیحیت به یافتن دیگران دلیل عمدهٔ افزایش فوق‌العاده سریع این حرکت از بدو پیدایش آن بود.» وی در ادامه گفت: «موعظه برای مسیحیان اولیه چون خون در رگهایشان حیاتی بود.» این امر اکنون نیز در مورد مسیحیان حقیقی مصداق یافته است.
گسترش مسیحیت
۱۱. در اعمال ۱۲:۲۴ به چه نوع گسترشی اشاره شده است، و آن چگونه به وقوع پیوست؟
۱۱ دومین اشاره به ترقّی کلام خدا در اعمال ۱۲:۲۴ چنین عنوان شده است: «کلام خدا نمو کرده، ترقّی یافت.» منظور از ترقّی در اینجا وسعت یافتن مسیحیت در سرزمینهای دیگر است. مسیحیت با وجود مخالفت دولتها در بسیاری از سرزمینها گسترش یافت. روح‌القدس نخست در اورشلیم ریخته شد و از آنجا کلام خدا به سرعت اشاعه یافت. آزار و شکنجه در اورشلیم باعث شد که شاگردان در مناطق یهودیه و سامره متفرق شوند. در نتیجه «آنانی که متفرّق شدند، به هر جایی که می‌رسیدند به کلام بشارت می‌دادند.» (اعمال ۸:۱، ۴) فِیلِپُّس هدایت شد تا به مردی اهل اتیوپی بشارت دهد و او نیز مسیحیت را به سرزمین خود برد. (اعمال ۸:۲۶-۲۸، ۳۸، ۳۹) کلام خدا در لُدَّه، سارون، و یافا نیز به سرعت اشاعه یافت. (اعمال ۹:۳۵، ۴۲) کمی بعد، پولس رسول هزاران کیلومتر در دریا و خشکی سفر کرد و در بسیاری از کشورهای مدیترانه جماعاتی بنا نهاد. پِطْرُس رسول نیز عازم بابِل شد. (۱پِطْرُس ۵:۱۳) هنوز ۳۰ سال از ریخته شدن روح‌القدس در پَنطیکاست نگذشته بود که پولس نوشت بشارت «به تمامی خلقتِ زیر آسمان» یعنی تمام سرزمینهای شناخته‌شدهٔ زمین در آن زمان، موعظه شده است. — کُولُسیان ۱:۲۳.
۱۲. مخالفان مسیحیت چه اعترافی به گسترش کلام خدا در سرزمینهای دیگر می‌کردند؟
۱۲ مخالفان نیز بصراحت اذعان می‌کردند که کلام خدا در تمام سرزمینهای امپراتوری روم نفوذ کرده است. برای نمونه، در اعمال ۱۷:۶ آمده است که در شهر تَسالونیکی، واقع در شمال یونان، مخالفان فریاد می‌زدند: «آنانی که ربع مسکون را شورانیده‌اند، حال بدینجا نیز آمده‌اند.» همچنین در اوایل قرن دوم، پلینی کهین از بطینیا در نامه‌ای به ترایانوس در مورد مسیحیان چنین اظهار نارضایتی کرد: «این دین نه تنها به شهرها بلکه به تمام دهات و روستاها نیز سرایت کرده است.»
۱۳. چرا گسترش کلام خدا در سرزمینهای دیگر نشانگر محبت یَهُوَه به انسانها می‌باشد؟
۱۳ گسترش مسیحیت به سرزمینهای دیگر بوضوح نشانگر محبت عمیق یَهُوَه به انسانهایی بود که قابل بازخرید شدن بودند وقتی پِطْرُس عملکرد روح‌القدس را بر شخصی غیریهودی به نام کُرنیلیُوس مشاهده کرد، گفت: «فی‌الحقیقت یافته‌ام که خدا را نظر به ظاهر نیست، بلکه از هر امّتی، هر که از او ترسد و عمل نیکو کند، نزد او مقبول گردد.» (اعمال ۱۰:۳۴، ۳۵) آری، پیام بشارت پیامی برای همهٔ مردم جهان است. گسترش این پیام در سرزمینهای مختلف برای بسیاری از مردم این امکان را به وجود آورد تا پاسخ محبتهای خدا را بدهند. اکنون بصراحت می‌توان گفت که کلام خدا در سرتاسر زمین اشاعه یافته است.
کلام خدا قوّت می‌گرفت
۱۴. در اعمال ۱۹:۲۰ صحبت از چه نوع ترقّیی شده است، و کلام خدا بر چه چیزهایی غلبه یافت؟
۱۴ سومین اشارهٔ کتاب مقدس به ترقّی کلام خدا در اعمال ۱۹:۲۰ چنین آمده است: «بدینطور کلام خداوند ترقّی کرده قوّت می‌گرفت.» واژهٔ یونانیی که در این آیه ‹قوّت گرفتن› ترجمه شده است ‹مغلوب ساختن› نیز معنی می‌دهد. آیه‌های ماقبل آن صحبت از ایمان آوردن شمار کثیری از اهالی اَفَسُس می‌کند. در میان آنان برخی با سحر و جادو سر و کار داشتند با این حال کتابهای خود را در مقابل همه سوزاندند. پس می‌توان گفت که کلام خدا قادر بود بر عقاید ادیان کاذب غلبه یابد. بشارت موانع دیگری همچون آزار و شکنجه را نیز مغلوب می‌ساخت. در واقع هیچ مانعی در مقابل آن تاب مقاومت نداشت. مصداق این امر اکنون در مورد مسیحیت حقیقی نیز بخوبی قابل مشاهده است.
۱۵. الف) یکی از تاریخدانان مسیحیت در مورد مسیحیان اولیه چه نوشته است؟ ب) مسیحیان موفقیت خود را مدیون چه کسی بودند؟
۱۵ رسولان و دیگر مسیحیان اولیه کلام خدا را غیورانه موعظه می‌کردند. یکی از تاریخدانان کتاب مقدس در مورد ایشان می‌گوید: «وقتی انسان اراده می‌کند از سَرور و خداوند خود صحبت کند شیوه‌های بسیاری برای آن می‌یابد. اما در مورد آن مردان و زنان مسیحی آنچه ما را بیش از همه تحت تأثیر قرار می‌دهد نه شیوه‌های موعظه‌شان، بلکه انگیزه و ارادهٔ آنان است.» البته آن مسیحیان پی برده بودند که توفیقشان در خدمت به تلاشهایشان بستگی ندارد. مأموریت آنان مأموریتی الهی بود، و برای انجام آن از حمایت الهی برخوردار بودند. عامل اصلی رشد و پیشرفت روحانی یَهُوَه خداست. پولس رسول نیز در رسالهٔ خود به مسیحیان قُرِنتُس به این موضوع اذعان نمود: «من کاشتم و اَپُّلس آبیاری کرد لکن خدا نموّ می‌بخشید. زیرا با خدا همکاران هستیم.» — ۱قُرِنتیان ۳:۶، ۹.
فعالیت روح‌القدس
۱۶. چه چیزی نشان می‌دهد که روح‌القدس شاگردان را قوت می‌بخشید تا غیورانه سخن بگویند؟
۱۶ عیسی از پیش، شاگردان خود را از کمکهای روح‌القدس در اشاعهٔ کلام خدا اطمینان داده بود. و مطابق کلام وی روح‌القدس آنان را در موعظه قوّتی عظیم بخشید. (اعمال ۱:۸) چگونه؟ اندکی پس از ریخته شدن روح‌القدس بر شاگردان در پَنطیکاست، پِطْرُس و یوحنّا به شورای یهودی سَنهِدرین احضار شدند. این همان دیوان عالیی بود که قضاتش مسئول اعدام عیسی مسیح بودند. آیا رسولان از حاضر شدن در جلسه‌ای چنین پرابهت و خصمانه ترس داشتند؟ ابداً! روح‌القدس آنچنان پِطْرُس و یوحنّا را قوّت بخشیده بود که مخالفان با دیدن غیرت ایشان در سخنوری «تعجّب کردند و ایشان را شناختند که از همراهان عیسی بودند.» (اعمال ۴:۸، ۱۳) روح‌القدس استیفان را نیز برانگیخت تا با غیرت بسیار در سَنهِدرین شهادت دهد. (اعمال ۶:۱۲؛ ۷:۵۵، ۵۶) پیش از آن نیز روح‌القدس شاگردان را برانگیخته بود تا غیورانه موعظه کنند. لوقا در این مورد چنین گزارش می‌کند: «چون ایشان دعا کرده بودند، مکانی که در آن جمع بودند به حرکت آمد و همه به روح‌القدس پر شده، کلام خدا را به دلیری می‌گفتند.» — اعمال ۴:۳۱.
۱۷. روح‌القدس شاگردان را به چه طرق دیگری در خدمت یاری می‌کرد؟
۱۷ یَهُوَه از طریق روح‌القدس پرقدرت خویش و عیسای رستاخیزیافته فعالیت موعظه را اداره می‌کرد. (یوحنّا ۱۴:۲۸؛ ۱۵:۲۶) وقتی روح‌القدس بر کُرنیلیُوس، و خویشان و یاران وی ریخته شد پِطْرُس رسول متوجه شد غیریهودیان نامختون نیز استحقاق تعمید یافتن به نام عیسی مسیح را دارند. (اعمال ۱۰:۲۴، ۴۴-۴۸) متعاقب آن می‌توان نقش روح‌القدس را در انتصاب بَرنابا و سوْلُس (پولس رسول) برای فعالیت میسیونری ملاحظه کرد. روح خدا همچنین ایشان را راهنمایی می‌کرد که به کجا بروند و به کجا نروند. (اعمال ۱۳:۲، ۴؛ ۱۶:۶، ۷) روح‌القدس همچنین روند تصمیم‌گیری رسولان و پیران را در اورشلیم هدایت می‌کرد. (اعمال ۱۵:۲۳، ۲۸، ۲۹) به علاوه انتصاب سرپرستان در جماعات مسیحی نیز با هدایت روح‌القدس انجام می‌گرفت. — اعمال ۲۰:۲۸.
۱۸. مسیحیان اولیه محبت خود را چگونه ابراز می‌کردند؟
۱۸ روح‌القدس در خود مسیحیان نیز عمل می‌کرد و خصوصیات الهی از جمله محبت را در ایشان به وجود می‌آورد. (غَلاطیان ۵:۲۲، ۲۳) محبت، شاگردان را بر آن می‌داشت تا هر چه دارند با یکدیگر تقسیم کنند. برای نمونه، متعاقب پَنطیکاست ۳۳ د.م.، صندوقی برای رفع نیازمندیهای مالی شاگردان در اورشلیم اختصاص داده شد. کتاب مقدس می‌گوید: «هیچ کس از آن گروه محتاج نبود زیرا هر که صاحب زمین یا خانه بود، آنها را فروختند و قیمت مَبِیعات را آورده، به قدمهای رسولان می‌نهادند و به هر یک بقدر احتیاجش تقسیم می‌نمودند.» (اعمال ۴:۳۴، ۳۵) البته، کمکهای رئوفانهٔ ایشان فقط منحصر به مسیحیان نبود، آنان همچنین به طرق مختلف از جمله با بشارت دادن به دیگران کمک می‌کردند. (اعمال ۲۸:۸، ۹) عیسی گفت که محبت ایثارگرانه نشانهٔ پیروان اوست. (یوحنّا ۱۳:۳۴، ۳۵) آری، محبت خصوصیتی بسیار حیاتی است و شمار کثیری را به سوی خدا جلب نموده، و عامل افزایش شمار مسیحیان در قرن اول و در زمان حاضر بوده است. — متّیٰ ۵:۱۴، ۱۶.
۱۹. الف) در قرن اول کلام خدا به چه طرقی ترقّی کرد؟ ب) در مقالهٔ بعد چه موضوعی بررسی خواهد شد؟
۱۹ در کتاب اعمال ۴۱ بار به ‹روح‌القدس› اشاره شده است. شکی نیست که افزایش شمار مسیحیان در قرن اول به دلیل قدرت و راهنماییهای روح‌القدس بوده است. آری، بدین وسیله کلام خدا شمار شاگردان را افزایش می‌داد، در سرزمینهای مختلف گسترش می‌یافت، و ادیان و فلسفه‌های عصر خود را مغلوب می‌ساخت. آنچه در مورد پیشرفت و ترقّی مسیحیت در قرن اول ذکر شد، اکنون در مورد فعالیت شاهدان یَهُوَه مصداق یافته است. در مقالهٔ بعد به بررسی پیشرفت فوق‌العادهٔ کلام خدا در زمان حاضر خواهیم پرداخت.
آیا به خاطر می‌آوری؟
• بر شمار شاگردان اولیه چگونه افزوده شد؟
• کلام خدا در سرزمینهای دیگر به چه نحو گسترش یافت؟
• کلام خدا در قرن اول چگونه قوّت می‌گرفت؟
• روح‌القدس در ترقّی کلام خدا چه نقشی ایفا می‌کرد؟
[تصویر در صفحهٔ ۲۲]
روح‌القدس رسولان و پیرانِ اورشلیم را هدایت می‌کرد
[صاحب امتیاز تصویر در صفحهٔ ۲۰]
Upper right corner: Reproduction of the City of Jerusalem at the time of the
Second Temple - located on the grounds of the Holyland Hotel, Jerusalem