Novembre

Na pọndohlan gbẹtọvi tọn mítọn tindo dogbó wutu, mí sọgan dawhẹna Jona dọ e ma yin mẹhe go yè gán dejido, kavi ma tlẹ yin nugbonọ. Jehovah degbena ẹn tlọlọ nado lá whẹdida to Nineve. Ṣigba, kakati nado setonu, Jona do tọjihun dedo awà devo pete ji, yèdọ “sọn Jehovah nukọn.” (Jona 1:1-3) Be a na vọ́ na Jona dotẹnmẹ hundote devo nado hẹn azọ́ndenamẹ enẹ di ya? Vlavo a ma na wàmọ. Amọ́, Jehovah mọdọ whẹwhinwhẹ́n delẹ tin nado wàmọ. (Jona 3:1, 2) Odẹ̀ Jona tọn do mẹhe nkọ ewọ yin na taun tọn hia. (Jona 2:1, 2, 9) Odẹ̀ enẹ, he ayihaawe ma tin dọ e yin dopo poun to odẹ̀ susu he Jona hò lẹ mẹ, gọalọna mílọsu ma nado nọ pọ́n ẹn hlan di dawe he họ̀nna azọ́ndenamẹ de poun. Hogbe etọn lẹ dohia dọ e yin whiwhẹnọ, nọ yọ́n pinpẹn nutọn bosọ magbe nado setonuna Jehovah. Abajọ Jehovah do mọnú zẹ̀ nuyiwa Jona tọn lẹ go, dotoaina odẹ̀ etọn bosọ zindonukọn nado nọ yí i zan taidi yẹwhegán de! Lehe e yin nujọnu do sọ dọ mẹho agun tọn dopodopo ni nọ ‘yọ́n whẹho de’ ganji whẹpo do na ayinamẹ! w20.04 15 huk. 4-6

Devi owhe kanweko tintan tọn lẹ kẹalọyi nuplọnmẹ Klistiani tọn lẹ bo deji dọ gbigbọ wiwe na gọalọna yé nado mọnukunnujẹ Ohó Jiwheyẹwhe tọn mẹ. Yé dín kunnudenu lẹ mọ nado kudeji dọ nuplọnmẹ enẹlẹ sinai do Owe-wiwe lẹ ji. (Owalọ 17:11, 12; Heb. 5:14) Yé ma ze yise yetọn sinai do numọtolanmẹ lẹ kẹdẹ ji, podọ yé ma sẹ̀n Jehovah na ayajẹ he gbẹdido hẹ yisenọ hatọ lẹ nọ hẹnwa na yé wutu poun gba. Kakatimọ, yise yetọn sinai do “oyọnẹn he pegan Jiwheyẹwhe tọn” ji. (Kol. 1:9, 10) Nugbo he to Ohó Jiwheyẹwhe tọn mẹ lẹ ma nọ diọ. (Salm. 119:160) Di apajlẹ, yé ma nọ diọ eyin yisenọ hatọ de gbleawuna mí kavi waylando sinsinyẹn de. Podọ yé ma nọ diọ to whenue mí pannukọn nuhahun lẹ. Enẹwutu, mí dona jẹakọ hẹ nuplọnmẹ Biblu tọn lẹ ganji bo kudeji dọ yé yin nugbo. Yise dolido mítọn he yin zize sinai do nugbo Biblu tọn lẹ ji na zọ́n bọ mí na nọtegli to whlepọn lẹ whenu, dile húnsingàn de sọgan hẹn tọjihun de dote to yujẹhọn sinsinyẹn de whenu do. w20.07 9 huk. 6-7

Jesu nọ pọ́n nuhe mí nọ wà nado nọgodona mẹmẹsunnu yiamisisadode etọn lẹ hlan taidi dọ ewọ wẹ mí to wiwà na. (Mat. 25:34-40) Aliho titengbe he mẹ mí nọ nọgodona mẹyiamisisadode lẹ te wẹ nado tindo mahẹ gigọ́ to azọ́n gbẹtọ lẹ hinhẹn zun devi tọn mẹ, ehe Jesu degbena hodotọ etọn lẹ nado wà. (Mat. 28:19, 20) “Lẹngbọ devo lẹ” wẹ to alọgọ taun bọ mẹmẹsunnu Klisti tọn lẹ do penugo nado to azọ́n yẹwhehodidọ tọn pligidi he to yìyì to alọnu lẹdo aihọn pé lọ hẹndi. (Joh. 10:16) Eyin a yin dopo to lẹngbọ devo lẹ mẹ, whedepopenu he a to mahẹ tindo to azọ́n ehe mẹ, a nọ dohia dọ emi tindo owanyi sisosiso na mẹyiamisisadode lẹ, podọ na Jesu ga. Mí sọ nọ jihọntọn hẹ Jehovah po Jesu po gbọn akuẹ he mí tindo yíyí do nọgodona azọ́n he yé to anadena lọ dali. (Luku 16:9) Di apajlẹ, mí sọgan basi nunina akuẹ tọn nado nọgodona azọ́n lẹdo aihọn pé tọn lọ, yèdọ nunina he nọ yin yiyizan na awuwiwlena alọgọ kọgbọ tọn na mẹhe hẹn nutindo yetọn lẹ bu to nugbajẹmẹji whenu lẹ. Mí sọgan sọ basi nunina nado nọgodona agun mítọn to akuẹzinzan-liho, bosọ nọ gọalọna mẹhe mílọsu yọnẹn dọ yé tin to nuhudo mẹ lẹ.—Howh. 19:17. w20.04 24 huk. 12-13

Dile dọdai enẹ dohia do, ahọlu agewaji tọn lọ ma tindo “sisi depope na Jiwheyẹwhe otọ́ etọn lẹ tọn.” Gbọnna? Union soviétique dovivẹnu nado hù aṣẹ na huhlọn he pipli sinsẹ̀n tọn lẹ tindo, po yanwle lọ po nado sukúndona yé. Nado jẹ yanwle ehe kọ̀n, gandudu Union soviétique tọn ko de gbedide de tọ́n sọn 1918 gbọ́n, ehe zọ́n bọ nuplọnmẹ lọ dọ Jiwheyẹwhe de ma tin bẹjẹeji to wehọ lẹ mẹ. Nawẹ ahọlu agewaji tọn ehe “na gigo yẹwhe fibẹtado lẹ tọn” gbọn? Gandudu Union soviétique tọn zan akuẹ he yinukunkẹ nado wleawuna awhànpa etọn gọna awhànfunnu nuzanusẹvaun tọn fọtọ́n susu lẹ nado basi hihọ́na otò lọ. Ahọlu agewaji tọn lọ po hùwaji tọn po wá bẹ awhànfunnu susugege pli nado hù gbẹtọ liva susu lẹ! Ahọlu agewaji tọn nọgodona ahọlu hùwaji tọn nado wà onú titengbe de; yé “ze awuhiọnu he nọ hẹn vọjijẹ wá lọ dai,” enẹ wẹ Plidopọ Akọta lẹ tọn.—Dan. 11:31. w20.05 6-7 huk. 16-17

Mẹnu lẹ wẹ sọgan gọalọ nado dín mẹhe ko gbọjọ lẹ mọ? Mímẹpo wẹ sọgan gọalọ nado yọ́n fie yé te, yèdọ mẹho agun tọn, gbehosọnalitọ, hagbẹ whẹndo tọn po wẹnlatọ lẹ po. Be a do họntọn kavi hẹnnumẹ de he ko gbọjọ kavi yin gbemasọtọ wẹ ya? Be a ko dukosọna wẹnlatọ mọnkọ de to lizọnyizọn whédegbè jẹ whédegbè tọn mẹ kavi to whenue a to kunnudide gbangba tọn mẹ ya? Basi zẹẹmẹ na mẹlọ dọ eyin e jlo dọ yè ni lẹkọwa e dè, homẹ emitọn na hùn nado yí adlẹsi etọn bo ze na mẹho lẹ. Mẹho agun tọn de he nọ yin Thomas dọmọ: “Jẹnukọn whẹ́, n’nọ kanse mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu po voovo lẹ eyin yé yọ́n fie mẹhe gbọjọ lọ nọ nọ̀ todin. Kavi n’nọ kanse wẹnlatọ lẹ eyin yé flin mẹdepope he masọ to opli wá ba. To godo mẹ, eyin n’dla mẹmẹsunnu kavi mẹmẹyọnnu he gbọjọ lọ lẹ pọ́n, n’nọ kanhose yé gando ovi yetọn lẹ po hẹnnumẹ yetọn devo lẹ po go. Mẹhe gbọjọ delẹ nọ saba plan ovi yetọn lẹ wá opli dai, podọ ovi ehelẹ sọgan ko yin wẹnlatọ pọ́n. Yelọsu sọgan yin alọgọna nado lẹkọwa Jehovah dè.” w20.06 24 huk. 1; 25 huk. 6-7

To nudida he tin to aigba ji lẹpo mẹ, gbẹtọvi lẹ kẹdẹ wẹ do nugopipe lọ nado plọn walọ dagbe didohia gbọn nuhe ko jọ wayi lẹ finflin po dogbigbapọnna yé po dali. Ehe nọ zọ́n bọ mí nọ penugo nado wleawuna jijọ dagbe lẹ dogọ bo nọ diọ aliho nulẹnpọn tọn po gbẹninọ tọn mítọn po. (1 Kọl. 6:9-11; Kol. 3:9, 10) Na nugbo tọn, mí sọgan plọnazọ́n ayihadawhẹnamẹnu mítọn nado nọ yọ́n dagbe dovo na oylan. (Heb. 5:14) Mí sọgan plọn nado nọ do owanyi, awuvẹmẹ po lẹblanu po hia. Podọ mí sọgan wleawuna pọndohlan he sọgbe gando whẹdida dodo go. Aliho dopo nado dohia dọ mí yọ́n pinpẹn nugopipe nufinflin tọn he yin nina mí tọn wẹ nado nọ desọn ojlo mẹ bo nọ flin ojlẹ he mẹ Jehovah ko gọalọna mí bosọ miọnhomẹna mí te wayi lẹpo. Ehe na hẹn mí deji dogọ dọ ewọ nasọ gọalọna mí to sọgodo. (Salm. 77:12; 78:4, 7) Aliho devo wẹ nado nọ flin nudagbe he mẹdevo lẹ wà na mí lẹ bo nọ do pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn hia yé. Dodinnanutọ lẹ ko mọdọ e yọnbasi dọ mẹhe nọ do pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn hia lẹ ni tindo ayajẹ dogọ. w20.05 23 huk. 12-13

Lẹnnupọndo numọtolanmẹ he Mose tindo ji to whenue e to osé-slo de mẹ, bo mọ numimọ de he mẹ gigo Jehovah tọn juwajei te. Owe lọ Étude perspicace des Écritures dọ dọ, ehe “na ko yin numimọ he hẹn awujimẹ hugan lọ, he gbẹtọvi depope ma ko mọ pọ́n jẹnukọnna wiwá Jesu Klisti tọn.” Enẹgodo, Mose sè hogbe he bọdego ehelẹ, he e họnwun dọ angẹli de wẹ na ko dọ, dọmọ: “Jehovah, Jehovah, Jiwheyẹwhe lẹblanunọ podọ awuvẹmẹtọ, mẹhe nọ whleawu nado gblehomẹ bosọ gọ́ na owanyi nugbo po nugbo po, mẹhe nọ do owanyi nugbo hia omẹ fọtọ́n susu lẹ bo nọ jo nuṣiwa, sẹ́nhẹngba po ylando po namẹ.” (Eks. 33:17-23; 34:5-7) Mose sọgan ko flin nujijọ enẹ whenue e to oyín Jehovah tọn yizan, dile e to nuhe to wefọ egbé tọn mẹ lẹ dọ. Whenue mí to nulẹnpọn do oyín Jehovah tọn ji, e na yọ́n nado nọ lẹnayihamẹpọn do mẹhe tindo oyín enẹ ji. Mí dona nọ flin jẹhẹnu etọn lẹ, taidi huhlọn etọn, nuyọnẹn, whẹdida dodo po owanyi etọn po. Nulinlẹnpọn do jẹhẹnu etọn enẹlẹ po devo lẹ po ji na gọalọna mí nado nọ do sisi sisosiso hia ẹ.—Salm. 77:11-15. w20.06 8-9 huk. 3-4

Jesu dọ dọ devi emitọn lẹ na yin yinyọnẹn gbọn owanyi he yé tindo na ode awetọ dali. (Joh. 13:34, 35) Ṣigba, yise he dolido de tintindo sọ nọ biọ nususu humọ. Yise mítọn ma dona sinai do owanyi Klisti tọn nkọ he omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ nọ dohia ji poun. Etẹwutu? Mí ni dọ dọ yisenọ hatọ de—etlẹ yin mẹho agun tọn kavi gbehosọnalitọ de—waylando sinsinyẹn de. Kavi etẹwẹ lo eyin mẹmẹsunnu kavi mẹmẹyọnnu de wà nude he gbleawuna we? Kavi vlavo mẹde lẹzun atẹṣitọ bo nọ dọ dọ e ma yin nugbo lọ mẹ wẹ mí te. Eyin onú mọnkọ lẹ jọ, be enẹ na hẹn we dahli bọ a na doalọtena Jehovah sinsẹ̀n wẹ ya? Nuplọnmẹ lọ die: Eyin a yí Jiwheyẹwhe sè na aliho nuyiwa tọn mẹdevo lẹ tọn he go a doayi poun wutu, bọ e ma yin na a tindo haṣinṣan de hẹ Jehovah lọsu titi wutu, yise towe ma na hẹnai. Kẹdẹdile owhé de ma nọ yin gbigbá po nuyizan he ma ló sọmọ lẹ kẹdẹ po do, mọdopolọ yise towe ma dona sinai do numọtolanmẹ lẹ kẹdẹ ji, amọ́ do nugbo he dolido po pọndohlan he sọgbe lẹ po ji ga. A dona hẹn dewe kudeji dọ Biblu bẹ nugbo he gando Jehovah go lẹ hẹn.—Lom. 12:2. w20.07 8 huk. 2-3

Numimọ susu wẹ dohia dọ angẹli lẹ to azọ́nwa hẹ mí bo nọ gọalọna mí nado mọ mẹhe ko gbọjọ bo jlo vẹkuvẹku nado lẹkọwa Jehovah dè lẹ. (Osọ. 14:6) Di apajlẹ, Silvio he nọ nọ̀ Équateur hodẹ̀ vivẹvivẹ bo biọ alọgọ nado lẹkọwa agun mẹ. Dile e gbẹ́ to dẹ̀ho to alọnu, ogàn họngbo ji tọn etọn dọnú. Mẹho agun tọn awe wẹ wá ohọ̀n etọn ji. To dlapọn enẹ whenu, homẹ yetọn hùn dọ yé jẹ alọgọna ẹn ji, yèdọ nuhe sin hudo e tindo. Mí na mọ ayajẹ susu eyin mí gọalọna mẹhe yin madogánnọ to gbigbọ-liho lẹ nado lẹkọwa Jehovah dè. Salvador, yèdọ gbehosọnalitọ de he nọ na ayidonugo vonọtaun mẹhe ko gbọjọ lẹ dọ dọ: “To whedelẹnu, n’ma tlẹ nọ yọ́n whenue dasin ayajẹ tọn wayi do mi. Homẹ ṣie nọ hùn taun eyin n’lẹnnupọndo lehe Jehovah whlẹn lẹngbọ vivẹ́ etọn de sọn alọ aihọn Satani tọn mẹ do ji, podọ do lẹblanulọkẹyi he n’tindo nado wazọ́n ehe dopọ hẹ Ẹ ji.” Eyin a ko doalọtena gbẹdido hẹ omẹ Jehovah tọn lẹ, a sọgan deji dọ ewọ gbẹ́ yiwanna we. Jehovah to ali pọ́n na we, podọ e na dokuavọna we po homẹhunhun po. w20.06 29 huk. 16-18

Taidi “Nuplọnmẹtọ Daho” mítọn, Jehovah na mí apajlẹ lẹ to Ohó etọn mẹ nado plọnnu mí. (Isa. 30:21) Mí nọ plọnnu eyin mí lẹnayihamẹpọn do kandai Biblu tọn he gando mẹhe do jẹhẹnu Jiwheyẹwhe tọn nkọ hia lẹ go ji. Mí sọ nọ plọnnu eyin mí gbadopọnna nuhe jọ do mẹhe gboawupo nado do jẹhẹnu dagbe mọnkọ lẹ hia lẹ go. (Salm. 37:37; 1 Kọl. 10:11) Lẹnnupọndo nuhe jọ do Ahọlu Sauli go ji. To bẹjẹeji, ewọ yin dẹpẹ whiwhẹnọ de. E nọ yọ́n dogbó etọn lẹ bo tlẹ whleawu nado kẹalọyi azọngban devo dogọ. (1 Sam. 9:21; 10:20-22) Etomọṣo to nukọn mẹ, Sauli wá lẹzun saklanọ. E do jijọ ylankan ehe hia ojlẹ kleun de to whenue e duahọlu godo. To gbèdopo, e gboawupo nado fahomẹ dile e to tenọpọn yẹwhegán Samuẹli bo basi avọ́sinsan mimẹ̀ de dile etlẹ yindọ ewọ ma tindo aṣẹ nado wà onú mọnkọ. Taidi kọdetọn de, e ba nukundagbe Jehovah tọn pò, podọ to godo mẹ Jehovah masọ kẹalọyi i taidi ahọlu ba. (1 Sam. 13:8-14) Nuyọnẹnnu wẹ e yin dọ mí ni plọnnu sọn apajlẹ avase tọn ehe mẹ bo dapana sakla. w20.08 10 huk. 10-11

Na nugbo tọn, gbọn Klisti gblamẹ, Jehovah ko na agun Etọn “sunnu lẹ di nunina.” (Efe. 4:8) ‘Sunnu he yin ninamẹ di nunina’ ehelẹ bẹ mẹhe to Hagbẹ Anademẹtọ lọ mẹ lẹ, alọgọtọ Hagbẹ Anademẹtọ lọ tọn lẹ, hagbẹ Wedegbẹ́ Alahọ tọn lẹ, nugopọntọ lẹdo tọn lẹ, mẹplọntọ wehọmẹ yẹwhehọluduta tọn lẹ, mẹho agun tọn lẹ po devizọnwatọ lizọnyizọnwiwa tọn lẹ po hẹn. Mẹmẹsunnu ehe lẹpo yin dide gbọn gbigbọ wiwe dali nado penukundo lẹngbọ họakuẹ Jehovah tọn lẹ go bo wadevizọn na agun lẹ. (1 Pita 5:2, 3) Mẹmẹsunnu lẹ nọ yin dide gbọn gbigbọ wiwe dali nado penukundo azọngban voovo lẹ go. Kẹdẹdile awutugonu mítọn voovo lẹ, taidi alọ po afọ lẹ po nọ wazọ́n na dagbe agbasa lọ blebu tọn do, mẹmẹsunnu he yin dide gbọn gbigbọ wiwe dali lẹ nọ wazọ́n sinsinyẹn na dagbe agun lọ blebu tọn. Yé ma nọ dín gigo yedetiti tọn. Kakatimọ, yé nọ dovivẹnu nado jlọ mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu yetọn lẹ po dote bo hẹn yé lodo. (1 Tẹs. 2:6-8) Mí dopẹna Jehovah na sunnu gbigbọnọ he pegan bo ma yin ṣejannabinọ ehelẹ he e na mí! w20.08 21 huk. 5-6

Dopo to nuhewutu mí nọ dọyẹwheho lẹ mẹ wẹ yindọ, gbẹtọ lẹ “yin hinhẹn jẹ agbá bosọ yin kọgbẹ́ e go,” podọ yé tindo nuhudo sinsinyẹn nado plọn nugbo lọ gando Ahọluduta lọ go wutu. (Mat. 9:36) Jehovah jlo dọ gbẹtọ wunmẹ lẹpo ni wá oyọnẹn he pegan nugbo lọ tọn kọ̀n bo yin whinwhlẹngán. (1 Tim. 2:4) Mí na yin whinwhàn nado doalọ to azọ́n gbẹwhlẹngán tọn ehe mẹ eyin mí nọ lẹnnupọndo kọdetọn he yẹwhehodidọ mítọn sọgan hẹnwa ji. Mí nọ whlẹn ogbẹ̀ gbẹtọ lẹ tọn. (Lom. 10:13-15; 1 Tim. 4:16) Mí sọ do hudo azọ́nwanu he jẹ lẹ tọn nado wà azọ́n mítọn. Podọ mí dona yọ́n lehe mí na yí azọ́nwanu enẹlẹ zan do. Jesu na devi etọn lẹ anademẹ he họnwun lẹ. E dọ nuhe yé dona hẹn lẹ, fihe yé na dọyẹwheho te lẹ po nuhe yé na dọ lẹ po na yé. (Mat. 10:5-7; Luku 10:1-11) To egbehe, titobasinanu Jehovah tọn wleawuna Azọ́nwanu Mẹpinplọn tọn delẹ, ehe kunnudenu dohia dọ yé nọ hẹn kọdetọn dagbe wá. Podọ mí ko mọ azọ́nplọnmẹ yí gando lehe mí na nọ yí azọ́nwanu enẹlẹ zan do go. Azọ́nplọnmẹ enẹ nọ gọalọna mí nado wleawuna jidide gọna azọ́nyinyọnẹn he mí do hudo etọn nado do kọdetọn dagbe to azọ́n mítọn mẹ.—2 Tim. 2:15. w20.09 4 huk. 6-7, 10

Be a gán yí nukun homẹ tọn do pọ́n lehe apọsteli Johanu na ko gọ́ na ayajẹ do to whenue e sè dọ mẹhe e ko gọalọna nado plọn nugbo lọ lẹ zindonukọn to Jehovah sinsẹ̀n mẹ po nugbonọ-yinyin po ya? Yé pehẹ nuhahun susu lẹ, podọ Johanu wazọ́n sinsinyẹn nado hẹn yise Klistiani nugbonọ enẹlẹ tọn lodo, yèdọ mẹhe e nọ pọnhlan di ovi gbigbọmẹ tọn etọn lẹ. Mọdopolọ, mílọsu nọ gọ́ na ayajẹ to whenue ovi mítọn jọnun lẹ kavi ovi gbigbọmẹ tọn mítọn lẹ klan yede do wiwe hlan Jehovah bo to sinsẹ̀n ẹn zọnmii. (3 Joh. 3) To nudi owhe 98 W.M, gbigbọ wiwe Jehovah tọn gọalọna Johanu nado kàn wekanhlanmẹ atọ̀n delẹ. Yanwle wekanhlanmẹ enẹlẹ tọn wẹ nado whàn Klistiani nugbonọ lẹ na yé nido hẹn yise yetọn to Jesu mẹ lodo bo to zọnlinzin zọnmii to nugbo lọ mẹ. Nuyiwadomẹji ylankan he mẹplọntọ lalonọ lẹ to tintindo do agun lẹ ji duahunmẹna Johanu sinsinyẹn. (1 Joh. 2:18, 19, 26) Atẹṣitọ enẹlẹ sọalọakọ́n dọ yé yọ́n Jiwheyẹwhe, ṣigba yé ma nọ setonuna gbedide Jehovah tọn lẹ. w20.07 20 huk. 1-3

Mí tindo yise to owẹ̀n he mí nọ lá lọ mẹ, enẹwutu, mí nọ to jejeji nado má ẹ hẹ mẹsusu dile e yọnbasi do. Mí nọ dejido opagbe he tin to Ohó Jiwheyẹwhe tọn mẹ lẹ go. (Salm. 119:42; Isa. 40:8) Mí ko mọ hẹndi dọdai Biblu tọn lẹ tọn to azán mítọn gbè. Mí ko sọ mọdọ gbẹzan mẹlẹ tọn nọ pọnte to whenue yé jẹ ayinamẹ Biblu tọn lẹ yí do yizan mẹ ji. Kunnudenu ehelẹ nọ vọ́ huhlọnna nujikudo mítọn dọ wẹndagbe Ahọluduta lọ tọn yin owẹ̀n de he mẹlẹpo dona sè. Mí sọ tindo yise to Jehovah mẹ, yèdọ Asisa owẹ̀n he mí nọ lá lọ tọn, podọ to Jesu mẹ, yèdọ mẹhe ewọ zedo ofìn ji taidi Ahọlu Ahọluduta lọ tọn. Mahopọnna ninọmẹ depope he mí pehẹ, Jehovah na yin fibẹtado po huhlọn mítọn po to whepoponu. (Salm. 46:1-3) Humọ, mí deji dọ Jesu to anadena azọ́n yẹwhehodidọ tọn lọ sọn olọn mẹ, gbọn huhlọn po aṣẹpipa he Jehovah ko na ẹn po yiyizan dali. (Mat. 28:18-20) Yise nọ hẹn jidide mítọn sinyẹn deji dọ Jehovah na dona vivẹnudido mítọn lẹ. w20.09 12 huk. 15-17

To whedelẹnu, mẹmẹyọnnu lẹ nọ do hudo mẹhe na yiavùnlọna yé tọn to whenue yé pannukọn avùnnukundiọsọmẹnu tangan de. (Isa. 1:17) Di apajlẹ, asuṣiọsi kavi mẹmẹyọnnu he asu ko gbẹ́ de sọgan do hudo mẹde tọn he na gọalọna ẹn nado wà nudelẹ he asu etọn nọ wà to dai. Mẹmẹyọnnu mẹhomẹ de sọgan do hudo alọgọ tọn nado dọho hẹ doto lẹ. Kavi mẹmẹyọnnu gbehosọnalitọ de he nọ doalọ to tito yẹwhehọluduta tọn lẹ mẹ sọgan do hudo mẹhe na yiavùnlọna ẹn de tọn, whenue yè mọhodọdego dọ e ma nọ tọ́n na lizọnyizọn lọ whẹwhẹ dile gbehosọnalitọ devo lẹ nọ wà do. Lẹnnupọndo apajlẹ Jesu tọn ji. Jesu nọ wleawufo nado yiavùnlọna mẹmẹyọnnu etọn lẹ, whenue mẹdevo lẹ tindo pọndohlan agọ̀ gando yé go. Di apajlẹ, e yiavùnlọna Malia whenue Malta mọhodọdego. (Luku 10:38-42) Podọ to ojlẹ devo mẹ, e sọ yiavùnlọna Malia to whenue mẹdevo lẹ lẹndọ nudide he e basi ma sọgbe. (Malku 14:3-9) Jesu mọnukunnujẹ mẹwhinwhàn Malia tọn mẹ bo na ẹn pipà. E tlẹ dọ dọdai dọ azọ́n dagbe etọn na nọ yin finflin to “fidepope he yẹwheho wẹndagbe lọ tọn yin didọ te to aihọn lọ lẹpo mẹ.” w20.09 24 huk. 15-16

Lẹngbọhọtọ dagbe de nọ mọnukunnujẹemẹ dọ lẹngbọ lẹ sọgan danbú. Podọ eyin lẹngbọ de wá danbú sọn apó lọ mẹ, lẹngbọhọtọ lọ ma nọ yinuwa hẹ ẹ po kanyinylan po. Lẹnnupọndo apajlẹ he Jiwheyẹwhe zedai ji to whenue e gọalọna devizọnwatọ etọn delẹ he danbú sọn e dè na ojlẹ de. Yẹwhegán Jona họ̀nna azọ́ndenamẹ etọn. Mahopọnna enẹ, Jehovah ma zọ̀n plaplaji bo gbẹ́ ẹ dai. Taidi lẹngbọhọtọ dagbe de, Jehovah whlẹn ẹn bo gọalọna ẹn nado mọ huhlọn he sin hudo e tindo nado hẹn azọ́ndenamẹ etọn di. (Jona 2:7; 3:1, 2) To nukọn mẹ, Jiwheyẹwhe yí apajlẹ atinkan de tọn zan do gọalọna Jona nado mọnukunnujẹemẹ dọ ogbẹ̀ gbẹtọvi dopodopo tọn wẹ yin nujọnu. (Jona 4:10, 11) Etẹwẹ ehe plọn mí? Agbọ́ mẹhe lẹzun gbemasọtọ kavi gbọjọ lẹ tọn ma dona nọ yawu pé mẹho lẹ. Kakatimọ, mẹho lẹ nọ tẹnpọn nado mọnukunnujẹ nuhewutu lẹngbọ de do danbú sọn apó lọ mẹ go. Podọ whenue lẹngbọ enẹ lẹkọwa Jehovah dè, mẹho lẹ nọ zindonukọn nado to ojlo nujọnu tọn dohia to ewọ mẹ. w20.06 20-21 huk. 10-12

To 1991, whenue Union soviétique jai godo, omẹ Jiwheyẹwhe tọn he tin to otò susu he ji e paṣẹ do mẹ lẹ duvivi “alọgọ vude” tọn, yèdọ ojlẹ mẹdekannujẹ tọn de. Taidi kọdetọn de, yé vò bo dọyẹwheho, podọ e ma dẹn bọ to otò Communiste dai tọn lọ lẹ mẹ, sọha wẹnlatọ lẹ tọn jideji yì fọtọ́n kanweko susu lẹ. Vudevude, Russie po otò he hopódona ẹn lẹ po wá sọawuhia taidi ahọlu agewaji tọn lọ. Eyin gandudu de na yin pinpọnhlan di ahọlu agewaji tọn kavi hùwaji tọn, e dona: (1) tindo nuyiwadomẹji tlọlọ do omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ ji, (2) nọ dohia to nuyiwa etọn lẹ mẹ dọ emi yin kẹntọ Jehovah po omẹ etọn lẹ po tọn, podọ (3) nọ whlẹnagbà hẹ ahọlu devo. Russie po otò he hopódona ẹn lẹ po ko tindo nuyiwadomẹji tlọlọ do omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ ji gbọn alọhinhẹndotena azọ́n yẹwhehodidọ tọn lọ gọna homẹkẹndido mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu mítọn fọtọ́n kanweko susu lẹ po dali. Nuyiwa yetọn enẹlẹ dohia dọ yé gbẹwanna Jehovah po omẹ etọn lẹ po. Humọ, yé ko to agbàwhlẹn hẹ ahọlu hùwaji tọn lọ, yèdọ Huhlọn Aihọn Tọn He Yin Anglo-Amérique. w20.05 12-13 huk. 3-4

Na mẹpinplọn yin dandan nado hẹn gbẹtọ lẹ zun devi wutu, mí nọ jlo dọ mẹpinplọn mítọn ni yin dagbe hugan lọ. Gbẹtọ livi susu lẹ wẹ mí nọ plọn nugbo Biblu tọn lẹ hẹ. Mí nọ yiwanna nuhe mí nọ plọnmẹ sọn Ohó Jiwheyẹwhe tọn mẹ lẹ. Enẹwutu, mí sọgan nọ yin whinwhàn nado dọho susu gando onú enẹlẹ go. Amọ́, mí ma dona nọ lẹ̀ hógle eyin vlavo mí to anadena Oplọn Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ lọ Tọn, Biblu Pinplọn Agun tọn kavi plọnmẹ Biblu de. Nado na dotẹnmẹ Biblu nado nọ plọnmẹ, mẹplọntọ lọ dona nọ dava ede bo ma nọ tẹnpọn nado to zẹẹmẹ nuhe e yọnẹn gando wefọ de kavi hosọ de go lẹpo tọn basi. (Joh. 16:12) Yí nuhe a yọnẹn do Biblu ji to whenue a ṣẹṣẹ yí baptẹm lẹ jlẹdo nuhe a yọnẹn todin lẹ go. E yọnbasi dọ to ojlẹ enẹ mẹ, nugbo dodonu tọn lẹ poun mẹ wẹ a mọnukunnujẹ. (Heb. 6:1) Owhe susu wẹ a yí do plọn nuhe a yọnẹn todin lẹ, enẹwutu ma nọ tẹnpọn nado zín nulẹpo do kọ̀ji na nuplọntọ yọyọ de to oplọn dopo poun whenu blo. w20.10 14-15 huk. 2-4

Mẹjitọ dagbe hugan lẹ wẹ Jehovah de na Jesu. (Mat. 1:18-23; Luku 1:26-38) Hodidọ ahundopo tọn Malia tọn he yin kinkandai do Biblu mẹ lẹ do owanyi sisosiso he e do na Jehovah po Ohó etọn po hia. (Luku 1:46-55) Podọ, aliho he mẹ Josẹfu yinuwa gando anademẹ Jehovah tọn go te dohia dọ e nọ dibusi Jiwheyẹwhe bosọ jlo na hẹn homẹ etọn hùn. (Mat. 1:24) Doayi e go dọ Jehovah ma de mẹjitọ adọkunnọ lẹ na Jesu. Avọ́sinsan he Josẹfu po Malia po bayi to whenue Jesu yin jiji godo dohia dọ yé ma do alọnu. (Luku 2:24) Yé dona ko nọ zan gbẹzan jlẹkaji tọn, titengbe na e whè gbau ovi ṣinawe wẹ yé na ko tindo wutu. (Mat. 13:55, 56) Jehovah bayi hihọ́na Jesu sọn owù delẹ mẹ, amọ́ e ma de Visunnu Etọn sọn nuhahun lẹpo mẹ. (Mat. 2:13-15) Di apajlẹ, Jesu dona diahi hẹ nuyiwa hẹnnumẹ mayisenọ lẹ tọn he ma kẹalọyi i to tintan whenu taidi Mẹsia lọ. (Malku 3:21; Joh. 7:5) Podọ, vlavo Jesu sọ dona doakọnna okú otọ́ mẹgopọntọ etọn Josẹfu tọn. w20.10 26-27 huk. 4-6

Be e ko jọ pọ́n bọ a mọ dewe to ṣokẹdẹ, bo mọdọ emi ma do mẹde he gán gọalọna emi nado duto nuhahun he pehẹ emi te de ji ya? Mẹsusu wẹ ko do numọtolanmẹ mọnkọ, etlẹ yin devizọnwatọ nugbonọ Jehovah tọn lẹ. (1 Ahọ. 19:14) Eyin enẹ wá jọ do gowe, flindọ Jehovah dopà dọ: ‘Yẹn ma na jo we do gbede podọ yẹn ma na gbẹ́ we dai gbede.’ Enẹwutu, mí gán dọ po jide po dọ: “Jehovah wẹ alọgọtọ ṣie; yẹn ma na dibu.” (Heb. 13:5, 6) Apọsteli Paulu wẹ kàn hogbe enẹlẹ hlan yisenọ hatọ etọn lẹ to Jude to nudi owhe 61tọ W.M. Nuhe e dọ lẹ flin mí numọtolanmẹ Salmu-kantọ lọ tọn he to Salmu lẹ 118:5-7 mẹ. Taidi salmu-kantọ lọ, Paulu plọn sọn numimọ edetiti tọn mẹ dọ Jehovah wẹ Alọgọtọ emitọn. Di apajlẹ, owhe awe linlán whẹpo Paulu do kàn wekanhlanmẹ etọn hlan Heblu lẹ, e zingbejizọnlin owùnọ de gbọn ohù he to adán ji de ji. (Owalọ 27:4, 15, 20) Jẹnukọnna gbejizọnlin enẹ, podọ to gbejizọnlin lọ blebu whenu, Jehovah dohia dọ emi yin Alọgọtọ de na Paulu to aliho voovo mẹ. w20.11 12 huk. 1-2

Naegbọn e ma do yin nuyọnẹnnu nado nọ to linlẹn mapote dọ ogbẹ̀ mítọn ko pọnte wayi? Ojlo vẹkuvẹku dido na nue mí ko duvivi etọn wayi lẹ gán zọ́n bọ oflin dagbe lẹ kẹdẹ wẹ na nọ wá ayiha mítọn mẹ. Lẹnnupọndo apajlẹ Islaelivi lẹ tọn ji. To whenue yé ko tọ́n sọn Egipti godo, yé yawu wọn lehe gbẹninọ vẹawuna yé to finẹ do. Yé ze ayiha do núdùdù dagbe he yé dù wayi lẹ ji. Yé dọ dọ: “Lehe míwlẹ gbẹ́ nọ yí homẹhunhun do flin whèvi he mí nọ dù vọnu to Egipti, gọna kukumbeli, opẹ̀, omá, alùbasa po ayò lẹ po do sọ!” (Sọh. 11:5) Be “vọnu” wẹ yé dù núdùdù ehelẹ nugbo a? Paali. Yé sọ̀n sọn e mẹ, na to ojlẹ lọ mẹ, yé yin nuyiwa hẹ di kanlinmọ lẹ to Egipti. (Eks. 1:13, 14; 3:6-9) Amọ́, to godo mẹ, yé wọn oyà he yé ji enẹ lẹpo bo jẹ onú dagbe he yé ko duvivi etọn wayi lẹ jlo ji. Yé de nado ze ayiha do “azán he wayi lẹ” ji, kakati nido yin do onú dagbe he Jehovah ṣẹṣẹ wà na yé lẹ ji. Nuyiwa yetọn ma hẹn homẹ Jehovah tọn hùn.—Sọh. 11:10. w20.11 25 huk. 5-6

To whedelẹnu, mí gán nọ lẹnnupọndo lehe gbẹzan gbẹtọvi tọn nọ whègli bosọ “gọ́ na tukla” do ji. (Jobu 14:1) Enẹwutu, mí sọgan nọ do numọtolanmẹ gbigbọjọ tọn sọn ojlẹ de mẹ jẹ devo mẹ. Devizọnwatọ Jehovah tọn susu to hohowhenu wẹ do numọtolanmẹ mọnkọ. Mẹdelẹ tlẹ biọ okú na yede. (1 Ahọ. 19:2-4; Jobu 3:1-3, 11; 7:15, 16) Amọ́, whlasusu wẹ Jehovah—Jiwheyẹwhe he go yé dejido lọ vọ́ jide na yé bosọ hẹn yé lodo. Nue jọ do yé go lẹ yin kinkandai nado miọnhomẹna mí bosọ plọnnu mí. (Lom. 15:4) Pọ́n apajlẹ Josẹfu he yin visunnu Jakọbu tọn. To ojlẹ kleun de gblamẹ, ninọmẹ Josẹfu tọn diọ bọ ewọ he yin ovi yiwanna otọ́ etọn tọn wá lẹzun afanumẹ tata de na ahọluzọnwatọ họ̀nmẹ tọn kosi de to Egipti. (Jen. 37:3, 4, 21-28; 39:1) Asi Pọtifali tọn sọ dolalo dokọna ẹn dọ e tẹnpọn nado zanhẹ emi gánnugánnu. Pọtifali ma dindona hó lọ bo wle Josẹfu do gànmẹ bọ yè sọ yí gẹdẹ lẹ do blá ẹ. (Jen. 39:14-20; Salm. 105:17, 18) Matin ayihaawe, eyin Josẹfu do numọtolanmẹ gbigbọjọ tọn, be owhẹ̀ etọn whẹ́n! w20.12 16-17 huk. 1-4

Jesu dohia dọ ehe yin whẹho titengbe de he go mí na nọ donù to odẹ̀ mẹ. Ṣigba, etẹwẹ hogbe Jesu tọn ehelẹ zẹẹmẹdo? Nado klan nude do wiwe zẹẹmẹdo nado hẹn ẹn zun wiwe kavi nado klọ́ ẹ wé. Ṣigba, mẹdelẹ sọgan kanse yede dọ, ‘Be yinkọ Jehovah tọn ma ko yin wiwe dai wẹ ya?’ Nado mọ gblọndo lọ, mí dona lẹnnupọndo nuhe yinkọ de bẹhẹn ji. Yinkọ de nọ bẹ nususu hẹn hú bẹplidopọ wekun he yin kinkan kavi yin yiylọ tọ́n lẹ tọn de poun. Doayi nuhe Biblu dọ go dọmọ: “E pọnte nado de oyín dagbe hú adọkun susugege.” (Howh. 22:1; Yẹwh. 7:1) Naegbọn oyín de do yin nujọnu sọmọ? Na oyín mẹde tọn nọ dlẹnalọdo omẹ alọpa he mẹlọ yin kavi nuhe mẹlẹ nọ lẹn gando mẹlọ go wutu. Enẹwutu, aliho he mẹ yinkọ de yin kinkan te kavi etlẹ yin lehe e nọ yin yiylọ do ma wẹ yin nujọnu hugan lọ; kakatimọ, gbẹtọ nankọ he mẹlọ yin kavi nuhe yinkọ etọn nọ hẹnwa ayiha po ahun mẹdevo lẹ po tọn mẹ wẹ yin nujọnu. Whenue gbẹtọvi lẹ dolalo dokọna Jehovah, yé hẹn oyín dagbe etọn gble. Gbọnmọ dali, yé kọnmasin do yinkọ etọn go. w20.06 3 huk. 5-7

Nuhahun gán húagbọ́ mí sọmọ bọ mí ma nasọ nọ lẹnnupọndo nudevo depope ji ba. Di apajlẹ, mí gán nọ hànu dọ mí ma na mọ akuẹ he pé nado penukundo nuhudo mítọn lẹ go, kavi dọ mí na jẹazọ̀n bo ma gán wazọ́n ba, kavi dọ azọ́n na tlẹ gble do mí. Mí gán sọ to budi dọ mí ma na yin nugbonọ, to whenue mí yin whiwhlepọn nado gbà osẹ́n Jiwheyẹwhe tọn. To madẹnmẹ, Satani na sisẹ́ mẹhe to anademẹ etọn glọ lẹ nado yangbé omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ tọn, enẹwutu, mí gán hànu gando lehe mí na yinuwa to ojlẹ enẹ mẹ do go. Mí gán nọ kanse míde dọ, ‘Be nude ylan to e mẹ nado nọ hànu jẹ obá de mẹ gando whẹho enẹlẹ go ya?’ Mí yọnẹn dọ Jesu dọna hodotọ etọn lẹ dọ: ‘Mì sọ yin magbọjẹnọ ba blo.’ (Mat. 6:25) Be nuhe dọ e te wẹ yindọ, mí ma dona nọ hànu gando nudepope go wẹ ya? Paali! To popolẹpo mẹ, devizọnwatọ nugbonọ Jehovah tọn delẹ pehẹ magbọjẹ to hohowhenu, ṣogan bo gbẹ́ do nukundagbe etọn. (1 Ahọ. 19:4) Na taun tọn, jide vọ́ na mí wẹ Jesu te. E ma jlo dọ magbọjẹ gbẹ̀mẹ tọn lẹ ni gbàhundona mí sọmọ bọ ehe na bẹpla sinsẹ̀nzọn mítọn hlan Jiwheyẹwhe. w21.01 3 huk. 4-5

Asu de na dogbè na Jehovah po Jesu po gando aliho he mẹ e nọ yinuwa hẹ whẹndo etọn te go. (1 Pita 3:7) Taidi Ota whẹndo etọn tọn to olọn mẹ podọ to aigba ji, Jehovah do aṣẹ nado dosẹ́n gando aliho he mẹ ovi etọn lẹ dona nọ yinuwa te go, podọ nado hẹn ẹn diun dọ osẹ́n enẹlẹ yin hihodo. (Isa. 33:22) Taidi ota agun Klistiani tọn, Jesu lọsu do aṣẹ nado ze osẹ́n lẹ dai bosọ hẹn ẹn diun dọ yé yin hihodo. (Gal. 6:2; Kol. 1:18-20) Taidi Jehovah po Jesu po, tatọ́ whẹndo tọn Klistiani de tindo aṣẹ nado bayi nudide lẹ na whẹndo etọn. (Lom. 7:2; Efe. 6:4) Amọ́, aṣẹpipa etọn do dogbó. Di apajlẹ, osẹ́n etọn lẹ dona nọ sinai do nunọwhinnusẹ́n he tin to Ohó Jiwheyẹwhe tọn mẹ lẹ ji. (Howh. 3:5, 6) Podọ, tatọ́ whẹndo tọn de ma do aṣẹ nado ze osẹ́n lẹ dai na mẹhe ma tin to whẹndo etọn mẹ lẹ. (Lom. 14:4) Humọ, to whenue visunnu etọn po viyọnnu etọn lẹ po ko whẹ́n bo ko tlọ́n whégbè, yé nọ zindonukọn nado to sisi na ẹn, amọ́ yé masọ to tatọ́-yinyin etọn glọ ba.—Mat. 19:5. w21.02 2-3 huk. 3-5

Aliho titengbe he mẹ tatọ́ whẹndo tọn de nọ dohia dọ emi yiwanna whẹndo emitọn te wẹ nado penukundo nuhudo agbasa tọn yetọn lẹ go. Amọ́, e dona flindọ nutindo agbasa tọn lẹ ma gán sudo nuhudo gbigbọmẹ tọn whẹndo etọn tọn lẹ. (Mat. 5:3) Dile etlẹ yindọ Jesu to kúdonu to yatin ji, e jlo na hẹn ẹn diun dọ Malia yin nukunpedego. Mahopọnna dọ awufiẹsa sinsinyẹn mẹ wẹ Jesu te, e biọ to apọsteli Johanu si nado penukundo Malia go. (Joh. 19:26, 27) Mẹmẹsunnu he yin tatọ́ whẹndo tọn de gán do azọngban susu lẹ. E dona nọ penukundo agbasazọ́n etọn go ganji, na walọyizan etọn nido pagigona Jehovah. (Efe. 6:5, 6; Titu 2:9, 10) E gán do azọngban lẹ to agun mẹ taidi azọngban lẹngbọhọtọ tọn po nukọntọ-yinyin na azọ́n yẹwhehodidọ lọ tọn po. To ojlẹ dopolọ mẹ, nujọnu wẹ e yin dọ ni nọ plọn Biblu hẹ asi ẹ po vi ẹ lẹ po to gbesisọ mẹ. Yé na yọ́n pinpẹn vivẹnu he e nọ do nado penukundo yé go to agbasa-liho, to numọtolanmẹ-liho podọ to gbigbọ-liho lẹ tọn taun.—Efe. 5:28, 29; 6:4. w21.01 12 huk. 15, 17

To whenue Biblu to hodọ gando azọngban asi nugopetọ de tọn go, e dọ dọ, e nọ penukundo azọ́n he to yìyì to whédo etọn mẹ lẹ go, nọ họ̀ aigba bosọ nọ sà, podọ e nọ wàjọ. (Howh. 31:15, 16, 18) E ma yin afanumẹ de he ma do aṣẹ nado dọ linlẹn etọn lẹ tọ́n. Kakatimọ, asu etọn nọ dejidego bo nọ dotoaina linlẹn etọn lẹ. (Howh. 31:11, 26) Eyin sunnu de nọ yinuwa hẹ asi ẹ to aliho he do sisi hia mọnkọ mẹ, po homẹhunhun po wẹ yọnnu lọ na nọ litaina ẹn. Mahopọnna nuhe Jesu wadotana lẹ, e ma nọ mọdọ e de emi pò nado litaina Jehovah. (1 Kọl. 15:28; Flp. 2:5, 6) Mọdopolọ, asi nugopetọ he nọ hodo apajlẹ Jesu tọn de ma na mọdọ taliliaina asu emitọn de emi pò. E na nọ nọgodona asu etọn, e ma yin na e yiwanna ẹn wutu poun wẹ gba, ṣigba titengbe na e yiwanna Jehovah bosọ nọ na ẹn sisi wutu. Amọ́, asi Klistiani taliaitọ de ma nọ nọgodona asu etọn, eyin e biọ to e si nado tùnafọ osẹ́n kavi nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn lẹ ji. w21.02 11 huk. 14-15; 12 huk. 19

Owanyi na Jehovah wẹ nọ gọalọna devizọnwatọ etọn lẹ to whelẹponu nado doakọnna homẹkẹn. Di apajlẹ, whenue whẹdatẹn daho huhlọnnọ Ju lẹ tọn degbena apọsteli lẹ nado doalọtena yẹwhehodidọ, owanyi na Jiwheyẹwhe wẹ whàn yé nado “setonuna Jiwheyẹwhe taidi ogán kakati nido yin gbẹtọ lẹ.” (Owalọ 5:29; 1 Joh. 5:3) Owanyi mawhango mọnkọ sọ nọ na huhlọn mẹmẹsunnu mítọn lẹ to egbehe, bọ susu yetọn nọ nọtegli to gandudu huhlọnnọ podọ kanylantọ lẹ nukọn. Kakati nado gbọjọ, lẹblanulọkẹyi de wẹ e nọ yin na mí nado doakọnna wangbẹna aihọn tọn. (Owalọ 5:41; Lom. 5:4, 5) Vlavo dopo to whlepọn he sinyẹn hugan he mí nọ pehẹ lẹ mẹ wẹ dehe wá sọn hagbẹ whẹndo tọn mítọn lẹ dè. Whenue mí jẹ ojlo do na nugbo lọ ji, hagbẹ whẹndo tọn mítọn delẹ gán lẹndọ mí ko yin yẹdoklọ. Mẹdevo lẹ gán lẹndọ tadu wẹ mí hùn. (Yijlẹdo Malku 3:21 go.) Yé tlẹ gán diọnukunsọ mí sinsinyẹn. Nuyiwahẹmẹ agọ̀ ehe ma dona paṣa mí. Jesu dọ dọ: “Mẹhe tin to whédo mẹtọn titi mẹ lẹ wẹ na yin kẹntọ mẹtọn lẹ.”—Mat. 10:36. w21.03 21 huk. 6-7

Eyin wẹnlatọ de basi oylọna we nado hodo e yì plọnmẹ Biblu de, yí sọwhiwhe do dotoai whenue mẹplọntọ lọ po nuplọntọ lọ po to hodọ. To whenẹnu kẹdẹ wẹ a na wleawufo nado gọalọ eyin e biọ domọ. Na nugbo tọn, a dona yí wuntuntun zan. Di apajlẹ, a ma na jlo na lẹ̀ hógle, gbòhódonù na mẹplọntọ lọ kavi ké ohó devo lao. Amọ́, po gblọndo, apajlẹ kavi kanbiọ kleunkleun lẹ po, a gán gọalọ nado hẹn nuagokun he ji mì to nuplọn do lọ họnwun. To whedelẹnu, a gán nọ mọdọ emi ma do onú kaka de bo na yidogọ. Ṣigba, eyin a pà nuplọntọ lọ bo do ojlo nujọnu tọn hia to ewọ mẹ, a ko wà nususu nado gọalọna ẹn na e nido yinukọn. Eyin e biọ domọ, a gán dọ lehe a mọ nugbo do, lehe a duto avùnnukundiọsọmẹnu de ji do, kavi lehe a mọ alọ Jehovah tọn to gbẹzan towe mẹ do na nuplọntọ lọ to kleun mẹ. (Salm. 78:4, 7) Numimọ towe gán yin nue sin hudo nuplọntọ lọ do pẹẹ. E gán hẹn yise etọn lodo kavi na ẹn tuli nado zindonukọn bo pegan na baptẹm. w21.03 10 huk. 9-10

Na nugbo tọn, mẹnu wẹ mí dona nọ na pipà na kọdetọn dagbe depope he mí tindo to lizọnyizọn lọ mẹ? Apọsteli Paulu na gblọndo kanbiọ enẹ tọn to whenue e wlan hogbe he bọdego lẹ hlan agun Kọlinti tọn dọmọ: “Yẹn do, bọ Apolo húsinna, ṣigba Jiwheyẹwhe wẹ to hinhẹn ẹn whẹ́n, sọmọ bọ mẹhe do ma yin nude, kavi mẹhe húsinna, adavo Jiwheyẹwhe he to hinhẹn ẹn whẹ́n.” (1 Kọl. 3:6, 7) Taidi Paulu, Jehovah wẹ mí dona nọ na pipà to whelẹponu, na kọdetọn dagbe depope he mí tindo to lizọnyizọn lọ mẹ. Nawẹ mí sọgan dohia gbọn dọ mí yọ́n pinpẹn lẹblanulọkẹyi he mí tindo nado “to azọ́nwa dopọ” hẹ Jiwheyẹwhe, Klisti po angẹli lẹ po tọn? (2 Kọl. 6:1) Mí sọgan wàmọ eyin mí nọ yí zohunhun do dín dotẹnmẹ hundote lẹ nado nọ lá wẹndagbe lọ na mẹdevo lẹ. Mí ma dona nọ do okún nugbo lọ tọn lẹ poun gba, ṣigba mí sọ dona nọ húsinna yé. Whenue mẹde do ojlo hia, mí nọ jlo na wà nulẹpo nado doafọna ojlo lọ po yanwle lọ po nado bẹ plọnmẹ Biblu de jẹeji. Dile oplọn lọ to nukọnyi, homẹ mítọn nọ hùn eyin mí mọ lehe Jehovah to nuyiwa do ahun po ayiha devi sọgodo tọn de tọn po ji do. w20.05 30 huk. 14, 16-18