Panagdayaw Kadagiti Uleg—Idi ken Ita
DAGITI nagkauna nga Egipcio nagdaydayawda kadagiti uleg, a kas met kadagiti Minoa, a nagkauna nga umili iti Creta. Dadduma kadagiti Israelita idi ugma nagdatonda para iti gambang a serpiente. Adda met sabsabali nga Israelita a nagpuor iti insienso iti sanguanan ti ladladawan dagiti “agkarkarayam a bambanag.”—Ezequiel 8:10-12; 2 Ar-ari 18:4.
Dagiti umili iti nagkauna a Mexico ket napeklan met a managdaydayaw kadagiti uleg a didiosenda. Maysa a serpiente ti mangirepresentar no dadduma ken Itzamná, ti kangatuan a didiosen dagiti Maya. Ti “dutdotan a serpiente” a ni Quetzalcoatl, ti didiosen dagiti Toltec iti edukasion, kultura, ken pilosopia. Isu ket ibilang met dagiti Aztec kas dios ti panagsursuro ken dinaydayawda pay kas ti namarsua kadagiti tattao. Maipapan iti adu nga akem ken saguday dayta a dios, kuna ti magasin nga Arqueología Mexicana (Arkeolohia ti Mexico): “Ti dutdotan a serpiente ket nakaurnong iti adu a kaipapanan, nalabit ad-adu ngem iti aniaman a sabali pay a didiosen.”
Iti ginasgasut a tawen, dagiti umili iti Mesoamerica dinaydayawda ti dutdotan a serpiente. Ita, dayta a dios ket daydayawen pay laeng dagiti umili a Cora ken Huichol iti Mexico. Iti dadduma nga aldaw ti piesta, adda dagiti agsasala a nakaaruat iti dutdotan ken tuladenda ti panaggaraw ti uleg. Dagiti Quiche ar-aramidenda ti ritual ti panagpaadu babaen iti panangusarda kadagiti sibibiag nga uleg bayat ti panagsalada. Dagiti Chorti, a grupo dagiti Maya idiay Guatemala daydayawenda ti dutdotan a serpiente nga ibilangda a mangisimbolo iti espesipiko a sasanto dagiti Katoliko.
Ti saludsod ket, No maipapan iti panagdayaw kadagiti didiosen a serpiente, ania ti panangmatmat ti Namarsua kadagiti tao ken animal—a pakairamanan dagiti uleg?
Ti Panangmatmat ti Dios Maipapan iti Panagdayaw Kadagiti Uleg
Inted ni Jehova a Dios daytoy a bilin iti nagkauna a nasion ti Israel: “Dika mangaramid maipaay kenka iti maysa a kinitikitan a ladawan wenno maysa a porma a kaasping ti aniaman a banag nga adda iti langlangit sadi ngato wenno adda iti daga iti baba wenno adda iti dandanum iti uneg ti daga. Dika agruknoy kadakuada wenno mauyotan nga agserbi kadakuada.”—Exodo 20:4, 5.
Imparit ni Jehova iti ilina ti panagdayaw iti ladawan dagiti animal a kas kadagiti uleg. Gapuna, saan kadi a nalawag a dagidiay agtarigagay a manggun-od iti anamongna ket masapul a dida agdayaw kadagiti uleg? Apay a ti Dios laksidenna ti idolatria, agraman ti panagdayaw iti uleg? Simple laeng ti makagapu: Isu ti mangmangted iti biag kadagiti tattao, uleg, ken iti amin a dadduma pay a sibibiag a banag. Isu ti nangaramid amin kadagita. No kasta, isu ti maikari a pagdayawan, saan a dagiti pinarsuana.
Kas panangyilustrar: Ipapanmo a nangbangon kadagiti balay ti maysa nga arkitekto sa intedna dagita kadagiti pamilia tapno siraragsak a pagnaedanda. No ngay ti pagyamanan ken padayawan dagita a pamilia ket dagiti balay imbes a ti arkitekto? Saan kadi a minamaag ti kasta, ken makaparurod pay ketdi iti naparabur nga arkitekto? Umasping iti dayta, ti panagdayaw kadagiti animal imbes a ti Namarsua ket makaparurod iti Dios.
Ngarud, dagidiay agtarigagay iti anamong ti Dios nasken nga ipangagda ti impakdaar ni apostol Juan: “Annak, igagayo ti bagbagiyo manipud kadagiti idolo.”—1 Juan 5:21.
[Kahon/Ladawan iti panid 23]
PANAGDAYAW BABAEN TI PANANGIGGEM ITI ULEG
● Idiay makin-abagatan a daya nga Estados Unidos, adda sumagmamano a karismatiko a relihion a mangan-annurot iti panangiggem kadagiti sibibiag ken makapapatay nga uleg. Dadduma a tattao ti mangibaklay kadagita a nagita a parsua ken adda met dagidiay paggigiddanenda nga iggaman ti adu nga uleg. Mabalin nga agkagat dagiti uleg no makigtotda iti pannakabagkat ken pannakagarawda. Iti adun a tawen, natay ti sumagmamano a mangar-aramid iti kasta gapu iti panangkagat dagiti uleg.
Dagiti agig-iggem iti uleg ibasarda ti ar-aramidenda iti Marcos 16:17, 18. Karaman kadagita a bersikulo dagitoy a sasao: “Babaen kadagiti imada mangpidutdanto kadagiti serpiente.” Ti King James Version ken ti dadduma nga immun-una a patarus impaulogda dagita a bersikulo a kasla paset dagita ti orihinal a teksto. Sigun iti New Revised Standard Version, New American Standard Bible, ken ti The New King James Version, dagita a bersikulo ket saan a mabasa iti kaaduan kadagiti kadaanan a manuskrito ti Ebanghelio ni Marcos.
Dagiti pannursuro ti Biblia dida suportaran ti kapanunotan a ti panangiggem kadagiti uleg ket makaay-ayo a paset ti pudno a panagdayaw. Kuna ti Biblia: “Ti Dios ket ayat.” (1 Juan 4:8) Nalabit umanamongka a ti naayat a Namarsua kadatayo dina ipaaramid kadagiti pudno nga agdaydayaw kenkuana dagiti napeggad a ritual tapno laeng maparagsakda isuna. Kastoy ti inyawis ti Anakna a ni Jesus: “Umaykayo kaniak, dakayo amin a mabambannogan ken madagdagsenan, ket pagin-awaenkayto.” (Mateo 11:28, 29) Sigurado a di tarigagayan da Jehova ken Jesus a dagiti pasurotda ket agiggem kadagiti uleg ken nalabit agsagabada iti ut-ot, agsakit, ken matay pay ketdi kas resulta ti kasta nga aramid!
[Credit Line]
REUTERS/Tami Chappell
[Ladawan iti panid 22]
Ulo ti dutdotan a serpiente iti diding ti templo dagiti Aztec
[Ladawan iti panid 22]
Naikitikit a ladawan ni Quetzalcoatl, ti dutdotan a serpiente a didiosen dagiti Toltec
[Picture Credit Lines iti panid 22]
Ngato: REUTERS/Tami Chappell; baba: © Leonardo Díaz Romero/age fotostock