RAMAY TI IMA

Kas paset ti ima ken takiag, dakkel ti maitulong ti ramay maipaay iti nasaysayaat a panangaramid ti maysa a tao iti aniaman a trabaho, uray ti babassit a detalye dayta. Agsipud ta dagiti ramay ket paset ti ima, maus-usar dagita no dadduma iti Biblia kas kapadpada ti “ima.” Ti sasao a ‘ramramay’ ken “im-ima” ket nausar kas agkatupag iti pannakailadawan ti panagaramid kadagiti idolo.​—Isa 2:8.

Ti Dios ket piguratibo a nadakamat nga ar-aramatenna ti ‘(ram)ramayna’ iti panagaramidna iti nadumaduma a bambanag a kas iti panangisuratna iti Sangapulo a Bilin kadagiti tapi ti bato (Ex 31:18; De 9:10), panangaramidna kadagiti milagro (Ex 8:18, 19), ken panangparsuana iti langlangit (Sal 8:3). Ti “ramramay” ti Dios a naaramat iti panagparsuana ket tumukoy iti nasantuan nga espirituna, wenno aktibo a puersa, kas ipasimudaag ti salaysay ti Genesis maipapan iti panamarsua, a naikuna sadiay a ti aktibo a puersa (ruʹach, “espiritu”) ti Dios nagtignay iti rabaw ti dandanum. (Ge 1:2) Nupay kasta, ti Kristiano a Griego a Kasuratan tulongannatay a mangtarus iti umiso a kaipapanan daytoy simboliko a pannakausar ti ramay, ta ti salaysay ni Mateo ilawlawagna a pinaruar ni Jesus dagiti sairo babaen ti ‘nasantuan nga espiritu ti Dios’ ket ibaga kadatayo ni Lucas a “ramay ti Dios” ti makinggapuanan iti dayta.​—Mt 12:28; Lu 11:20.

Adda kaipapanan ti sumagmamano a panagsenias iti biang dagiti taga Daya; masansan a ti bassit a tignay ket addaan iti dakkel a kaipapanan. Iti Biblia, ti tao nga awan kaes-eskanna ket nailadawan kas “agipaspasimudaag babaen kadagiti ramayna.” (Pr 6:12, 13) Kasapulan nga iwaksi idi dagiti Israelita ti ar-aramid a kas iti “panangitudotudo iti ramay” (mabalin a kas pananglais wenno panangakusar) agraman ti panangisawang iti makapasakit a sasao, no kayatda a gun-oden ti anamong ti Dios. (Isa 58:9-11) Agsipud ta dagiti ramay ket nalaka a makita ti matmata ti tao ken napateg dagita tapno maibanag ti maysa dagiti panggepna, ti ili ti Dios masapul a piguratibo nga ‘igalutda dagiti bilinna kadagiti ramayda’ kas patinayon a pammalagip ken giya iti tunggal banag nga aramidenda.​—Pr 7:2, 3; idiligyo ti Sal 144:1.

Idi kiniddaw ti maysa a grupo ti tattao a palag-anen koma ni Ari Rehoboam ti panagserbi nga impabaklay kadakuada ni amana a Solomon, imbalakad dagiti agtutubo nga agserserbi iti ari a sumungbat a ti ‘kikitna napuspuskolto ngem kadagiti padingpading ni amana’; daytoy a piguratibo a sasao kaipapananna a pabaklayanna ida iti adayo a nadagdagsen nga awit. (1Ar 12:4, 10, 11) Ti Hebreo a sao a nausar ditoy maipaay iti “kikit” ket nagtaud iti sao a kaipapananna ti “bassit, kanunumuan.”

Nangusar ni Jesu-Kristo iti umas-asping a piguratibo a sao idi inladawanna ti naulpit ken napalangguad a panangdominar dagiti eskriba ken Fariseo. Idi dinakamat ni Jesus a saan a pulos mangipaay dagitoy a panguluen ti relihion iti uray bassit laeng a tulong kadagiti madagdagsenan a tattao, kinunana a ‘nangreppetda kadagiti nadagsen nga awit kadagiti abaga dagiti tattao ngem saanda a kayat a garawen ida babaen iti ramayda.’ (Mt 23:2-4) Iti sabali pay a piguratibo a sao, inladawan ni Jesus a ti “nabaknang a tao” kayatna nga ipaaramid ken Lazaro uray ti kanunumuan a banag maipaay kenkuana (mangyeg laeng iti danum iti “murdong ti ramayna”), a nakiddaw daytoy tapno mayadayo ni Lazaro iti naparaburan a saadna iti ayan ni Abraham.​—Lu 16:22, 24.

Ti maysa kadagiti Refaim a nakirupak iti Israel ket lalaki a nalabes ti kadakkelna, karkarna ti henetiko a pannakabukelna, a sagiinnem ti ramay ti im-ima ken saksakana, 24 amin.​—2Sm 21:20; 1Cr 20:6; kitaenyo met ti TANGAN.