TULADENYO TI PAMMATIDA | DAVID
“Kukua ni Jehova ti Bakal”
MADINGKADINGKAL ni David dagiti masabsabatna nga agtataray a soldado. Kasta unay ti butengda a naggapu iti paggugubatan. Ania ti pagbutbutnganda? Mangmangngegna la ketdi ida a madandanagan a mangulit-ulit iti maysa a sao. Nagan dayta ti maysa a lalaki a nakatakder a mismo iti nagbaetan dagiti turod. Mabalin nga isu pay laeng ti kadakkelan a tao a nakita ni David.
Ni Goliat! Makita ni David no apay a kabuteng isuna dagiti soldado—kasla di nakappapati ti katayagna, maysa a higante. Uray awan suotna a dadakkel a pakigubat, mabalin a nadagdagsen latta ngem iti dua a dadakkel a lallaki. Ngem kompleto ti alikamenna a pakigubat, ken nakapigpigsa ken nalaing a mannakigubat. Ipukpukkaw ni Goliat ti karitna. Iladawanmo ti gumgumluong a bosesna nga umaw-aweng kadagiti bakrang ti turturod bayat nga in-insultuenna dagiti soldado ti Israel ken ti arida a ni Saul. Ikarkaritna nga agpasango ti asinoman a lalaki a makilaban kenkuana tapno malpasen ti gubat!—1 Samuel 17:4-10.
Mabutbuteng ni Ari Saul ken dagiti Israelita. Naammuan ni David a nasurok a makabulanen a kasta ti situasion! Awan ti umatake ngem awan met ti sumuko iti armada dagiti Filisteo ken Israelita bayat nga inaldaw a lalaisen ida ni Goliat. Masuron ni David. Nakababain a panunoten a mabutbuteng ti ari ti Israel ken dagiti soldadona, agraman ti tallo a manong ni David! Para ken David, saan la a ti armada ti Israel ti pabpabainan ti pagano a ni Goliat; in-insultuenna pay ti Dios ti Israel a ni Jehova! Ngem ania ti maaramidan ti maysa laeng nga agtutubo a ni David? Ken ania ti masursurotayo ita iti pammatina?—1 Samuel 17:11-14.
“PULOTAM, TA ISU DAYTOY!”
Subliantayo ti bulbulan sakbay dayta. Rumabiin ket madama a bambantayan ni David dagiti karnero ni tatangna iti bakrang ti turturod ti Betlehem. Naguapo ni David, mabalin a tin-edyer pay laeng, lumabbasit ti rupana, ken nagpintas dagiti matana. No agin-inana, agtoktokar iti arpa. Natignay a mangaramid iti dayta gapu iti napipintas a parsua ti Dios. Isu a lalo a limmaing gapu iti adu a naragsak nga oras a panagen-ensayona. Ngem iti daydi a rabii, adda mangpapaayab kenkuana. Kayat isuna a makita a dagus ni tatangna.—1 Samuel 16:12.
Nasangpetanna ni tatangna a Jesse a makisarsarita iti lakay unayen a lalaki. Isu ti matalek a propeta a ni Samuel. Imbaon ni Jehova tapno pulotan, wenno dutokanna, ti maysa kadagiti annak ni Jesse kas sumaruno nga ari ti Israel! Nakitan ni Samuel ti pito a manong ni David, ngem nalawag nga impakita ni Jehova kenkuana nga awan kadakuada ti pinilina. Ngem idi simmangpet ni David, kinuna ni Jehova: “Pulotam, ta isu daytoy!” Iti sango ti amin a manong ni David, linuktan ni Samuel ti pagkargaan a sara nga addaan iti espesial a lana ket binukbokanna ti ulo ni David. Namimpinsan a nagbaliw ti biag ni David kalpasan dayta. Kuna ti Biblia: “Ti espiritu ni Jehova nangrugi nga agtignay ken David manipud iti dayta nga aldaw ken agpatpatuloy.”—1 Samuel 16:1, 5-11, 13.
Nangrugi kadin nga inambisionan ni David ti kinaari gapu iti dayta? Saan. Nagur-uray iti panangidalan ti espiritu ni Jehova tapno maammuanna no kaano nga ibaklayna dagiti nadagdagsen a responsabilidad. Ket intultuloyna pay laeng ti nanumo a kinapastorna. Impakitana ti kasta unay a kinagaget ken kinatured iti trabahona. Namindua a nagpeggad dagiti karnero ni tatangna. Ti umuna, gapu iti leon ket ti maikadua, gapu iti oso. Saanna la a basta inabug dagita a narungsot nga animal tapno di maan-ano ti arban. Uray maymaysana, linabanan ken pinapatayna dagita tapno maprotektaran dagiti awan gawgawayna a karnero!—1 Samuel 17:34-36; Isaias 31:4.
Dimteng ti tiempo a napaayaban manen ni David. Dimmanon ken Ari Saul ti maipapan kenkuana. Uray no nalaing pay laeng a mannakigubat ni Saul, awanen ti suporta ni Jehova kenkuana ta sinukirna ti bilin ti Dios. Awanen ti espiritu ni Jehova ken ni Saul isu a kanayon nga umapay kenkuana ti dakes nga espiritu—rikna nga agpungtot, agsuspetsa, ken mangranggas. No marikna ni Saul dagita, ti maysa a mangpakalma kenkuana ket musika. Adda dagiti adipen ni Saul a nakaammo a musikero ken nalaing a makilaban ni David. Isu a napaayaban ket nagbalin a maysa kadagiti musikero iti palasio ni Saul ken paraawit iti kalasag ken armasna.—1 Samuel 15:26-29; 16:14-23.
Adu ti masursurotayo ken David kadagitoy a pasamak, nangruna dagiti agtutubo. Paliiwem ta inusarna dagiti nawaya a tiempona kadagiti aktibidad a mangyasideg kenkuana ken Jehova. Ken siaanus a sinursurona dagiti paglaingan a makatulong tapno al-alisto a maaddaan iti trabaho. Ngem kangrunaan iti amin, nagpaidalan iti espiritu ni Jehova. Anian a nagsayaat dagita a tuladentayo!—Eclesiastes 12:1.
“AWAN KOMA TI AGBUTENG” GAPU KENKUANA
Bayat nga agserserbi ken Saul, masansan nga agawid ni David tapno aywananna dagiti karneroda, ket no dadduma, agbayag sadiay. Iti naminsan a panagawidna, imbaon ni Jesse tapno komustaenna ti tallo nga inauna a kabsatna a soldado ni Saul. Kas panagtulnog, napan ni David idiay Tanap ti Elah a tugottugotna dagiti kasapulan da manongna. Idi nakasangpet idiay, nadismaya ni David ta awan metten ti mapaspasamak iti dua nga agkalaban nga armada, kas naibagan iti rugi. Ti dua nga armada ket adda iti agsinnumbangir a bakrang ti nalawa ken kurbado a tanap.—1 Samuel 17:1-3, 15-19.
Saan a maanusan ni David ti situasion. Apay nga agtataray dagiti soldado ti sibibiag a Dios a ni Jehova gapu iti butengda iti maysa laeng a tao—ken pagano met ngarud? Para ken David, direkta nga insulto ken Jehova dagiti pananglais ni Goliat. Isu nga imbagana kadagiti soldado a maabakda ni Goliat. Di nagbayag, nangngeg ni manongna nga Eliab ti ibagbagana. Inungtanna ni adingna ket inakusaranna nga adda ni David idiay ta kayatna laeng a makita ti panagpipinnatay iti gubat. Ngem kinuna ni David: ‘Ania aya ti inaramidko? Saan aya a nagsaoak laeng?’ Sa addaan panagtalek nga imbagana manen a maabakda ni Goliat. Nakadanon dayta ken Saul, isu a pinaayabanna ni David.—1 Samuel 17:23-31.
Imbaga ni David iti ari dagitoy a makapabileg a sasao maipapan ken Goliat: “Awan koma ti agbuteng iti daytoy a Filisteo.” Kinaagpaysuanna, mabutbuteng ni Saul ken dagiti soldadona gapu ken Goliat. Kas iti gagangay a kamali nga ar-aramiden ti tao, mabalin nga inkomparada ti bagida iti dayta a higante ket napanunotda a pagatbakrang wenno pagatbarukongna laeng ida. Impapanda a naglaka laeng nga abaken ida ni Goliat. Ngem saan a kasta ti pinanunot ni David. Kas makitatayonto, kinitana ti problema iti sabali nga anggulo. Isu a nagboluntario a lumaban ken Goliat.—1 Samuel 17:32, Ti Baro a Naimbag a Damag Biblia.
Kimmontra ni Saul: ‘Saanmo a kabaelan ti mapan iti daytoy a Filisteo tapno makirupak, ta maysaka laeng nga ubing, ket isu maysa a lalaki ti gubat manipud kinaubingna.’ Talaga kadi nga ubing pay laeng ni David? Saan, ngem ubing pay nga agbalin a soldado, ken mabalin a naubing ti rupana. Ngem ni David ket pagaammo idin a natured a makilaban ken mabalin a 17-19 ti tawennan.—1 Samuel 16:18; 17:33.
Pinagkalma ni David ni Saul babaen ti panangestoriana iti inaramidna iti leon ken iti oso. Agpalpalastog kadi? Saan. Ammo ni David no apay a naabakna dagita. Kinunana: ‘Ni Jehova a nangispal kaniak iti gammat ti leon ken oso, isu ti mangispalto kaniak iti ima daytoy a Filisteo.’ Immanamong met laeng ni Saul: “Inka, ket ni met laeng Jehova adda koma kenka.”—1 Samuel 17:37.
Kayatmo kadi a matulad ti pammati ni David? Kitaem ta saan la a panagarapaap ti pammatina. Resulta dayta ti pannakaammo ken kapadasanna. Am-ammona ni Jehova kas naayat a Manangprotektar ken Manangtungpal kadagiti karina. No kayattayo ti maaddaan iti kasta a pammati, masapul nga itultuloytayo nga am-ammuen ti Dios nga ibagbaga ti Biblia. Bayat nga agbibiagtayo maitunos kadagiti nasursurotayo, makitatayo a nasayaat dagiti resultana, isu a tumibker ti pammatitayo.—Hebreo 11:1.
“ISUKONAKANTO NI JEHOVA ITI IMAK”
Idi damo, impaisuot ni Saul ken ni David ti dadakkel ken nadadagsen nga us-usarenna a makigubat. Kas met la dayta iti us-usaren ni Goliat, a naaramid iti gambang (copper), ken mabalin nga addaan dayta iti dakkel a hauberk, wenno bado a naaramid iti agsisinnukot a babassit a metal a kasla kadagiti siksik. Ngem idi padasen ni David ti aggaraw, marigatan ken saan a komportable. Saan a nasanay kas soldado, isu a saan a nairuam nga agisuot iti kakasta, aglalo iti us-usaren ni Saul, a katayagan idi a lalaki iti Israel! (1 Samuel 9:2) Inikkatna amin dagita ket pinilina ti bado a nakairuamanna nga usaren—ti badona kas pastor a makatulong iti panangprotektarna kadagiti karnero.—1 Samuel 17:38-40.
Intugot ni David ti sarukod a pagipastorna, ti maibaklay a bagna, ken ti pallatibongna. Pallatibong? Kasla awan unay serserbi dayta. Ngem makapapatay dayta nga armas. Addaan dayta iti pagikabilan iti bato a ti agsumbangir nga ungtona ket natalian iti atitiddog a lalat. Epektibo dayta nga armas ti maysa a pastor. Ikkanna iti bato, paspasanna nga iwasawas iti ngato ti ulona, sa ibbatanna ti maysa a tali dayta, ket maitama ti bato iti puntiriana isu a sigurado a matay. Nakaep-epektibo dayta nga armas, isu a no dadduma, agusar dagiti armada kadagiti grupo ti pumapallatibong iti gubatan.
Nakasaganan ni David a mangsango iti kalabanna. Naimpusuan la ketdi nga agkarkararag bayat a nakadumog nga agsapsapul kadagiti nalamuyot a bato iti namagaan a karayan iti nagbaetan dagiti turod. Kalpasanna, napanen iti paggugubatan—saan a magmagna no di ket agtartaray!
Idi nakita ni Goliat ti kalabanna, ania ngata ti napanunotna? Mabasatayo nga ‘inumsina ta maysa nga ubing ken lumabbasit, ken nalibnos ti langana.’ Impukkawna: ‘Maysaak aya nga aso, tapno umayka kaniak nga addaan sarukod?’ Agparang a ti laeng sarukod ni David ti nakitana, ket saan ti pallatibong. Inlunodna ni David iti nagan dagiti didiosen dagiti Filisteo ket insapatana nga ipakanna ti bangkay ti makaparurod a kalabanna iti dadakkel a billit ken narurungsot nga animal.—1 Samuel 17:41-44.
Agingga ita, ti sungbat ni David ket makuna a dakkel nga ebkas ti pammati. Iladawanmo ti agtutubo a mangipukpukkaw ken Goliat: ‘Umayka kaniak nga addaan kampilan, pika ken gayang, ngem umayak kenka iti nagan ni Jehova ti buybuyot, ti Dios dagiti linia ti bakal ti Israel, a rinurodmo.’ Ammo ni David a di unay napateg ti pigsa ken armas ti maysa a tao. Saan a rinespeto ni Goliat ti Dios, isu nga agtignay itan ni Jehova. Kas iti kinuna ni David, “kukua ni Jehova ti bakal.”—1 Samuel 17:45-47.
Nakita ni David ti katayag ken dagiti armas ni Goliat. Ngem dina impalubos a mapabutngan kadagita. Saanna a tinulad ti kamali nga inaramid ni Saul ken dagiti soldadona. Dina inkompara ti bagina ken Goliat. Imbes ketdi, inkomparana ni Goliat ken ni Jehova. Adayo a nataytayag ni Goliat ngem iti dadduma a tattao gapu ta agtayag iti 2.9 a metro (9 feet 6 inches). Ngem kasano kadakkel isuna no ikompara iti Kangatuan nga Agturay iti uniberso? Wen, kas iti asinoman a tao, dimo pay maikuna a kasla insekto ti kadakkelna—maysa a parsua a nagalisto laeng a pis-iten ni Jehova no iti daytoy a kaso!
Bayat nga agtartaray ni David a sumabat iti kalabanna, kimmaut iti bato iti bagna. Inkabilna iti pallatibongna sa inwasawasna iti ngato ti ulona agingga nga uray la agsagawisiwen dayta. Simmabat met ni Goliat, a mabalin nga adda la iti likudan ti paraawit ti kalasagna. Kinapudnona, ti kasta unay a kinatayagna ket mabalin a pagdaksanna, ta ti paraawit iti kalasag a normal laeng ti katayagna dina unay maingato ti kalasag tapno maprotektaran ti ulo ti higante. Ket dayta ti pinuntiria ni David.—1 Samuel 17:41.
Pinalusposan ni David ti batona. Iladawanmo ti kinaulimek ti aglawlaw bayat a bumanesbes ti bato nga agturong iti puntiriana. Sinigurado ni Jehova a saanen a kasapulan ni David nga uliten dayta. Timmama ti bato iti puntiria. Limmumlom iti muging ni Goliat. Napakleb ti higante iti daga! Nagtartaray la ketdi ti paraawit iti kalasag gapu iti butengna. Inasitgan ni David ni Goliat, innalana ti espadana ket pinugotanna ti higante.—1 Samuel 17:48-51.
Naaddaan met laengen iti tured ni Saul ken dagiti soldadona. Nakapigpigsa ti panagpukkawda a nangkamat kadagiti Filisteo. Pimmayso ti kinuna ni David ken ni Goliat a pagbanagan ti gubat: “Ni Jehova . . . iyawatnakayto iti imami.”—1 Samuel 17:47, 52, 53.
Saanen a makiramraman ita iti literal a gubat dagiti adipen ti Dios. (Mateo 26:52) Ngem masapul latta a tuladentayo ti pammati ni David. Kas kenkuana, masapul a kitaentayo ni Jehova kas pudpudno a persona—kas ti kakaisuna a Dios a pagserbian ken respetuen. No dadduma, mabalin a mariknatayo a nagbassittayo no ikompara kadagiti problematayo, ngem bassit dagiti problematayo no ikompara iti awan limitasionna a pannakabalin ni Jehova. No pilientayo ni Jehova kas Diostayo ken ipakitatayo ti pammatitayo kenkuana kas ken David, awan ti aniaman a pakarigatan wenno problema a masapul a pagbutngantayo. Awan ti saan a kabaelan ni Jehova a parmeken!