Birokenyo ni Jehova Sakbay a Dumteng ti Aldaw ti Pungtotna
“Birokenyo ni Jehova . . . Birokenyo ti kinalinteg, birokenyo ti kinaemma: nalabit a dakayo maitalimengkayto iti aldaw ti pungtot ni Jehova.”—SOFONIAS 2:3.
1. Ania ti naespirituan a kasasaad ti Juda idi inrugi ni Sofonias ti trabahona kas propeta?
RINUGIAN ni Sofonias ti nagipadto bayat ti kritikal a tiempo iti pakasaritaan ti Juda. Nagdakes ti naespirituan a kasasaad ti nasion. Imbes nga agtalekda ken Jehova, agpapaiwanwan dagiti tattao kadagiti pagano a papadi ken astrologo. Nasaknap iti pagilian ti panagdayaw ken Baal a buyogen dagiti ritual a mainaig iti panaganak. Dagiti panguluen ti pagilian—dagiti prinsipe, opisial, ken ukom—irurrurumenda dagidiay rebbeng koma a salaknibanda. (Sofonias 1:9; 3:3) Di pakasdaawan nga inkeddeng ni Jehova nga ‘iyunnat ti imana’ a maibusor iti Juda ken Jerusalem tapno dadaelenna ida!—Sofonias 1:4.
2. Ania ti manamnama dagiti matalek nga adipen ti Dios idiay Juda?
2 Nupay dakes ti kasasaad, adda namnama. Agturturay idin ni Josias nga anak ni Amon. Ubing pay la idi ni Josias, ngem napudno ti panagayatna ken Jehova. No maisubli ti nabiit pay nga ari ti nadalus a panagdayaw idiay Juda, anian a makaliwliwa dayta kadagiti sumagmamano a simamatalek nga agserserbi iti Dios! Mabalin a matignay dagiti dadduma a makikaykaysa kadakuada ket maisalakanda met iti aldaw ti pungtot ni Jehova.
Dagiti Masapul nga Aramiden Tapno Maisalakan
3, 4. Ania dagiti tallo a kondision a masapul nga aramiden ti maysa a tao tapno maisalakan inton dumteng ti “aldaw ti pungtot ni Jehova”?
3 Talaga kadi nga adda dagiti maisalakan iti aldaw ti pungtot ni Jehova? Wen, no la ket ta matungpalda ti tallo a kondision a nadakamat iti Sofonias 2:2, 3. Bayat a basaentayo dagitoy a bersikulo, imutektekantayo a naimbag dagitoy a kondision. Insurat ni Sofonias: “Iti kasakbayan ti pannakaibanag ti naikeddeng, iti kasakbayan ti panaglabas ti aldaw a kas iti taep, iti kasakbayan ti iyaay kadakayo ti narungsot a pungtot ni Jehova, iti kasakbayan ti iyaay kadakayo ti aldaw ti pungtot ni Jehova. Birokenyo ni Jehova, dakayo amin a naemma iti daga, a nagtungpal kadagiti bilbilinna; birokenyo ti kinalinteg, birokenyo ti kinaemma: nalabit a dakayo maitalimengkayto iti aldaw ti pungtot ni Jehova.”
4 Tapno ngarud maisalakan ti maysa a tao, masapul a (1) birokenna ni Jehova, (2) birokenna ti kinalinteg, ken (3) birokenna ti kinaemma. Rumbeng a paginteresantay unay ita dagitoy a kondision. Apay? Agsipud ta no kasano a dimteng ti aldaw a pannakasingir ti Juda ken Jerusalem idi maikapito a siglo K.K.P., ukomento met ni Jehova a Dios dagiti nasion ti Kakristianuan—kinapudnona, dagiti amin a nadangkes—inton dumteng ti “dakkel a rigat.” (Mateo 24:21) Masapul nga agtignay itan ti asinoman a mayat a maitalimeng iti dayta a tiempo. Kasano? Babaen ti panangbirokna ken Jehova, iti kinalinteg, ken iti kinaemma sakbay a maladaw ti amin!
5. Ania ti ramanen ti ‘panangbirok ken Jehova’ iti kaaldawantayo?
5 Nalabit maikunayo: ‘Maysaak a dedikado, bautisado nga adipen ti Dios, maysa kadagiti Saksi ni Jehova. Saan kadi a natungpalkon dagita a kondision?’ Kinapudnona, saan nga umdas ti basta panagdedikar ken Jehova. Maysa a dedikado a nasion ti Israel, ngem idi kaaldawan ni Sofonias, saan a tungtungpalen dagiti tattao ti Juda ti inkarida iti Dios. Nagbanaganna, nailaksid ti nasionda. Ti ‘panangbirok ken Jehova’ ita ramanenna ti panangpatanor ken panangtaginayon iti nabara a personal a relasion kenkuana kas paset ti organisasionna ditoy daga. Kaipapananna ti panangammo no kasano ti panangmatmat ti Dios kadagiti bambanag ken panangikabilangan iti rikriknana. Birbirokentayo ni Jehova no adalentay a naimbag ti Saona, utobentay dayta, ken tungpalentayo ti balakadna. No agpaiwanwantay met ken Jehova babaen ti napasnek a panagkararag ken agpaidalantayo iti nasantuan nga espirituna, suminged ti relasiontayo kenkuana ken matignaytayo nga agserbi kenkuana iti ‘isuamin a puso, kararua, ken bikastayo.’—Deuteronomio 6:5, NW; Galacia 5:22-25; Filipos 4:6, 7; Apocalipsis 4:11.
6. Kasanotay a ‘biroken ti kinalinteg,’ ket apay a posible dayta uray iti daytoy a lubong?
6 Ti maikadua a kondision a nadakamat iti Sofonias 2:3 isu ti ‘panangbirok iti kinalinteg.’ Dakkel a panagbalbaliw ti inaramid idi ti kaaduan kadatayo tapno maikaritayo a mabautisaran kas Kristiano, ngem masapul nga itultuloytayo a tungpalen dagiti nalinteg a pagalagadan ti Dios bayat nga agbibiagtayo. Kasta ti inaramid ti dadduma idi damo ngem nagpatulawda iti lubong. Saan a nalaka a biroken ti kinalinteg, ta nalikmuttayo kadagiti tattao a mangtagtagilag-an iti seksual nga imoralidad, panagulbod, ken dadduma pay a basol. Ngem ti nasged a tarigagay a mangay-ayo ken Jehova maparmekna ti aniaman a pagannayasan a makigayyem iti lubong babaen ti iyaabuloy iti dayta. Napukaw ti Juda ti pabor ti Dios gapu ta tinuladna dagiti dakes a nasion a kabangibangna. Imbes ngarud a tuladentayo ti lubong, ‘tuladentay koma ti Dios,’ nga iparangarangtayo ti “baro a personalidad a naparsua maitunos iti pagayatan ti Dios iti pudno a kinalinteg ken kinasungdo.”—Efeso 4:24; 5:1.
7. Kasanotay a ‘biroken ti kinaemma’?
7 Ti maikatlo a punto a nadakamat iti Sofonias 2:3 no kayattayo ti maitalimeng iti aldaw ti pungtot ni Jehova isu daytoy: Masapul a ‘birokentayo ti kinaemma.’ Inaldaw a makapulapoltayo dagiti lallaki, babbai, ken agtutubo a saan a naemma. Para kadakuada, pakapilawan ti kinaemma. Ibilangda a nakaro a pagkapuyan ti panagpasakup. Manangipapilitda, agimbubukodan, ken ipagarupda a husto ti amin nga opinionda, nga ipapanda a masapul a matungpal ti personal a “kalintegan” ken ti pagayatanda uray ania ti mapaspasamak. Anian a nakalkaldaang no maaringantayo kadagita a kababalin! Itan ti panawen a ‘panangbirok iti kinaemma.’ Kasano? Babaen ti panagpasakup iti Dios, a sipapakumbaba nga awatentayo ti disiplinana ken tungpalentayo ti pagayatanna.
Apay a “Nalabit” Maitalimengto?
8. Ania ti ipasimudaag ti pannakaaramat ti sao a “nalabit” iti Sofonias 2:3?
8 Paliiwenyo ta kuna ti Sofonias 2:3: “Nalabit a dakayo maitalimengkayto iti aldaw ti pungtot ni Jehova.” Apay a naaramat ti sao a “nalabit” a naiturong kadagiti “naemma iti daga”? Bueno, umiso ti ar-aramiden idi dagitoy a naemma, ngem saanda koma a manigsigurado. Masapul nga agtalinaedda a matalek ingngat’ tungpal biag. Posible a matnag iti basol ti dadduma kadakuada. Pudno met dayta kadatayo. Kinuna ni Jesus: “Ti nakapagibtur agingga iti panungpalan isunto ti maisalakan.” (Mateo 24:13) Wen, maisalakantayo iti aldaw ti pungtot ni Jehova no itultuloytay nga aramiden ti umiso iti imatangna. Determinadokay kadi a mangaramid iti dayta?
9. Ania ti umiso nga inaramid ni agtutubo nga Ari Josias?
9 Kas panangipangagna iti sasao ni Sofonias, natignay ni Ari Josias a ‘mangbirok ken Jehova.’ Kuna ti Kasuratan: ‘Iti maikawalo a tawen ti panagarina, idi agtutubo pay laeng [agtawen iti agarup 16], rinugian [ni Josias] a sapulen [wenno, “biroken,” New International Version] ti Dios ni David nga amana.’ (2 Cronicas 34:3) Intultuloy met a ‘binirok [ni Josias] ti kinalinteg,’ ta mabasatayo: “Iti maikasangapulo ket dua a tawen [idi agtawen ni Josias iti agarup 20] isu nangrugi a nanggugor iti Juda ken Jerusalem kadagiti nangato a disso, ken kadagiti Ashera, ken kadagiti kinitikitan a ladladawan, ken kadagiti sinukog a ladladawan. Ket rinugpoda dagiti altar ni Baal iti saklangna.” (2 Cronicas 34:3, 4) ‘Binirok [met ni Josias] ti kinaemma,’ a sipapakumbaba a nagtignay tapno maay-ayo ni Jehova babaen ti panangikkatna iti idolatria ken dadduma pay a di umiso a narelihiosuan nga ar-aramid iti daga [ti Juda]. Sigurado a naragsakan unay dagiti dadduma pay a naemma kadagita nga inaramid ni Josias!
10. Ania ti napasamak iti Juda idi 607 K.K.P., ngem siasino dagiti naispal?
10 Adu a Judio ti nagsubli ken Jehova kabayatan ti panagari ni Josias. Ngem kalpasan ti ipapatay ti ari, sinublian ti kaaduan ti dati nga aramidda a di pulos makaay-ayo iti Dios. Kas inkeddeng ni Jehova, rinaut dagiti taga Babilonia ti Juda ket dinadaelda ti Jerusalem a kabeserana a siudad, idi 607 K.K.P. Nupay kasta, adda dagiti naispal. Iti daydi nga aldaw ti pungtot ni Jehova, naitalimeng ni propeta Jeremias, ti Etiope a ni Ebed-melec, dagiti kaputotan ni Jonadab, ken dadduma pay a matalek iti Dios.—Jeremias 35:18, 19; 39:11, 12, 15-18.
Pakdaar Kadagiti Kabusor ti Dios!
11. Apay a maysa a karit ita ti panagtalinaed a matalek iti Dios, ngem ania ti panunoten koma dagiti bumusbusor iti ili ni Jehova?
11 Bayat nga ur-urayentayo ti aldaw inton idissuor ni Jehova ti pungtotna iti agdama a dakes a sistema, ‘maipasangotayo iti nadumaduma a pakasuotan.’ (Santiago 1:2) Iti adu a pagilian nga agkunkuna nga ipatpategda ti wayawaya iti panagdayaw, im-impluensiaan dagiti nasikap a klero dagiti sekular nga autoridad tapno idadanesda iti kasta unay ti ili ti Dios. Dagiti rinuker a tattao padpadaksenda dagiti Saksi ni Jehova, nga ibilangda ida a “napeggad a kulto.” Tantandaanan ti Dios ti ar-aramidenda—ket pagikaruennanto ida. Panunoten koma dagiti kabusorna ti napasamak kadagiti nagkauna a kabusor ti ilina kas kadagiti Filisteo. Kuna ti padto: “Ti Gaza mabaybay-anto, ket ti Ascalon walangwalangto: passiaendanto ti Asdod iti tengnga ti aldaw, ket ti Ecron maparutto.” Madadael dagiti siudad ti Filistia a Gaza, Ascalon, Asdod, ken Ecron.—Sofonias 2:4-7.
12. Ania ti napasamak iti Filistia, Moab, ken Ammon?
12 Kuna pay ti padto: “Nangngegko ti panangumsi ti Moab, ken dagiti pananglais dagiti annak ti Ammon, a pinangrabngisda iti ilik, ket intan-okda dagiti bagbagida met laeng a maibusor iti beddengda.” (Sofonias 2:8) Pudno, nagsagaba ti Egipto ken Etiopia idi rimmaut dagiti taga Babilonia. Ngem ania ti pangngeddeng ni Jehova a maibusor iti Moab ken Ammon, dagiti nasion a nagtaud iti kapuonan ni Lot a kaanakan ni Abraham? Impakpakauna ni Jehova: “Pudno unay a ti Moab kaslanto iti Sodoma, ket dagiti annak ti Ammon kasladanto iti Gomorra.” Saan a kas kadagiti kapuonanda—dagiti dua a babbalasang ni Lot a naisalakan idi nadadael ti Sodoma ken Gomorra—saan a malisian ti Moab ken Ammon ti nainget a panangukom ti Dios. (Sofonias 2:9-12; Genesis 19:16, 23-26, 36-38) Sadino ti ayan itan ti Filistia ken dagiti siudadna? Ti ngay natangsit idi a Moab ken Ammon? Uray no sapulenyo, diyonto masarakan ida.
13. Ania ti natakuatan ti maysa nga arkeologo idiay Nineve?
13 Idi kaaldawan ni Sofonias, adda ti Imperio ti Asiria iti alimpatok ti pannakabalinna. Maipapan iti maysa a paset ti palasio a natakuatanna idiay Nineve a kabesera idi ti Asiria, kinuna ti arkeologo a ni Austen Layard: “Dagiti bobida . . . a nakuadrakuadrado ket napintaan iti ladawan dagiti sabong wenno animal. Adda naikitikit a marfil iti dadduma. Nataraigidan ken natapkalan iti nangangayed nga arkos ti tunggal paset. Naparabawan wenno nakalupkopan pay iti balitok ken pirak dagiti awanan ken ti amin a sikigan dagiti siled. Saan a gagangay dagiti kayo a naaramat, nangruna ti sedro, kadagiti paset a naaramid iti kayo.” Ngem kas impadto ni Sofonias, madadael ti Asiria ket agbalin a “walangwalang” ti Nineve a kabeserana.—Sofonias 2:13.
14. Kasano a natungpal iti Nineve ti padto ni Sofonias?
14 Kalpasan ti 15 a tawen laeng manipud idi insawang ni Sofonias dayta a padto, naduprak ti nabileg a Nineve, narba ti palasiona. Wen, narbek a namimpinsan dayta a natangsit a siudad. Ti kasaknap ti pannakadadaelna ket silalawag a naipakpakauna kadagitoy a sasao: “Ti pelicano ken ti anaping agpadpadanto a dumagus kadagiti kapitalna; ti timekda umawengdanto kadagiti tawtawa; ti pannakawalangwalang addanto kadagiti dapdapian.” (Sofonias 2:14, 15) Dagiti agkakadaeg a patakder ti Nineve agbalinda a pagaponan dagiti anaping (porcupine) ken pelicano. Saanen a mangngegan kadagiti lansangan ti siudad ti arimbangaw dagiti komersiante, riaw dagiti mannakigubat, ken inkantasion dagiti papadi. Kadagidiay naariwawa idi a lansangan, ti laeng aningaas iti tawa ti mangngegan, nalabit ti naladingit nga uni ti tumatayab wenno pagayupoy. Umasping iti dayta, sapay koma ta manungpalto metten dagiti amin a kabusor ti Dios!
15. Ania ti maadaltayo iti napasamak iti Filistia, Moab, Ammon, ken Asiria?
15 Ania ti maadaltayo iti napasamak iti Filistia, Moab, Ammon, ken Asiria? Isu daytoy: Kas ad-adipen ni Jehova, awan ti rumbeng a pagbutngantayo kadagiti kabusortayo. Kitkitaen ti Dios ti ar-aramiden dagiti bumusbusor iti ilina. Nagtignay idi ni Jehova a maibusor kadakuada, ket mangukomto met iti intero a mapagnaedan a daga iti kaaldawantayo. Ngem addanto dagiti makalasat—‘maysa a dakkel a bunggoy a naggapu iti amin a nasion.’ (Apocalipsis 7:9) Mabalin a maysakayto kadakuada—no la ket ta itultuloyyo a biroken ni Jehova, ti kinalinteg, ken ti kinaemma.
Asi Pay Dagiti Nadursok a Managbasol!
16. Ania ti kuna ti padto ni Sofonias maipapan kadagiti prinsipe ken relihioso a panguluen ti Juda, ket apay nga agaplikar dagitoy a sasao iti Kakristianuan?
16 Iturong manen ni Sofonias ti padtona iti Juda ken Jerusalem. Kuna ti Sofonias 3:1, 2: “Asi pay daydiay nasungit ken narugit! Ti manangilupit nga ili! Isu saan a nagtulnog iti timek; saan nga immawat iti panangisuro; saan a nagkammatalek ken ni Jehova; saan nga immasideg iti Diosna.” Anian a nakalkaldaang ta saan nga impangag ti ili ni Jehova ti pannursurona kadakuada! Pudno a makarimon ti kinaulpit dagiti prinsipe, opisial, ken ukom. Binabalaw ni Sofonias dagiti awanan bain a relihioso a panguluen. Kinunana: “Dagiti mammadtona nadursokda ken manangallilawda a tattao; dagiti papadina binassawanganda ti santuario, sinalungasingda ti linteg.” (Sofonias 3:3, 4) Anian a maitutop unay dagitoy a sasao a mangiladawan iti kasasaad dagiti mammadto ken papadi ti Kakristianuan iti kaaldawantayo! Sidudursok nga inikkatda ti nagan ti Dios kadagiti Biblia nga impatarusda ken mangisursuroda kadagiti di umiso a doktrina maipapan iti Daydiay kunkunada a pagdaydayawanda.
17. Dumngeg man wenno saan dagiti tattao, apay nga itultuloytay nga iwaragawag ti naimbag a damag?
17 Siaanus a pinakdaaran ni Jehova ti nagkauna nga ilina maipapan iti asideg idin nga aramidenna. Imbaonna dagiti adipenna a propeta—da Sofonias ken Jeremias, ken dadduma pay—tapno gutugotenda dagiti tattao nga agbabawi. Wen, “ni Jehova . . . dinto agaramid iti kinadakes; iti tunggal bigat iyegna ti kinahustisiana iti lawag, isu saan nga agkurang.” Ania ti inaramid dagiti tattao? “Ngem ti nakillo dina ammo ti bain,” kinuna ni Sofonias. (Sofonias 3:5) Adda umasping a pakdaar a maipakpakaammo kadagitoy a tiempo. No maysakayo nga agibumbunannag iti naimbag a damag, makipaspasetkayo iti daytoy a trabaho a panangpakdaar. Itultuloyyo nga iwaragawag nga awan sardayna ti naimbag a damag! Dumngeg man wenno saan dagiti tattao, naballigi ti ministerioyo iti imatang ti Dios no la ket ta simamatalek nga itungtungpalyo dayta; awan ti nasken a pagamkanyo bayat a sireregta nga itungtungpalyo ti trabaho ti Dios.
18. Kasanonto a matungpal ti Sofonias 3:6?
18 Inton mangukom ni Jehova, saan laeng a ti Kakristianuan ti madadael. Iraman ni Jehova nga ukomen dagiti amin a nasion: “Siak dadaelekto dagiti nasnasion; dagiti torre iti pagsulianda walangwalangda; pinaglangalangko dagiti kalkalsadada, iti kasta awan ti aglasat; dagiti il-ilida madadaelda.” (Sofonias 3:6) Mapagtalkan unay dagitoy a sasao, isut’ gapuna a kas man la napasamaken ti pannakadadael idi dinakamat dayta ni Jehova. Ania ti napasamak iti siudad ti Filistia, Moab, ken Ammon? Ti met ngay Nineve a kabesera ti Asiria? Agserbi ti pannakadadaelda a pakaballaagan dagiti nasion iti kaaldawantayo. Ti Dios saan a marabrabak.
Itultuloyyo a Biroken ni Jehova
19. Aniada a mamagpanunot a saludsod ti mabalintay nga iyimtuod?
19 Idi kaaldawan ni Sofonias, indissuor ti Dios ti pungtotna kadagidiay sidadangkok a “pinadakesda dagiti amin nga aramidda.” (Sofonias 3:7) Kastanto met ti mapasamak iti tiempotayo. Nabatad kadi kadakayo ti pammaneknek nga asidegen ti aldaw ti pungtot ni Jehova? Agtultuloy kadi a ‘birbirokenyo ni Jehova’ babaen ti regular a panagbasa iti Saona—iti inaldaw? ‘Birbirokenyo [kadi] ti kinalinteg’ babaen ti nadalus a panagbiagyo a maitunos kadagiti pagalagadan ti Dios? Ken ‘birbirokenyo [kadi] ti kinaemma’ babaen ti sieemma a panagpasakupyo iti Dios ken kadagiti urnosna mainaig iti pannakaisalakan?
20. Aniada a salsaludsod ti usigentayo iti maudi nga artikulo iti daytoy a serye maipapan iti padto ni Sofonias?
20 No determinado nga itultuloytay a biroken ni Jehova, ti kinalinteg, ken ti kinaemma, matagiragsaktayo dagiti agkakaimbag a bendision uray ita—wen, uray kadagitoy makasuot iti pammati a “maudi nga al-aldaw.” (2 Timoteo 3:1-5; Proverbio 10:22) Ngem maisaludsodtayo, ‘Kasano a maparparaburantayo ita kas ad-adipen ni Jehova, ken aniada a bendision iti masanguanan ti ipanamnama ti padto ni Sofonias kadagidiay maisalakan inton dumteng ti nakaas-asidegen nga aldaw ti pungtot ni Jehova?’
Kasanoyo a Sungbatan?
• Kasano ti ‘panangbirok [dagiti tattao] ken ni Jehova’?
• Ania ti ramanen ti ‘panangbirok iti kinalinteg’?
• Kasanotay a ‘biroken ti kinaemma’?
• Apay nga itultuloytay koma a biroken ni Jehova, ti kinalinteg, ken ti kinaemma?
[Ladawan iti panid 18]
Birbirokenyo kadi ni Jehova babaen ti panagadal iti Biblia ken napasnek a panagkararag?
[Ladawan iti panid 21]
Gapu ta itultuloyda a biroken ni Jehova, makalasatto ti dakkel a bunggoy iti aldaw ti pungtotna