Ti Panangted a Mangyeg iti Rag-o

NI Genival, nga agnanaed iti nakurapay nga ili iti makin-amianan a daya ti Brazil, bibiagenna ti pamiliana babaen ti bassit a sueldona kas guardia iti maysa nga ospital. Nupay marigrigat, regular nga agit-ited ni Genival iti apagkapullo. “No dadduma mabisinan ti pamiliak,” kinunana bayat nga ap-aprosanna ti tianna, “ngem kayatko laeng nga ited iti Dios ti kasayaatan, uray agsakripisioak no kasapulan.”

Idi naawanan iti trabaho, nangted latta ni Genival iti apagkapullo. Indagadag kenkuana ti ministroda a subokenna ti Dios babaen ti panangtedna iti dakkel a donasion. Impanamnama ti klero nga aglaplapusananto ti panangbendision ti Dios kenkuana. Gapuna, inkeddeng ni Genival nga ilako ti balayna ket itedna ti paglakuanna iti simbaan.

Saan laeng a ni Genival ti napasnek a mangted. Adu a nakapangpanglaw a tattao ti sipapanunot a mangted iti apagkapullo agsipud ta isursuro kadakuada ti relihionda a kalikaguman ti Biblia ti panangted iti apagkapullo. Pudno kadi dayta?

Ti Linteg ken ti Panangted iti Apagkapullo

Ti bilin a panangted iti apagkapullo ket paset ti Linteg nga inted ni Jehova a Dios iti 12 a tribu ti nagkauna nga Israel nasurok a 3,500 a tawenen ti napalabas. Sigun iti dayta a Linteg, ti apagkapullo iti maapit ken maburas ken apagkapullo iti mainayon kadagiti pangen ket maited iti tribu ni Levi kas suporta iti serbisioda iti tabernakulo.​—Levitico 27:30, 32; Numeros 18:21, 24.

Impanamnama ni Jehova kadagiti Israelita a ‘saan a nakarigrigat kadakuada’ ti Linteg. (Deuteronomio 30:11) No simamatalek la ketdi nga aramidenda dagiti bilin ni Jehova, agraman ti panangted iti apagkapullo, manamnamada ti nawadwad nga apit. Ken tapno maliklikan ti panagkurang, adda kanayonan a tinawen nga apagkapullo a regular a maidulin, a gagangay a mausar no aguummong ti nasion para kadagiti narelihiosuan a piestada. Gapuna, agpennek ‘ti ganggannaet nga agnanaed, ti awan amana nga ubing, ken ti balo a babai.’​—Deuteronomio 14:28, 29; 28:1, 2, 11-14.

Saan a dinakamat ti Linteg no ania ti dusa ti saan a panangted iti apagkapullo, ngem amin nga Israelita addaanda iti dakkel a moral nga obligasion a mangsuporta iti pudno a panagdayaw iti kasta a pamay-an. Kinapudnona, gapu ta liniwayanda ti mangted kenkuana iti apagkapullo idi kaaldawan ni Malakias, imbilang ni Jehova dagiti Israelita nga ‘agtaktakaw kadagiti apagkapullo ken kadagiti kontribusion.’ (Malakias 3:8) Maibilang met kadi a kasta dagiti Kristiano a saan a mangted iti apagkapullo?

Bueno, usigentayo. Adda dagiti linteg iti maysa a pagilian a saan a maannurot iti sabali a pagilian. Kas pagarigan, ti linteg idiay Britania a mangbilbilin kadagiti motorista nga agmaneho iti makinkannigid a benneg ti kalsada ket saan nga agaplikar kadagiti agmanmaneho idiay Francia. Umasping iti dayta, ti linteg a mangkalikagum iti panangted iti apagkapullo ket paset ti maysa nga ekslusibo a tulag iti nagbaetan ti Dios ken ti nasion ti Israel. (Exodo 19:3-8; Salmo 147:19, 20) Dagiti laeng Israelita ti naipasidong iti dayta a linteg.

Kanayonanna, nupay pudno a saan pulos nga agbalbaliw ti Dios, no dadduma agbaliw dagiti kalikagumanna. (Malakias 3:6) Ibatad ti Biblia a ti sakripisio nga ipapatay ni Jesus idi 33 K.P., “pinunasna,” wenno “pinagpatinggana,” ti Linteg agraman ti ‘bilin nga agawat kadagiti apagkapullo.’​—Colosas 2:13, 14; Efeso 2:13-15; Hebreo 7:5, 18.

Nakristianuan a Panangted

Nupay kasta, kasapulan pay laeng dagiti tulong tapno masuportaran ti pudno a panagdayaw. Binilin ni Jesus dagiti adalanna nga ‘agbalin a saksi iti kaadaywan a paset ti daga.’ (Aramid 1:8) Bayat nga immadu ti bilang dagiti manamati, kasapulan nga umadu met dagiti Kristiano a mannursuro ken manangaywan a bumisita ken mangpabileg kadagiti kongregasion. Adda tiempo a kasapulan a maaywanan dagiti balo, ulila, ken dagiti dadduma pay nga agkasapulan. Kasano a naaddaan iti paggasto dagiti Kristiano idi umuna a siglo?

Idi agarup 55 K.P., dagiti Gentil a Kristiano idiay Europa ken Asia Menor naawisda a tumulong kadagiti napanglaw a kongregasion idiay Judea. Iti suratna iti kongregasion idiay Corinto, dineskribir ni apostol Pablo no kasano a nayurnos daytoy a ‘panagur-or maipaay kadagiti sasanto.’ (1 Corinto 16:1) Nalabit a masdaawkayo iti ipalgak dagiti sasao ni Pablo maipapan iti Nakristianuan a panangted.

Ni apostol Pablo dina inuyotan a mangted dagiti kapammatianna. Kinapudnona, dagiti Kristiano a taga Macedonia nga adda iti ‘sidong ti pannakaparigat’ ken ‘nakaro a kinakurapay’ kasapulan nga ‘itultuloyda ti agpakaasi kenkuana buyogen ti kasta unay a panagdawdawat iti pribilehio a siaasi a panangted ken iti pannakiraman iti ministerio a naikeddeng kadagiti sasanto.’​—2 Corinto 8:1-4.

Pudno, imparegta ni Pablo kadagiti nanamnam-ay a taga Corinto a tuladenda dagiti naparabur a kakabsatda idiay Macedonia. Nupay kasta, kuna ti maysa a reperensia, ‘saan a bilin ti intedna, a kinaykayatna ti agkiddaw, mangparegta, wenno agapelar. Saan koma a boluntario ken saan a naayat ti panangted dagiti taga Corinto no napilitda laeng.’ Ammo ni Pablo a “ti Dios ayatenna ti naragsak a manangited,” saan a ti maysa a ‘nadagsen ti riknana wenno mapilpilit’ no mangted.​—2 Corinto 9:7.

Ti nabileg a pammati ken nauneg a pannakaammo agraman ti napudno nga ayat kadagiti pada a Kristiano ti nanggutugot kadagiti taga Corinto a mangted a boluntario.​—2 Corinto 8:7, 8.

‘Kas iti Inkeddengna iti Bukodna a Puso’

Imbes a mangdakamat iti gatad wenno porsiento, insingasing laeng ni Pablo nga “iti umuna nga aldaw ti kada lawas, tunggal maysa . . . mangilatang koma iti kantidad manipud iti mategteggedanna.” (Kuami dagiti italiko; 1 Corinto 16:2, NIV) Babaen ti panagplano ken regular a panangilatang iti kantidad, dagiti taga Corinto saanda a madagsenan a mangted wenno agsakit ti nakemda no dumteng ni Pablo. Para iti tunggal Kristiano, ti panangikeddeng no mano ti ited ket maysa a pribado a banag, daydiay ‘inkeddengna iti bukodna a puso.’​—2 Corinto 9:5, 7.

Tapno agapit a siwawadwad, nasken a sibubulos a mangted dagiti taga Corinto. Awan pulos ti naisingasing a “mangted iti aglablabes ngem iti kabaelan.” ‘Saanko a kayat a pagbalinen a narigat dayta kadakayo,’ impatalged ni Pablo kadakuada. Dagiti kontribusion ket ‘nangnangruna a maawat sigun iti adda iti maysa a tao, saan a sigun iti awan iti maysa a tao.’ (2 Corinto 8:12, 13; 9:6) Iti naud-udi a suratna, imballaag ti apostol: “No ti asinoman saanna nga ipaay ti kasapulan dagidiay . . . kameng ti sangakabbalayanna, pinaglikudanna ti pammati ket isu dakdakes ngem ti tao nga awanan pammati.” (1 Timoteo 5:8) Saan nga imparegta ni Pablo ti panangted a mailabsing iti daytoy a prinsipio.

Napateg a maammuan a ni Pablo immatonanna ti ‘panagur-or maipaay kadagiti sasanto’ nga agkasapulan. Awan ti mabasatayo iti Kasuratan a ni Pablo wenno dagiti dadduma nga apostol nangyurnosda iti panagur-or wenno panangawat kadagiti apagkapullo tapno masuportaranda ti bukodna a ministerio. (Aramid 3:6) Kanayon a siyayaman ni Pablo a mangawat kadagiti sagut nga impatulod dagiti kongregasion kenkuana, isu a simamatalek a liniklikanna ti mangipabaklay iti “nangina a dadagsen” kadagiti kakabsatna.​—1 Tesalonica 2:9; Filipos 4:15-18.

Boluntario a Panangted Ita

Nalawag nga idi umuna a siglo, boluntario ti panangted dagiti pasurot ni Kristo, saan a panangted iti apagkapullo. Ngem nalabit pampanunotenyo no epektibo pay laeng daytoy a pamay-an tapno maikasaba ti naimbag a damag ken maaywanan dagiti Kristiano nga agkasapulan.

Usigenyo ti sumaganad. Idi 1879, dagiti editor daytoy a magasin nalawag a kinunada a ‘saandanto nga agpalimos wenno agdawat kadagiti tattao iti suporta.’ Dayta kadi a pangngeddeng linapdanna ti panangikagumaan dagiti Saksi ni Jehova a mangisaknap iti kinapudno a linaon ti Biblia?

Iti agdama, dagiti Saksi mangiwarwarasda iti Biblia, Nakristianuan a libro, ken dadduma pay a publikasion iti 235 a pagilian. Ti Pagwanawanan, maysa a magasin a mangisursuro maipapan iti Biblia, ket addaan idi damo iti binulan a distribusion nga 6,000 a kopia a nayimprenta iti maysa a lenguahe. Idi agangay, nagbalin a mamindua kada bulan ti isyu daytoy a magasin, a mayim-imprenta iti nasurok a 24,000,000 a kopia iti 146 a lenguahe. Tapno maorganisar ti sangalubongan a trabahoda a panangisuro iti Biblia, nangibangon wenno nanggun-od dagiti Saksi iti administratibo a sanga nga opisina iti 110 a pagilian. Kanayonanna, nangibangonda iti rinibu a lokal a pagtataripnongan ken dadakkel a pagasambleaan tapno adda pagadalan dagiti interesado iti kanayonan a pannakaammo iti Biblia.

Nupay nangnangruna ti panangipaay iti naespirituan a kasapulan dagiti tattao, dagiti Saksi ni Jehova saanda a baybay-an ti material a kasapulan dagiti kapammatianda. No agsagaba dagiti kakabsatda gapu iti epekto ti gubat, ginggined, tikag, ken bagyo, nakasaganada a mangipaay iti medikal nga abasto, taraon, kawes, ken dadduma pay a kasapulan. Maipaay dagitoy babaen ti donasion dagiti indibidual a Kristiano wenno kongregasion.

Malaksid nga epektibo, ti boluntario a panangted iti kontribusion saan a makapadagsen kadagiti napanglaw, kas ken ni Genival a nadakamat itay. Naimbag la ketdin ta sakbay a nailako ni Genival ti balayna, bimmisita kenkuana ni Maria, maysa nga amin-tiempo a ministro dagiti Saksi ni Jehova. “Babaen dayta a panagpatang, naliklikan ti pamiliak ti adu a pakarigatan,” kuna ni Genival.

Naammuan ni Genival a ti trabaho ti Dios ket saan nga agpannuray iti apagkapullo. Kinapudnona, ti panangted iti apagkapullo ket saanen a kalkalikaguman ti Kasuratan. Nabigbigna a mabendisionan dagiti Kristiano no mangtedda a sipaparabur, ngem saanda nga obligado a mangted iti nalablabes ngem iti kabaelanda.

Ti boluntario a panangted ti nangyeg iti pudno a rag-o ken ni Genival. Inyebkasna: “Makaitedak man wenno saan iti 10 porsiento, naragsakak iti kontribusionko, ket masiguradok a naragsak met ni Jehova.”

[Kahon/Dagiti Ladawan iti panid 6]

Dagiti Kadi Nagkauna nga Amma ti Iglesia Insuroda ti Panangted iti Apagkapullo?

“Dagiti nabaknang kadatayo tumulongda kadagiti agkasapulan . . . Dagidiay nasaliwanwan, ken situtulok, mangtedda no ania ti mariknada a maiparbeng.”​—The First Apology, ni Justin Martyr, agarup 150 K.P.

“Dagiti Judio pudno nga indedikarda Kenkuana ti apagkapullo dagiti sanikuada, ngem dagiti nawayawayaan ilatangda ti amin nga ik-ikutanda para kadagiti panggep ti Apo, . . . kas iti panagtignay daydiay napanglaw a balo a nangipisok iti amin a pagbiagna iti pagidulinan a lakasa ti Dios.”​—Against Heresies, ni Irenaeus, agarup 180 K.P.

“Nupay addaantayo iti lakasa a pagidulinan, ti linaonna a kuarta saanna a magatang ti pannakaisalakan, a kasla relihion nga addaan iti gatad. Maminsan kada bulan, no kayatna, tunggal maysa agipisok iti bassit a donasion; ngem dayta ket no kayatna, ken no kabaelanna: agsipud ta awan ti pinnilitan; amin ket boluntario.”​—Apology, ni Tertullian, agarup 197 K.P.

“Bayat a rimmang-ay ti Iglesia ken timmaud dagiti nadumaduma nga institusion, kasapulan ti agaramid kadagiti linteg a mangpatalged iti mayanatup ken agtultuloy a pinansial a suporta kadagiti klero. Ti panagbayad iti apagkapullo ket naibatay iti Daan a Linteg . . . Ti kaunaan a nabatad a lehislasion maipapan iti dayta a banag ket agparang a linaon ti surat dagiti obispo a nagtataripnong idiay Tours idi 567 ken dagiti [dogma] ti Council of Macon idi 585.”​—The Catholic Encyclopedia.

[Credit Line]

Sinsilio, makinngato a kannigid: Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

[Ladawan iti panid 4, 5]

Mangyeg iti rag-o ti boluntario a panangted

[Dagiti Ladawan iti panid 7]

Dagiti boluntario a kontribusion ket mausar iti trabaho a panangasaba, panangibangon kadagiti lugar a pagtataripnongan, ken pangsaranay no adda emerhensia