Uzou 3
Ono Họ Ọghẹnẹ Ụzẹme Na?
1. Fikieme ahwo buobu a jẹ nwane rọwo kugbe eme nọ i rovie Ebaibol na?
WHO te rri ehru evaọ aso nọ o re vevẹ, kọ u re gb’owhẹ unu nọ whọ tẹ ruẹ isi buobu? Ẹvẹ whọ rẹ sae ta nọ e rọ lahwe? K’ẹvẹ rọ kpahe eware uzuazọ nọ e rọ otọakpọ na?—oghoghẹrẹ idodo, evra avọ ile urirẹ rai, iyei ilogbo nọ e rẹ jọ abade duola? A re kele ai re he. O rẹ sae jọ nọ enana kpobi i mu nyaze he. Kpakọ gheghe he nọ ahwo buobu a rọ rọwo kugbe eme nọ i rovie Ebaibol na: “Evaọ emuhọ Ọghẹnẹ ọ ma odhiwu gbe akpọ”!—Emuhọ 1:1.
2. Eme Ebaibol na e ta kpahe Ọghẹnẹ, kọ eme e tudu h’omai awọ nọ ma ru?
2 Iroro ahwo-akpọ e rọwo kugbe he nọ a tẹ t’ẹme fodẹ Ọghẹnẹ. Ahwo jọ a roro nọ Ọghẹnẹ yọ ogaga jọ gheghe. Ima ahwo buobu a be gọ esemọ nọ i whu no, bi roro nọ Ọghẹnẹ o thabọ hrọ no ohwo. Rekọ Ebaibol na i ru rie vevẹ nọ Ọghẹnẹ uzẹme na yọ ohwo dẹẹ ọnọ o wo isiuru ọruọruọ k’omai omomọvo. Fikioye jabọ e jẹ t’udu họ omai awọ re ma “gwọlọ Ọghẹnẹ,” ta nọ: “O theri omai ọvuọvo abọ họ.”—Iruẹru 17:27.
3. Fikieme o gbẹ lọhọ re a ru uwoho Ọghẹnẹ hẹ?
3 Ẹvẹ Ọghẹnẹ ọ rọ? Idibo riẹ jọ kakao a jọ eruẹaruẹ ruẹ omarọvia oruaro riẹ no. Evaọ omarọvia enana o je dhesẹ oma riẹ wọhọ nnọ ọ keria agbara uvie, elo ọnwranwra nọ o bi lo no oma riẹ ze. Rekọ, ahwo nọ e ruẹ eghẹrẹ eruẹaruẹ eyena a sai dhesẹ uzedhe epanọ ova riẹ o rọ họ. (Daniẹl 7:9, 10; Eviavia 4:2, 3) Ere orọ, keme ‘Ọghẹnẹ yọ Ẹzi’; o wo ugboma iwo ho. (Jọn 4:24) Evaọ uzẹme, o lọhọ họ re ohwo ọ ma oware jọ tho oghẹrẹ ohwo nọ Ọnọma na ọ rọ, keme “ohwo ọvo ọ te ruẹ Ọghẹnẹ oke ọvo ho.” (Jọn 1:18; Ọnyano 33:20) Ghele na, Ebaibol na i wuhrẹ omai eware buobu kpahe Ọghẹnẹ.
ỌGHẸNẸ UZẸME NA O WO ODẸ
4. Eme họ edẹ ova jọ nọ a ro se Ọghẹnẹ evaọ Ebaibol na?
4 Evaọ Ebaibol na, a rehọ edẹ wọhọ “Ọghẹnẹ Erumeru,” “ọnọ Ọ Mai Kpehru na,” “Ọnọma Oride,” ‘Owuhrẹ Ologbo,’ “Ọnowahwo,” gbe “Ovie ebẹdẹ bẹdẹ” fodẹ Ọghẹnẹ uzẹme na. (Emuhọ 17:1; Olezi 50:14; Okokahwohọ 12:1, NW; Aizaya 30:20; Iruẹru 4:24; 1 Timoti 1:17, NW ) Ma te bi roro kpahe edẹ ova itieye na o rẹ sai fiobọhọ k’omai rro evaọ eriariẹ Ọghẹnẹ.
5. Eme họ odẹ Ọghẹnẹ, yọ ẹvẹ o romavia te evaọ Ikereakere Ahwo Hibru na?
5 Rekọ, Ọghẹnẹ o wo odẹ oghẹrẹsa jọ nọ o r’oma via ole isia 7,000 evaọ Ikereakere Ahwo Hibru na ọvo—nọ o r’oma via bu viọ odẹ ova riẹ jọ. Ole ikpe 1,900 nọ e vrẹ no, ahwo Ju fiki ogbẹrọwọ a tẹ whaha ẹfodẹ odẹ Ọghẹnẹ na. Ebaibol Hibru na a kere i rie ababọ ibieme-edo. Fikiere, edhere ọvuọvo ọ riẹ nọ ma rẹ sae rọ riẹ gbagba oghẹrẹ nọ Mosis, Devidi, hayo ohwo ọfa evaọ oke anwae a je ro se ibieme ene na (יהוה) nọ a je ro se odẹ Ọghẹnẹ hẹ. Iwuhrẹ jọ a jiroro nọ a jẹ hai se odẹ Ọghẹnẹ “Yahweh,” rekọ u mu rai ẹro ho. Ese ahwo Oyibo na “Jihova” a se rie ere kri no evaọ ikpe udhusoi buobu, yọ oghẹrẹ nọ evẹrẹ buobu a ro kere iei oye a jẹ rehọ nẹnẹ.—Rri Ọnyano 6:3 gbe Aizaya 26:4 evaọ King James Version.
OWARE NỌ O SORIẸ ZE NỌ WHỌ JẸ RỌ ODẸ ỌGHẸNẸ RUIRUO
6. Eme Olezi 83:18 ọ ta kpahe Jihova, kọ fikieme ma jẹ rọ odẹ riẹ ruiruo?
6 Odẹ oghẹrẹsa Ọghẹnẹ, Jihova, oye hẹre riẹ no eghẹnẹ efa. Oye jabọ nọ odẹ na o jẹ rehọ oma via buobu evaọ Ebaibol na, maero evaọ ofẹ Hibru riẹ. Efefafa buobu a siọ odẹ Ọghẹnẹ na ba efihọ iruo, rekọ Olezi 83:18 (NW ) ọ ta vevẹ nọ: “Whẹ, ọnọ odẹ ra o rọ Jihova, whẹ ọvo họ ọnọ ọ Mai Kpehru evaọ akpọ na soso.” Fikiere u fo rọ k’omai re ma rọ odẹ oma Ọghẹnẹ ruiruo nọ ma tẹ be t’ẹme kpahe iẹe.
7. Eme otofa odẹ na Jihova u wuhrẹ omai kpahe Ọghẹnẹ?
7 Odẹ na Jihova ọ rọ oghẹrẹ ẹme ahwo Hibru nọ otofa riẹ o rọ “re a zihe ro.” Fikiere, otofa odẹ Ọghẹnẹ họ “Ọye O re Ru Zihe Rua.” Fikiere Jihova Ọghẹnẹ o te dhesẹ oma riẹ wọhọ Ọ Jiroro Ologbo. O re ru ẹjiroro riẹ gba. Ọghẹnẹ uzẹme na ọvo ọ rẹ sai wo odẹ onana, keme o rẹ sai mu ohwo-akpọ ẹro ho sọ a rẹ sai ru eyaa rai gba. (Jemis 4:13, 14) Jihova ọvo ọ rẹ sae ta nọ: “Ere ẹme nọ o no unu mẹ ze ọ rọ; . . . o re ru epanọ mẹ ta gba.”—Aizaya 55:11.
8. Didi ẹjiroro Jihova o whowho ẹkwoma Mosis?
8 Esẹ-anwae ahwo Hibru na Abraham, Aiziki, gbe Jekọp a “se odẹ [Jihova],” rekọ a riẹ otofa odẹ Ọghẹnẹ na vọvọ họ. (Emuhọ 21:33; 26:25; 32:9; Ọnyano 6:3) Okenọ Jihova o rovie ẹjiroro riẹ via uwhremuna re o siwi emọ rai, Emọ-Izrẹl na, no igbo Ijipti re ọ rehọ “otọ nọ ame-ivie gbe ọnyọ i je bi suẹ” kẹ ai, onana o tẹ wọhọ oware nọ o sae via ha. (Ọnyano 3:17) Rekọ, Ọghẹnẹ o dhesẹ otofa ebẹdẹ bẹdẹ odẹ riẹ ẹkwoma Mosis ọruaro riẹ nọ ọ ta kẹ nọ: “Ta onana kẹ ahwo Izrẹl, ‘[Jihova] Ọghẹnẹ esẹ rai, Ọghẹnẹ Abraham na, gbe Ọghẹnẹ Aiziki na, gbe Ọghẹnẹ Jekọp na, o vi omẹ bru owhai ze’: Onana họ odẹ mẹ bẹdẹ bẹdẹ, inọ, ere a re roro mẹ họ no ige te ige.”—Ọnyano 3:15.
9. Ẹvẹ Fẹro o rri Jihova fihọ?
9 Mosis ọ ta kẹ Fẹro, ovie Ijipti, re o siobọ no Emọ-Izrẹl re a nyae gọ Jihova evaọ obọ ẹwọ. Rekọ Fẹro, ọye omariẹ nọ a rri wọhọ ọghẹnẹ gbe ọnọ ọ jẹ gọ eghẹnẹ Ijipti efa, ọ tẹ kpunu nọ: “Ono họ [Jihova], nọ me re yo urru riẹ me siobọno ahwo Izrẹl kpo? Mẹ riẹ [Jihova] ha, yọ me re siobọno ahwo Izrẹl he.”—Ọnyano 5:1, 2.
10. Evaọ Ijipti anwae, didi owọ Jihova ọ jẹ ro ru ẹjiroro riẹ gba kpahe Emọ-Izrẹl?
10 Jihova o te mu owọ họ ẹjẹ ẹmẹrera re ọ ruẹse ru ẹjiroro riẹ gba, je ru lele otofa odẹ riẹ. Ọ rọ iye ikpe te Ahwo-Ijipti anwae. Uye urere o te kpe emọ enwara Ijipti kpobi, kugbe ọmọ Fẹro nọ ọ jẹ yoma na. Fikiere Ahwo-Ijipti a tẹ jẹ kpakpa Izrẹl re a nya kpo. Rekọ, ogaga Jihova u muọ Ahwo-Ijipti jọ urirẹ te epanọ a ro kuomagbe Emọ-Izrẹl nya no Ijipti.—Ọnyano 12:35-38.
11. Didi oware ugbunu Jihova o ru evaọ Abade Ọwawae na, kọ eme a gba ewegrẹ riẹ họ vuhumu?
11 Fẹro nọ o bi y’ẹme he na avọ egbaẹmo riẹ, avọ ekẹkẹ ẹmo udhusoi buobu riẹ, a tẹ wọ re a wariẹ muọ erigbo riẹ zihe ze. Nọ Ahwo-Ijipti a bi si kẹle na, Ọghẹnẹ ọ tẹ rọ igbunu hẹriẹ Abade Ọwawae na re Emọ-Izrẹl a ruẹse fa vrẹ evaọ otọ oyaya. Nọ enọ i bi le ai na a ruọ otọ oyaya abade na no, Jihova o te ru re ‘etẹ ekẹkẹ rai e kpare no fikiere e gbẹ jẹ sai siawọ họ.’ Egbaẹmo ahwo Ijipti na a te muhọ ebo nọ: “Ma dhẹ se ahwo Izrẹl ba; keme [Jihova] o bi lele ai họre ahwo Ijipti.” Rekọ u lehie rai obọ hrọ no. Igbẹhẹ ilogbo ame na i te zurie ziotọ ti “le ekẹkẹ gbe ahwo-isi Fẹro gbe ogba-ẹmo riẹ.” (Ọnyano 14:22-25, 28) Jihova ọ tẹ rọ ere ru odẹ ulogbo kẹ oma riẹ, yọ oware yena nọ o via na o re thọrọ ẹro no rite inẹnẹ hẹ.—Joshua 2:9-11.
12, 13. (a) Didi otofa odẹ Ọghẹnẹ o wo k’omai nẹnẹ? (b) Eme u fo nọ ahwo a wuhrẹ vẹrẹvẹrẹ enẹna, kọ fikieme?
12 Odẹ nọ Ọghẹnẹ o ru kẹ oma riẹ o wo otofa ologbo rọ k’omai nẹnẹ na. Odẹ riẹ, Jihova, o te dikihẹ wọhọ imuẹro inọ eware nọ ọ jiroro rai kpobi o ti ru ai ziọ uzẹme. Oyena u kugbe erugba ẹjiroro ọsosuọ riẹ inọ otọakpọ mai na o ti zihe ruọ aparadase. (Emuhọ 1:28; 2:8) Fikiere, Ọghẹnẹ o re ti si enọ e be wọso esuo riẹ nẹnẹ na kpobi no, keme ọ ta riẹ no nọ: “A vẹ te riẹ nọ mẹ họ [Jihova].” (Izikiẹl 38:23) Ọghẹnẹ o ve ti ru eyaa riẹ gba re o siwi enọ e be gọe ruọ akpọ ọkpokpọ ẹrẹreokie.—2 Pita 3:13.
13 Ahwo kpobi nọ e gwọlọ aruoriwo Ọghẹnẹ enẹna a re wuhrẹ re a se odẹ riẹ hrọ evaọ ẹrọwọ. Ebaibol na e yaa nọ: “Kohwo kohwo nọ ọ be fa odẹ [Jihova] kpobi a re ti siwi ei.” (Ahwo Rom 10:13) Ẹhẹ, odẹ na Jihova o wo otofa ologbo. Ese Jihova wọhọ Ọghẹnẹ gbe Osiwi mai o rẹ sai su owhẹ kpohọ evawere nọ i wo oba ha.
EKWAKWA ỌGHẸNẸ UZẸME NA
14. Didi ekwakwa ilogbo Ọghẹnẹ Ebaibol na i dhesẹ via?
14 Ewuhrẹ kpahe esiwo Izrẹl no Ijipti o dhesẹ ekwakwa ilogbo ene nọ Ọghẹnẹ o wo. Oghẹrẹ nọ o ro yerikugbe Fẹro u dhesẹ ogaga idudu riẹ. (Ọnyano 9:16) Oghẹrẹ ona nọ Ọghẹnẹ o ro ku ẹbẹbẹ ologbo ọyena họ o te dhesẹ areghẹ riẹ nọ o wo ibẹ hẹ. (Ahwo Rom 11:33) O rovie ẹdhoguo-okiẹrẹe riẹ via nọ ọ rọ rehọ uye te ahwo nọ e be wọso je kienyẹ ahwo riẹ. (Iziewariẹ 32:4) Okwakwa ulogbo Ọghẹnẹ họ uyoyou. Jihova o dhesẹ uyoyou ulogbo ẹkwoma erugba eyaa riẹ kpahe emọ Abraham. (Iziewariẹ 7:8) O te je dhesẹ uyoyou ẹkwoma Ahwo-Ijipti jọ nọ ọ k’uvẹ re a nya siọ eghẹnẹ erue rai ba re a ti wo erere ologbo ẹkwoma abọ Ọghẹnẹ uzẹme ọvuọvo na nọ a rẹ jọ.
15, 16. Evaọ idhere vẹ Ọghẹnẹ ọ jọ dhesẹ uyoyou?
15 Nọ who bi se Ebaibol na, who re ti muẹrohọ nọ uyoyou họ okwakwa ulogbo Ọghẹnẹ, yọ o dhesẹ i rie evaọ idhere buobu. Wọhọ oriruo, fiki uyoyou jabọ o ro zihe ruọ Ọnọma ọ tẹ kake ghale oghọghọ uzuazọ kugbe emama izi. Enjẹle ima egba eyena a you Ọghẹnẹ a te bi jiri iei. (Job 38:4, 7; Daniẹl 7:10) Ọghẹnẹ o dhesẹ uyoyou re nọ ọ rọ ma otọakpọ na jẹ ruẹrẹ iẹe họ kẹ ẹria evawere ohwo-akpọ.—Emuhọ 1:1, 26-28; Olezi 115:16.
16 Ma wo erere no uyoyou Ọghẹnẹ ze no evaọ idhere nọ a rẹ sai kele mu hu. Ovo rai jọ họ, Ọghẹnẹ ọ rehọ uyoyou ma ugboma mai na evaọ edhere ogbunu nọ ma sae rọ reawere uzuazọ. (Olezi 139:14) O dhesẹ uyoyou riẹ nọ ọ be rọ rehọ “oso gbe ezi ivuẹvu [ze], jẹ kẹ [omai] emu avọ evawere.” (Iruẹru 14:17) Ọghẹnẹ o bi tube ru “ọre riẹ vatha ehru ahwo oyoma gbe ahwo owoma, o te bi vi oso ze ehru enọ i kiẹrẹe gbe enọ i kiẹrẹe he.” (Matiu 5:45) Uyoyou o tẹ jẹ wọ Ọnọma omai re o fiobọhọ k’omai wo eriariẹ Ọghẹnẹ jẹ gọe avọ evawere wọhọ ahwo riẹ. Evaọ uzẹme, “Ọghẹnẹ họ uyoyou.” (1 Jọn 4:8) Rekọ ekwakwa oma riẹ efa buobu e gbẹ riẹ.
“ỌGHẸNẸ NỌ Ọ VỌ AVỌ OHRỌ GBE ARUORIWO”
17. Eme ma wuhrẹ kpahe Ọghẹnẹ evaọ Ọnyano 34:6, 7?
17 Nọ Emọ-Izrẹl a fa Abade Ọwawae na vrẹ no, u gbe fo ghele re a riẹ Ọghẹnẹ ziezi. Mosis o vuhu ẹgwọlọ ọnana ọ tẹ lẹ nọ: “Otẹrọnọ me wo aruoriwo eva aro ra, jọ enẹna dhesẹ idhere ra kẹ omẹ, re mẹ riẹ owhẹ je wo aruoriwo eva aro ra.” (Ọnyano 33:13) Mosis ọ tẹ ghinẹ riẹ Ọghẹnẹ ziezi nọ o yo ewhowho Ọghẹnẹ: “[Jihova, Jihova], Ọghẹnẹ nọ ọ vọ avọ ohrọ gbe aruoriwo, ọ rẹ kaki muofu hu, o wo uyoyou nọ o rẹ rẹriẹ hẹ gbe ọtẹruo, o wo uyoyou nọ o rẹ rẹriẹ hẹ rọkẹ idu ahwo, nọ ọ rẹ rehọ eyoma gbe iruthọ gbe uzioraha rọ vrẹ, yọ dede o re voro imuemu no ho.” (Ọnyano 34:6, 7) Ọghẹnẹ ọ rẹhọ ẹdhoguo-okiẹrẹe ru uyoyou riẹ owowa, nọ o gbe ro ruru ahwo nọ e barosa raha uzi oware nọ oruthọ rai ọ wha ze he.
18. Ẹvẹ Jihova o ro dhesẹ ohrọ riẹ?
18 Wọhọ epanọ Mosis o wuhrẹ, Jihova o re dhesẹ ohrọ. Ohwo ohrọ-oriọ o re dhesẹ ọdawẹ kẹ enọ e be ruẹ uye ọ vẹ jẹ daoma rehọ omofọwẹ rọ kẹ ai. Fikiere Ọghẹnẹ o dhesẹ ohrọ kẹ ahwo-akpọ no nọ o ro ru ọruẹrẹfihọ rọ kẹ ufuoma ebẹdẹ rai no uye-oruẹ, ẹyao, gbe uwhu. (Eviavia 21:3-5) Enọ e be gọ Ọghẹnẹ a rẹ ruẹ uye fiki eyero nọ ọ rọ akpọ omuemu ọnana, hayo a rẹ sai ru oware jọ nọ okare areghẹ a ve no ere nya ku ukpokpoma. Rekọ a tẹ rọ omakpotọ nya bru Jihova rọ kẹ obufihọ, ọ rẹ sasa ai oma je fiobọhọ kẹ ai. Fikieme? Fikinọ ọ rẹ rehọ ohrọ dhesẹ ọdawẹ ọruọruọ kẹ enọ e be gọe.—Olezi 86:15; 1 Pita 5:6, 7.
19. Fikieme ma jẹ sae ta nọ Ọghẹnẹ o wo aruoriwo?
19 Ahwo buobu nọ i wo udu-esuo a re ru amọfa yoyoma. Wo ohẹriẹ, ẹvẹ Jihova o wo aruoriwo kẹ enọ e be gọe te! Dede nọ ọye o wo udu-esuo nọ o mai kpehru evaọ ehrugbakpọ na soso, o bi dhesẹ ẹwo ologbo eva edhere odode kẹ ahwo-akpọ kpobi. (Olezi 8:3, 4; Luk 6:35) Jihova o wo aruoriwo kẹ omomọvo re, nọ ọ be rọ k’uyo ayare aruoriwo rai. (Ọnyano 22:26, 27; Luk 18:13, 14) Evaọ uzẹme, o rọ ọgbahọ kẹ Ọghẹnẹ re o dhesẹ aruoriwo hayo ohrọ kẹ ohwo ọvo ho. (Ọnyano 33:19) Fikiere, u fo re ma dhesẹ ovuhumuo odidi kẹ ohrọ gbe aruoriwo Ọghẹnẹ.—Olezi 145:1, 8.
Ọ RẸ KAKI MUOFU HU, RE KIENYẸ HẸ, O TE JE KIẸRẸE
20. Eme o dhesẹ nọ Jihova ọ rẹ kaki muofu hu jẹ kare okienyẹ?
20 Jihova ọ rẹ kaki muofu hu. Ghele na, orọnikọ onana u dhesẹ nọ ọ rẹ jowọ ha ha, keme ere o ru nọ ọ rọ raha Fẹro nọ ọ jọ eva gaga jegbe egbaẹmo riẹ evaọ Abade Ọwawae na. Jihova ọ kare okienyẹ re. Fikiere, ahwo aruoriwo riẹ, Emọ-Izrẹl na, o te mi ai aruoriwo riẹ no uwhremuna fiki erueruthọ rai. Ahwo nọ i no erẹwho kpobi ze Ọghẹnẹ ọ rẹ jẹrehọ wọhọ enọ e be gọe, thakpinọ a nya lele idhere ikiẹrẹe riẹ ọvo.—Iruẹru 10:34, 35.
21. (a) Eme Eviavia 15:2-4 o wuhrẹ omai kpahe Ọghẹnẹ? (b) Eme o re ru ei lọhọ k’omai ru oware nọ Ọghẹnẹ ọ ta nọ u kiete?
21 Obe Eviavia evaọ Ebaibol na o dhesẹ epanọ u wuzou te re a wuhrẹ kpahe ‘izi ikiẹrẹe’ Ọghẹnẹ. E ta k’omai nọ emama obọ odhiwu a suole anọ: ‘Oruaro gbe igbunu eye họ iruo ra, O ỌNOWO Ọghẹnẹ Erumeru! Ẹrẹreokie avọ uzẹme họ idhere ra, O Ovie ebẹdẹ bẹdẹ! Ono ozọ u re ti muẹ re o jiri odẹ ra ha, O ỌNOWO? Keme whẹ ọvo họ ọrẹri. Erẹwho kpobi a rẹ te gọ owhẹ, keme a dhesẹ [izi ikiẹrẹe] ra via no.’ (Eviavia 15:2-4) Ma re dhesẹ ozodhẹ uwoma, hayo ọwhewhe rọ kẹ Jihova, ẹkwoma enwene kpohọ oware nọ ọ ta nọ u woma. Onana o rẹ mae lọhọ omai obọ nọ ma tẹ be kareghẹhọ omobọ mai kpahe areghẹ gbe uyoyou Ọghẹnẹ. Ijaje riẹ kpobi e rọ kẹ ewoma mai.—Aizaya 48:17, 18.
“JIHOVA ỌGHẸNẸ MAI NA ỌVUỌVO”
22. Fikieme ahwo nọ e jẹ Ebaibol na rehọ a gbẹ gọ Esanerọvo ho?
22 Ahwo-Ijipti anwae a jẹ gọ eghẹnẹ ibuobu, rekọ Jihova yọ “Ọghẹnẹ ọre-ihri.” (Ọnyano 20:5) Mosis ọ kareghẹhọ Emọ-Izrẹl nọ ‘Jihova Ọghẹnẹ mai na ọvuọvo.’ (Iziewariẹ 6:4) Jesu Kristi ọ rehọ eme enana t’ẹme. (Mak 12:28, 29) Fikiere, ahwo nọ e jẹ Ebaibol na rehọ wọhọ Ẹme Ọghẹnẹ a rẹ gọ Esanerọvo nọ e rọ imasa hayo eghẹnẹ esa evaọ ọvo ho. Evaọ uzẹme, ẹme na “Esanerọvo” ọ tubẹ r’oma via evaọ Ebaibol na dede he. Ọghẹnẹ uzẹme na yọ Omọvo, ọnọ o wo ohẹriẹ no Jesu Kristi. (Jọn 14:28; 1 Ahwo Kọrint 15:28) Ẹzi ọfuafo Ọghẹnẹ yọ ohwo ho. Ọrọ ogaga iruo Ọghẹnẹ, ọnọ Erumeru na o fihọ iruo evaọ orugba ẹjiroro riẹ.—Emuhọ 1:2; Iruẹru 2:1-4, 32, 33; 2 Pita 1:20, 21.
23. (a) Ẹvẹ uyoyou ra kẹ Ọghẹnẹ o sae rọ rro? (b) Eme Jesu ọ ta kpahe Ọghẹnẹ nọ ma re you, kọ eme u fo nọ ma re wuhrẹ kpahe Kristi?
23 Nọ who te roro kpahe epanọ Jihova o gbunu te, whọ gbẹ rọwo nnọ o te ọnọ whọ rẹ gọ? Epanọ who bi wuhrẹ Ẹme riẹ, Ebaibol na, whọ rẹ te riẹe woma viere je wuhrẹ oware nọ ọ gwọlọ miowhẹ rọ kẹ ewoma gbe evawere ebẹdẹ bẹdẹ ra. (Matiu 5:3, 6) Ofariẹ, uyoyou ra kẹ Ọghẹnẹ o rẹ te rro. Oyena u kiehọ, keme Jesu ọ ta nọ: “Whọ rẹ rehọ eva ra kpobi, gbe ẹzi ra kpobi, gbe iroro ra kpobi, gbe ogaga ra kpobi, you [Jihova] Ọghẹnẹ ra.” (Mak 12:30) Orọ vevẹ, Jesu o wo oghẹrẹ uyoyou otiọye na kẹ Ọghẹnẹ. Rekọ eme Ebaibol na i dhesẹ kpahe Jesu Kristi? Eme họ ọkwa iruo riẹ evaọ ẹjiroro Jihova?
DAWO ERIARIẸ RA
Eme họ odẹ Ọghẹnẹ, kọ ẹvẹ a fodẹ e riẹ te evaọ Ikereakere Ahwo Hibru na?
Fikieme whọ jẹ rọ odẹ Ọghẹnẹ ruiruo?
Didi ekwakwa Jihova Ọghẹnẹ e mai siowhẹ urru?
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 29]
Ẹvẹ whọ riẹ Ọnọma eware kpobi na te?