Uzou Avọ 27

Ono Họ Ọghẹnẹ Ra?

FIKIEME u je wo uzou re ma nọ nnọ, Ono họ Ọghẹnẹ ra?— Nọ onọ ulogbo keme ahwo a be gọ eghẹnẹ buobu. (1 Ahwo Kọrint 8:5) Okenọ Jihova ọ kẹ Pọl ukọ na ogaga nọ o ro siwi ohwo jọ nọ ọ ko awọ no emaha ze, ahwo na a te bo lahwe nọ: “Eghẹnẹ i hrerẹ wọhọ ahwo ze otọ bru omai ze.” Ahwo na a tẹ gwọlọ gọ Pọl gbe ogbẹnyusu riẹ Banabas. A te se Pọl Hemis, Banabas kọ Zẹus, edẹ eghẹnẹ erue.

Rekọ Pọl avọ Banabas a kuvẹ re ahwo na a gọ ae he. A la ruọ udevie ogbotu na a tẹ ta nọ: “Wha kurẹriẹ siọ eware diodi enana ba bru Ọghẹnẹ nọ o wo uzuazọ ze.” (Iruẹru 14:8-15) Ono họ “Ọghẹnẹ nọ o wo uzuazọ,” ọnọ ọ ma eware kpobi na?— Ẹhẹ, ọye họ Jihova, ‘Ọnọ ọ Mai Kpehru vi akpọ kpobi.’ Jesu o se Jihova ‘Ọghẹnẹ uzẹme ọvo na.’ Fikiere, ono ọvo o fo nọ a rẹ gọ?— Jihova ọvo!—Olezi 83:18; Jọn 17:3; Eviavia 4:11.

Ahwo buobu a be gọ eghẹnẹ efa viukpọ ‘Ọghẹnẹ uzẹme ọvo na.’ A rẹ gọ eware nọ a rehọ irre, itho, gbe utehru ru. (Ọnyano 32:4-7; Iruo-Izerẹ 26:1; Aizaya 44:14-17) Ẹsejọ a re tube se ahwo nọ a riẹ gaga eghẹnẹ, unutẹmeta, hayo ilorogu. Kọ u woma re a kẹ ae orro?—

Nọ Sọl o zihe ruọ Pọl ukọ na no, o kere nọ: “Ọghẹnẹ akpọ nana o wuhu iroro enọ e rọwo ho di no.” (2 Ahwo Kọrint 4:4) Ono họ ọghẹnẹ ọnana?— Ọye họ Setan Ẹdhọ na! Setan ọ bẹbẹ ahwo buobu họ no re a gọ ahwo gbe eware buobu.

Nọ Setan ọ jẹ gwọlọ ru Jesu re o ruwẹ gọ e, eme Jesu ọ ta kẹ Setan?— “Jihova Ọghẹnẹ ra ọvo whọ rẹ gọ, ọye ọvo whọ rẹ rọ egagọ efuafo kẹ.” (Matiu 4:10, NW ) Fikiere Jesu o ru rie vevẹ inọ Jihova ọvo a rẹ gọ. Joma se kpahe emoha jọ nọ i vuhu onana mu. Edẹ rai họ Shedrak, Mishak, gbe Abẹdnigo.

Emoha Hibru nana a jọ ahwo Izrẹl, orẹwho Ọghẹnẹ, a te mu ai kpohọ igbo kpobọ ẹkwotọ Babilọn. Evaọ obei ovie jọ nọ a re se Nebukadneza o ru ẹmema igoru ologbo jọ. Ẹdẹjọ o te je uzi nnọ okenọ a te yo edo ikporakporo, ohwo kpobi o re ruwẹ gọ ẹmema na. Ọ vẹvẹ unu nọ: ‘Ohwo kpobi nọ o ruwẹ jẹ gọ e he a re gbolo iei fihọ erae igigidi.’ Eme whọ hai ru?—

Anwẹdẹ, Shedrak, Mishak, avọ Abẹdnigo a be hai ru oware nọ ovie na ọ ta kpobi. Rekọ a se onana. Kọ whọ riẹ oware nọ o soriẹ ze?— Fikinọ uzi Ọghẹnẹ o ta nọ: ‘Wha re wo eghẹnẹ efa thọ omẹ wa ha. Wha re ru ẹmema ọvo kẹ oma rai hi re wha gọ e.’ (Ọnyano 20:3-5) Fikiere, Shedrak, Mishak, avọ Abẹdnigo a bi yo ẹme kẹ uzi Jihova viukpọ ujaje ovie na.

Eva e dha ovie na gaga, ọ tẹ ta re a rehọ emoha Hibru esa na bru ei ze. Ọ tẹ nọ inọ: ‘Kọ uzẹme o rrọ inọ wha be gọ eghẹnẹ mẹ hẹ? Mẹ be kẹ owhai uvẹ ofa. Wha te yo edo ikporakporo na, wha kie kpotọ re wha gọ ẹmema nọ me ru na. Wha gbe ru ere he, a ti gbolo owhai fihọ erae igigidi na. Kọ ọghẹnẹ vẹ ọ te sai siwi owhai no obọ mẹ?’

Kọ eme emoha na i re ru? Eme whọ hai ru?— A ta kẹ ovie na nọ: ‘Ọghẹnẹ mai ọnọ ma be gọ ọ rẹ sai siwi omai. Rekọ ọ gbẹ maki siwi omai hi, eghẹnẹ ra họ enọ ma be gọ họ. Ma bi ti ruwẹ kẹ ẹmema igoru ra na ha.’

Eva e tẹ dha ovie na gaga. O te je uzi nọ: ‘Wha koko erae na họ re e rọ asiahrẹ rrorro vi epaọ anwẹdẹ!’ Ọ tẹ ta kẹ ezae egaga riẹ re a gba Shedrak, Mishak, avọ Abẹdnigo re a gbolo ai fihọ erae na! Erae na e rrorro te epanọ erri riẹ o ro kpe ahwo ovie na! Kọ ẹvẹ kpahe imasa Hibru na?

Shedrak, Mishak, avọ Abẹdnigo a kie fihọ udevie erae na. Rekọ a tẹ kparoma dikihẹ! Uvumọ oware u ru rai hi. Yọ ifi e gbẹ gbae he. Kọ ẹvẹ onana o sae rọ via?— Ovie na o rri erae na, oware nọ ọ ruẹ o tẹ lẹliẹ ozọ mu ei. Ọ tẹ nọ inọ: “Ogbẹrọnọ imasa ma gba gbolo fihọ erae na?” Idibo riẹ i te yo nọ: ‘E, ovie.’

Ovie na ọ tẹ ta nọ: ‘Rri! Mẹ be ruẹ imane nọ e be nya evaọ erae na, yọ erae na e be to ọvuọvo rai hi.’ Kọ whọ riẹ ohwo avene na?— Ẹnjẹle Jihova. Ọ thọ ahwo Hibru esa na no uwhu.

Whaọ, nọ ọ ruẹ onana, ovie na ọ tẹ ziọ unuẹthẹ erae na o te bo nọ: “Shedrak, Mishak gbe Abẹdinigo, idibo Ọghẹnẹ Oride na, wha nya via ze etenẹ!” Nọ a nya lahwe, ahwo kpobi a rẹ ruẹ nọ erae e mahe rae he. Oma rai u bi tube gbo orre iwiri hi. Ovie na ọ tẹ ta nọ: ‘Oghale u te Ọghẹnẹ Shedrak, Mishak, gbe Abẹdnigo ọnọ o vi ẹnjẹle riẹ te thọ idibo riẹ keme a rẹ gọ ọghẹnẹ ọfa ha ajokpanọ Ọghẹnẹ rai na.’—Daniẹl, uzou avọ 3.

Ma rẹ sai wuhrẹ oware jọ no oware nọ o via na ze. Makọ nẹnẹ ahwo a rẹ rọ emema, hayo emedhọ, vi kẹ egagọ. Obe na, The Encyclopedia Americana o ta nọ: “Obiala na, wọhọ uruwhere, o rrọ fuafo.” A rẹ sae rọ ure, utho, utehru, hayo omohọ ru ẹmema. Ilele ọsosuọ Jesu a rọwo nọ a rẹ gọ ọba ahwo Rom na ha, onọ Daniel P. Mannix, ogbiku na, o ro dhesẹ “ẹsiọ eyere obiala hayo ẹwariẹ ile orẹwho.”

Kọ who roro nọ Ọghẹnẹ o re rri rie kakao otẹrọnọ a rọ omohọ, ure, utho, hayo utehru ru ẹmema egagọ?— Kọ u re woma kẹ odibo Jihova re ọ gọ ẹmema otiọye na?— Shedrak, Mishak, avọ Abẹdnigo a se nọ a re ru ere, yọ eva rai e were Jihova. Ẹvẹ whọ sae rọ raro kele oriruo rai?—

Enọ e be gọ Jihova a rẹ sae gọ ohwo hayo oware ofa ha. Se oware nọ a ta kpahe onana eva Joshua 24:14, 15, 19-22; Aizaya 42:8; 1 Jọn 5:21; gbe Eviavia 19:10.

[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 143]

Fikieme Pọl avọ Banabas a gbẹ kẹ ahwo na uvẹ re a gọ ae he?

[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 144]

Fikieme ezae esa enana a gbe ruwẹ kẹ ẹmema na ha?

[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 145]

Ẹvẹ Jihova ọ rọ thọ idibo riẹ no erae igigidi na?

[Iwoho nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 146]

Didi emedhọ ahwo a be kẹ orro nẹnẹ?