Oma-Udhehọ Ọghẹnẹ Eme Ma Rẹ Sai Rẹro Riẹ?

EVAỌ ikpe-udhusoi avọ eree B.C.E., a ta kẹ Hẹzikaya Ovie Juda nọ ọ jọ ikpe 39 inọ o wo ẹyao nọ ọ te wha uwhu sei. Avọ ọkora fiki usi na, Hẹzikaya ọ tẹ viẹ kẹ Ọghẹnẹ evaọ olẹ re o siwi ei. Ọghẹnẹ ọ tẹ rehọ ẹkwoma ọruẹaro riẹ k’uyo nọ: “Me yo olẹ ra, mẹ tẹ jẹ ruẹ oviẹ ra; ri, me re ku ikpe kpogbisoi gbe uzuazọ ra kẹ owhẹ.”—Aizaya 38:1-5.

Fikieme Ọghẹnẹ ọ rọ j’owọ kẹ ohwo ọyena? Ikpe-udhusoi buobu nọ i kpemu, Ọghẹnẹ ọ y’eyaa kẹ Devidi Ovie okiẹrẹe na nọ: “Uwou ra jegbe uvie ra i re dikihẹ bẹdẹ evaọ aro mẹ; mẹ vẹ te rehọ agbara uvie ra mu bẹdẹ.” Ọghẹnẹ o te je dhesẹ via nnọ a ti yẹ Mesaya na evaọ uyẹ Devidi. (2 Samuẹle 7:16; Olezi 89:20, 26-29; Aizaya 11:1) Okenọ ẹyao o kie Hẹzikaya, yọ o ri yẹ ọmọzae he. Fikiere, ozọ o jariẹ inọ uyẹ uvie Devidi u bi ti brudhe. Owọ nọ Ọghẹnẹ ọ jẹ kpahe ẹyao Hẹzikaya u fi obọ họ yọrọ uyẹ nọ u ti su kpohọ Mesaya na.

Re o ru eyaa riẹ gba, oma o wọ Jihova j’owọ fiki ahwo riẹ unuẹse buobu taure oke Ileleikristi na u te ti te. Enẹ Mosis ọ ta kpahe esiwo Izrẹl no igbo evaọ Ijipti: “Fiki epanọ ỌNOWO o you owhai, je bi koko eya nọ ọ ya kẹ esẹ rai, nọ ỌNOWO ọ rọ rehọ obọ ogaga riẹ rọ rehọ owhai jẹ ta owhai.”—Iziewariẹ 7:8.

Evaọ ikpe-udhusoi ọsosuọ, owọ nọ Ọghẹnẹ ọ jẹ u ru ẹjiroro riẹ gba re. Wọhọ oriruo, evaọ edhere ọ Damaskọs, ohwo Ju nọ a re se Sọl ọ ruẹ eruẹaruẹ igbunu jọ re o ruẹse whaha iẹe ekpokpo nọ o je kpokpo ilele ọ Kristi. Ekurẹriẹ ọzae nana, ọnọ a riẹ uwhremu na wọhọ Pọl ukọ na, u fi obọ họ gaga vaha emamọ usi na evaọ udevie erẹwho na.—Iruẹru 9:1-16; Ahwo Rom 11:13.

Kọ Ẹsikpobi Ọghẹnẹ O je Dhe Oma Họ Iruẹru Ahwo-Akpọ?

Kọ oke kpobi Ọghẹnẹ ọ jẹ j’owọ manikọ otiẹse gheghe? Ikereakere na i dhesẹ vevẹ inọ orọnikọ oke kpobi hi. Dede nọ Ọghẹnẹ o siwi emoha esa Hibru na no uwhu evaọ erae je siwi Daniẹl ọruẹaro na no ọgọdọ ikpohrokpo, ọ j’owọ ro siwi eruẹaro efa no uwhu hu. (2 Iruẹru-Ivie 24:20, 21; Daniẹl 3:21-27; 6:16-22; Ahwo Hibru 11:37) A rehọ edhere igbunu siwi Pita no uwou-odi nọ Herọd Agripa I o mu rie fihọ. Ghele na, ovie ọvo ọnana o kpe Jemis ukọ na, Ọghẹnẹ ọ j’owọ re ọ whaha emuemu nana ha. (Iruẹru 12:1-11) Dede nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ ikọ na ẹgba nọ a ro siwi enọ e be mọ jẹ tubẹ kpare iwhuowhu, ọ rọwo ho inọ o re si “edada eva oma” nọ i je kpokpo Pọl ukọ na no, onọ o wọhọ nọ o jọ ẹyao ugboma.—2 Ahwo Kọrint 12:7-9; Iruẹru 9:32-41; 1 Ahwo Kọrint 12:28.

Ọghẹnẹ ọ j’owọ họ re ọ whaha ukpokpoma nọ Nero, Ọba ahwo Rom na, ọ wha se ilele ọ Kristi. A lahiẹ Ileleikristi, tu erae họ ai ọkpokpọ, je gbolo ai kẹ erao ijihẹ. Dede na, ọkparesuọ nana o gbe Ileleikristi ọsosuọ na unu hu, yọ u whrehe ẹrọwọ rai kpahe Ọghẹnẹ vievie he. Whaọ, Jesu ọ vẹvẹ ilele riẹ unu no vẹre inọ a te rehọ ai kpohọ ekọto gbe nnọ a ruẹrẹ oma kpahe inọ a te ruẹ uye je tube whu kẹ ẹrọwọ rai.—Matiu 10:17-22.

Wọhọ epanọ o ru evaọ oke nọ u kpemu, Ọghẹnẹ ọ rẹ sai ghine siwi idibo riẹ nẹnẹ no iyero imuozọ, yọ a re lele enọ e ta nnọ a wo erere no uketha riẹ ze no si ikẹ hẹ. Dede na, o rrọ bẹbẹ re a r’obọ s’udu ta nnọ Ọghẹnẹ ọ ghinẹ r’abọ wọ ae no okpẹtu na dẹẹ evaọ oke utioye na. Idibo ẹrọwọ Jihova buobu a nwoma okenọ ekpọ egase jọ e sa evaọ Toulouse, yọ Ileleikristi ẹrọwọ idu buobu a whu evaọ iwou-ega Nazi gbe evaọ etoke Esuo-Ewokugbe hayo evaọ otọ iyero iyoma efa ababọ owọ nọ Ọghẹnẹ ọ jẹ rọ whaha iwhu na. Fikieme Ọghẹnẹ ọ gbẹ rọ j’owọ ẹsikpobi hi kẹ enọ i wo ọjẹrehọ riẹ?—Daniẹl 3:17, 18.

“Oke gbe Eware Idudhe”

Okenọ okpẹtu ọ tẹ roma via, o rẹ sai kpomahọ ohwo kpobi, makọ enọ e be gọ Ọghẹnẹ ziezi. Okenọ ekpọ egase e sa evaọ Toulouse, dede nọ uvumọ oware u te Alain gbe Liliane oma ha, ahwo 30 a whu, ahwo udhusoi buobu a nwoma, dede nọ ae a soriẹ hẹ. U te no okpẹtu ọsese otiọye no, ethube, ugbẹdhẹ imoto, hayo emo i bi kpomahọ idu ahwo buobu, yọ a rẹ sae fo Ọghẹnẹ kẹ idabolo nọ i te rai hi. Ebaibol na e kareghẹhọ omai inọ “oke gbe eware idudhe e rẹ via kẹ” ahwo kpobi.—Ọtausiwoma Na 9:11, NW.

U no ere no dede, ahwo-akpọ a be mọ, who, je whu. Makọ ahwo nọ a roro nnọ Ọghẹnẹ ọ rehọ edhere igbunu siwi uzuazọ rai hayo enọ e ta nnọ ọye o siwi rai no ẹyao rai a whu uwhremu na ghele. Esino ẹyao gbe uwhu gbe ‘eririe irui kpobi’ no aro ahwo-akpọ o gbẹ rrọ obaro.—Eviavia 21:1-4.

Re oyena o sae via, oware nọ ma gwọlọ u vi oma nọ Ọghẹnẹ o re dhehọ uyero mai evaọ omoke jọ ọvo. Ebaibol na e ta kpahe “ẹdẹ ologbo ỌNOWO na.” (Zefanaya 1:14) Evaọ oke oyena nọ Ọghẹnẹ o ti dhoma kpobi họ iruẹru ahwo-akpọ na, o ti si emuemu kpobi n’otọ. A te kẹ ahwo-akpọ uvẹ nọ a rẹ rọ rria bẹdẹ bẹdẹ evaọ otọ iyero egbagba, nọ “a gbẹ te [jọ] kareghẹhọ eware anwae he hayo a gbe ti roro ai hi.” (Aizaya 65:17) A te tubẹ kpare enọ i whu ziọ uzuazọ, ukpenọ ahwo a re whu kọ enọ i whu no na i re ti zihe ziọ uzuazọ. (Jọn 5:28, 29) Ọghẹnẹ evaọ uyoyou gbe ewoma ologbo riẹ o ve ti ku ebẹbẹ ahwo-akpọ họ bẹdẹ bẹdẹ.

Epanọ Ọghẹnẹ O Bi Ro Dhomahọ Iruẹru Ahwo-Akpọ Nẹnẹ

Orọnikọ onana u dhesẹ nnọ Ọghẹnẹ ọ nwane r’abọ muoma ha nọ emama e be riakọ na. Nẹnẹ na, Ọghẹnẹ ọ be kẹ ahwo-akpọ kpobi, makọ uyẹ rai hayo epanọ a wo ugho te, uvẹ nọ a rẹ rọ riẹe re a je wo usu kugbei. (1 Timoti 2:3, 4) Enẹ Jesu o dhesẹ i rie: “Ohwo ọvo ọ sai bru omẹ tha ha ajokpa nọ Ọsẹ nọ o vi omẹ ze o si rie.” (Jọn 6:44) Ọghẹnẹ o bi si ahwo udu-oruọzewọ bru oma riẹ ẹkwoma ovuẹ Uvie na nọ idibo riẹ a bi whowho evaọ akpọ-soso.

Fibae, Ọghẹnẹ o bi ruiruo evaọ uzuazọ enọ e rọ oma rai kẹe re ọ kpọ ae. Ẹkwoma ẹzi ọfuafo riẹ, Ọghẹnẹ o bi “rovie eva” rai re a wo otoriẹ oreva riẹ re a je ru oware nọ ọ gwọlọ. (Iruẹru 16:14) Ẹhẹ, ẹkwoma ẹkẹ uvẹ nọ a rẹ rọ riẹe, je wo otoriẹ Ẹme gbe ẹjiroro riẹ, Ọghẹnẹ ọ kẹ imuẹro isiuru uyoyou riẹ kẹ omomọvo mai.—Jọn 17:3.

Orọ urere, Ọghẹnẹ o bi fi obọ họ kẹ idibo riẹ nẹnẹ, orọnikọ ẹkwoma edhere igbunu nọ o re ro siwi ai hi, rekọ ẹkwoma ẹzi ọfuafo riẹ nọ ọ rẹ kẹ ae gbe “ogaga ulogbo nọ othesiwa” re a sai thihakọ uyero nọ a rẹriẹ ovao ku kpobi. (2 Ahwo Kọrint 4:7) Pọl ukọ na o kere nọ: “Mẹ rẹ sai ru eware kpobi eva [ogaga Jihova Ọghẹnẹ] ọnọ ọbe kẹ omẹ eri.”—Ahwo Filipai 4:13.

Fikiere ma wo ẹjiroro kpobi nọ ma re ro yere Ọghẹnẹ kẹdẹ kẹdẹ rọkẹ uzuazọ mai gbe ẹruore nọ o fihọ aro mai ọrọ ẹria bẹdẹ bẹdẹ evaọ akpọ nọ ọ kare uye-oruẹ. Ọso-ilezi na ọ nọ inọ: “Eme mẹ rẹ za rọ kẹ ỌNOWO fiki irere nana kpobi nọ o ro ru omẹ ọghọ na? Mẹ rẹ kpare egho usiwo na kpehru me ve je se odẹ ỌNOWO na.” (Olezi 116:12, 13) Emagazini nana nọ who re se kẹse kẹse u ti fi obọ họ k’owhẹ wo otoriẹ eware nọ Ọghẹnẹ o ru no, enọ o bi ru enẹna, gbe enọ o ti gbe ru nọ e rẹ wha evawere s’owhẹ enẹna gbe ẹruore ọgaga kẹ obaro na.—1 Timoti 4:8.

[Ẹme nọ a fi ẹgba họ nọ ọ rrọ ẹwẹ-obe avọ 6]

“A gbẹ te kareghẹhọ eware anwae he hayo a gbe ti roro ai hi.”—Aizaya 65:17

[Iwoho nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 5]

Evaọ oke nọ a ro kere Ebaibol na, Jihova ọ whaha itho nọ a ro fi Zekaraya kpe he . . .

hayo ahwo nọ Herọd o kpe kufiẹ

[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 7]

Oke na o kẹlino nọ uye-oruẹ o gbẹ te jọ họ; makọ iwhuowhu na a te wariẹ rria