UZOU AVỌ 28
“Whẹ Ọvo O Wo Uyoyou-Ẹwo”
1, 2. Fikieme a jẹ sae ta nọ Devidi Ovie na ọ jọ ọrara kẹ ọkparesuọ họ?
DEVIDI OVIE na ọ jọ ọrara kẹ ọkparesuọ họ. Eva okejọ, ẹgwae-emu ọ wariẹ esuo ẹvohẹ riẹ họ, ahwo orẹwho obọ riẹ nọ a jẹ gbẹgwae re a kpei. Ofariẹ, ahwo jọ nọ ma hai rẹro nọ a hae jọ egbẹnyusu ekpekpe riẹ a vivie Devidi. Roro kpahe oriruo Maekal, aye ọsosuọ Devidi. Eva oke ọsosuọ, o “you Devidi,” ababọ avro, ọ tha riẹ uke evaọ iruo riẹ wọhọ ovie. Rekọ uwhremu na, “ọ tẹ jẹ e kufiẹ evaọ eva riẹ,” tubẹ rehọ Devidi dede wọhọ “ohwo-evere” jọ.—1 Samuẹle 18:20; 2 Samuẹle 6:16, 20.
2 Ọkohrẹ Devidi, Ahitofẹl ọ jariẹ re. A rẹ rehọ ohrẹ riẹ wọhọ ẹme unu Jihova. (2 Samuẹle 16:23) Rekọ uwhremu na ọkohrẹ nana nọ a fievahọ na o te zihe ruọ ohwo-ovivie jẹ ruọ abọ ọwọsuọ mukpahe Devidi. Kọ ono ọ be wha ọkparesuọ nana ze na? Absalọm ọmọ obọ Devidi! Ohwo ẹghẹ ọyena ọ “dẹ ahwo Izrẹl kpobi rehọ,” rehọ oma riẹ mu wọhọ ovie ọwọsuọ. Ọkparesuọ Absalọm ọ ga te epanọ oma o rọ roro Devidi Ovie na dhẹ kẹ uzuazọ riẹ.—2 Samuẹle 15:1-6, 12-17.
3. Didi evaifihọ Devidi o wo?
3 Kọ uvumọ ohwo ọ jariẹ nọ o wo uyoyou-ẹwo kẹ Devidi? Evaọ etoke okpẹtu riẹ kpobi, Devidi ọ riẹ nọ ohwo jọ ọ riẹ. Ono? Ohwo na họ Jihova Ọghẹnẹ. “Who re dhesẹ uyoyou-ẹwo kẹ ohwo nọ o wo uyoyou-ẹwo,” ere Devidi ọ ta kpahe Jihova. (2 Samuẹle 22:26, NW ) Eme họ uyoyou-ẹwo, kọ ẹvẹ Jihova ọ rọ kẹ oriruo nọ ọ mae rro ọrọ okwakwa nana?
Eme Họ Uyoyou-Ẹwo?
4, 5. (a) Eme họ “uyoyou ẹwo”? (b) Ẹvẹ uyoyou ẹwo o rọ hẹrioma no ẹrọwọ?
4 “Uyoyou-ẹwo” wọhọ epanọ a rehọ e riẹ ruiruo evaọ Ikereakere Hibru na, yọ ẹwo nọ ọ rẹ rọ uyoyou talamu oware bẹsenọ ẹjiroro riẹ kpahe oware na o re rugba no. O rro vi ẹrọwọ. Whaọ, ohwo ọ rẹ sai kru ẹrọwọ fikinọ o gba riẹe họ. Wo ohẹriẹ, uyoyou-ẹwo u w’owọ no uyoyou ze. A sae jẹ rọ ubiẹme na “avọ ẹrọwọ” rọ t’ẹme kpahe eware nọ i wo uzuazọ họ. Wọhọ oriruo, ọso-ilezi na o se ọvẹre na “osẹri ẹrọwọ evaọ ehru na” keme ọ rẹ roma via k’aso k’aso. (Olezi 89:37, NW ) Rekọ a sai dhesẹ ọvẹre na wọhọ nnọ o wo uyoyou-ẹwo ho. Fikieme? Keme uyoyou-ẹwo yọ odhesẹvia uyoyou—onọ eware nọ e kare uzuazọ e sai dhesẹ hẹ.
A se ọvẹre na osẹri ẹrọwọ, rekọ emama iwareghẹ nọ e rrọ uzuazọ ọvo e rẹ sai dhesẹ uyoyou-ẹwo Jihova via
5 Evaọ eriwo Ikereakere na, uyoyou-ẹwo o rẹ jọ oma sasasa. Oghẹrẹ nọ a re ro dhesẹ iẹe ọvo dede u re dhesẹ nọ usu o rrọ udevie ọnọ o bi dhesẹ okwakwa na gbe ohwo nọ a bi dhesẹ iẹe kẹ na. Uyoyou-ẹwo utioye na o rrọ deghedeghe he. O wọhọ ẹkporo abade he ọnọ ofou o re fou kpenẹ avọ enẹ. Wo ohẹriẹ, uyoyou-ẹwo hayo uyoyou omarọkẹ, u wo ẹgba nọ u re ro fi ezadhe nọ e mae ga kpobi kparobọ.
6. (a) Ẹvẹ uyoyou-ẹwo o kao te evaọ udevie ahwo-akpọ, kọ ẹvẹ a rọ jọ Ebaibol dhesẹ onana via? (b) Ovẹ họ edhere nọ ọ mai woma nọ ma re ro wuhrẹ oware nọ uyoyou-ẹwo o rrọ, kọ fikieme?
6 Uzẹme, uyoyou-ẹwo utioyena u bu nẹnẹ hẹ. Ẹsibuobu, egbẹnyusu ekpekpe ‘e rẹ gwọlọ kpe ohwohwo.’ Ma bi yo kpahe eyae hayo ezae nọ e dhẹ siọ erivẹ rai ba. (Itẹ 18:24; Malakae 2:14-16) Uruemu ẹghẹ u bu te epanọ ma rẹ rọ wariẹ eme Maeka ọruẹaro na: “Ohwo Ọghẹnẹ na o whu no akpọ na no.” (Maeka 7:2) Dede nọ u re fi ahwo-akpọ abọ kie re a dhesẹ uyoyou-ẹwo, okwakwa nana o rrọ ẹkoma Jihova. Evaọ uzẹme, edhere nọ ọ mai woma nọ ma re ro wuhrẹ oware nọ uyoyou-ẹwo o rrọ họ ma rẹ kiẹ epanọ Jihova o re ro dhesẹ abọ ologbo nana ọrọ uyoyou riẹ na.
Uyoyou-Ẹwo Jihova nọ U Wo Ibe He
7, 8. Ẹvẹ a sae rọ tae inọ Jihova ọvo họ ọrọ uyoyou-ẹwo?
7 Ebaibol na ọ ta kpahe Jihova nọ: “Whẹ ọvo o wo uyoyou-ẹwo.” (Eviavia 15:4, NW ) Ẹvẹ oyena o sae rọ jọ ere? Kọ te ahwo-akpọ gbe enjẹle a gbe ri dhesẹ uyoyou-ẹwo igbunu no? (Job 1:1; Eviavia 4:8) Kọ ẹvẹ kpahe Jesu Kristi? Kọ ọ gbẹ rrọ “ọrẹri” obọdẹ Ọghẹnẹ? (Olezi 16:10) Kọ ẹvẹ a sae rọ ta nnọ Jihova ọvo o wo uyoyou-ẹwo?
8 Orọ ọsosuọ, kareghẹhọ nọ uyoyou-ẹwo yọ abọjọ uyoyou. Nọ o rọnọ ‘Ọghẹnẹ họ uyoyou’ na—ọnọ okwakwa nana o rrọ ẹkoma riẹ na—ono ọ rẹ sai dhesẹ uyoyou-ẹwo vọvọ vi Jihova? (1 Jọn 4:8) Evaọ uzẹme, enjẹle gbe ahwo-akpọ a sae raro kele ekwakwa Ọghẹnẹ, rekọ Jihova ọvo o wo uyoyou-ẹwo nọ u wo oba ha. Wọhọ “ọnọ ọ rọ no oke anwae ze” na, o dhesẹ uyoyou-ẹwo kri vi omama ofa kpobi no, erọ otọakpọ hayo odhiwu. (Daniẹl 7:9) Fikiere, Jihova họ uzedhe odhesẹvia uyoyou-ẹwo. O re dhesẹ okwakwa nana evaọ edhere nọ omama ofa o sai ru vievie he. Roro kpahe iriruo jọ.
9. Ẹvẹ Jihova ọ rọ “rọ yoyou eva eruo riẹ kpobi”?
9 Jihova ọ rrọ “yoyou eva eruo riẹ kpobi.” (Olezi 145:17) Evaọ edhere vẹ? Olezi avọ 136 o kẹ uyo na. A jọ etẹe kele iruo esiwo Jihova buobu, kugbe esiwo igbunu emọ Izrẹl no Abade Ọwawae na ze. Nwani fo, awọ olezi nana kpobi i wo eme nana: “Keme uyoyou ulogbo [hayo, uyoyou-ẹwo] riẹ o rẹ jọ bẹdẹ bẹdẹ.” A fi olezi nana ba oria Enọ nọ A re Roro Kpahe na evaọ ẹwẹ obe avọ 289. Who te bi se awọ yena, idhere buobu nọ Jihova o ro dhesẹ uyoyou-ẹwo kẹ ahwo riẹ u re ti gb’owhẹ unu. Ẹhẹ, Jihova o re dhesẹ uyoyou-ẹwo kẹ idibo ẹrọwọ riẹ ẹkwoma eyo ubo rai kẹ obufihọ gbe owọ nọ ọ rẹ jẹ evaọ ẹruoke. (Olezi 34:6) Uyoyou-ẹwo Jihova kẹ idibo riẹ u re nwene he, thakpinọ a wo uyoyou-ẹwo kẹe re.
10. Ẹvẹ Jihova o re ro dhesẹ uyoyou-ẹwo kpahe itee riẹ?
10 Fibae, Jihova o re dhesẹ uyoyou-ẹwo kẹ idibo riẹ ẹkwoma ekru itee riẹ. Wo ohẹriẹ no ahwo-akpọ nọ i re bru okpakpa, enọ oma o rẹ sa, Jihova o re nwene eriwo riẹ kpahe oware nọ u woma je yoma ha. Evaọ idu-ikpe na kpobi, eriwo riẹ kpahe eware wọhọ uruemu-imizi, ẹdhọgọ, gbe ohwo-okpe o ri nwene he. Ọ rehọ ẹkwoma Aizaya ọruẹaro riẹ ta nọ: “Rite oke owho ra, Mẹ họ Ọye.” (Aizaya 46:4) Fikiere, ma sai wo evaifihọ inọ ma ti wo erere no elele izi ivevẹ uruemu nọ a rẹ jọ Ẹme Ọghẹnẹ ruẹ na ze.—Aizaya 48:17-19.
11. Kẹ iriruo ro dhesẹ nnọ Jihova o re koko eyaa riẹ.
11 Jihova o re je dhesẹ uyoyou-ẹwo ẹkwoma ẹyọrọ eyaa riẹ. Ọ tẹ ruẹaro oware, u re rugba. Fikiere Jihova ọ tẹ ta nọ: “Ẹme nọ o no unu mẹ ze . . . o re zihe bru omẹ tha ababọ họ, rekọ o re ru epanọ mẹ ta gba je ru oware nọ mẹ rehọ fiki riẹ vi ei na gba.” (Aizaya 55:11) Ẹkwoma ẹyọrọ ẹme riẹ, Jihova o bi dhesẹ uyoyou-ẹwo kẹ ahwo riẹ. O re fi udu rai họ irẹro oware nọ ọ gwọlọ ru hu hu. Ere a riẹ Jihova fihọ te epanọ Joshua odibo riẹ ọ sae rọ ta nọ: “Eware iwoma kpobi nọ ỌNOWO na ọ yeyaa riẹ rọ kẹ uwou Izrẹl, ọvuọvo nọ o ru gba ha ọ rọ họ, ai kpobi e gba re.” (Joshua 21:45) Fikiere ma rẹ sai wo udu inọ oma o te vo omai hi fiki ozọ inọ Jihova ọ sae te rria te eyaa riẹ hẹ.—Aizaya 49:23; Ahwo Rom 5:5.
12, 13. Idhere vẹ uyoyou-ẹwo Jihova o rọ rrọ “bẹdẹ bẹdẹ”?
12 Wọhọ epanọ ma muẹrohọ no na, Ebaibol ọ ta k’omai nnọ uyoyou-ẹwo Jihova “o rẹ jọ bẹdẹ bẹdẹ.” (Olezi 136:1) Ẹvẹ onana o rọ rrọ ere? Oware jọ họ, Jihova ọ rẹ rọ vrẹ izieraha riẹriẹriẹ. Wọhọ epanọ ma jọ Uzou avọ 26 ta na, Jihova ọ rẹ rọ izieraha nọ e vrẹ no nọ ọ rọ vrẹ ohwo no zihe ze he. Nọ o rọnọ “ahwo . . . kpobi a raha uzi re no a gbe te obọ oruaro Ọghẹnẹ hẹ” na, omomọvo mai ọ rẹ kẹ uyere inọ uyoyou-ẹwo Jihova o rrọ ribri.—Ahwo Rom 3:23.
13 Rekọ uyoyou-ẹwo Jihova o rrọ ribri evaọ edhere ọfa jọ re. Ẹme riẹ ọ ta nnọ ohwo okiẹrẹe “ọ rẹ te jọ wọhọ ure nọ a kọ họ akotọ ame, nọ o rẹ mọ ubi evaọ ezi riẹ, ebe riẹ i re lo gbe he. Koware koware nọ o ru, u re woyei obọ.” (Olezi 1:3) Dai roro kpahe ure nọ o rrọ bọbọbọ nọ ebe riẹ e rẹ fa ha! Ere o rẹ jọ re, ma te wo isiuru kpahe Ẹme Ọghẹnẹ, izuazọ mai e te jọ thethei, dhedhẹ, je titi. Eghale nọ Jihova ọ be rehọ uyoyou-ẹwo rọ kẹ idibo ẹrọwọ riẹ e rẹ jọ bẹdẹ bẹdẹ. Ghinọ uzẹme, evaọ akpọ okiẹrẹe ọkpokpọ nọ Jihova ọ te rọ ze na, ahwo-akpọ ẹmeoyo a te ruẹ uyoyou-ẹwo riẹ ribri.—Eviavia 21:3, 4.
Jihova Ọ Rẹ Se Erezi Riẹ Hẹ
14. Ẹvẹ Jihova o re ro dhesẹ ovuhumuo kẹ uyoyou-ẹwo idibo riẹ?
14 Jihova o dhesẹ uyoyou-ẹwo riẹ unuẹse buobu no. Nọ Jihova o re nwene he na, uyoyou-ẹwo nọ o bi dhesẹ kẹ idibo ẹrọwọ riẹ u re fu hu. Ọso-ilezi na o kere nọ: “Mẹ jọ ọmaha, enẹna mẹ who uno; dede na mẹ te ruẹ okiẹrẹe nọ a se he, hayo kọ emọ riẹ e jẹ yare re a tẹ re he. Keme ỌNOWO o you oziẹokiẹrẹe; ọ rẹ se erezi riẹ hẹ.” (Olezi 37:25, 28) Uzẹme, wọhọ Ọnọma na, Jihova o fo kẹ egagọ mai. (Eviavia 4:11) Ghele na, fikinọ o wo uyoyou-ẹwo, Jihova o re rri iruo ẹrọwọ mai ghaghae.—Malakae 3:16, 17.
15. Dhesẹ epanọ oyerikugbe Jihova kugbe Izrẹl o ro dhesẹ uyoyou-ẹwo Riẹ via.
15 Evaọ uyoyou-ẹwo riẹ, Jihova ọ rẹ dhogbo bru ahwo riẹ ze okenọ a tẹ rrọ uye. Ọso-ilezi na ọ ta k’omai nọ: “[Ọ] be sẹro uzuazọ erezi na; ọye o bi siwi ai no obọ ahwo omuomu.” (Olezi 97:10) Roro kpahe epanọ o yeri kugbe orẹwho Izrẹl. Nọ ọ rọ edhere igbunu siwi ai no Abade Ọwawae na ze no, emọ Izrẹl a tẹ suole kẹ Jihova: “Whọ rehọ obọ uyoyou ulogbo [hayo, uyoyou-ẹwo] ra ro su ahwo nọ whọ ta no igbo na.” (Ọnyano 15:13) Esiwo eva Abade Ọwawae na ọ ghinẹ jọ oware uyoyou-ẹwo ọ Jihova. Fikiere Mosis ọ tẹ ta kẹ emọ Izrẹl nọ: “Orọnọ epanọ wha bu vi ahwo edekọ jabọ nọ ỌNOWO o je you owhai jẹ sanọ owhai hi, keme whai a mae kawo vi ahwo edekọ; rekọ fiki epanọ ỌNOWO o you owhai, je bi koko eya nọ ọ ya kẹ esẹ rai, nọ ỌNOWO ọ rọ rehọ obọ ogaga riẹ rọ rehọ owhai jẹ ta owhai, no obọ Fẹro ovie Ijipti eva uwou igbo nọ wha jarọ.”—Iziewariẹ 7:7, 8.
16, 17. (a) Ababọ ovuhumuo vẹ nọ u re gbunu emọ Izrẹl a dhesẹ, rekọ ẹvẹ Jihova o ro dhesẹ ohrọ kẹ ae ghele? (b) Ẹvẹ emọ Izrẹl buobu a ro dhesẹ nọ ‘usiwo o rrọ kẹ ae he,’ kọ didi unuovẹvẹ onana o k’omai?
16 Dede na, wọhọ orẹwho emọ Izrẹl a dhesẹ ovuhumuo kẹ uyoyou-ẹwo Jihova ha, keme nọ a siwi ai no a gbẹ jẹ “raha izi [Jihova], bi wudu kẹ Oride na.” (Olezi 78:17) Evaọ ikpe-udhusoi na kpobi na, a veghe uzou unuẹse buobu, jẹ nyasiọ Jihova ba bru eghẹnẹ erue gbe iruemu egedhọ nọ o wha ogbekuo ọvo se ai. Ghele na, Jihova ọ raha ọvọ riẹ hẹ. Ukpoye, ẹkwoma Jerimaya ọruẹaro na, Jihova ọ lẹ ahwo riẹ nọ: “Ziheze, whẹ Izrẹl nọ o wo ẹrọwọ họ na . . . Me gbe bi muofu kẹ owhẹ hẹ, keme mẹ vọ avọ ohrọ-oriọ.” (Jerimaya 3:12) Rekọ, wọhọ epanọ ma jọ Uzou avọ 25 muẹrohọ na, onana o wọ emọ Izrẹl buobu nwene he. Ukpoye, “a te mu ikọ-Ọghẹnẹ na ẹkoko họ ese, jẹ jẹ eme riẹ fiẹ, jẹ la eruẹaro na eka.” Eme o no rie ze? Uwhremu na, “ỌNOWO na, o [te] muofu kẹ ahwo riẹ rifihọ.”—2 Iruẹru-Ivie 36:15, 16.
17 Eme ma wuhrẹ no onana ze? Inọ uyoyou-ẹwo Jihova o rrọ tukẹtukẹ hẹ. Uzẹme, Jihova “o wo uyoyou nọ o rẹ rẹriẹ hẹ,” yọ o rẹ were iẹe re ọ riohrọ u te fo. Rekọ eme ọ rẹ via nọ orumuomu ọ tẹ thọobọ họ emuemu? O tẹ via ere, Jihova o re kru itee ikiẹrẹe riẹ o ve bruoziẹ kpe ohwo na. Wọhọ epanọ a ta kẹ Mosis, “[Jihova] o re voro imuemu no ho.”—Ọnyano 34:6, 7.
18, 19. (a) Ẹvẹ uye nọ Jihova ọ rẹ kẹ irumuomu na o rọ rrọ uyoyou-ẹwo? (b) Ẹvẹ Jihova o ti ro dhesẹ uyoyou-ẹwo riẹ kẹ idibo riẹ nọ a lahiẹ t’uwhu?
18 Uye nọ Ọghẹnẹ ọ rẹ kẹ irumuomu yọ odhesẹvia uyoyou-ẹwo. Evaọ oghẹrẹ vẹ? A rẹ ruẹ oriruo onana evaọ obe Eviavia evaọ ujaje nọ Jihova ọ kẹ enjẹle ihrẹ na: “Wha nya wha ku igebule ihrẹ ofu Ọghẹnẹ na họ evaọ akpọ.” Okenọ ẹnjẹle avesa o ku egebule riẹ “họ evaọ ithẹ gbe iyeri ame” na, i te zihe ruọ azẹ. Ẹnjẹle na ọ tẹ ta kẹ Jihova nọ: “Whẹ Oguẹdhọ okiẹrẹe, whẹ [Ọrọ uyoyou-ẹwo, NW ], nọ ọ rọ gbe ọnọ ọ jọ. Keme na ahwo nọ a kpe erezi gbe eruẹaro ra na, whọ rehọ azẹ rọ kẹ ae da, oye yọ ẹkẹ rai!”—Eviavia 16:1-6.
Jihova ọ te rọ uyoyou-ẹwo kareghẹhọ jẹ kpare enọ i dhesẹ uyoyou-ẹwo rite uwhu
19 Muẹrohọ nọ evaọ udevie ovuẹ ẹdhoguo yena nọ ọ jẹ kẹ, ẹnjẹle na o se Jihova “Ọrọ uyoyou-ẹwo.” Fikieme? Keme ẹkwoma ẹraha irumuomu na, Jihova o bi dhesẹ uyoyou-ẹwo kẹ idibo riẹ, ibuobu enọ a lahiẹ t’uwhu no. Avọ uyoyou-ẹwo, Jihova ọ be kareghẹhọ itieye na gaga. O wo isiuru re ọ wariẹ ruẹ otu ẹrọwọ eyena nọ i whu no na, yọ Ebaibol na ọ kẹ imuẹro inọ ẹjiroro riẹ họ re ọ rọ ẹkparomatha hwai osa. (Job 14:14, 15) Idibo Jihova nọ i dhesẹ uyoyou-ẹwo kẹe e rẹ thọ riẹe ẹro ho fikinọ a whu no. Ukpoye, ‘aikpobi a rrọ uzuazọ evaọ aro riẹ.’ (Luk 20:37, 38) Ẹjiroro Jihova re o zihe enọ e rrọ ekareghẹhọ riẹ ziọ uzuazọ yọ imuẹro egaga orọ uyoyou-ẹwo riẹ.
Uyoyou-Ẹwo Jihova U re Rovie Edhere Esiwo Via
20. Amono họ “eware ohrọ” na, kọ ẹvẹ Jihova o bi ro dhesẹ uyoyou-ẹwo kẹ ae?
20 Evaọ ikuigbe kpobi, Jihova o dhesẹ uyoyou-ẹwo igbunu kẹ ahwo-akpọ ẹrọwọ riẹ no. Evaọ uzẹme, evaọ ikpe idu buobu, Jihova o “wo odiri thihakọ eware ofu nọ ama kẹ ẹraha” no. Fikieme? “Re ọ ruẹse dhesẹ ubu oruaro riẹ rọ kẹ eware ohrọ, enọ ọjọ anwọ ọgbọ ruẹrẹ kpahe kẹ oruaro.” (Ahwo Rom 9:22, 23) “Eware ohrọ” enana họ enọ i wo udu oruọzewọ nọ a rọ ẹzi ọfuafo wholo re a jọ ibe ereuku kugbe Kristi evaọ Uvie riẹ. (Matiu 19:28) Ẹkwoma edhere esiwo nọ o rovie kẹ ekwakwa ohrọ enana, Jihova o gbe kru uyoyou-ẹwo riẹ kẹ Abraham, ọnọ ọ yeyaa ọvọ nana kẹ: “Evaọ ubi ra erẹwho akpọ na kpobi i je wo oghale; fiki epanọ who yo uru mẹ.”—Emuhọ 22:18.
21. (a) Ẹvẹ Jihova o ro dhesẹ uyoyou-ẹwo kẹ “otu obuobu” nọ i wo irẹro ẹzọ vrẹ ‘uye ulogbo na’? (b) Eme uyoyou-ẹwo Jihova o be wọ owhẹ ru?
21 Jihova o bi dhesẹ uyoyou-ẹwo ọvona kẹ “otu obuobu” nọ i wo ẹruore ẹzọ vrẹ ‘uye ulogbo na’ gbe ẹria bẹdẹ bẹdẹ evaọ otọakpọ aparadase. (Eviavia 7:9, 10, 14) Dede nọ idibo riẹ a gba ha, Jihova avọ uyoyou-ẹwo o kpeze uvẹ nọ a rẹ rọ rria bẹdẹ bẹdẹ evaọ otọakpọ aparadase kẹ ae. Ẹvẹ o ro ru ere? Ẹkwoma ẹtanigbo na—odhesẹvia uyoyou-ẹwo Jihova nọ o mae rro kpobi. (Jọn 3:16; Ahwo Rom 5:8) Uyoyou-ẹwo Jihova u bi se enọ ohọo ẹrẹreokie u bi kpe rehọ. (Jerimaya 31:3) Kọ oma o gbẹ be w’owhẹ kẹle Jihova fiki uyoyou-ẹwo udidi nọ o dhesẹ no je gbe ti dhesẹ na? Nọ o rrọ isiuru mai re ma si kẹle Ọghẹnẹ na, joma j’owọ kẹ uyoyou riẹ ẹkwoma ẹbọga ọtamuo mai re ma gọe avọ uyoyou-ẹwo.