Uzou Ezeza
Fiobọhọ kẹ Ọmoha Ra re O Woẹvi
1, 2. Didi use-abọ gbe oghọghọ ikpe-ọmoha na e rẹ sae wha tha?
RE A wo ọmoha evaọ uwou u wo ẹhẹriẹ gaga no ewo ọmọ ikpe isoi hayo ọmọ ikpe ikpe. Ikpe ọmoha e rẹ wha use-abọ gbe ebẹbẹ rai ze, rekọ e rẹ sae jẹ wha oghọghọ gbe osohwa ze re. Iriruo wọhọ Josẹf, Devidi, Josaya, gbe Timoti i dhesẹ nọ izoge na e rẹ sae jẹ emamọ owọ je wo emamọ usu kugbe Jihova. (Emuhọ 37:2-11; 1 Samuẹl 16:11-13; 2 Ivie 22:3-7; Iruẹru 16:1, 2) Emoha buobu nẹnẹ na a bi dhesẹ uruemu ovo na re. Ẹsejọhọ, whọ riẹ ejọ rai.
2 Ghele, rọ kẹ izoge jọ ikpe eyena e rẹ vọ avọ ukpokpoma. Emoha e rẹ wereva jẹ dheva. Emezae gbe emetẹ uzoge a rẹ gwọlọ jọ orai sa, yọ otẹrọnọ ọsẹ gbe oni a fi izi họ kẹ ai, eva e rẹ sae dhae. Ghele na, emoha itieye na a ri wo otoriẹ tere he yọ a gwọlọ obufihọ uyoyou, odiri no obọ ọsẹ gbe oni rai ze. Ẹhẹ, ikpe ọmoha na e rẹ sae jọ oke evawere, rekọ e rẹ sae jẹ jọ reghereghe re—rọ kẹ ọsẹ avọ oni gbe ọmọ uzoge na. Ẹvẹ a sai ro fiobọhọ kẹ emoha evaọ etoke ikpe enana?
3. Evaọ edhere ọ vẹ esẹ gbe ini a sae rọ rehọ uvẹ uwoma evaọ uzuazọ kẹ emọ rai?
3 Esẹ gbe ini nọ i bi lele ohrẹ Ebaibol a rẹ kẹ emọ izoge rai uvẹ nọ u fo re a rro avọ obokparọ rọ fa edawọ eyena vrẹ te ọkpako. Evaọ ekuotọ kpobi gbe evaọ etoke kpobi, te eyewọ gbe emoha rai nọ i bi fi izi Ebaibol họ iruo kugbe a re wo obokparọ avọ eghale.—Olezi 119:1.
ẸMEỌTA-KUGBE AVỌ ORUỌZEWỌ NỌ U NO EVA ZE
4. Fikiere eme iroro e jẹ mai wuzou evaọ etoke ikpe ọmoha na?
4 Ebaibol na ọ ta nọ: “Ababọ ẹjiroro eware e rẹ nya thọ.” (Itẹ 15:22) Otẹrọnọ o gwọlọ eme iroro okenọ emọ na e gbẹ jọ emaha, o mae tubẹ r’oja dede evaọ etoke ikpe ọmoha rai na—okenọ uzoge na a rẹ raha oke kakao evaọ uwou jẹ mae raha oke kugbe egbẹnyusu isukulu hayo kugbe otu rai. Otẹrọnọ ẹme iroro ọ gbẹ riẹ hẹ—ẹmeọta-kugbe avọ oruọzewọ nọ u no eva ze o gbẹ rọ udevie emọ gbe eyewọ họ—emoha na e sae jọ erara evaọ uwou na. Fikiere eme a re ru re ẹmeọta-kugbe o ruẹse jọ uwou na?
5. Ẹvẹ a tudu họ emoha na awọ nọ a re rri ẹmeọta-kugbe esẹ gbe ini rai?
5 Te emoha te eyewọ a re ru ẹkẹ abọ rai evaọ onana. Uzẹme, izoge a rẹ mae rue riẹ bẹbẹ re a t’ẹme kugbe esẹ gbe ini rai viọ epanọ o jọ nọ a gbẹ jọ emaha. Ghele na, kareghẹhọ nọ “oria nọ isuẹsu e rọ họ, ahwo a re kie, rekọ oria nọ ekiroro e rọ, etẹe omofọwẹ o rẹ jọ.” (Itẹ 11:14) Eme enana i wo iruo kẹ ahwo kpobi, te emaha te ekpako. Emoha nọ i vuhu onana mu a rẹ riẹ nọ a gbẹ gwọlọ isuẹsu, keme a be rẹriẹ ova ku ebẹbẹ egaga vi epaọ ọsosuọ. A re vuhumu nọ esẹ gbe ini rai nọ e rọ ukoko na a wọhọ ekohrẹ keme ae a mai kri akpọ na no gbe nọ a dhesẹ uyoyou ẹruọsa rai no eva ikpe buobu. Fikiere, evaọ oke onana evaọ uzuazọ rai, emoha nọ i wo areghẹ a re kiuke kuọ esẹ gbe ini rai hi.
6. Didi uruemu areghẹ ọsẹ gbe oni oyoyou o re wo evaọ ẹmeọta-kugbe emoha rai?
6 Ẹmeọta-kugbe u dhesẹ nọ ọsẹ hayo oni na ọ rẹ daoma gaga re a ruẹsi wo uvẹ keria nọ ọmoha na ọ tẹ gwọlọ t’ẹme. Whọ tẹ rọ ọyewọ, daoma ruẹ nọ ẹmeọta-kugbe o lọhọ eva abọ ra. Onana o lọhọ tere he. Ebaibol na e ta kpahe “oke jọ nọ a rẹ rọ fọ tou, oke jọ nọ a rẹ rọ ta ẹme.” (Okokahwohọ 3:7) Okenọ ọmoha ra o te roro nọ oke u te no nọ a rẹ rọ t’ẹme, o rẹ sae jọ oke nọ whọ gwọlọ fọ tou. Ẹsejọhọ whọ ruẹrẹ oke oyena họ kẹ uwuhrẹ obọ ra, eriosehọ, hayo iruo evaọ akotọ uwou na. Ghele na, otẹrọnọ ọmọ ra ọ gwọlọ t’ẹme kugbe owhẹ, daoma ruẹrẹ oma ra họ jẹ gaviezọ. Ogbẹ rọ ere he, ọ gbẹ te daoma re ọ nya bru owhẹ ze he. Kareghẹhọ oriruo Jesu. Evaọ ẹdẹjọ, ọ ruẹrẹ oke họ kẹ eriosehọ. Rekọ nọ ahwo a tunye ze re a yo ẹme mi ei, ọ tẹ va eriosehọ riẹ je mu ahwo na họ ewuhrẹ. (Mak 6:30-34) Emoha jọ e riẹ nọ esẹ gbe ini rai i re ruiruo ẹsikpobi, rekọ a gwọlọ wo imuẹro inọ ọsẹ gbe oni rai a rọ etẹe kẹ ai nọ a tẹ gwọlọ ai. Fikiere, ru re a hẹ ruẹ owhẹ re who je dhesẹ otoriẹ kẹ ai.
7. Eme u fo nọ esẹ gbe ini a rẹ whaha?
7 Daoma kareghẹhọ epanọ o jọ nọ whọ gbẹ jọ ọmoha, yọ re whọ siọ oma osasa ra ba ekufiẹ! U fo re esẹ gbe ini a reawere ẹria kugbe emọ rai. Okenọ uvẹ o tẹ riẹ, ẹvẹ ọsẹ gbe oni na a be rahiẹe ruiruo? Otẹrọnọ a rẹ gwọlọ rehọ uvẹ rai ru eware nọ i wo obọ kugbe uviuwou rai hi, emoha rai a rẹ kaki vuhu oyena muẹ. Nọ izoge na a te ku ei họ nọ egbẹnyusu isukulu rai e be kẹ ai ova viọ ọsẹ gbe oni rai, ebẹbẹ e rẹ siẹe ba ẹjọ họ.
ẸME NỌ A RẸ TA
8. Ẹvẹ a sae rọ bọ ovuhumuo kẹ uruemu oruọzewọ, iruo egaga, gbe uvi uruemu họ emọ?
8 Otẹrọnọ ọsẹ gbe oni a rẹ te kọ aghare ovuhumuo oruọzewọ gbe iruo egaga họ emọ rai hi, a rẹ siọ onana ba eruo ho evaọ etoke ikpe emoha rai. (1 Ahwo Tẹsalọnika 4:11; 2 Ahwo Tẹsalọnika 3:10) O tẹ jẹ r’oja re u mu ai ẹro nọ emọ rai a rọ eva kpobi rọwo epanọ u wuzou te re a rria uzuazọ ofuafo nọ orọ kpatiẹ. (Itẹ 20:11) Ọyewọ ọ rẹ mae rọ uruemu riẹ t’ẹme evaọ abọ ọnana. Wọhọ epanọ ezae nọ e rọ uzẹme na ha ‘a rẹ sae ze edhere na ẹkwoma uruemu eyae rai na,’ ere emoha a rẹ sai wuhrẹ izi ikiẹrẹe ẹkwoma uruemu esẹ gbe ini rai. (1 Pita 3:1) Ghele na, oriruo ọvo o te he, keme iriruo iyoma buobu i rovie fihọ kẹ emaha na re gbe ẹghẹ elẹliẹhọ buobu evaọ otafe uwou na. Fikiere, ọsẹ gbe oni ẹruọsa a rẹ gwọlọ riẹ eriwo emoha rai kpahe oware nọ a be ruẹ je yo, yọ onana o gwọlọ uvi ẹmeọta-kugbe.—Itẹ 20:5.
9, 10. Fikieme u je mu esẹ gbe ini ẹro nọ a wuhrẹ emọ rai kpahe eme owezẹ ezaveyae, kọ ẹvẹ a sai ro ru onana?
9 Onana o mae rọ uzẹme kpahe ẹme owezẹ ezaveyae. Esẹ gbe ini, kọ oma o rẹ vuọ owhẹ re whọ t’ẹme kpahe owezẹ ezaveyae kugbe emọ ra? Otẹrọnọ o rẹ make vuọ owhẹ oma, daoma, keme ababọ avro emaha ra a ti wuhrẹ kpahiẹe mi omọfa. A gbe wuhriẹe mi owhẹ hẹ, ono ọ riẹ oghẹrẹ ovuẹ othọthọ nọ a te kẹ ai? Evaọ Ebaibol na, Jihova ọ dhomovuọ eme kpahe owezẹ ezaveyae he, yọ esẹ gbe ini a rẹ dhomovuọ riẹ gbe he.—Itẹ 4:1-4; 5:1-21.
10 Uwoma kẹ hẹ, inọ Ebaibol na i wo ọkpọvio ivevẹ kpahe uruemu owezẹ ezaveyae, yọ Watchtower Society o kporo evuẹ obufihọ buobu no nọ i dhesẹ nọ ọkpọvio enana i gbe wo iruo evaọ akpọ mai inẹnẹ. Kọ ẹvẹ who gbe fi obufihọ enana họ iruo ho? Wọhọ oriruo, ẹvẹ whọ gbẹ rọ uzoẹme “Owezẹ Ezaveyae gbe Uruemu Ezi” rọ kiẹ kugbe ọmọzae hayo ọmọtẹ ra ha nọ o rọ obe Questions Young People Ask—Answers That Work? Irere nọ whọ te jariẹ wo i re ti gb’owhẹ unu.
11. Didi edhere ọ mai wo iruo nọ esẹ gbe ini a re ro wuhrẹ emọ rai epanọ a rẹ gọ Jihova?
11 Eme họ uzoẹme nọ o mae wuzou nọ eyewọ avọ emaha a rẹ t’ẹme kpahe? Pọl ukọ na ọ t’ẹme kpahiẹe nọ o kere nọ: “Wha ru ai re a yo ẹme je wuhrẹ [emọ rai] orọ Ọnowo na.” (Ahwo Ẹfẹsọs 6:4) U fo re emaha a ruabọhọ ewuhrẹ kpahe Jihova. Maero, u fo re a wuhrẹ re a you rie i, yọ a rẹ gwọlọ gọe re. Evaọ etenẹ re, a rẹ sae rọ oriruo kẹ uwuhrẹ buobu. Nọ izoge a tẹ ruẹ nọ esẹ gbe ini rai a rọ ‘udu rai gbe ẹwẹ rai gbe eva rai’ you Ọghẹnẹ, jegbe nọ enana e be mọ emamọ ibi evaọ izuazọ rai, onana u re kpomahọ ai re a ru Epọvo na re. (Matiu 22:37) Epọvo na, emoha a tẹ ruẹ nọ esẹ gbe ini rai a wo eriwo areghẹ kpahe ekwakwa efe, bi fi Uvie Ọghẹnẹ họ oware ọsosuọ, u re ti fiobọhọ kẹ ai wo eriwo ọvo na re.—Okokahwohọ 7:12; Matiu 6:31-33.
12, 13. Didi eme a re wo họ iroro a tẹ gwọlọ nọ uwuhrẹ uviuwou na o kparobọ?
12 Uwuhrẹ Ebaibol uviuwou ẹkpoka yọ obufihọ ulogbo jọ nọ u re fiobọhọ kọ aghare eware ẹzi họ izoge na. (Olezi 119:33, 34; Itẹ 4:20-23) Eruo ewuhrẹ ọyena eva ẹsikpobi o rọ oja. (Olezi 1:1-3) Eyewọ gbe emọ rai a re vuhumu nọ uwuhrẹ uviuwou na o rẹ kobaro eware kpobi, orọnikọ eware efa ha. Ofariẹ, uruemu nọ u kiehọ o r’oja otẹrọnọ uwuhrẹ uviuwou na u re ruiruo. Ọsẹ jọ ọ ta nọ: “Ẹghẹ na họ re owuhrẹ na ọ tudu họ uruemu uwowolẹ gbe adhẹwẹ kpahe uwuhrẹ uviuwou na—uruemu owhẹwhẹtiẹ orọnikọ ugberuo ho. O rẹ sae nwane lọhọ re ohwo ọ kpomamu gbagba ha, yọ o gwọlọ nọ a rẹ kpọ uruemu emoha na họ ẹsikpobi. Otẹrọnọ eware e gbẹ be riẹ nya ẹsejọ họ, kru udu ga re who je rẹro ewoma evaọ obaro.” Ọsẹ ọvo ọnana ọ tẹ jẹ ta nọ evaọ olẹ riẹ taure a te ti muọ ewuhrẹ kpobi họ, ọ rẹ yare obufihọ mi Jihova rọ kẹ emamọ eriwo nọ ahwo uviuwou na kpobi a re wo.—Olezi 119:66.
13 O rọ owha-iruo esẹ gbe ini nọ e rọwo re a ru uwuhrẹ uviuwou na. Uzẹme, o rẹ sae jọ nọ esẹ gbe ini jọ a wo okẹ iwuhrẹ hẹ, yọ o rẹ sae jọ bẹbẹ kẹ ae re a ruẹ idhere nọ a re ro ru uwuhrẹ uviuwou na sasasa. Ghele na, who te you emoha ra “evaọ iruo gbe evaọ uzẹme,” o rẹ jọ isiuru ra re who fiobọhọ kẹ ai evaọ edhere omarokpotọ gbe oruọzewọ re a nyaharo evaọ ẹzi. (1 Jọn 3:18) A rẹ sai gu inoma noke ruoke, rekọ a ti muẹrohọ isiuru odidi ra kẹ ewoma rai.
14. Ẹvẹ a sai ro fi Iziewariẹ 11:18, 19 họ iruo nọ a tẹ be t’ẹme eware ẹzi kẹ emoha?
14 Orọnikọ uwuhrẹ uviuwou na ọvo họ oke nọ a rẹ rọ t’ẹme kpahe eware ẹzi nọ i wuzou kugbe he. Kọ whọ kareghẹhọ ujaje Jihova kẹ esẹ gbe ini? Ọ ta nọ: “Wha fi eme mẹ nana họ eva gbe ẹzi rai, wha vẹ yọrọ ae họ obọ rai wọhọ oka, e vẹ jọ ẹgbelẹ-izi eva aruezo rai. Wha vẹ rehọ ae wuhrẹ emọ rai, wha rehọ ae ta ẹme okenọ wha keria eva uwou rai, okenọ wha be nya eva edhere, okenọ wha kiẹzẹ, gbe okenọ wha rọo no owezẹ ze.” (Iziewariẹ 11:18, 19; je rri Iziewariẹ 6:6, 7.) Onana u dhesẹ nọ ẹsikpobi esẹ gbe ini a rẹ ta usiuwoma kẹ emọ rai hi. Rekọ ọnọ o wuzou uviuwou nọ ọ rọ yoyou o re muẹro hotọ ẹsikpobi kẹ uvẹ nọ ọ rẹ rọ bọ eriwo ẹzi uviuwou riẹ ga.
ỌWHỌKUO GBE ADHẸẸ
15, 16. (a) Eme họ ọwhọkuo? (b) Ono o wo owha-iruo ọwhọkuo, kọ ono o wo owha-iruo na re a ruẹ nọ a yo ọwhọkuo na?
15 Ọwhọkuo yọ uwuhrẹ ọkpọvio, yọ u kugbe ẹmeọta-kugbe. Ọwhọkuo ọ mae whabọ họ ẹkpọhọ vi uye-okẹ—dede nọ uye-oke o rẹ sae ja riẹ re. Emọ ra a gwọlọ ọwhọkuo okenọ a jọ emaha, yọ enẹna nọ a kpako te emoha no na, a gbẹ gwọlọ oghẹrẹ riẹ jọ, ẹsejọ vi epaọ ọsosuọ dede. Emoha nọ i wo areghẹ a riẹ nọ onana uzẹme.
16 Ebaibol na ọ ta nọ: “Ogheghẹ ọ rẹ jẹ [ọwhọkuo, NW ] ọsẹ riẹ kufiẹ, rekọ ọnọ ọ rẹ kezọ ohrẹ ọye o wo areghẹ.” (Itẹ 15:5) Ma wuhrẹ eware buobu no ikereakere ọnana ze. U dhesẹ nọ a rẹ kẹ ọwhọkuo. Ọmoha ọ rẹ sae “kezọ ohrẹ” nọ a kẹ hẹ hẹ. Jihova ọ rehọ ẹkẹ owha-iruo ọwhọkuo rọ kẹ ọsẹ gbe oni na, maero rọ kọ ọsẹ na. Ghele na, owha-iruo nọ a rẹ rọ gaviezọ kẹ ọwhọkuo na o rọ kẹ ọmoha na. Ọ tẹ gaviezọ kẹ ọwhọkuo areghẹ ọsẹ gbe oni riẹ, o re ti gbe wuhrẹ viere yọ eware nọ e te thọe obọ e vẹ te jọ kakao. (Itẹ 1:8) Ebaibol na ọ ta nọ: “Uvuhu gbe omovuọ e rẹjọ kẹ ọnọ ọ se [ọwhọkuo, NW ], rekọ ọnọ ọ rẹ rehọ ohrẹ o re wo adhẹẹ.”—Itẹ 13:18.
17. Eme ọ rẹ jọ ute esẹ gbe ini okenọ a tẹ be whọku emọ rai?
17 Okenọ a tẹ be whọku emoha, u fo re eyewọ a ru ei owowa. A rẹ gba emọ na nyaotọ te epanọ a rẹ rọ kpọ ai eva ha, re a siọ evaifihọ emọ na ba ẹraha. (Ahwo Kọlọsi 3:21) Yọ ghele na esẹ gbe ini a rẹ lọhọ obọ vrẹta te epanọ emọ rai a gbẹ rọ ruẹ erere uvi uwuhrẹ ha ha. Obọ lọhọ otiọye na o rẹ sae wha okpẹtu tha. Itẹ 29:17 ọ ta nọ: “Whọku ọmọ ra, ọ rẹte kẹ owhẹ eriosehọ; o reti ru eva were owhẹ.” Ghele na, owọ 21 o ta nọ: ‘Ohwo nọ o tete odibo riẹ vrẹta no emaha ze, uwhremu na riẹ o ve ti zihe ruọ ọnọ ọ kare uyere.’ Dede nọ owọ onana o be t’ẹme kpahe odibo, u wo iruo re kẹ ọmoha kpobi evaọ uviuwou na.
18. Ọwhọkuo yọ imuẹro eme, kọ eme a rẹ whaha nọ esẹ gbe ini a tẹ be kẹ ọwhọkuo nọ ọ rọ owowa?
18 Evaọ uzẹme, emamọ ọwhọkuo yọ oka imuẹro uyoyou ọsẹ hayo oni na rọ kẹ ọmọ riẹ. (Ahwo Hibru 12:6, 11) Whọ tẹ rọ ọyewọ, whọ riẹ nọ o re bẹbẹ re a yọrọ ọwhọkuo nọ ọ rọ owowa, nọ u kiete. Fiki udhedhẹ, o rẹ sae jọ lọlọhọ re a kẹ ọmoha nọ ọ guzou uvẹ re o ru oware nọ u je rie. Ghele na, evaọ ukuhọ riẹ, ọyewọ nọ o lele edhere avivẹ ọnana ọ rẹ te rọ uviuwou nọ o va riẹ abọ no hwosa na.—Itẹ 29:15; Ahwo Galesha 6:9.
IRUO GBE AROZA
19, 20. Ẹvẹ esẹ gbe ini a re ro dhesẹ areghẹ evaọ eme arozaha kẹ emoha rai?
19 Evaọ oke anwae a re rẹro nọ emọ i re fiobọhọ evaọ uwou hayo evaọ udhu. Nẹnẹ na emoha buobu a wo oke nọ u kuoma kufiẹ nọ ohwo ọvo ọ be kpọ họ. Re a ruẹse vọ oke oyena, akpọ ekiọthuọ na o te ru eware buobu nọ a re ro serihọ. Fiba onana akpọ na o se ute ẹfuọ Ebaibol na gboja ha, koyehọ whọ rẹ sai rẹro okpẹtu.
20 Fikiere, ọyewọ nọ o wo areghẹ ọ rẹ yọrọ ẹgba nọ o re ro broziẹ kpahe arozaha. Rekọ jọ o thọrọ owhẹ ẹro ho inọ ọmoha na ọ be rro. Kukpe kukpe, o re rẹro nọ a re yeri kugbei wọhọ ọkpako. Fikiere, o rẹ jọ oware areghẹ kẹ ọyewọ re ọ dina kẹ umuvẹ evaọ ẹsalọ arozaha nọ ọmoha na ọ be kpako na—thakpinọ ẹsalọ eyena i bi dhesẹ ẹnyaharo kpohọ ẹkpako ẹzi. Ẹsejọ, ọmoha na ọ rẹ sai ru ẹsalọ ogheghẹ evaọ ikporakporo, usu, gbe eware efa. Nọ onana o tẹ via, a rẹ rọ onana tẹme kugbe ọmoha na re ọ riẹ salọ evaọ obaro.
21. Ẹvẹ areghẹ evaọ unuoke nọ a rẹ raha fihọ arozaha o jẹ thọ ọmoha?
21 Bro oke a re fihọ kẹ arozaha? Evaọ ekuotọ jọ a ru emoha na rọwo nọ oke oma-osasa rai u wo oba ha. Fikiere, ọmoha ọ rẹ sae ruẹrẹ oke riẹ họ re o no oke “arozaha” jọ ruọ ọfa. O rọ obọ ọsẹ gbe oni na re a wuhrẹ emọ na nọ a rẹ raha oke kẹ eware efa, eware wọhọ uviuwou na, uwuhrẹ omobọ ohwo, usu kugbe ahwo nọ e kpako eva ẹzi, iwuhrẹ Ileleikristi, gbe iruo uwou na. Onana u re ti ru nọ “awere eyero ọnana” o gbe ro duwu Ẹme Ọghẹnẹ no ai eva ha.—Luk 8:11-15.
22. Arozaha ọ rẹ jọ owowa kugbe eme evaọ uzuazọ ọmoha?
22 Solomọn Ovie na ọ ta nọ: “Mẹ riẹ nọ oware ofa nọ uwoma kẹ ae vi oghọghọ gbe evawerọ nọ a rọ uzuazọ na o rọhọ. O tẹ jẹ rọ okẹ Ọghẹnẹ kẹ ohwo kpobi nọ ọ rẹ re da, je wo evawere eva iruo riẹ.” (Okokahwohọ 3:12, 13) Ẹhẹ, oghọghọ yọ abọ uzuazọ nọ o kpomamu. Rekọ ere iruo egaga e rọ re. Emoha buobu nẹnẹ a bi wuhrẹ edẹro nọ i re no iruo egaga ze he hayo iroro adhẹẹ omobọ ohwo nọ i re no ovarodhe gbe ekuhọ ẹbẹbẹ hẹ. A kẹ ejọ uvẹ nọ a rẹ rọ riẹ iruo hayo iruo-abọ-ohwo jọ nọ a rẹ rọ thọ omarai evaọ uzuazọ obaro rai hi. Onana yọ use-abọ ologbo kẹ ọyewọ. Kọ who gbe ru re u muowhẹ ẹro sọ ọmọ ra o wo uvẹ itieye na? Otẹrọnọ whọ rẹ sae kparobọ evaọ ewuhrẹ ọmoha ra re o rri iruo egaga ghaghae jẹ tubẹ reawere rai, o rẹ te lẹliẹe wo eriwo omokpokpọ nọ o rẹ te wha erere ibẹdẹ sei.
NO ỌMOHA TE ỌKPAKO
23. Ẹvẹ esẹ gbe ini a rẹ rọ tudu họ emoha rai awọ?
23 Whọ tẹ maki wo ẹbẹbẹ kugbe ọmoha ra dede, ikereakere na e gbẹ rọ uzẹme: “Uyoyou u re re he.” (1 Ahwo Kọrint 13:8) Whọ siọ uyoyou nọ o rọ owhẹ eva ba edhesẹ hẹ. Nọ omobọra nọ, ‘Kọ me bi jiri ọmọ ọvuọvo evaọ obokparọ riẹ nọ o ro ku ebẹbẹ jọ họ hayo nọ o ro fi ọzadhe jọ kparobọ? Kọ mẹ be rehọ uvẹ dhesẹ uyoyou gbe ovuhumuo mẹ kẹ emọ mẹ, taure uvẹ oyena o tẹ te vrẹ omẹ?’ Dede nọ ẹwhọ ọ rẹ jariẹ ẹsejọ, nọ u te mu emoha ẹro nọ who you rai, u muẹro nọ a re ti dhesẹ uyoyou oyena re.
24. Uzi Ikereakere o vẹ o rọ uzẹme evaọ ẹyọrọ emọ, rekọ eme a re wo họ iroro?
24 Eva uzẹme, nọ emaha e be rro te ekpako na, a rẹ te jiroro egbẹgbẹdẹ jọ k’oma rai. Ẹsejọ iroro eyena e rẹ were ọsẹ gbe oni hi. Kọ otẹrọnọ ọmọ ọ jiroro nọ ọ gbẹ be gọ Jihova Ọghẹnẹ hẹ? Onana o rẹ sae via. Makọ emọ ẹzi Jihova jọ dede a se ohrẹ riẹ a tẹ ghẹmeeyo. (Emuhọ 6:2; Jud 6) Emọ e wọhọ kọmputa ha nọ a rẹ kpọ re i ruiruo oghẹrẹ nọ ma gwọlọ. A rọ emama nọ i wo iroro unevaze, a rọ enọ i ti guọvunu kẹ Jihova evaọ iroro nọ a jẹ. Ghele na, Itẹ 22:6 o rọ uzẹme wọhọ uzi nọ u kpomahọ oria kpobi: “Wuhrẹ ọmọ edhere nọ ọ rẹ nya, nọ ọ jẹ kpako no o gbẹ thọriẹ ẹro ho.”
25. Eme họ edhere nọ ọ mai woma kẹ esẹ gbe ini re a dhesẹ uyere kẹ Jihova rọkẹ uvẹ emọ eyọrọ?
25 Fikiere dhesẹ uyoyou buobu kẹ emọ ra. Dao ẹgba ra evaọ ẹnya lele izi Ebaibol na kpahe ẹyọrọ rai. Fi uvi oriruo hotọ ọrọ uruemu ohwo Ọghẹnẹ. Kọ enẹ whọ te rọ kẹ emọ ra uvẹ nọ o mai woma nọ a rẹ rọ rro te ekpako nọ i wo adhẹẹ, nọ e be dhozọ Ọghẹnẹ. Onana họ uvi edhere nọ esẹ gbe ini a re ro yere Jihova kẹ ọghọ emọ eyọrọ.
ẸVẸ IZI EBAIBOL ENANA I RE RO FIOBỌHỌ . . . KẸ ESẸ GBE INI YỌRỌ EMOHA RAI?
A gwọlọ ẹmeọta-kugbe.—Itẹ 15:22.
Ma re roro kpahe Ẹme Ọghẹnẹ ẹsikpobi.—Olezi 1:1, 2.
Ohwo areghẹ ọ rẹ gaviezọ kẹ ọwhọkuo.—Itẹ 15:5.
Te iruo te arozaha i wo oria rai.—Okokahwohọ 3:12, 13.
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 67]
Ru uvẹ ẹkeria nọ ọmoha ra ọ tẹ gwọlọ t’ẹme
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 69]
Uwuhrẹ Ebaibol oke kpobi o rọ ziezi kẹ uviuwou na
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 70]
Dhesẹ uyoyou gbe ovuhumuo kẹ emọ ra