Ẹkpare Kpehru Ẹme Nọ Ọghẹnẹ Ọ Kẹ Ẹgba Avọ Omarokpotọ

“Ma siọ eware idhere omovuọ ba no, ma gbe bi ru eware ẹghẹ hẹ, hayo kọ ẹme Ọghẹnẹ o kro evevere he.”—2 AHWO KỌRINT 4:2.

 1. (a) Eme o gwọlọ re a ruẹse ru iruo nọ o rọ Matiu 24:14 gbe 28:19, 20 na gba? (b) Ẹvẹ Ebaibol na o bu te evaọ evẹrẹ ahwo okenọ edẹ urere na i muhọ?

EVAỌ eruẹaruẹ ilogbo riẹ kpahe ọzino uvie riẹ gbe ekuhọ eyero-akpọ na, Jesu Kristi ọ tẹ ruẹaro nọ: “A rẹ te vuẹ ovuẹ usiuwoma uvie na kẹ akpọ kpobi, re o jọ isẹi kẹ erẹwho akpọ na kpobi; kẹsena urere u te zi te.” Ọ tẹ jẹ ta kẹ ilele riẹ nọ: “Wha wuhrẹ ahwo erẹwho kpobi, . . . wha wuhrẹ ai, re a ru eware kpobi nọ mẹ vuẹ owhai.” (Matiu 24:14; 28:19, 20) Orugba eruẹaruẹ Ebaibol enana u kugbe iruo buobu ọrọ ẹfa gbe ekporo Ebaibol na, evaọ ewuhrẹ ahwo oware nọ o ta, gbe obọ nọ a re fihọ kẹ ai re a fi eware nọ e riẹe eva h’iruo evaọ izuazọ rai. Ẹvẹ o rọ ọghọ te re a w’abọ evaọ iruo otiọye na! Evaọ 1914 yọ a kporo Ebaibol na hayo abọ riẹ jọ fihọ evẹrẹ 570 no. Rekọ no oke oyena ze, a kporo i rie fihọ evẹrẹ gbe ẹrọ-unu efa no, yọ evẹrẹ buobu a wo bu vi efafa ọvo.a

 2. Didi ẹjiroro sa-sa i kpomahọ iruo efefafa gbe enọ i bi kporo Ebaibol na no?

² O rọ use-abọ re ọfefafa ọ rehọ eme no ẹvẹrẹ jọ re o ru ai vẹ kẹ isase gbe eyo evaọ ẹvẹrẹ ọfa. Efefafa Ebaibol jọ a ru iruo rai no avọ ọjọriẹ na nnọ oware nọ a be fa na yọ Ẹme Ọghẹnẹ. Oware nọ o wọ amọfa họ omawere ọ omorro iruo na. Ẹsejọhọ a rri eme Ebaibol na wọhọ ukuoriọ ọghaghae egagọ nọ u te rai obọ. Rọ kẹ amọfa, egagọ họ okọ rai, yọ re a kporo obe nọ u wo odẹ rai wọhọ ọnọ ọ fa riẹ hayo ọnọ o kporo i rie yọ abọ okọ rai. Ẹsejọ ẹjiroro rai o ve kpomahọ oghẹrẹ efafa nọ a fa.

 3. Ẹvẹ Ogbẹgwae Efafa Ebaibol Akpọ Ọkpokpọ na a rri iruo rai?

³ Oware jọ nọ a re muẹrohọ họ eme enana nọ Ogbẹguae Efafa Ebaibol Akpọ Ọkpokpọ na a ta na: “Efafa Ikereakere Efuafo na yọ efafa ẹjiroro gbe eme Jihova Ọghẹnẹ fihọ ẹvẹrẹ ọfa . . . Oyena o rọ iroro omawere gaga. Efefafa obe onana, enọ e be dhozọ je you Ọghẹnẹ Ọnọ O Wo Eme Ikereakere Efuafo na, a rehọ e riẹ wọhọ owha-iruo obọdẹ re a fa ẹjiroro gbe ẹme Riẹ gbagba. A te je wo owha-iruo kẹ isisase ekiakiẹ nọ e rẹro so efafa Ẹme nọ Ọghẹnẹ Ọnọ Ọ Mai Kpehru na ọ kẹ ẹgba rọkẹ usiwo ebẹdẹ bẹdẹ rai. Fiki owha-iruo urirẹ otiọye na ogbẹguae omarọkẹ ọnana a tẹ rọ ikpe buobu rọ fa New World Translation of the Holy Scriptures na.” Ute ogbẹguae na họ re a ru efafa Ebaibol na nọ o rẹ jọ vevẹ avọ otoriẹ gbe onọ o rẹ nya kpekpekpe kugbe Hibru gbe Grik anwae na, re u fiobọhọ kẹ ẹroharo evaọ eriariẹ egbagba.

Eme Ọ Via no kẹ Odẹ Ọghẹnẹ?

 4. Ẹvẹ odẹ Ọghẹnẹ u wuzou te evaọ Ebaibol na?

⁴ Ẹjiroro ologbo jọ ọrọ Ebaibol na họ re u fiobọhọ kẹ ahwo nyaze te riẹ Ọghẹnẹ uzẹme na. (Ọnyano 20:2-7; 34:1-7; Aizaya 52:6) Jesu Kristi o wuhrẹ ilele riẹ re a lẹ re odẹ Ọsẹ riẹ “ojọ ọrẹri,” re a rri riei ghaghae, hayo re o jọ fuafo. (Matiu 6:9) Ọghẹnẹ o ru re a kere odẹ oma riẹ fihọ Ebaibol na bu vi asia 7,000. Ọ gwọlọ nọ ahwo a riẹ odẹ na gbe ekwakwa Ọnọ o wo rie.—Malakae 1:11.

 5. Ẹvẹ efefafa buobu a rọ odẹ ofuafo na ruiruo no?

⁵ Efefafa Ebaibol buobu a dhesẹ adhẹẹ kẹ odẹ Ọghẹnẹ na no a te je fiei họ iruo oke kpobi evaọ efafa rai. Efefafa jọ a salọ nọ a rẹ fodẹ Yahweh. Efa jọ a rehọ odẹ Ọghẹnẹ nọ ẹvẹrẹ rai ọ riẹ kpahe onọ a si no ekere Hibru na ze, ẹsejọ onọ ahwo a riẹ no anwẹdẹ nọ a be fodẹ. New World Translation of the Holy Scriptures na ọ fodẹ Jihova asia 7,210 evaọ eva riẹ.

 6. (a) Evaọ oke mai onana, eme efefafa a ru no kugbe eria nọ odẹ ofuafo na o rọ? (b) Ẹvẹ uruemu onana o kẹre te?

⁶ Evaọ oke mai nana, dede nọ efefafa Ebaibol a gbe bi kere edẹ emedhọ wọhọ Ebale gbe Molẹk fihọ efafa rai, ghele a gbe bi si odẹ oma Ọghẹnẹ no efafa Ẹme ọfuafo riẹ kiti kiti. (Ọnyano 3:15; Jerimaya 32:35) Evaọ eria wọhọ Matiu 6:9 gbe Jọn 17:6, 26, efafa ahwo Albania jọ ọ fa eme Griki na “odẹ ra” (koyehọ, odẹ Ọghẹnẹ) wọhọ “whẹ,” epaọ ẹsenọ eria eyena e fodẹ odẹ hẹ. Eva Olezi 83:18, The New English Bible gbe Today’s English Version a si odẹ oma Ọghẹnẹ no a te je si oria nọ o fodẹ nnọ Ọghẹnẹ o wo odẹ no. Dede nọ odẹ ofuafo na o roma via evaọ efafa anwae Ikereakere Hibru na evaọ evẹrẹ buobu, efefafa ekpokpọ a bi si ei no hayo a vẹ fodiẹe ọvo eva eme akotọ riẹ. Enẹ o via no kẹ erọ Oyibo, jegbe evẹrẹ buobu Europe, Africa, South America, India, gbe ikoliko-ame Pasifik.

 7. (a) Eme efefafa Ebaibol Africa jọ a ru no kpahe odẹ ofuafo na? (b) Ẹvẹ onana o rọ owhẹ oma?

⁷ Efefafa Ebaibol na kpohọ evẹrẹ Africa jọ a be j’owọ haro viere dede. Ukpenọ a tubẹ rehọ odova Ikereakere jọ wọhọ Ọghẹnẹ, hayo Olori ọvo fihọ oria odẹ ofuafo na, a bi fi edẹ nọ a jọ egagọ obọ rai rọwo fihọ eria na. Evaọ The New Testament and Psalms in Zulu (ọrọ 1986), odova na Ọghẹnẹ (uNkulunkulu) a jẹ rehọ iẹe ruiruo kugbe odẹ ọfa jọ (uMvelinqangi) onọ ahwo Zulu a riẹ nọ o be t’ẹme kpahe ‘esemọ ilogbo anwae jọ nọ a be rọ ẹkwoma esemọ ahwo gọ.’ Uzoẹme jọ nọ o roma via evaọ emagazini ọ The Bible Translator, ọrọ October 1992, o niyẹrẹ nnọ evaọ ẹruẹrẹ Ebaibol Chichewa onọ a re ti se Buku Loyera, efefafa a je kere Chauta wọhọ odẹ oma nọ o te rehọ oria Jihova. Wọhọ epanọ uzoẹme na o ta, Chauta họ “Ọghẹnẹ nọ a riẹ gbe ọnọ a be hẹ gọ anwẹdẹ.” Ghele na, ahwo nana buobu a be gọ oware nọ a rọwo wọhọ izi ahwo nọ i whu no. Kọ uzẹme o rọ inọ otẹrọnọ ahwo a rẹ lẹ se “Ọnọ Ọmai Kpehru,” koyehọ odẹ nọ a se “Ọnọ Ọmai Kpehru” yena kpobi yọ o rọ ẹrẹrẹ kugbe Jihova, makọ oware nọ egagọ rai u bi ru kẹhẹ? Vievie! (Aizaya 42:8; 1 Ahwo Kọrint 10:20) Re a rehọ oware jọ nọ o rẹ lẹliẹ ahwo roro nọ orọwọ anwae rai u kiehọ ro nwene odẹ oma Ọghẹnẹ u re fiobọhọ kẹ ai si kẹle Ọghẹnẹ uzẹme na ha.

 8. Ẹvẹ ẹjiroro Ọghẹnẹ re a ru odẹ riẹ via o gbẹ te rọ raha ha?

⁸ Enana kpobi i ri nwene hayo whaha ẹjiroro Jihova ha re o ru odẹ riẹ via. Evaọ evẹrẹ Europe, Africa, ofẹ America, Ovatha-Ọre, gbe ikoliko abade, Ebaibol buobu e gbẹ riẹ nọ a be vaha nọ i wo odẹ ofuafo na. Isẹri Jihova nọ i bu te 5,400,000 e rọ erẹwho gbe ekuotọ 233 nọ oma rai kpobi a be raha bu vi euwa ima-odu kukpe kukpe be rọ ta kẹ amọfa kpahe odẹ gbe ẹjiroro Ọghẹnẹ uzẹme na. A bi kporo jẹ vaha Ebaibol—enọ i wo odẹ Ọghẹnẹ na—evaọ evẹrẹ nọ ahwo akpọ nọ i bu te 3,600,000,000 a be ta, kugbe evẹrẹ Oyibo, China, Russia, Spen, Portuguese, French, gbe Dutch. A bi je kporo ebe nọ a re ro wuhrẹ Ebaibol evaọ evẹrẹ nọ ahwo buobu evaọ akpọ na a riẹ. Kẹle na Ọghẹnẹ omariẹ ọ te jowọ evaọ edhere orugba eme nọ ọ ta nnọ erẹwho na ‘a vẹ te riẹ nnọ mẹ họ Jihova.’—Izikiẹl 38:23.

Okenọ Orọwọ Omobọ Ohwo U te Kpomahọ Efafa Na

 9. Ẹvẹ Ebaibol na o ro dhesẹ owha-iruo ọgaga nọ o rọ uzou enọ e be rọ Ẹme Ọghẹnẹ ruiruo?

⁹ Owha-iruo ulogbo o rọ uzou ahwo nọ e be fa Ẹme Ọghẹnẹ gbe enọ i bi wuhrẹ iẹe. Pọl ukọ na ọ ta kpahe odibọgba riẹ gbe orọ egbẹnya riẹ inọ: “Ma siọ eware idhere omovuọ ba no, ma gbe bi ru eware ẹghẹ hẹ, hayo kọ ẹme Ọghẹnẹ o kro evevere he, rekọ fiki odhesẹvia uzẹme na ma re ro dhesẹ oma mai kẹ iroro ohwo kpobi eva aro Ọghẹnẹ.” (2 Ahwo Kọrint 4:2) Re a kru oware evevere u dhesẹ nọ re a gbe oware ku ẹkwoma efiba eware efa hayo onọ u fo ho. Pọl ukọ na ọ hẹriẹ oma no ithuru-igodẹ nọ e kare ẹrọwọ evaọ Izrẹl evaọ edẹ Jerimaya enọ Jihova ọ whọku keme a jẹ ta usiuwoma ẹjiroro obọ rai ọvo viukpọ onọ Ọghẹnẹ ọ ta. (Jerimaya 23:16, 22) Rekọ eme ọ via no evaọ oke mai nana?

10. (a) Ẹvẹ ẹjiroro viukpọ omarokpotọ kẹ Ọghẹnẹ u ro kpomahọ efefafa jọ no evaọ oke mai nana? (b) Didi ọkwa a be rọ ẹthọthọ wọ oma rai fihọ?

¹⁰ Evaọ etoke Ẹmo Akpọ II, ogbẹguae iwuhrẹ egagọ gbe irikogho i te siuzou koko kugbe egọmeti Nazi evaọ Germany re a kporo ẹrẹriẹ “Ọvọ Ọkpokpọ” re a si eria nọ e fodẹ ahwo Ju kpobi no gbe eme nọ e t’ẹme kpahe Jesu Kristi wọhọ nnọ o no orẹwho Ju ze. Kẹle na, efefafa nọ i kporo The New Testament and Psalms: An Inclusive Version a tẹ fa orai kpohọ ofẹ ọfa, a tẹ daoma si eme kpobi nọ e fodẹ nọ ahwo Ju họ enọ e wha uwhu Kristi ze no. Efefafa eyena a te je roro nọ eva e te mae were eyae nọ i bi se ebe rai otẹrọnọ a fodẹ Ọghẹnẹ, orọnikọ wọhọ Ọsẹ hẹ, rekọ wọhọ Ọsẹ-Oni, jegbe nnọ a re se Jesu wọhọ Ọmọzae Ọghẹnẹ hẹ, rekọ Ọmọ Ọghẹnẹ. (Matiu 11:27) Okenọ a jẹ fae, a te si uzi omarokpotọ eyae kẹ ezae rai gbe omarokpotọ emọ kẹ esẹ gbe ini rai no. (Ahwo Kọlọsi 3:18, 20) Enọ i kporo efafa onana a wo ọtamuo Pọl ukọ na ha re a siọ ‘ẹme Ọghẹnẹ ba ekru evevere.’ Iruo ọfefafa o thọrọ e rai ẹro no, a tẹ be rehọ ọkwa ọnọ o wo eme riẹ, bi kporo ebe nọ e be raha ewoma Ebaibol na rọ wha ẹjiroro rai haro.

11. Ẹvẹ iwuhrẹ Kristẹndọm i ro kpeke kugbe oware nọ Ebaibol na ọ ta kpahe ẹwẹ gbe uwhu?

¹¹ Ichọche Kristẹndọm a re wuhrẹ nọ ẹwẹ ohwo yọ ẹzi, inọ u re no ugboma na evaọ oke uwhu, jegbe nọ o re whuẹ hẹ. Wo ohẹriẹ, efafa Ebaibol anwae evaọ evẹrẹ buobu e ta vevẹ nnọ ahwo-akpọ yọ ewẹ, inọ erao yọ ewẹ, jegbe nọ ẹwẹ na o re whuẹ. (Emuhọ 12:5; 36:6; Ikelakele 31:28; Jemis 5:20) Oyena o wha omovuọ họ isu-egagọ na oma no.

12. Evaọ edhere vẹ efafa ọgbọna jọ i ro ruru izẹme ilogbo Ebaibol jọ?

¹² Whaọ efafa ekpokpọ jọ i bi ruru izẹme enana. Evaọ oghẹrẹvẹ? A be whaha ẹfa ubiẹme Hibru na neʹphesh (ẹwẹ) evaọ eria jọ. Eva Emuhọ 2:7, a rẹ sae ta nọ ọzae ọsosuọ na “o te muhọ ẹrria” (viukpọ “o te zihe ruọ ẹwẹ nọ ọ rọ uzuazọ”). Hayo a rẹ sae fodẹ “omama” viukpọ “ẹwẹ” kpahe uzuazọ arao. (Emuhọ 1:21) Evaọ eria wọhọ Izikiẹl 18:4, 20, a rẹ fodẹ “ohwo na” hayo “uzedhe ohwo na” (ukpenọ a rẹ fodẹ “ẹwẹ na”) wọhọ onọ u re whuẹ. Ẹsejọhọ efafa itieye na e be were ọfefafa na. Rekọ didi obufihọ a be rọ kẹ ahwo nọ e be ghinẹ gwọlọ uzẹme na enọ iwuhrẹ Kristẹndọm nọ i no Ikereakere ze he e reria obọ no?b

13. Idhere vẹ efafa Ebaibol jọ i bi ro ruru ẹjiroro Ọghẹnẹ kpahe otọakpọ na?

¹³ Evaọ omodawọ re a thọ orọwọ rai uke inọ ahwo owoma kpobi a ti kpohọ odhiwu, efefafa—hayo otu iwuhrẹ egagọ enọ e be kiẹ iruo rai riwi—a tẹ daoma re a ruru oware nọ Ebaibol na ọ ta kpahe ẹjiroro Ọghẹnẹ kẹ otọakpọ na. Eva Olezi 37:11, efafa buobu i se nọ ahwo omurokpotọ a te rọ “otọ na” reuku. “Otọ” yọ otofa ubiẹme ọ (ʼeʹrets) onọ a ro ruiruo evaọ ekere Hibru na. Rekọ, Today’s English Version (onọ a bi rri rọ fa fihọ evẹrẹ efa buobu na) o nyaharo viere. Dede nọ efafa ọnana ọ fa ubiẹme Griki na ge wọhọ “otọakpọ” asia 17 evaọ Usiuwoma Matiu, eva Matiu 5:5 ọ rehọ “oware nọ Ọghẹnẹ ọ yaa” fihọ oria “otọakpọ.” Ahwo ichọche a te rri ẹme na fihọ odhiwu. A vuẹ rai gbagba ha inọ evaọ Ovuẹ obọ Ugbehru na, Jesu Kristi ọ ta nọ ahwo ẹwo, omarokpotọ, gbe iwowolẹ a te “rọ otọakpọ na reuku.”

14. Didi iroro iwhayo e roma via no evaọ efafa Ebaibol jọ?

¹⁴ A rẹriẹ efafa Ikereakere na jọ re a ruẹsi fiobọhọ kẹ etausiuwoma re a wo emamọ osa. O rọ uzẹme inọ Ebaibol na o ta nọ: “Oruiruo o te kẹ osaohwa riẹ.” (1 Timoti 5:18) Rekọ eva 1 Timoti 5:17, oria nọ o ta nọ ekpako nọ e be riẹ su “a kẹ ae adhẹ akuava,” ọghọ nọ ahwo jọ a roro nọ u fo ẹfodẹ ọvo họ ọrọ ugho. (Wawo 1 Pita 5:2.) Fikiere, The New English Bible o te se nọ “a rọ ugho akuava” kẹ ekpako enana, yọ Contemporary English Version o ta nọ “a fo kẹ osa akuava.”

Rọ Omarokpotọ Kru Ẹme Ọghẹnẹ

15. Ẹvẹ ma sae rọ riẹ efafa Ebaibol nọ ma re ro ruiruo?

¹⁵ Kọ eme eware nana kpobi i dhesẹ kẹ omomọvo nọ o bi se Ebaibol na gbe enọ e be rọ Ebaibol na wuhrẹ amọfa? Evaọ evẹrẹ buobu nọ a be ta, efafa Ebaibol buobu e riẹ nọ a re se. Dhesẹ orimuo evaọ ẹsalọ Ebaibol nọ who re se. (Itẹ 19:8) Otẹrọnọ efafa jọ e ta uzẹme kpahe evuhu Ọghẹnẹ omariẹ hẹ—bi si odẹ riẹ no Ẹme ọfuafo riẹ fiki ẹjiroro jọ kpobi—kọ o sae jọ nọ efefafa na i duobọ te eria efa Ebaibol na no re? Who te wo avro kpahe ẹgbagba efafa jọ, daoma re whọ rehọ iẹe wawo efafa anwae jọ. Whọ tẹ rọ ọnọ o bi wuhrẹ Ẹme Ọghẹnẹ, efafa nọ e rọwo kugbe Hibru gbe Griki anwae na họ onọ o mai fo kẹ owhẹ.

16. Ẹvẹ ma re ro dhesẹ omarokpotọ mai evaọ efihiruo Ẹme nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ ẹgba?

¹⁶ Mai kpobi ma rẹ roma kpotọ kẹ Ẹme Ọghẹnẹ. Ma re ru erei ẹkwoma ọdawẹ nọ ma re wo kẹ oware nọ o rọ eva riẹ, o tẹ lọhọ, ma rẹ raha oke jọ kẹdẹ kẹdẹ ro se Ebaibol na. (Olezi 1:1-3) Ma re ru erei ẹkwoma efihiruo oware nọ o ta evaọ izuazọ mai, wuhrẹ epanọ ma re ro fi izi gbe iriruo riẹ họ iruo evaọ iroro nọ ma be jẹ. (Ahwo Rom 12:2; Ahwo Hibru 5:14) Ma re dhesẹ nọ ma be roma kpotọ wha Ẹme Ọghẹnẹ haro ẹkwoma ọwhọ nọ ma rẹ rọ ta usiuwoma kẹ amọfa. Ma re je ru ei wọhọ iwuhrẹ ẹkwoma oma nọ ma re ro totọ fi Ebaibol na họ iruo, orọnikọ ma rẹ thahe iẹe hayo fotọ riẹ re o rọwo kugbe iroro mai hi. (2 Timoti 2:15) Oware nọ Ọghẹnẹ ọ ruẹaro riẹ u ti rugba hrọ. Ọ rẹ roma totọ ru Ẹme riẹ gba. Joma roma kpotọ kpare ẹme riẹ kpehru.

[Footnotes]

Kọ Whọ Kareghẹhọ?

◻ Didi iroro i kpomahọ iruo efefafa Ebaibol no evaọ oke mai nana?

◻ Fikieme iruo ethọthọ efafa oke mai nana i gbe ti ro nwene ẹjiroro Ọghẹnẹ kpahe odẹ riẹ hẹ?

◻ Ẹvẹ efafa jọ i bi ro ruru izẹme Ebaibol na kpahe ẹwẹ, uwhu, gbe otọakpọ na?

◻ Idhere vẹ ma re ro dhesẹ nọ ma be rọ omarokpotọ kru Ẹme Ọghẹnẹ kpehru?

[Picture on page 26]

Efafa Ebaibol vẹ who re ro ruiruo?