Ẹme Jihova Ọ Rrọ Uzuazọ

Oruvẹ no Obe Aizaya Ze—II

AIZAYA o bi ru iruo riẹ avọ ẹrọwọ wọhọ ọruẹaro. Eme ọ ẹdhoguo nọ ọ ta kpahe uvie erua-ikpe Izrẹl na i rugba no. Obọnana o wo ẹme ọfa kpahe oware nọ o be te via kẹ Jerusalẹm evaọ obaro.

A rẹte raha okpẹwho Jerusalẹm, je mu ahwo riẹ kpohọ igbo. Rekọ araha riẹ ọ rẹ te jọ ribri hi. Nọ omoke jọ o tẹ vrẹ no, a vẹ te wariẹ mu egagọ uzẹme họ evaọ otọ na. Onana họ ugogo ovuẹ nọ o rrọ Aizaya 36:1–66:24.a Ma sai wo erere no eme nọ e rrọ awọ nana ze keme eruẹaruẹ buobu nọ e rrọ abọ nana i bi rugba evaọ edẹ mai na hayo i ti rugba evaọ obaro kẹle na. Eruẹaruẹ jọ nọ isiuru nọ a ruẹ kpahe Mesaya na e tẹ jẹ rrọ abọ nana ọrọ obe Aizaya na.

“RI, EDẸ E BE THA”

(Aizaya 36:1–39:8)

Evaọ ukpe avọ 14 ọrọ esuo Hẹzikaya Ovie na (732 B.C.E.), ahwo Asiria a vẹruọ Juda. Rekọ Jihova ọ yeyaa nọ ọ rẹ te thọ Jerusalẹm. Iguegue ẹmo na i kuhọ nọ ẹnjẹle Jihova ọvo o kpe isoja 185,000 erọ Asiria.

Hẹzikaya o kie ẹyao. Jihova o yo elẹ riẹ je siwi ei, o te fi ikpe 15 ba uzuazọ riẹ. Okenọ ovie obọ Babilọn o vi ikọ riẹ nyai yere iei, Hẹzikaya gheghẹ o te dhesẹ efe riẹ kpobi kẹ ai. Aizaya o whowho ovuẹ Jihova kẹ Hẹzikaya, ta nọ: “Ri, edẹ e be tha, nọ eware kpobi nọ e rọ uwou ra, gbe enọ ọsẹ ra okoko kpahe kpobi ri te nẹnẹ na, a rẹ te wha ai kpobi kpohọ obọ Babilọn.” (Aizaya 39:5, 6) Ikpe 100 gbe omoware jọ o vrẹ no, eruẹaruẹ na i te rugba.

Enọ Ikereakere nọ A Kẹ Iyo Rai:

38:8—Eme họ ithihi nọ uwoho ọre o jọ zihe kpemu na? Ahwo Ijipti gbe ahwo Babilọn anwae a wo oware jọ nọ a jẹ hae rọ rehọ uwoho ọre rri oke, o sae jọ nọ Ehaz ọsẹ Hẹzikaya o wo otiọ oware nana. Hayo o sae jọ nọ oria nọ a rẹ gadiẹ o jọ uwou ovie na. A te ru oware jọ họ akotọ riẹ nọ ọre o re lo mu, uwoho riẹ u ve kie fihọ oria nọ a jẹ sae rehọ iẹe rri oke.

Eware nọ Ma Jariẹ Wuhrẹ:

36:2, 3. Dede nọ a si Shẹbna no ọkwa riẹ wọhọ osu uwou, a kẹ riẹ uvẹ re ọ gbẹ jọ okere kẹ ọnọ ọ rehọ ẹta riẹ wọhọ osu ọrọ iruẹru uwou ovie na. (Aizaya 22:15, 19) Otẹrọnọ a mi omai uvẹ iruo jọ nọ ma wo evaọ ukoko Jihova fiki oware jọ, kọ u gbe fo re ma gbẹ gọ Ọghẹnẹ ghele, ru utho kpobi nọ uvẹ riẹ u rovie fihọ kẹ omai?

37:1, 14, 15; 38:1, 2. Evaọ oke uye, u re woma re ma lẹ se Jihova je fi eva kpobi họ ie.

37:15-20; 38:2, 3. Okenọ Jerusalẹm ọ jọ otọ iguegue Ovie Asiria, oware nọ o mae jọ Hẹzikaya oja họ ekela nọ ekie Jerusalẹm o te wha se odẹ Jihova. Nọ Hẹzikaya o yo nọ ẹyao riẹ o ti kpei, oware nọ o jariẹ oja u vi isiuru omobọriẹ. Oware nọ o mae kẹe uye kpaobọ kpobi evaọ iroro họ, awaọruọ oware nọ o te via kẹ orua uvie Devidi na otẹrọnọ o yẹ ọmọ re o te whu hu. Ofariẹ, ọ jẹ ruawa kpahe ohwo nọ o ti su ahwo na nyai lele ahwo Asiria fi ẹmo. Wọhọ Hẹzikaya, ma re rri erufuọ odẹ Jihova gbe erugba ẹjiroro riẹ ghare vi esiwo nọ ma ti wo.

38:9-20. Ole Hẹzikaya nana u wuhrẹ omai nọ uvumọ oware evaọ uzuazọ u wuzou vi ujiro nọ ma rẹ rọ kẹ Jihova ha.

“A TE WARIẸE BỌ”

(Aizaya 40:1–59:21)

Nọ ọ nwane ruaro kpahe ẹraha Jerusalẹm gbe ahwo riẹ nọ a re ti mu kpohọ igbo evaọ obọ Babilọn no, Aizaya ọ tẹ ruaro kpahe ọwariẹbọ riẹ. (Aizaya 40:1, 2) Ọ ta evaọ Aizaya 44:28 inọ: “A te wariẹe [Jerusalẹm] bọ.” A te wọ emedhọ Babilọn no oria rai wọhọ “ewha.” (Aizaya 46:1) A rẹ te raha Babilọn. Enana kpobi i rugba nọ ikpe-udhusoi akuava e vrẹ no.

Jihova o ti ru idibo riẹ wọhọ “elo rọkẹ erẹwho na.” (Aizaya 49:6) “Ihru” Babilọn, koyehọ isu riẹ, “e rẹ te rayẹ wọhọ iwiri,” yọ ahwo riẹ a “ti whu wọhọ etọle”; rekọ ‘ọmọtẹ Zayọn nọ ọ rrọ igbo ọ rẹ te ra ifi no ohọe riẹ.’ (Aizaya 51:6; 52:2) Jihova ọ ta kẹ enọ i bru rie ze jẹ gaviezọ kẹe inọ: “Me veti lele owhai re ọvọ ebẹdẹ bẹdẹ me veti you owhai uvi eyowo wọhọ epanọ me you Devidi.” (Aizaya 55:3) Itee ikiẹrẹe Ọghẹnẹ nọ a rẹ nya lele o rẹ whae ze nọ ohwo o re ro wo “evawere evaọ ỌNOWO na.” (Aizaya 58:14) Evaọ abọdekọ riẹ, iruthọ ahwo na ‘o wha ẹhẹriẹ fihọ udevie rai avọ Ọghẹnẹ rai.’—Aizaya 59:2.

Enọ Ikereakere nọ A Kẹ Iyo Rai:

40:27, 28—Fikieme Izrẹl ọ rọ ta nọ: “ỌNOWO na ọ riẹ kpahe uzuazọ mẹ hẹ, jegbe Ọghẹnẹ mẹ o riwi onọ u te omẹ vo”? O sae jọnọ ahwo Ju jọ evaọ Babilọn a je roro nọ Jihova ọ be ruẹ okienyẹ nọ a jẹ ruẹ uye riẹ na ha. A kareghẹhọ ai inọ Ọnọ ọ ma otọakpọ nọ oma o rẹ rrọ họ na ọ be ruẹ oware nọ o be via evaọ Babilọn.

43:18-21—Fikieme a rọ ta kẹ enọ i bi zihe no igbo ze inọ ‘a kareghẹhọ eware anwae he’? Orọnikọ onana u dhesẹ nọ oghẹrẹ nọ Jihova o ro siwi ahwo orẹwho rai evaọ oke nọ u kpemu o rẹ thọrọ ae ẹro ho. Ukpoye, Jihova ọ gwọlọ mi ai nọ a rehọ ujiro kẹe fiki “oware okpokpọ” jọ nọ ae omarai a te ruẹ, wọhọ onya rai kpohọ Jerusalẹm omakọkọ, ẹsejọhọ evaọ edhere udhude nọ a te nya ovavo. “Otu obuobu” nọ o no ‘uye ulogbo’ na ze a re ti wo ẹjiroro ọkpokpọ re nọ a te rọ kẹ Jihova orro.—Eviavia 7:9, 14.

49:6—Ẹvẹ Mesaya na ọ rọ rrọ “elo rọkẹ erẹwho na,” dede nọ ẹkwotọ Izrẹl ọvo o jo ru iruo odibọgba riẹ? Onana o rrọ ere fiki oware nọ o via nọ Jesu o whu no. Ebaibol na i dhesẹ nọ eme nọ e rrọ Aizaya 49:6 na i kie kpahọ ilele riẹ re. (Iruẹru 13:46, 47) Nẹnẹ, Ileleikristi nọ a wholo nọ otu obuobu na a be tha uke na a rrọ “elo rọkẹ erẹwho na,” bi ru ahwo ruẹ elo Ẹme Ọghẹnẹ evaọ eria kpobi ri te “eka akpọ na.”—Matiu 24:14; 28:19, 20.

53:10—Ẹvẹ o rọ rrọ nọ o ruọ Jihova inọ a horie Ọmọ riẹ oma? O ginẹ da Jihova, Ọghẹnẹ nọ ọ vọ avọ ohrọ-oriọ gbe ororokẹ na, nọ ọ ruẹ Ọmọ oyoyou riẹ na nọ ọ jẹ ruẹ uye. O make rọ ere na, o ruọ Jihova hayo kẹe evawere nọ ọ ruẹ ẹmeoyo nọ o nevaze nọ Jesu o dhesẹ via gbe oware nọ onana u rugba.—Itẹ 27:11; Aizaya 63:9.

53:11—Eme họ eriariẹ nọ Mesaya na ọ te rehọ fiki riẹ ru ‘ibuobu kiẹrẹe’ na? Onana họ eriariẹ nọ Jesu o wo ẹkwoma obọ otọakpọ obonẹ nọ ọ ze, jọ wọhọ ohwo-akpọ, jẹ ruẹ uye ekueku tube whu dede. (Ahwo Hibru 4:15) Ọ tẹ rọ ere rehọ idhe ẹtanigbo kẹ, onọ o gwọlọ re a ro fi obọ họ kẹ Ileleikristi nọ a wholo na gbe otu obuobu na re a wo emamọ edikihẹ evaọ aro Ọghẹnẹ—Ahwo Rom 5:19; Jemis 2:23, 25.

56:6—Amono họ “erara” na, kọ idhere vẹ a bi ro “koko ọvọ [Jihova] na”? “Erara” na họ “igodẹ efa” erọ Jesu. (Jọn 10:16) Edhere nọ a bi ro koko ọvọ ọkpokpọ na họ, a bi koko izi ọvọ yena, nya lele eruẹrẹfihotọ nọ a rọ ẹkwoma riẹ ru, be re emu abọ-ẹzi ọvona nọ Ileleikristi nọ a wholo a be re, je bi ku oma gbe ai evaọ iruo usiuwoma ota gbe ilele-iruo na.

Eware nọ Ma Jariẹ Wuhrẹ:

40:10-14, 26, 28. Jihova o wo ẹgba jẹ rrọ wowolẹ, o wo ogaga gbe areghẹ kpobi, o te je wo eriariẹ nọ e basa ha nọ ma sae kiẹ lafi hi.

40:17, 23; 41:29; 44:9; 59:4. Ẹro nọ a rẹ rọ so isu akpọ gbe edhọ rai ifofe, e rẹ kẹ erere ọvuọvo ho.

42:18, 19; 43:8. Re ma gbabọkẹ ohrẹ Ẹme Ọghẹnẹ jẹ tehe ezọ di kẹ ọkpọvio nọ ọ be kẹ omai ẹkwoma ‘ọrigbo nọ o wo ẹrọwọ avọ areghẹ na’ yọ u dhesẹ nọ ma tuaro no je diezọ evaọ abọ-ẹzi.—Matiu 24:45.

43:25. Jihova ọ rẹ rehọ fiki odẹ riẹ voro imuomu no. Erufuọ odẹ Jihova họ oware nọ o karo kẹ ufuoma mai rono igbo uzioraha avọ uwhu.

44:8. Jihova nọ a rẹ rọ ẹro so wọhọ utho nọ u re nuhu hu ọ rrọ omai emu. Ozọ u re mu omai vievie he re ma se isẹi kẹe inọ ọye họ Ọghẹnẹ!—2 Samuẹle 22:31, 32.

44:18-20. Ẹdhọgọ yọ oka nọ o dhesẹ nọ udu ohwo u gbeku. Oware ovo o rẹ rehọ oria Jihova evaọ udu mai vievie he.

46:10, 11. Ẹgba nọ o re ro ru ‘ẹjiroro riẹ gba,’ yọ imuẹro egaga nọ u gine dhesẹ nọ Jihova ọvo họ Ọghẹnẹ uzẹme na.

48:17, 18; 57:19-21. Otẹrọnọ ma re fievahọ Jihova kẹ esiwo, si kẹle iẹe, jẹ gaviezọ kẹ ijaje riẹ, udhedhẹ mai u re ti dhe ebuebu wọhọ ame ethẹ nọ o bi su gbe iruo ẹrẹreokie mai wọhọ ẹkporo abade. Ahwo nọ a be gaviezọ kẹ Ẹme Ọghẹnẹ hẹ a wọhọ “abade nọ o bi fi ẹkporo.” A wo ufuoma ha.

52:5, 6. Ahwo Babilọn a roro nọ Ọghẹnẹ uzẹme na o wo ẹgba ha. A vuhu rie mu hu inọ fiki epanọ eva e dha Jihova kẹ ahwo riẹ jabọ nọ Izrẹl a ro kpohọ igbo. Nọ uye u te te amọfa, ma rẹ rọ okpakpa rọ ta ha inọ oware utiona hayo utioye o wha riẹ ze.

52:7-9; 55:12, 13. O tẹ kao, ma wo ẹjiroro esa nọ ma re ro wo obọ evaọ iruo usiuwoma ota gbe ilele-iruo na. Awọ mai o woma eva aro ahwo nọ a wo omurokpotọ nọ ohọo abọ-ẹzi u bi kpe. Ma wo usu okpekpe kugbe Jihova wọhọ ẹsenọ mai avọ Jihova a “rẹriẹ aro ku aro.” Ma tẹ jẹ be reawere efe abọ-ẹzi.

52:11, 12. Re ma sai te wọhọ ahwo nọ a rẹ wọ “ekuakua ỌNOWO na,” koyehọ eruẹrẹfihotọ riẹ kẹ egagọ efuafo, ma rẹ jọ fuafo evaọ abọ-ẹzi gbe uruemu hrọ.

58:1-14. Egagọ gbe ẹrẹreokie eviẹhọ nọ a re dhesẹ yọ ufofe. Eg’Ọghẹnẹ uzẹme a re dhesẹ uvi omarọkẹ Ọghẹnẹ gbe uyoyou inievo.—Jọn 13:35; 2 Pita 3:11.

59:15b-19. Jihova o bi muẹrohọ iruẹru ahwo-akpọ yọ o ti dhomahọ ai nọ oke riẹ u te te.

Ọ “RẸ TE JỌ ETUVIE ERU”

(Aizaya 60:1–66:24)

Be ta kpahe ọwariẹ-tohọ egagọ uzẹme evaọ oke emọ Izrẹl gbe evaọ edẹ mai na, Aizaya 60:1 o ta nọ: “Kparoma, re wha lo; keme elo rai ọ via no, oruaro ỌNOWO na o via evaọ oma rai no.” Zayọn ọ “rẹ te jọ etuvie eru evaọ obọ ỌNOWO na.”—Aizaya 62:3.

Aizaya ọ lẹ se Jihova fiki ahwo riẹ nọ i ti kurẹriẹ evaọ okenọ a te jọ igbo obọ Babilọn. (Aizaya 63:15–64:12) Nọ ọruẹaro na o dhesẹ ohẹriẹ nọ o rrọ idibo uzẹme avọ erọ erue no, o te whowho epanọ Jihova ọ te rọ ghale ahwo nọ a be gọe.—Aizaya 65:1-66:24.

Enọ Ikereakere nọ A Kẹ Iyo Rai:

61:8, 9—Eme họ ‘ọvọ ebẹdẹ bẹdẹ na,’ kọ amono họ “emọ-emọ” na? Onana họ ọvọ ọkpokpọ na nọ Jihova ọ re kugbe Ileleikristi nọ a wholo na. “Emọ-emọ” na họ “igodẹ efa” na—ima ahwo nọ a jẹ owọ lele ovuẹ nọ a bi whowho.—Jọn 10:16.

63:5—Ẹvẹ ofu Ọghẹnẹ ọ rẹ rọ dae ji? Ofu Ọghẹnẹ yọ ofu okiẹrẹe nọ ọ rẹ sae kpọ. Ofu riẹ ọ rẹ dae ji, ru ei dadamu kẹ ẹdhoguo obrukpe nọ o fo irumuemu.

Eware nọ Ma Jariẹ Wuhrẹ:

64:6. Ahwo-akpọ sebaẹgba a rẹ sai siwi oma rai hi. Iruo ikiẹrẹe rai i te oware ovo ho, e wọhọ iwu igbegbe gheghe, e rẹ sai voro izieraha rai no ho.—Ahwo Rom 3:23, 24.

65:13, 14. Jihova ọ rẹ ghale idibo riẹ nọ i wo ẹrọwọ, be rehọ emu abọ-ezi kẹ ai re evavọ.

66:3-5. Jihova o mukpahe uruemu ọviẹwẹ.

‘Wha Ghọghọ’

Eruẹaruẹ kpahe ẹwariẹ-romuo egagọ uzẹme na o kẹ ahwo Ju enọ i wo ẹrọwọ nọ e jọ igbo evaọ Babilọn omosasọ gaga. Jihova ọ ta nọ: “Eva e were owhẹ re whọ ghọghọ bẹdẹ evaọ oyena nọ omẹ ma na; keme ri, mẹ ma Jerusalem re ọ jọ ẹwho oghọghọ, re ahwo riẹ aghọghọ.”—Aizaya 65:18.

Ma be rria etoke nọ ebi o je ruru akpọ na gbe oke nọ erẹwho na a jẹ rrọ ebi-ọlala. (Aizaya 60:2) “Oke ẹbẹbẹ” ma be rria na. (2 Timoti 3:1) Fikiere, ovuẹ Jihova orọ esiwo nọ a kere fihọ obe Aizaya na o rrọ oware obọdẹ uduotahawọ kẹ omai.—Ahwo Hibru 4:12.

[Oruvẹ-obotọ]