Udhedhẹ O Te Jọ Odu Ikpe—Gbe Ribri
“Re Ọghẹnẹ ọ te jọ eva eware kpobi rọ kẹ kohwo kohwo.”—1 KỌR. 15:28.
KỌ WHỌ SAE K’IYO ENỌ NANA VEVẸ?
Eme orugba ikere nana o te wha se owhẹ?
1. Eware iwoma vẹ “otu obuobu” a bi rẹro rai?
DAI roro kpahe emamọ eware nọ egọmeti nọ o wo ogaga ulogbo, nọ osu riẹ ọ rrọ wowou ọ rẹ sai ru kẹ ahwo nọ a rrọ otọ esuo riẹ odu ikpe. “Otu obuobu” nọ a re kele mu hu nọ e te zọ evaọ etoke ‘uye ulogbo’ na a bi rẹro eware ezi buobu evaọ otọ egọmeti nọ o ti si eyoma kpobi no.—Evia. 7:9, 14.
2. Eme ahwo-akpọ a rọ ẹro ruẹ no anwọ ikpe idu ezeza nọ i kpemu na?
2 Anwọ ikpe idu ezeza (6,000) nọ i kpemu na, esuo ohwo-akpọ ọ wha okpẹtu gbe uye nọ a rẹ ruẹ obọ riẹ hẹ ze no. Evaọ ikpe buobu nọ i kpemu Ebaibol ọ ta nọ: “Ohwo ọ rẹ rehọ obọ ogaga su ọrivẹ riẹ nwa oma.” (Ọtausi. 8:9) Eme ma be ruẹ nẹnẹ? U te no ẹmo gbe ozighi sa-sa no, ohọo, ẹyao, ọraha okegbe, te ẹroro otọakpọ na gbe eware efa e be wha ebẹbẹ ilogbo se ahwo-akpọ. Ahwo egọmeti a kẹ unuovẹvẹ inọ ma gbe nwene oghẹrẹ uzuazọ nọ ma bi yeri hi, ebẹbẹ ilogbo i ti noi ze evaọ obaro.
3. Eme Esuo Odu-Ikpe na o ti ru k’omai?
3 Okenọ Jesu Kristi nọ ọ rrọ Mesaya na avọ ahwo idu udhuhrẹ gbe ene (144,000) riẹ a ti su, Uvie Ọghẹnẹ o te rọ ẹmẹrera ruẹrẹ eware kpobi nọ e thọ họ evaọ uzuazọ ohwo-akpọ gbe otọakpọ na. Evaọ etoke Esuo Odu-Ikpe na, eyaa Jihova Ọghẹnẹ i ti rugba nọ ọ ta nọ: “Mẹ [be] ma idhiwu ekpokpọ gbe akpọ ọkpokpọ; a gbẹ te kareghẹhọ eware anwae he hayo a gbe ti roro ai hi.” (Aiz. 65:17) Eware ezi vẹ ma re ruẹ hẹ nọ ma bi rẹro rai? Joma kiẹ eruẹaruẹ Ebaibol na jọ riwi re ma riẹ eware iwoma nọ ‘ma re ruẹ hẹ’ nọ e be tha evaọ obaro.—2 Kọr. 4:18.
“A RẸ TE BỌ IWOU [JẸ] KỌ ỌGBỌ-EVAENE”
4. Ebẹbẹ iwou vẹ ahwo buobu a rẹriẹ ovao dhe nẹnẹ?
4 Ono ọ gwọlọ uwou obọriẹ hẹ, oria nọ ọyomariẹ avọ ekru riẹ a rẹ jọ wo udhedhẹ gbe omofọwẹ? Evaọ akpọ inẹnẹ, ahwo a wo iwou obọrai hi. Evaọ erẹwho nọ ahwo a vọ, ahwo a be keke oma họ iwou. Ahwo buobu a be roma da iwou nọ i kie jẹlẹ hayo joma guọghọ no evaọ ewho gbe eria igbegbe. Re ahwo nọ a be rria eria itieye a sae bọ emamọ iwou kẹ omobọ rai o lọhọ họ.
5, 6. (a) Ẹvẹ eruẹaruẹ nọ e rrọ obe Aizaya 65:21 gbe Maeka 4:4 i ti ro rugba? (b) Ẹvẹ ma sai ro wo eghale yena?
5 Evaọ otọ Uvie Ọghẹnẹ, ohwo kpobi o ti wo uwou obọriẹ keme Ọghẹnẹ ọ rọ ẹkwoma Aizaya ta nọ: “A rẹ te bọ iwou a vẹ ria ae tọ, a rẹ te kọ ọgbọ-evaene a vẹ re ibi riẹ.” (Aiz. 65:21) Rekọ u te no iwou nọ a ti wo no, eware efa e riẹ nọ a te reawere rai. Makọ inẹnẹ, ahwo jọ a wo iwou obọrai, otujọ a tube wo iwou buobu hayo iwou ilogbo. Rekọ a tẹ rẹriẹ ovao ku ẹbẹbẹ ugho, a rẹ sae zẹ iwou na yọ iji e rẹ sae bẹre ethẹ ruọ iwou tho eware. O gbẹ te jọ enẹ hẹ nọ Uvie Ọghẹnẹ o tẹ ze no. Maeka ọruẹaro na o kere nọ: “Ohwo kpobi ọ rẹ te keria otọ ekakọ gbe otọ ure fig riẹ, ozọ ohwo ọvo u gbe ti mu ai hi.”—Mae. 4:4.
6 Nọ ma wo irẹro iwoma itieye na, eme u fo nọ ma re ru? Avro ọ riẹ hẹ, mai kpobi ma gwọlọ emamọ iwou enẹna. O make rrọ ere na, ukpenọ ma rẹ dhogbo epanọ ma rẹ rọ bọ iwou obọmai, tubẹ riosa dede, kọ o gbẹ rrọ oware areghẹ re ma tẹrovi eyaa Jihova? Kareghẹhọ ẹme nọ Jesu ọ ta kpahe omariẹ inọ: “Iruakọ i wo ighogho, emevra obọ ehru a wo iwou; rekọ Ọmọ ohwo o wo oria nọ ọ rẹ rọ uzou riẹ kpaha ha.” (Luk 9:58) Jesu ọ hẹ sai wo uwou nọ o mai woma kpaobọ evaọ oke nọ ọ jọ otọakpọ. Fikieme o gbe ro wo uwou obọriẹ hẹ? O rrọ vevẹ, Jesu ọ gwọlọ whaha oware kpobi nọ u re si iroro riẹ no iruo Uvie na nọ ọ rẹ rọ karo. Kọ ma sae rọ aro kele oriruo riẹ re ma ru ẹro mai lọhọ, whaha ilale efe gbe awaọruọ akpọ?—Mat. 6:33, 34.
“ARAO OJIHẸ AVỌ OMOGODẸ A RẸTE RE ẸBE EVAỌ ORIA OVO”
7. Eme Jihova ọ ta kpahe ahwo-akpọ gbe erao evaọ emuhọ?
7 Nọ Jihova ọ jẹ ma eware evaọ otọakpọ, ohwo-akpọ ọ ma whremu. Jihova ọ ta kẹ Ọmọ ọsosuọ riẹ nọ o ro mu Osu Iruo riẹ inọ: “Ma ma ohwo rọ uwoho mai, re o tho omai, re o wuzou vi iyei obọ abade, gbe evra nọ e rọ obọ ehru, gbe iruẹ, gbe akpọ kpobi, gbe eware kpobi nọ i bi siẹ evaọ otọ akpọ na.” (Emu. 1:26) Fikiere, a kẹ Adamu avọ Ivi gbe emọ nọ a ti yẹ kpobi udu nọ a re ro wuzou erao kpobi nọ e rrọ otọakpọ.
8. Uruemu vẹ erao i bi dhesẹ nẹnẹ?
8 Kọ o ginẹ lọhọ re erao e roma kpotọ kẹ ohwo-akpọ re a jẹ rria kugbe ahwo-akpọ evaọ udhedhẹ? Ahwo buobu a wo erao wọhọ erakọ gbe ilogbo evaọ iwou rai yọ a re lele ai zaharo. Kọ ẹvẹ kpahe erao ẹwọ? Iyẹrẹ jọ e ta nọ: “Egbaeriariẹ nọ i muẹrohọ erao ẹwọ je wuhrẹ kpahe ai no a ruẹ inọ utu erao nọ i re yẹ i wo ọdawẹ.” Uzẹme inọ erao i re dhuaro nọ a tẹ ruẹ oware nọ u mu rai ozọ, kọ a rẹ sai dhesẹ ọdawẹ? Iyẹrẹ na e ta re inọ: “Nọ erao a tẹ be yọrọ emọ rai, whọ rẹ jọ oma rai ruẹ vuhumu inọ a wo ọdawẹ gbe uyoyou.”
9. Inwene vẹ ma bi rẹro rai kpahe erao?
9 Fikiere, u re gb’omai unu hu nọ ma tẹ jọ Ebaibol se nọ udhedhẹ o te jọ udevie erao gbe ahwo-akpọ. (Se Aizaya 11:6-9; 65:25.) Fikieme? Kareghẹhọ inọ, okenọ Owhe na o ku vrẹ no nọ Noa avọ uviuwou riẹ a no evaọ okọ na ze, Jihova ọ ta kẹ ae nọ: “Te erao, gbe erao-ora obọ ehru kpobi e rẹ te dhẹ ozọ rai.” Jihova o ru onana re erao na e ruẹse rria tọ. (Emu. 9:2, 3) Kọ Jihova ọ gbẹ sai si ozọ yena no ai ẹro re ahwo-akpọ avọ erao a sae rria kugbe? (Hos. 2:18) Omawere nọ o te jọ kẹ ahwo nọ a te jọ akpọ kpokpọ na a rẹ ruẹ obọ riẹ hẹ.
“O VE TI RIRIE IRUI KPOBI NO ARO RAI”
10. Eme o rẹ mae wha irui oviẹ se ohwo-akpọ?
10 Nọ Solomọn ọ ruẹ “okienyẹ nọ a bi ruẹ eva akpọ na,” o bruenu nọ: “Mẹ tẹ ruẹ irui e nọ a kienyẹ, a wo ohwo nọ ọ rẹ sasa ae oma ha!” (Ọtausi. 4:1) U tube yoma vi ere no nẹnẹ. Ono evaọ usu mai na ọ re viẹ ẹdẹvo ho fiki oware jọ? Uzẹme, ẹsejọ irui oghọghọ e rẹ sai no omai aro ze fiki oware uwoma jọ. Rekọ ẹsibuobu oware odada nọ o via kẹ omai o rẹ lẹliẹ irui no omai aro ze.
11. Ikuigbe Ebaibol vẹ i duobọte owhẹ udu?
11 Roro kpahe ahwo sa-sa nọ eware edada e via kẹ nọ a viẹ evaọ Ebaibol na. Nọ Sera o whu okenọ ọ kpako te ikpe udhozeza gbe ihrẹ (127) no, “Abraham o te weli Sera jẹ viẹ fiki riẹ.” (Emu. 23:1, 2) Okenọ Naomi ọ ta kẹ eyae emezae ivẹ riẹ nọ ezae rai i whu no inọ a kodẹ, “a tẹ kpare iru rai kpehru be viẹ gaga,” kẹsena “a tẹ jẹ wariẹ kpare iru rai kpehru be viẹ.” (Rut 1:9, 14) Nọ Hẹzikaya ovie na ọ mọ joma te uwhu no, ọ tẹ lẹ se Ọghẹnẹ jẹ “viẹ gaga,” kẹsena Jihova ọ tẹ re ohrọ riẹ. (2 Iv. 20:1-5) Yọ oware nọ o via kẹ Pita ukọ na nọ ọ vro Jesu u duobọte omai udu. Nọ Pita o yo edo ọkpa nọ o bo, “o te kpohọ obọ otafe, ọ jẹ viẹ gaga.”—Mat. 26:75.
12. Ẹvẹ esuo Uvie Ọghẹnẹ o te rọ wha uvi ufuoma se ahwo-akpọ?
12 Fikinọ eware edada e rẹ via kẹ omai, te esese te ilogbo, mai ahwo-akpọ ma gwọlọ omosasọ gbe obufihọ. Onana họ oware nọ Esuo Odu-Ikpe na ọ te wha se ahwo nọ a rrọ otọ riẹ, keme Ebaibol ọ ta nọ: “Ọghẹnẹ o ve ti ririe irui kpobi no aro rai; uwhu o gbẹte jọ ofa ha, hayo kọ uweri hi, hayo oviẹ hẹ, hayo edada ọvuọvo ho.” (Evia. 21:4) U te no uweri, oviẹ, gbe edada nọ i ti n’otọ no, Ọghẹnẹ ọ ya eyaa nọ o ti si uwhu no, onọ o rrọ ọwegrẹ ohwo-akpọ nọ ọ mai yoma. Ẹvẹ o ti ro ru ere?
‘ENỌ E RỌ EVA UKI EKAREGHẸHỌ KPOBI A TE NYA VIA’
13. Ẹvẹ uwhu o be rọ lahiẹ ahwo anwọ oke nọ Adamu ọ rọ raha uzi?
13 Anwọ oke nọ Adamu ọ rọ thọ uzi, uwhu o be rọ lahiẹ ahwo-akpọ. Uwhu yọ ọwegrẹ nọ a rẹ sae dhẹ vabọ họ, yọ o be wha ọkora gbe uweri ulogbo se ahwo-akpọ. (Rom 5:12, 14) Evaọ uzẹme, “fiki ozọ uwhu” ahwo buobu a “rọ igbo eva uzuazọ rai kpobi.”—Hib. 2:15.
14. Eme ọ te via nọ a te si uwhu n’otọ no?
14 Ebaibol ọ ta nọ “uwhu họ ọwegrẹ urere nọ [Ọghẹnẹ] ọ rẹ te raha.” (1 Kọr. 15:26) Onana o te wha erere se eko ahwo ivẹ. Rọkẹ “otu obuobu” nọ e rrọ uzuazọ enẹna, a te sae zọ ruọ akpọ ọkpokpọ nọ a ya eyaa riẹ na, a vẹ te rria bẹdẹ bẹdẹ. Rekọ ima ahwo gbidi gbidi nọ i whu no, a te kpare ai zihe ze uzuazọ. Dai roro oghọghọ nọ o te jariẹ, nọ enọ e zọ ruọ akpọ ọkpokpọ na a ti dede otu nọ a te kpare no uwhu ze na. Nọ ma te roro kpahe ẹkparomatha nọ a gbiku rai evaọ Ebaibol na, o rẹ sai fi obọ họ kẹ omai riẹ epanọ ẹkparomatha na ọ te jọ.—Se Mak 5:38-42; Luk 7:11-17.
15. Ẹvẹ o te jọ owhẹ oma nọ whọ tẹ ruẹ oyoyou ra nọ a kpare no uwhu ze?
15 Dai roro ẹme na, “o tẹ nwane gbe ai enu gaga” gbe nnọ “a te jiri Ọghẹnẹ.” O hae jọnọ whọ rọ ẹro ruẹ ẹkparomatha yena, ẹsejọhọ epọvo na o hae te jọ owhẹ oma re. Ẹhẹ, nọ a te kpare ahwo nọ ma you no uwhu ze, o te jọ oware evawere ulogbo. Jesu ọ ta nọ: “Oke o be tha nọ enọ e rọ eva uki kpobi i je ti yo uru riẹ, a vẹ te nya via.” (Jọn 5:28, 29) Ma re ruẹ ohwo nọ a kpare no uwhu ze ẹdẹvo ho; ẹkparomatha o te jọ usu eware nọ e mai gbunu nọ ma ‘re ruẹ hẹ.’
ỌGHẸNẸ Ọ TE JỌ “EWARE KPOBI RỌ KẸ KOHWO KOHWO”
16. (a) Fikieme ma rẹ rọ rehọ ọwhọ ta kpahe eware iwoma nọ ma re ruẹ hẹ? (b) Eme Pọl ọ ta nọ o jọ uduotahawọ kẹ Ileleikristi obọ Kọrint?
16 Ẹhẹ, eware iwoma buobu e rrọ obaro hẹrẹ ohwo kpobi nọ ọ gọ Jihova evaọ oke obẹbẹ nana. Dede nọ ma re ruẹ eware iwoma nana ha, nọ ma tẹ be hai roro kpahe ae ẹsikpobi u re fi obọ họ k’omai tẹrovi eware nọ e mai wuzou evaọ uzuazọ, ma vẹ jẹ whaha eware nọ akpọ na o bi se omawere nẹnẹ nọ e rẹ tọ họ. (Luk 21:34; 1 Tim. 6:17-19) Evaọ uwuhrẹ Ebaibol uviuwou gbe egagọ uviuwou mai, ẹmeọta-kugbe ibe Ileleikristi, gbe nọ ma tẹ rrọ kugbe emọ-uwuhrẹ Ebaibol mai gbe ahwo nọ a wo isiuru kpahe ẹme Ọghẹnẹ, joma hae rọ ọwhọ ta kpahe eware ezi nọ ma bi rẹro rai na. Onana u ti fi obọ họ kẹ omai kareghẹhọ eware nọ ma bi rẹro rai na ẹsikpobi. Ere Pọl ukọ na ọ rọ tuduhọ ibe Ileleikristi riẹ awọ. Eme ọ Pọl i fi obọ họ kẹ ai roro kpahe eware nọ e te via evaọ ekuhọ Esuo Odu-Ikpe Kristi na. Daoma roro kpahe otofa eme ọ Pọl nọ e rrọ 1 Ahwo Kọrint 15:24, 25, 28.—Sei.
17, 18. (a) Edhere vẹ Jihova ọ rọ jọ “eware kpobi rọ kẹ kohwo kohwo” evaọ emuhọ? (b) Eme Jesu o ti ru ro zihe udhedhẹ gbe okugbe ze?
17 Eme nọ e mai fo nọ ma sai ro dhesẹ epanọ eware e te jọ evaọ ekuhọ esuo odu-ikpe na họ, “Ọghẹnẹ ọ te jọ . . . eware kpobi rọ kẹ kohwo kohwo.” Eme họ otofa ẹme nana? Roro kpahe oke nọ Adamu avọ Ivi a jọ gbagba evaọ ọgbọ Idẹn, nọ a jọ ahwo uviuwou Jihova nọ udhedhẹ gbe okugbe o dafia. Omama kpobi, te ahwo-akpọ gbe ikọ-odhiwu a je yoẹme kẹ Jihova, Osu Ehrugbakpọ na. A jẹ ta ẹme kugbe Jihova, jẹ gọe, yọ Jihova ọ jẹ ghale ae. Ọ jọ “eware kpobi rọ kẹ kohwo kohwo.”
18 Usu okpekpe yena o raha nọ Setan o ru ohwo-akpọ wọso udu-esuo Jihova. Rekọ anwọ 1914 ze, Uvie Mesaya na o be rehọ ẹmẹrera ruẹrẹ usu okpekpe nọ Jihova o wo kugbe ahwo-akpọ vẹre họ. (Ẹf. 1:9, 10) Evaọ etoke Esuo Odu-Ikpe na, ma te reawere eware iwoma buobu nọ ma ‘re ruẹ hẹ.’ Kẹsena “urere” na o vẹ te ze, koyehọ ekuhọ Esuo Odu-Ikpe Kristi. Kọ eme o ti lele iei? Dede nọ a kẹ riẹe “ogaga kpobi nọ o rọ eva odhiwu gbe akpọ na,” Jesu o wo okpuru hu. Ọ gwọlọ rehọ ọkwa Jihova ha. Ọ rọ omaurokpotọ “rehọ uvie na kẹ Ọghẹnẹ Ọsẹ na.” Ọ te rọ ọkwa riẹ rehọ “oruaro [kẹ] Ọghẹnẹ Ọsẹ na.”—Mat. 28:18; Fil. 2:9-11.
19, 20. (a) Ẹvẹ ahwo nọ a te jọ otọ Uvie na a ti ro dhesẹ nọ a jẹ udu-esuo Jihova rehọ? (b) Obọdẹ irẹro vẹ ma wo?
19 Evaọ oke yena, yọ ahwo kpobi nọ a rrọ otọ Uvie na a nyate ẹgbagba no. A te rọ aro kele Jesu, a vẹ te rọ omaurokpotọ avọ unevaze yoẹme kẹ Jihova. A ti wo uvẹ nọ a ti ro ru onana ẹkwoma odawọ urere na nọ a ti fi kparobọ. (Evia. 20:7-10) Kẹsena, a vẹ te raha enọ e be wọso esuo Ọghẹnẹ kpobi, te ahwo-akpọ gbe ikọ-muomu. Oke yena o te jọ etoke oghọghọ ulogbo. Ekru Jihova kpobi, te enọ e rrọ otọakpọ gbe odhiwu a ve ti jiri Jihova, ọnọ ọ te jọ “eware kpobi rọ kẹ kohwo kohwo” na.—Se Olezi 99:1-3.
20 Kọ emamọ eware nọ Uvie na u ti ru kẹle na o te wọ owhẹ daoma ra kpobi re who ru oreva Ọghẹnẹ? Kọ whọ te siọ irẹro ifofe gbe omosasọ erue nọ akpọ Setan o bi ro si iroro ahwo no egagọ Jihova? Kọ o te jọ ọtamuo ra re whọ daji otọ esuo Jihova? Rọ uruemu ra dhesẹ nọ o rrọ isiuru ra re who ru ere bẹdẹ bẹdẹ. Kẹsena whọ vẹ te reawere udhedhẹ gbe eghale buobu evaọ odu ikpe—gbe ribri.
[Iwoho nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 11]
Nọ Jesu o te ku Esuo Odu-Ikpe riẹ họ no, o ve ti zihe Uvie na kẹ Ọsẹ riẹ