Akpọ Ọkpokpọ Na—Kọ Whọ Te Jariẹ?

“Oware ofa nọ uwoma kẹ ae vi oghọghọ gbe evawerọ nọ a rọ uzuazọ na o rọhọ. O tẹ jẹ rọ okẹ Ọghẹnẹ kẹ ohwo kpobi nọ ọ rẹ re da, je wo evawere eva iruo riẹ.”—ỌTAUSIWOMA NA 3:12, 13.

 1. Fikieme ma je wo ẹruore kpahe obaro na?

AHWO buobu a re roro nọ Ọghẹnẹ Erumeru na ọ rrọ kekeke, ọ rẹ dharo. Ghele na, ikere obehru na yọ uzẹme nọ who re duku evaọ Ẹme riẹ nọ ọ kẹ ẹgba. O rọwo kugbe ‘Ọghẹnẹ evawere’ nọ ọ rrọ jegbe nọ o fi ọsẹ gbe oni ọsosuọ mai họ aparadase otọakpọ. (1 Timoti 1:11; Emuhọ 2:7-9) Okenọ ma tẹ be gwọlọ otoriẹ kpahe obaro nọ Ọghẹnẹ ọ yeyaa riẹ kẹ ahwo riẹ, u re gb’omai unu hu re ma wuhrẹ kpahe iyero nọ e te wha evawere ikrẹkri s’omai.

 2. Didi eware jọ who bi rẹro rai?

² Evaọ uzoẹme nọ u kpemu na, ma t’ẹme kpahe eria esa evaọ usu ene nọ Ebaibol na ọ jọ ruẹaro kpahe “idhiwu ekpokpọ gbe akpọ ọkpokpọ.” (Aizaya 65:17) A kere ovo jọ evaọ eruẹaruẹ evaifihọ eyena họ Eviavia 21:1. Awọ obaro riẹ e ta kpahe okenọ Ọghẹnẹ Erumeru o ti ro nwene iyero otọakpọ na kpohọ erọ ewoma riẹriẹriẹ. O ti ririe irui-oviẹ uweri no. Ahwo a gbe ti whu fiki owho, ẹyao, hayo asidẹnte he. Uweri, oviẹ, gbe edada e gbẹ te jọ họ. Ẹvẹ irẹro na i siuru te! Rekọ o rẹ sai mu omai ẹro inọ i ti rugba, kọ ẹvẹ irẹro yena i re kpomahọ omai nẹnẹ?

Ẹjiroro kẹ Evaifihọ

 3. Fikieme ma je fievahọ eyaa Ebaibol kpahe obaro na?

³ Muẹrohọ epanọ Eviavia 21:5 o gbẹ ta haro. O wariẹ eme Ọghẹnẹ, ọnọ ọ keria agbara-uvie odhiwu na, nọ o whowho nọ: ‘Ri, me bi ru eware kpobi fihọ ekpokpọ.’ Eyaa Ọghẹnẹ yena i woma vi ewhowho omobọohwosuo orẹwho jọ kpobi, uzi ẹkẹ-uvẹ ohwo oke mai nana, hayo isiuru ohwo-akpọ jọ kẹ obaro na. O rọ owhowhovia nọ a re fievahọ riẹriẹriẹ nọ u no unu Ọnọ Ebaibol na ọ ta kpahe nọ “ọ rẹ ya-erue he” na ze. (Taitọs 1:2) Ẹhẹ, whọ sae ta nọ eware enana ọvo i te dede, re ma reawere irẹro isiuru enana je fievahọ Ọghẹnẹ. Rekọ ẹme na ọ jọ etenẹ kuhọ họ. Eware efa buobu e riẹ nọ ma re wuhrẹ kpahe obaro mai.

 4, 5. Didi eruẹaruẹ Ebaibol nọ ma t’ẹme te no e rẹ bọ evaifihọ mai ga kẹ eware nọ e rọ obaro na?

⁴ Dina roro oware nọ uzoẹme n’ukpemu na o ta kpahe eyaa Ebaibol ọrọ idhiwu ekpokpọ gbe akpọ ọkpokpọ na. Aizaya ọ ruẹaro kpahe uyerakpọ okpokpọ utioye na, yọ eruẹaruẹ riẹ i wo orugba okenọ ahwo Ju a zihe ziọ otẹwho rai jẹ wariẹ rehọ egagọ uzẹme mu. (Ẹzra 1:1-3; 2:1, 2; 3:12, 13) Ghele na, kọ oware nọ eruẹaruẹ Aizaya e riobọhọ kpobi oye ọvo? Vievie! Eware nọ ọ ruẹaro rai i ti gbe rugba evaọ edhere ologbo evaọ oke nọ o rọ obaro thethabọ. Fikieme ma je ku ei họ ere? Fiki oware nọ ma se eva 2 Pita 3:13 gbe Eviavia 21:1-5 na. Eria nana e riobọhọ idhiwu ekpokpọ gbe akpọ ọkpokpọ nọ e te wha irere se Ileleikristi evaọ akpọ na soso.

⁵ Wọhọ epanọ ma jọ obehru muẹrohọ no na, Ebaibol na ọ fodẹ ẹme na “idhiwu ekpokpọ gbe akpọ ọkpokpọ” isiane. Ma t’ẹme kpahe esa enana no yọ ma nyate ekuhọ uduotahawọ no. Ebaibol na ọ ruẹaro gbiae nnọ Ọghẹnẹ o ti si emuemu gbe eware efa nọ e be wha uye-oruẹ ze no gbe nnọ ọ te ghale ahwo-akpọ evaọ uyerakpọ ọkpokpọ riẹ nọ ọ yeyaa riẹ na.

 6. Eme eruẹaruẹ avene nọ o fodẹ “odhiwu ọkpokpọ gbe akpọ ọkpokpọ” na ọ ruẹaro riẹ?

⁶ Joma t’ẹme te oria urere nọ ẹme na “odhiwu ọkpokpọ gbe akpọ ọkpokpọ” ọ jọ roma via, eva Aizaya 66:22-24: “Keme wọhọ epanọ odhiwu ọkpokpọ gbe akpọ ọkpokpọ nọ mẹ rẹte ma na e rẹte jọ kẹ omẹ na; ere emọ rai gbe odẹ rai e rẹte jọ bẹdẹ, ere ỌNOWO na ọ tae. Ahwo kpobi a rẹte gọ omẹ, no ọvẹre ọkpokpọ rite ọvẹre ọkpokpọ je no ẹdijala rite ẹdijala, ere ỌNOWO na ọ tae. ‘A rẹte nya i ri ahwo nọ a mukpahe omẹ na nọ i whu fihọ otọ; keme edha rai i reti whuẹ hẹ, erae rai i reti fuẹ hẹ, ahwo kpobi a veti leri ae.’ ”

 7. Fikieme ma je ku ei họ nnọ Aizaya 66:22-24 o ti wo orugba evaọ edẹ nọ e be tha na?

⁷ Eruẹaruẹ nana i wo orugba evaọ oma ahwo Ju nọ a wariẹ zihe ziọ otọ rai na, rekọ orugba ọfa ọ te jariẹ. Oyena o te via oke krẹkri rono oke ekere ileta avivẹ ọ Pita gbe obe ọ Eviavia na, keme e riobọ kpohọ “odhiwu ọkpokpọ gbe akpọ ọkpokpọ” nọ e rrọ obaro. Ma rẹ sai rri kpohọ orugba ologbo ọvọvọ riẹ evaọ uyerakpọ ọkpokpọ na. Roro kpahe iyero jọ nọ ma rẹro nọ ma te reawere rai.

 8, 9. (a) Evaọ edhere vẹ ahwo Ọghẹnẹ a ti ‘gbe ro dikihẹ’? (b) Eme họ otofa eruẹaruẹ na inọ idibo Jihova a te gọ e “no ọvẹre ọkpokpọ rite ọvẹre ọkpokpọ je no ẹdijala rite ẹdijala”?

⁸ Eviavia 21:4 u dhesẹ nọ uwhu o gbẹ te jọ họ. Ẹme nọ ọ rọ Aizaya uzou avọ 66 na ọ rọwo kugbe oyena. Ma rẹ sae jọ owọ avọ 22 ruẹ nọ Jihova ọ riẹ nọ odhiwu ọkpokpọ gbe akpọ ọkpokpọ na e rẹ te jọ omoke jọ hayo ubroke ọvo ho. U te no ere no, ahwo riẹ a te tọ; a ti ‘gbe dikihẹ’ aro riẹ. Oware nọ Ọghẹnẹ o ru kẹ ahwo riẹ nọ ọ salọ no o k’omai evaifihọ. Ileleikristi uzẹme a rẹriẹ ovao ku ikpokpoma egaga no, makọ omodawọ ọgaga re a si ai n’otọ. (Jọn 16:2; Iruẹru 8:1) Ghele na, makọ ewegrẹ egaga ahwo Ọghẹnẹ, wọhọ Nero Ovie-Ologbo Rom na gbe Adolf Hitler, a sai si erọ omarokpotọ Ọghẹnẹ no ho, enọ e be wha odẹ riẹ. Jihova ọ thọ ukoko ahwo riẹ no, yọ u mu omai ẹro inọ o ti gbe ru ei dikihẹ.

⁹ Ere re, enọ e be roma kpotọ kẹ Ọghẹnẹ wọhọ abọ otọakpọ ọkpokpọ na, ukoko egegagọ uzẹme evaọ akpọ ọkpokpọ na, a ti gbe dikihẹ keme a be rọ egagọ efuafo kẹ Ọnọma eware kpobi na. Egagọ yena e te jọ erọ ubroke hayo oghẹrẹ nọ u je he. Uzi Ọghẹnẹ, onọ a rọ kẹ Izrẹl ẹkwoma Mosis, o fodẹ iruẹru egagọ ọ k’amara k’amara jọ, onọ ọvẹre ọkpokpọ na o kpokahọ, gbe k’oka k’oka, onọ ẹdẹ Ẹdijala na o kpokahọ. (Iruo-Izerẹ 24:5-9; Ikelakele 10:10; 28:9, 10; 2 Iruẹru-Ivie 2:4) Fikiere Aizaya 66:23 o riobọ kpohọ egagọ ẹsikpobi ọrọ Ọghẹnẹ, nọ e be nyaharo, k’oka k’oka gbe k’amara k’amara. Egagọ eviẹhọ gbe enọ e se ẹrria Ọghẹnẹ e te jariẹ oke oyena ha. “Ahwo kpobi a rẹte gọ” Jihova.

10. Fikieme who je wo evaifihọ inọ irumuomu a te raha akpọ ọkpokpọ na ha?

¹⁰ Aizaya 66:24 o k’omai imuẹro nnọ udhedhẹ gbe ẹrẹreokie otọakpọ ọkpokpọ na e te jọ awa ha. Ahwo omuomu a te raha iẹe he. Kareghẹhọ nọ 2 Pita 3:7 o ta nọ oware nọ o rọ obaro mai họ “ẹdẹ oziẹobro gbe ẹraha otu nọ ekare erọ Ọghẹnẹ.” Enọ a be te raha na họ otu nọ e kare erọ Ọghẹnẹ. Enwoma i ti te evowa ha, wo ohẹriẹ no epanọ o rẹ jọ nẹnẹ evaọ emo ahwo-akpọ, enọ ahwo gheghe a re jo whu bu viọ isoja. Oguẹdhọ Ologbo na ọ k’omai imuẹro inọ ẹdẹ riẹ ọ te jọ ẹraha otu nọ e kare erọ Ọghẹnẹ.

11. Eme Aizaya o dhesẹ nọ o te jọ ekuhọ enọ i mukpahe Ọghẹnẹ gbe egagọ riẹ?

¹¹ Ikiẹrẹe nọ e te zọ na a te ruẹ nọ ẹme eruẹaruẹ Ọghẹnẹ yọ uzẹme. Owọ 24 o ruẹaro nnọ ‘iri enọ i mukpahe’ Jihova e te jọ imuẹro ẹdhoguo riẹ. Eme ivevẹ nọ Aizaya ọ ta na e sae jọ imuozọ. Ghele na e rọwo kugbe eware nọ e jọ ikuigbe via no. Ezuzu ọ jọ otafe ugbẹhẹ Jerusalẹm anwae nọ, evaọ otiẹse, a je he gbolo ori ahwo igbulegbu nọ a kpe nọ i fo kẹ emamọ ukio ho fihọ.a Ezazọ gbe erae na e vẹ mahe te erara na gbe iri na no. Uzẹme, Aizaya ọ be rọ oriruo nana ro dhesẹ ekuhọ ọriẹriẹ ẹdhoguo Jihova kpahe otu irumuomu.

Oware nọ Ọ Yeyaa Riẹ

12. Imuẹro efa vẹ Aizaya ọ kẹ kpahe uzuazọ evaọ akpọ ọkpokpọ na?

¹² Eviavia 21:4 o ta k’omai kpahe eware jọ nọ e te jọ uyerakpọ okpokpọ nọ o be tha na ha. Rekọ eme ọ te jariẹ evaọ oke oyena? Ẹvẹ uzuazọ o te jọ? Kọ ma sai duku eme jọ nọ a re fievahọ? E. Aizaya uzou avọ 65 o rọ aruọruẹ dhesẹ iyero nọ ma te reawere rai otẹrọnọ ma wo ọjẹrehọ Jihova re ma rria okenọ ọ te ma, evaọ uwhremu na, idhiwu ekpokpọ gbe akpọ ọkpokpọ na. Enọ a rehọ oria ebẹdẹ bẹdẹ ghale evaọ akpọ ọkpokpọ na a gbẹ te rro kpako re a whu hu. Aizaya 65:20 o k’omai imuẹro nọ: “Uwhu emefofa o gbẹ te jọ eva riẹ hẹ hayo ọkpako nọ ọ te ria edẹ riẹ gba ha, ọ gbẹ te jariẹ hẹ, keme na ọmaha ọ rẹte kpako te udhukpe usoi tao re o te whu, jegbe ọrahauzi nọ ọ jọ udhukpe usoi whu, yọ ọnọ a bọwo ehao.”

13. Ẹvẹ Aizaya 65:20 o rọ k’omai imuẹro nnọ ahwo Ọghẹnẹ a te reawere omofọwẹ?

¹³ Okenọ onana o kaki rugba kẹ ahwo Aizaya, u dhesẹ nọ oma o fọ emefofa nọ e jọ otọ na. Ewegrẹ e jẹ rueva riẹ hẹ, wọhọ epanọ ahwo Babilọn a ru okejọ na, re a kpe je mu emọ-unuevie hayo re a kpe ahwo nọ e rọ udhu rai. (2 Iruẹru-Ivie 36:17, 20) Evaọ akpọ ọkpokpọ nọ ọ be tha na, oma o te fọ ahwo, avọ ufuoma, jẹ sae reawere uzuazọ. Ohwo ọ tẹ gwọlọ veghe uzou kẹ Ọghẹnẹ, a te kẹe uvẹ re ọ jọ uzuazọ họ. Ọghẹnẹ o ti si ei no. Kọ eme ọ rẹ via otẹrọnọ ọnọ o keke aro fihọ be thọ uzi na ọ kpako te ikpe udhusoi no? O re ti whu wọhọ “ọmaha” ukpenọ ọ rria uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ.—1 Timoti 1:19, 20; 2 Timoti 2:16-19.

14, 15. No Aizaya 65:21, 22 ze, didi iruẹru erere whọ rẹ sai rẹro rai?

¹⁴ Ukpenọ ọ raha oke ta kpahe oghẹrẹ nọ a ti ro si erahaizi aro-koko no, Aizaya o dhesẹ oghẹrẹ iyero nọ e te jọ akpọ ọkpokpọ na. Jọ etenẹ rri oma ra evaọ uyero na. Eware nọ whọ te kake jọ iroro ra ruẹ họ eware nọ e wariẹ owhẹ họ. Aizaya ọ tẹrovi oyena evaọ owọ avọ 21 gbe 22: “A rẹ te bọ iwou a vẹ ria ae tọ, a rẹ te kọ ọgbọ-evaene a vẹ re ibi riẹ. A gbẹ te bọ iwou no re omọfa ọ ria e he, a gbẹ te kọ no re omọfa ọ re he. Epanọ ire e rẹ tọ te na ere ahwo mẹ a rẹ te tọ re, jegbe esanọ mẹ na a rẹ te re erere iruo abọ rai krẹkri.”

¹⁵ Otẹrọnọ whọ riẹ epanọ a rẹ bọ uwou hayo kporo udhu hu, eruẹaruẹ Aizaya na i dhesẹ nọ ewuhrẹ ọ rọ obaro be hẹrẹ owhẹ. Kọ o te were owhẹ re who wuhrẹ evaọ obufihọ iwuhrẹ nọ i te ziezi, ẹsejọhọ erivẹ nọ e rọ wowou nọ i ti fiobọhọ kẹ owhẹ? Aizaya ọ ta ha sọ uwou ra u ti wo inwido ilogbo avọ ekọtini, re ofou ọ hai fou ruọ uwou ra ziezi, hayo inwido ọ ighẹgbe re whọ hai ro rri ovao ehru nọ u bi nwene. Kọ whọ te bọ ebọ uwou ra whrẹku re e hae kpọ oso hayo ikulu-ame no oma? Hayo kọ oghẹrẹ oria ra o te gwọlọ nọ ebọ uwou ra e jọ kpakpala—wọhọ enọ e rọ obọ Udevie Ovatha-Ọre na—ebọ uwou nọ whọ rẹ sae jọ keria kugbe uviuwou ra reawere emamọ emu gbe ikuigbe?—Iziewariẹ 22:8; Nehemaya 8:16.

16. Fikieme whọ jẹ sai rẹro nọ akpọ ọkpokpọ na ọ te jọ avọ omawere nọ o te tọ?

¹⁶ Oware nọ o mai wuzou vi ẹriẹ eware eyena họ who ti wo uwou obọ ra. O te jọ ọra—orọnikọ wọhọ inẹnẹ hẹ nọ ohwo ọ rẹ ya bọ uwou no, omọfa ọ vẹ re erere riẹ. Ofariẹ Aizaya 65:21 o ta nọ whọ te kọ, whọ vẹ jẹ re ubi riẹ. U re vevẹ, oyena o gba ẹme na kugbe. Whọ te reawere omodawọ ra, erere iruo ra. Who ti ru ere krẹkri—wọhọ “epanọ ire e rẹ tọ te na.” Oyena o ghinẹ nyate edhesẹ na ‘eware kpobi ekpokpọ’!—Olezi 92:12-14.

17. Didi eyaa eyewọ e te ruẹ nọ o rẹ kẹ uduotahawọ gaga?

¹⁷ Whọ tẹ rọ ọyewọ, eme nana i ti duobọte owhẹ udu: “Iruo rai i gbe ti vrẹ hẹ, hayo a gbe ti yẹ emọ nọ e rẹ rioja ha; keme a rẹ te jọ emọ ahwo nọ ỌNOWO na ọ ghale no, jegbe emọ rai. Nọ a ti bo ho yọ ome yo no, nọ a gbẹ rọ ẹta yọ ome yo no.” (Aizaya 65:23, 24) Kọ whọ riẹ edada ‘eyẹ emọ nọ e rẹ wha oja oriọ ze’? Ma rẹ sai kele unu ebẹbẹ nọ emọ i wo nọ e be wha edada se eyewọ gbe amọfa ha. Yọ abọ ọfa riẹ jọ họ, mai kpobi a ruẹ eyewọ nọ e tẹrovi iruo okọ rai, iruẹru rai, hayo omawere rai nọ a gbe bi ro wo emamọ oke kẹ emọ rai hi. Wo ohẹriẹ, Jihova ọ k’omai imuẹro inọ o ti yo jẹ j’owọ kẹ ẹgwọlọ mai, tube rẹro ẹyare obufihọ na dede.

18. Fikieme ma je rẹro nọ ma te reawere usu erao evaọ akpọ ọkpokpọ na?

¹⁸ Nọ who te bi roro kpahe oware nọ whọ te reawere riẹ evaọ akpọ ọkpokpọ na, muẹrohọ uyero nọ ẹme eruẹaruẹ Ọghẹnẹ o dhesẹ: “Arao ojihẹ avọ omogodẹ a rẹte re ẹbe evaọ oria ovo, okpohrokpo ọ rẹ te re ẹbe wọhọ eruẹ; ẹkpẹ ọye araomuomu ọ rẹ te ria. A gbẹ te jọ evaọ ehru ugbehru ẹri mẹ na nwa ohwo ohwo oma hayo ekpe he, ere ỌNOWO na ọ tae.” (Aizaya 65:25) Ewena ahwo-akpọ a daoma drọ uyero na no, rekọ onana orọnikọ oware nọ ewena a drọ ziezi ọvo ho. Uyero nana o be ghinẹ tha. Udhedhẹ o te jọ udevie ahwo, u ve ti kuobọgbe udhedhẹ kugbe erao. Ekiotọ eware uzuazọ buobu gbe enọ i you erao a rẹ raha etoke uzuazọ rai buobu wuhrẹ kpahe erao jọ hayo ovo jọ evaọ usu oghẹrẹ arao jọ. Wo ohẹriẹ, dai roro oware nọ who ti wuhrẹ okenọ erao e gbẹ te dhozọ ahwo-akpọ họ. Whọ vẹ te sae nya kẹle evra gbe emerae esese efa nọ e be rria owhawho hayo igbrẹwọ na—ẹhẹ, nabi rri, wuhrẹ mi, jẹ reawere rai. (Job 12:7-9) Who re ti ru ere avọ omofọwẹ, ababọ ozọ enwoma no obọ ahwo hayo erao na ze. Jihova ọ ta nọ: “A gbẹ te jọ evaọ ehru ugbehru ẹri mẹ na nwa ohwo ohwo oma hayo ekpe he.” Ẹvẹ oyena o te jọ enwene te no oware nọ ma be ruẹ nẹnẹ!

19, 20. Fikieme ahwo Ọghẹnẹ a ro wo ohẹriẹ no ahwo buobu nẹnẹ?

¹⁹ Wọhọ epanọ ma fodẹ no vẹre na, ahwo-akpọ a rẹ sae ruẹaro kpahe obaro gbagba ha, dede nọ a be jọ oria kpobi ta kpahe odu-ikpe ọkpokpọ. Oyena o tẹ lẹliẹ ibuobu wo idhọvẹ, rọ gedegede, hayo avọ ọkora. Peter Emberley, ọnọ o wo uzou eva yunivasiti ọ Canada jọ, o kere nnọ: “[Ekpako] buobu e be rẹriẹ ovao ku enọ kpahe ẹrria mai. Mẹ yọ ono? Eme me bi ghine le? Didi uku mẹ be nya seba kẹ oge nọ ọ be tha na? A te kpako ho rekọ a be thuẹ re a wo udhedhẹ avọ otofa evaọ izuazọ rai.”

²⁰ Who wo otoriẹ oware nọ o rọ rrọ enẹ kẹ ahwo buobu no. A sae gwọlọ reawere uzuazọ ẹkwoma ezaharo ejaja. Ghele na, a riẹ oware nọ obaro u kru hu, fikiere uzuazọ o sae kare iroro, udhedhẹ, gbe uvi otofa. Whaọ rehọ oyena wawo eriwo ra kpahe uzuazọ, evaọ elo eware nọ ma t’ẹme te no na. Whọ riẹ no inọ evaọ idhiwu ekpokpọ gbe akpọ ọkpokpọ nọ Jihova ọ yeyaa riẹ na, ma te sai rri oma mai wariẹ jẹ ta no udu uyere ze inọ, ‘Ẹhẹ, Ọghẹnẹ o ghine ru eware kpobi fihọ ekpokpọ no!’ Ẹvẹ ma te reawere oyena te!

21. Ọkpọ eware vẹ ma ruẹ eva Aizaya 65:25 gbe Aizaya 11:9 na?

²¹ O rọ oware omoya ha re ma ruẹ oma mai epaọ ẹsenọ ma be rria akpọ ọkpokpọ Ọghẹnẹ na. O zizie omai, tubẹ be tẹzẹ omai dede, re ma gọe avọ uzẹme enẹna re ma te kẹ uzuazọ evaọ okenọ ‘a ti ro ru enwoma hayo ọraha evaọ ugbehru ẹri riẹ na ha.’ (Aizaya 65:25) Kọ who muẹrohọ inọ Aizaya ọ kake ta ọkpọ eme eyena no vẹre, yọ ọ fodẹ okwakwa jọ nọ u wuzou gaga evaọ awere nọ ma te re evaọ akpọ ọkpokpọ na? Aizaya 11:9 o ta nọ: “Eva ugbehru ẹri mẹ na a te jọ ariẹ nwaoma hayo ekpe he, keme akpọ na ọ te vọ avọ eriariẹ ỌNOWO na wọhọ epanọ ame ọ vọ abade.”

22. Ọkiẹriwo mai ọrọ eruẹaruẹ ene Ebaibol na o rẹ bọ ọtamuo mai ga kẹ eme oruo?

²² “Eriariẹ ỌNOWO na.” Okenọ Ọghẹnẹ o te ru eware kpobi fihọ ekpokpọ no, ahwo otọakpọ a ti wo eriariẹ egbagba riẹ gbe orọ oreva riẹ. Oyena o te gwọlọ vi ewuhrẹ mi emama erao. U w’obọ kpahe Ẹme riẹ nọ ọ kẹ ẹgba. Wọhọ oriruo, roro kpahe ubuọ eware nọ ma wuhrẹ rono eruẹaruẹ ene ọvo nọ e fodẹ “idhiwu ekpokpọ gbe akpọ ọkpokpọ” ze na. (Aizaya 65:17; 66:22; 2 Pita 3:13; Eviavia 21:1) Who wo emamọ ẹjiroro nọ who re ro se Ebaibol na kẹdẹ kẹdẹ. Kọ oyena o rrọ uruemu ra? O gbẹ rọ ere he, didi inwene who re ru re kẹdẹ kẹdẹ who se eme jọ nọ Ọghẹnẹ ọ ta? Whọ te ruẹ nọ u te no erri kparo kpohọ awere ọriọ akpọ ọkpokpọ na no, who ti wo omawere gaga enẹna, wọhọ epanọ o jọ kẹ ọso-ilezi na.—Olezi 1:1, 2.

[Oruvẹ-obotọ]

Ẹvẹ Whọ te k’Uyo?

• Fikieme ma je ku ei họ nọ Aizaya 66:22-24 o ruẹaro kpahe eware nọ e gbẹ rọ obaro?

• Eme whọ be mai rẹro riẹ wọhọ epanọ a fodẹ evaọ eruẹaruẹ ọ Aizaya 66:22-24 gbe Aizaya 65:20-25 na?

• Didi ẹjiroro who wo nọ who je fievahọ obaro ra?

[Iwoho nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 15]

Aizaya, Pita, gbe Jọn a ruẹaro kpahe iyero “idhiwu ekpokpọ gbe akpọ ọkpokpọ” na