Ahwo Jihova Nọ A Zihe Ze No A Bi Jiri Ei Evaọ Otọakpọ Soso
“Mẹ rẹ te rẹriẹ ẹvẹrẹ ahwo na ruọ emamọ [ẹrọunu], re ai kpobi a se odẹ ỌNOWO na.”—ZEFANAYA 3:9.
1. Fikieme evuẹ okpẹtu i je rugba kpahe Juda gbe erẹwho efa?
ẸVẸ evuẹ ẹdhoguo nọ Jihova ọ kẹ Zefanaya ẹgba nọ o whowho i w’ẹgba te! Eme ọ okpẹtu eyena i rugba kpahe orẹwho Juda gbe okpẹwho-esuo riẹ, Jerusalẹm, fikinọ isu na gbe ahwo na kpobi a je ru oreva Jihova ha. Erẹwho ekẹloma, wọhọ Filistia, Moab, gbe Amọn, a te jẹ ruẹ ofu Ọghẹnẹ. Fikieme? Fiki egrẹ ikpe-anwae nọ a wo kpahe ahwo Jihova. Fiki oware ovo oyena, a te raha ogaga akpọ Asiria no, a gbẹ te wariẹ bọe he.
2. Amono a kpọ eme nọ e rọ Zefanaya 3:8 na bru?
2 Dede na, ahwo jọ nọ a wo eva ezi a jọ Juda anwae. A rẹro ẹdhoguo Ọghẹnẹ mukpahe irumuomu na yọ o wọhọ nọ ae a kpọ eme na bru inọ: “ ‘Hẹrẹ omẹ,’ ere ỌNOWO na ọ tae, ‘rite ẹdẹ nọ me re ti tovrẹ wọhọ osẹri; keme oreva mẹ [họ] me re koko erẹwho na, gbe etọ ivie na họ, re ofu mẹ o hwẹ ruru ai, gbe evedha egaga ofu mẹ; akpọ na kpobi ọ rẹ te tua eva erae ofu ihri eriọ mẹ.’ ”—Zefanaya 3:8.
‘Ẹvẹrẹ Ọgbagba’ Rọkẹ Amono?
3. Didi ovuẹ ẹruore a kẹ Zefanaya ẹgba re o whowho?
3 Ẹhẹ, Zefanaya o whowho ovuẹ okpẹtu Jihova. Rekọ a kẹ ọruẹaro na ẹgba re o whowho ovuẹ igbunu orọ ẹruore re—onọ o te jọ omosasọ gaga kẹ enọ i gbe kru ẹrọwọ rai kẹ Jihova. Wọhọ epanọ a kere eva Zefanaya 3:9, Jihova Ọghẹnẹ o whowho nọ: “Eva oke oyena mẹ rẹ te rẹriẹ ẹvẹrẹ ahwo na ruọ emamọ [ẹrọunu], re ai kpobi a se odẹ ỌNOWO re a jẹ rọ evevo gọ e.”
4, 5. (a) Eme ọ te via kẹ enọ i kiẹrẹe he na? (b) Amono a ti wo erere no onana ze, kọ fikieme?
4 Ahwo jọ a te jariẹ nọ a te kẹ ẹvẹrẹ ọgbagba na ha. Eruẹaruẹ na i dhesẹ i rai, nọ e ta nọ: ‘Me re ti si ikpahwo omoya rai na no udevie rai no.’ (Zefanaya 3:11) Fikiere a re ti si otu omoya nọ i veghe uzou kẹ izi Ọghẹnẹ je duomahọ eware etọtọ no. Kọ amono a ti wo erere no onana ze? Zefanaya 3:12, 13 o ta nọ: “Mẹ [Jihova] rẹ te se enọ e rehọ oma kpotọ avọ iruori ba eva udevie rai. A rẹ te gwọlọ oria adhẹzọ eva odẹ ỌNOWO na, E nọ a seba eva Izrẹl; a gbe ti ru eware nọ ethọ họ, a gbẹ te ta ọrue he, dede a gbẹ te jọ eva unu rai ruẹ eme eviẹhọ họ. Nọ a rọ emu kẹ ithuru rai no a ve kiẹzẹ otọ, ọvuọvo ọ gbẹ sai ti ru ozọ mu ai hi.”
5 Okiọkotọ ẹrọwọ evaọ Juda anwae a ti wo erere. Fikieme? Keme a ru lele eme na: “Wha gwọlọ ỌNOWO na, whai enọ e rọ oma kpotọ eva otọ na, enọ i bi koko ijaje riẹ; wha gwọlọ ẹrẹreokie, wha gwọlọ oma-urokpotọ; otiẹsejọ a [rẹ te ko] owhai dhere eva ẹdẹ [ofu ỌNOWO] na.”—Zefanaya 2:3.
6. Eme ọ via evaọ orugba ọsosuọ eruẹaruẹ Zefanaya na?
6 Evaọ orugba ọsosuọ eruẹaruẹ Zefanaya, Ọghẹnẹ ọ kẹ Juda nọ ọ kare ẹrọwọ na uye ẹkwoma uvẹ nọ ọ kẹ Ogaga Akpọ Babilọn na re ọ raha iẹe je mu ahwo riẹ kpohọ igbo evaọ 607 B.C.E. Ejọ, te Jerimaya ọruẹaro na, a zọ, yọ amọfa a kru ẹrọwọ rai kẹ Jihova evaọ igbo. Evaọ 539 B.C.E., ahwo Midia gbe ahwo Pasia evaọ otọ Sairọs Ovie na a te fi Babilọn kparobọ. Oware wọhọ ikpe ivẹ nọ i lele i rie, Sairọs o te j’uzi nọ o kẹ okiọkotọ ahwo Ju uvẹ re a zihe kpohọ otẹwho rai. Uwhremu na, a tẹ wariẹ bọ etẹmpol Jerusalẹm, a tẹ wariẹ rọ ọkwa-ozerẹ na mu re a rọ Uzi na wuhrẹ ahwo na. (Malakae 2:7) Fikiere Jihova ọ tẹ kẹ okiọkotọ nọ a zihe ze na efe—thakpinọ a kru ẹrọwọ rai.
7, 8. Amono eme eruẹaruẹ nọ e rọ Zefanaya 3:14-17 na i kie kpahe, kọ fikieme whọ jẹ kuyo ere?
7 Kpahe enọ e te reawere ezihetha na, Zefanaya ọ ruẹaro nọ: “Suole via, O ọmọtẹ Zayọn; bovia, Izrẹl! Ghọghọ re whọ kpare udu ra kpehru, O ọmọtẹ Jerusalem! ỌNOWO na o si obrukpe ra no, o je gbolo ewegrẹ ra kpobi fihọ otafe. ỌNOWO na, Ovie Izrẹl na ọ rọ udevie ra; ozọ oware uyoma ovo u gbe mu owhẹ ofa ha. Eva ẹdẹ ọyena a rẹ te ta kẹ Jerusalem nọ: ‘O Zayọn, ozọ u mu owhẹ hẹ, whọ jọ abọ ọ lọhọ owhẹ hẹ. ỌNOWO na Ọghẹnẹ rai ọ rọ udevie rai, Ogbaẹmo nọ ọ rẹ kẹ obọokparọ; ọ rẹ te rehọ evawere ghọghọ kẹ owhẹ, ọ rẹ te wariẹ owhẹ you; ọ rẹ te rehọ ile ewhawha rọ kpare owhẹ kpehru.’ ”—Zefanaya 3:14-17.
8 Eme ọ eruẹaruẹ nana e ta kpahe okiọkotọ nọ a kokohọ no igbo Babilọn ze nọ a zihe ziọ ẹkwotọ esẹ rai na. A ru onana vẹ eva Zefanaya 3:18-20, oria nọ ma jo se nọ: “Wọhọ [ẹdẹ ehaa ‘me] re ti si ọraha no owhẹ a gbẹ te rehọ fiki riẹ poviẹ owhẹ hẹ. Ri, eva oke oyena me re ti ru enọ i mukpahe owhẹ gaga, me re ti siwi enọ e ko me ve ti koko enọ a leno họ mẹ vẹ te rẹriẹ omovuọ rai ruọ ujiro u ve ti do ruọ akpọ kpobi. Eva oke oyena me re ti ro zihe owhẹ tha, eva oke oyena, me [re ti] koko owhai kpobi họ . . . ; uzẹme, me re ti ru owhai do avọ ujiro udevie ahwo akpọ na kpobi, oke nọ me zihe uzouwo rai ze eva aro rai,’ ere ỌNOWO na ọ tae.”
9. Ẹvẹ Jihova o ro ru odẹ k’omariẹ ẹkwoma Juda?
9 Dai roro eguegue erẹwho ekẹloma nọ e rọ ewegrẹ ahwo Ọghẹnẹ na! Babilọn ologbo na ọ rehọ ahwo Juda kpohọ igbo, avọ ababọ ẹruore nnọ a ti siobọno ae ẹdẹjọ. Ofariẹ, ẹkwotọ rai ọ rọ ofofe. Rekọ fiki ẹgba Ọghẹnẹ, a zihe i rai ziọ ẹkwotọ rai nọ ikpe 70 e vrẹ no, erẹwho ewegrẹ na e tẹ rọ ovao dhe ọraha. Ẹvẹ odẹ nọ Jihova o ru kẹ omobọ riẹ o rro te ẹkwoma okiọkotọ ẹrọwọ ọyena nọ ọ rehọ zihe ze na! O ru rai “do avọ ujiro udevie ahwo akpọ na kpobi.” Ẹvẹ ezihetha ọyena o rọ ujiro kẹ Jihova gbe enọ e be wha odẹ riẹ te!
A Kpare Egagọ Jihova Kpehru
10, 11. Okevẹ orugba ologbo ọrọ eruẹaruẹ ezihetha Zefanaya o ti ro rugba, kọ ẹvẹ ma rọ riẹ onana?
10 Ezihetha ọfa ọ roma via evaọ ikpe-udhusoi ọsosuọ ọrọ Ekele Oke nana, okenọ Jesu Kristi o koko okiọkotọ Izrẹl họ ziọ egagọ uzẹme. Oyena yọ ẹmẹvo ọrọ oware nọ o be te tha, keme orugba ologbo ọrọ ezihetha na ọ gbẹ rọ obaro. Eruẹaruẹ Maeka e ta nọ: “Oke o rẹ te tha evaọ ẹdẹ urere inọ, itho uwou ỌNOWO na e rẹ te jọ ugbehru nọ o mai kpehru kpobi, a rẹ te kpare iẹe kpehru vi ikpehru kpobi. Ahwo a ve ti su ruẹ e.”—Maeka 4:1.
11 Okevẹ onana o te via? Wọhọ epanọ eruẹaruẹ na e ta, “evaọ ẹdẹ urere” na—ẹhẹ, evaọ etoke “edẹ urere” enana. (2 Timoti 3:1) Onana o te via taure uyerakpọ omuomu ọnana o te ti kuhọ nọ erẹwho na e gbẹ be gọ eghẹnẹ erue na. Maeka 4:5 o ta nọ: “Ahwo na kpobi a be nya evaọ ọvuọ odẹ ẹdhọ riẹ.” Kọ ẹvẹ kpahe egegagọ uzẹme? Eruẹaruẹ Maeka e kuyo nọ: “Rekọ evaọ odẹ [Jihova, NW ] Ọghẹnẹ mai ma rẹ rọ nya bẹdẹ bẹdẹ.”
12. Ẹvẹ a rọ kpare egagọ uzẹme kpehru no evaọ edẹ urere enana?
12 Fikiere, evaọ edẹ urere enana, “itho uwou ỌNOWO na [i zihe ruọ] ugbehru nọ o mai kpehru” no. A zihe egagọ uzẹme Jihova ziọ ẹta riẹ no, rehọ iẹe mu kothi no, yọ u kpehru vi egagọ efa kpobi. Wọhọ epanọ eruẹaruẹ Maeka e ta, “ahwo a ve ti su ruẹ e.” Yọ ahwo nọ a rọ egagọ uzẹme na a rẹ te ‘nya evaọ odẹ Jihova Ọghẹnẹ rai bẹdẹ bẹdẹ.’
13, 14. Okevẹ akpọ ọnana ọ rọ ruọ ‘abọ urere edẹ na,’ kọ eme ọ be via kpahe egagọ uzẹme no anwọ okeoye ze?
13 Eware nọ e be via evaọ orugba eruẹaruẹ Ebaibol i dhesẹ nọ akpọ nana ọ ruọ ‘abọ urere edẹ na’ no—edẹ urere riẹ—evaọ ukpe 1914. (Mak 13:4-10) Ikuigbe i dhesẹ nọ u kri no nọ Jihova o ro muọ okiọkotọ ẹrọwọ nọ a wholo enọ i wo ẹruore obọ odhiwu na họ ekokohọ ziọ egagọ uzẹme no. Ekokohọ “otu obuobu . . . no erẹwho kpobi ze, erua gbe ahwo gbe erọo-unu”—enọ i wo ẹruore ẹrria otọakpọ bẹdẹ bẹdẹ—o te lele onana.—Eviavia 7:9.
14 No anwọ Ẹmo Akpọ I ze rite inẹnẹ na, egagọ Jihova evaọ obọ enọ e be wha odẹ riẹ u bi dhe ẹruẹro gaga evaọ otọ ọkpọvio riẹ. Rono umutho idu jọ ọvo nọ Ẹmo Akpọ 1 ọ vrẹ no, egegagọ Jihova i bu kẹle ima ezeza no nẹnẹ, nọ a kokohọ evaọ oware wọhọ ikoko 91,000 evaọ ekwotọ 235. K’ukpe k’ukpe, iwhowho Uvie nana e be raha vrẹ euwa ima-odu bi jiri Ọghẹnẹ evaọ ẹgbede. O rọ vevẹ inọ Isẹri Jihova enana họ enọ i bi ru eme eruẹaruẹ Jesu na gba inọ: “A rẹ te vuẹ ovuẹ usiuwoma uvie na kẹ akpọ na kpobi, re o jọ isẹi kẹ erẹwho akpọ na kpobi; kẹsena urere u te zi te.”—Matiu 24:14.
15. Ẹvẹ Zefanaya 2:3 o bi ro rugba enẹna?
15 Zefanaya 3:17 o muẹrohọ nọ: “ỌNOWO na Ọghẹnẹ rai ọ rọ udevie rai, Ogbaẹmo nọ ọ rẹ kẹ obọokparọ.” Idibo Jihova e be reawere ufuoma abọ-ẹzi evaọ edẹ urere nana fikinọ “ọ rọ udevie rai” wọhọ Ọghẹnẹ nọ o wo ogaga kpobi. Onana o rọ uzẹme nẹnẹ wọhọ epanọ o jọ evaọ ezihetha Juda anwae evaọ 537 B.C.E. Fikiere ma rẹ sae ruẹ epanọ Zefanaya 2:3 o ro wo orugba ologbo riẹ evaọ oke mai na nọ o ta nọ: “Wha gwọlọ ỌNOWO na, whai enọ e rọ oma kpotọ eva otọ na.” (Ẹjẹlẹ ibiẹme na ọmai.) Evaọ 537 B.C.E., “whai” ọ kẹre te okiọkotọ ahwo Ju kpobi nọ i zihe no igbo Babilọn ze. Enẹna o dikihẹ kẹ erọ omarokpotọ erẹwho na kpobi evaọ otọakpọ na soso, enọ e be j’owọ ziezi kẹ iruo usiuwoma ota Uvie na wariẹ akpọ na họ je bi zurie kpohọ “itho uwou ỌNOWO na.”
Egagọ Uzẹme I Bi Wo Ẹvi
16. Eme o wọhọ nọ ewegrẹ mai a be ta kpahe ẹvi idibo Jihova evaọ ọgbọna?
16 Nọ 537 B.C.E. ọ vrẹ no, eziheze idibo Ọghẹnẹ ziọ egagọ uzẹme evaọ otẹwho rai u gbe erẹwho ekẹloma na buobu unu. Ghele na, eziheze ọyena ọ jọ kakao gheghe. Kọ whọ sai roro oware nọ ejọ—makọ ewegrẹ ahwo Ọghẹnẹ—a be ta enẹna nọ a be ruẹ orro igbunu, ẹvi, gbe ẹnyaharo idibo Jihova evaọ ọgbọna? O wọhọ nọ ewegrẹ enana jọ a ru wọhọ epanọ otu Farisi na a ru evaọ okenọ a ruẹ epanọ ahwo a bi zurie bru Jesu. A ta nọ: “Ri, . . . ahwo kpobi a dhẹ lele iei no.”—Jọn 12:19.
17. Eme okere jọ ọ ta kpahe Isẹri Jihova, kọ ẹvi vẹ a ruẹ no?
17 Evaọ obe riẹ These Also Believe, Profẹsọ Charles S. Braden ọ ta nọ: ‘Isẹri Jihova a rehọ usiuwoma ota rai nya otọakpọ na kpobi wariẹ no. A rẹ sae tae inọ uvumọ egagọ nọ o bi dhesẹ ọwhọ gbe ithihakọ otiọye na re a ruẹse vaha emamọ usi Uvie na vi Isẹri Jihova ọ riẹ hẹ. Avro ọ riẹ hẹ inọ egagọ nana i ti dhe evievihọ.’ Ẹvẹ eme riẹ e gba te! Okenọ o kere eme eyena ikpe 50 nọ i kpemu no, Isẹri 300,000 ọvo e jẹ ta usiuwoma wariẹ akpọ na họ. Eme ọ hae ta nẹnẹ, nọ unu enọ e be ta usiuwoma na e rọ asia 20 bu viere no—enwenọ ima ezeza na?
18. Eme họ ẹvẹrẹ ọgbagba na, kọ amono Ọghẹnẹ ọ rehọ e riẹ kẹ no?
18 Ẹkwoma ọruẹaro riẹ, Ọghẹnẹ ọ yeyaa nọ: “Mẹ rẹ te rẹriẹ ẹvẹrẹ ahwo na ruọ emamọ [ẹrọunu], re ai kpobi a se odẹ ỌNOWO na re a jẹ rọ evevo gọ e.” (Zefanaya 3:9) Evaọ edẹ urere nana, Isẹri Jihova họ enọ i bi se odẹ Jihova, enọ e be rọ okugbe gọe evaọ ọgbakugbe uyoyou nọ u re nuhu hu—ẹhẹ, avọ “evevo.” Ae họ enọ Jihova ọ rehọ ẹvẹrẹ ọgbagba na rọkẹ. Ẹvẹrẹ ọgbagba nana o kugbe emamọ otoriẹ ọrọ uzẹme na kpahe Ọghẹnẹ gbe ẹjiroro riẹ. Jihova ọvo ọ rẹ kẹ otoriẹ nana ẹkwoma ẹzi ọfuafo riẹ. (1 Ahwo Kọrint 2:10) Amono ọ rehọ ẹzi riẹ kẹ no? Rọkẹ ‘enọ i bi yo ẹme riẹ wọhọ osu’ ọvo. (Iruẹru 5:32) Isẹri Jihova ọvo họ enọ u nevaze re a yoẹme kẹ Ọghẹnẹ wọhọ Osu evaọ eware kpobi. Oye jabọ a je wo ẹzi Ọghẹnẹ jẹ be ta ẹvẹrẹ ọgbagba na, uzẹme na kpahe Jihova gbe ẹjiroro ogbunu riẹ. A be rehọ ẹvẹrẹ ọgbagba na jiri Jihova evaọ akpọ soso.
19. Eme ẹjẹ ẹvẹrẹ ọgbagba na o gwọlọ?
19 Ẹjẹ ẹvẹrẹ ọgbagba na o gwọlọ orọnikọ uzẹme na nọ a rẹ rọwo jẹ rehọ iẹe wuhrẹ amọfa ọvo ho rekọ te uruemu ohwo nọ a rẹ kpọ lele ehri-izi Ọghẹnẹ. Ileleikristi nọ a wholo na a kobaro no evaọ ẹgwọlọ Jihova gbe ẹjẹ ẹvẹrẹ ọgbagba na. Dai roro kpahe eware nọ a le t’obọ no! Dede nọ unu enọ a wholo na u kpotọ vrẹ 8,700 no, oware wọhọ ima ezeza efa a be raro kele ẹrọwọ rai ẹkwoma ẹgwọlọ Jihova gbe ẹjẹ ẹvẹrẹ ọgbagba na. Enana họ otu obuobu na nọ i bi dhe ebuebu na nọ i no erẹwho kpobi ze enọ i wo ẹrọwọ fihọ idhe ẹtanigbo Jesu, nọ i bi ru iruo efuafo evaọ ọgua otọakpọ ọrọ etẹmpol abọ-ẹzi Ọghẹnẹ na, yọ a te zọ vrẹ ‘uye ulogbo’ nọ u ti bru akpọ ababọ-ẹrẹreokie ọnana ze kẹle na.—Eviavia 7:9, 14, 15.
20. Eme ọ rọ obaro kẹ enọ a wholo na nọ i kru ẹrọwọ rai gbe enọ i ru ogbotu obuobu na via na?
20 A te rehọ otu obuobu na rueva ọ akpọ ọkpokpọ ẹrẹreokie Ọghẹnẹ. (2 Pita 3:13) Jesu Kristi gbe ahwo 144,000 nọ a wholo nọ a kpare kpohọ uzuazọ obọ odhiwu re a gọ wọhọ ivie gbe izerẹ kugbei na a ti ru ogbẹgwae esuo otọakpọ ọkpokpọ na via. (Ahwo Rom 8:16, 17; Eviavia 7:4; 20:6) Enọ e zọ vrẹ uye ulogbo na a ti ruiruo zihe otọakpọ na kpohọ aparadase jẹ ruabọhọ ẹta ẹvẹrẹ ọgbagba nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ na. A te rri rie kokodo, eme nana i kie kpahe ae: “ỌNOWO na o veti wuhrẹ emọ ra kpobi, udhedhẹ nọ emọ ra i reti wo ọ rẹte jọ ruaro. Udevie ẹrẹreokie whọ jẹte whawọmuotọ.”—Aizaya 54:13, 14.
Iruo Ewuhrẹ nọ Ọ Mae Rro Kpobi Evaọ Ikuigbe
21, 22. (a) Wọhọ epanọ Iruẹru 24:15 o dhesẹ, amono u ti fo re a wuhrẹ ẹvẹrẹ ọgbagba na? (b) Didi iruo ewuhrẹ nọ o wo ibe he a ti ru evaọ otọakpọ evaọ otọ esuo Uvie na?
21 Ẹko ahwo ologbo nọ a te kẹ uvẹ re a wuhrẹ ẹvẹrẹ ọgbagba na evaọ akpọ ọkpokpọ na họ enọ Iruẹru 24:15 o ta kpahe nọ: “Ẹkparomatha enọ ikiete avọ enọ ikiete he e rẹ te jarọ.” Ima-idu ahwo buobu a rria je whu vrẹ no ababọ eriariẹ egbagba Jihova. Evaọ edhere ọkpakpatiẹ, o ti zihe ai ziọ uzuazọ. Yọ u ti fo re a wuhrẹ ahwo itieye nọ a kpare na ẹvẹrẹ ọgbagba na.
22 Ẹvẹ uvẹ-ọghọ riẹ o te rro te re ma w’obọ evaọ iruo ewuhrẹ ologbo ọyena! O te jọ iruo ewuhrẹ nọ ọ mae rro kpobi evaọ ikuigbe ohwo-akpọ. A ti ru enana kpobi gba evaọ otọ esuo urirẹ Kristi Jesu evaọ ogaga Uvie. Fikiere, ahwo-akpọ a vẹ te ruẹ orugba Aizaya 11:9, onọ o ta nọ: “Akpọ na ọ te vọ avọ eriariẹ ỌNOWO na wọhọ epanọ ame ọ vọ abade.”
23. Fikieme whọ jẹ sae ta nọ ma wo uvẹ-ọghọ ologbo wọhọ ahwo Jihova?
23 Ẹvẹ uvẹ-ọghọ nọ ma jọ edẹ urere nana wo o rro te nọ ma be rọ ruẹrẹ oma kpahe kẹ oke igbunu nọ eriariẹ Jihova e te ghinẹ rọ vọ otọakpọ na! Yọ ẹvẹ uvẹ-ọghọ nọ ma wo o rro te obọnana wọhọ ahwo Ọghẹnẹ, enọ e be ruẹ orugba ologbo eme eruẹaruẹ nọ a kere fihọ Zefanaya 3:20 na! Etẹe ma jọ ruẹ imuẹro Jihova nọ: “Me re ti ru owhai do avọ ujiro udevie ahwo akpọ na kpobi.”
Didi Uyo Whọ Te Kẹ?
• Didi orugba eruẹaruẹ ezihetha Zefanaya o wo no?
• Ẹvẹ egagọ uzẹme i bi wo ẹvi te evaọ edẹ urere enana?
• Iruo ewuhrẹ ologbo vẹ e te roma via evaọ akpọ ọkpokpọ na?
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 17]
Ahwo Jihova a zihe kpohọ otẹwho rai re a wariẹ rehọ egagọ efuafo mu. Kọ whọ riẹ otofa onana nẹnẹ?
[Iwoho nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 18]
Ẹkwoma ẹjẹ ‘ẹvẹrẹ ọgbagba’ na, Isẹri Jihova a be kẹ ahwo evuẹ omosasọ Ebaibol na