Uzou 4
Jesu Kristi Usiavẹ Kpohọ Eriariẹ Ọghẹnẹ
1, 2. Ẹvẹ egagọ akpọ na i ro dhobọ te usiavẹ nọ u bi su ahwo kpohọ eriariẹ Ọghẹnẹ?
WHO dikihẹ unuẹthẹ ra, be rọ abọ rara isiavẹ ra re whọ gwọlọ usiavẹ ẹthẹ na. Ekpahe e rọ yọ otọ o thihi ebi, yọ oma o be kpakpa owhẹ re whọ rueva vẹrẹ—rekọ usiavẹ na o be sai rovie ẹthẹ na ha. O wọhọ nọ usiavẹ ẹthẹ na oye, rekọ ugodi na o nuhu oma ha. Ẹvẹ ofu o re dhe owhẹ te! Whọ tẹ wariẹ rri isiavẹ ra. Usiavẹ ẹthẹ na who bi ghine ro rovie ei na? Kọ ohwo jọ ọ raha usiavẹ na no?
2 Oyena yọ emamọ ọtadhesẹ ọrọ oware nọ ozighi egagọ akpọ na o ru no kpahe eriariẹ Ọghẹnẹ. Wọhọ oriruo ahwo buobu a dhobọ te usiavẹ nọ u re rovie kpohọ eriariẹ mai no—Jesu Kristi. Egagọ jọ i siọ usiavẹ na no, be siọ Jesu riẹriẹriẹ. Efa jọ a ru ọkwa Jesu reghe ahwo aro no, be gọe wọhọ Ọghẹnẹ Erumeru na. Eva oghẹrẹ kpobi, ababọ otoriẹ ọgbagba ohwo ologbo ọnana, Jesu Kristi, yọ a si eriariẹ Ọghẹnẹ gbe omai no.
3. Fikieme a jẹ sai se Jesu usiavẹ nọ u bi su ahwo kpohọ eriariẹ Ọghẹnẹ?
3 Whọ rẹ sae kareghẹhọ nnọ Jesu ọ ta nọ: “Onana họ uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ, re a riẹ owhẹ nọ whẹ ọvo họ uvi Ọghẹnẹ, gbe Jesu Kristi ọnọ who vi.” (Jọn 17:3) Ere nọ ọ ta, orọnikọ Jesu o bi seha ha. Ikereakere na idhe ẹtẹta oware nọ ma jẹ gwọlọ eriariẹ egbagba Kristi. (Ahwo Ẹfẹsọs 4:13; Ahwo Kọlọsi 2:2; 2 Pita 1:8; 2:20) Pita ukọ na o muẹrohọ nọ: “Eruẹaro kpobi i se isẹi kẹ [Jesu Kristi].” (Iruẹru 10:43) Yọ Pọl ukọ na o kere nọ: “Efe areghẹ eriariẹ kpobi i dhere eva [Jesu].” (Ahwo Kọlọsi 2:3) Pọl ọ tubẹ ta dede nọ eyaa Jihova kpobi e ziọ uzẹme fiki Jesu. (2 Ahwo Kọrint 1:20) Fikiere Jesu Kristi họ usiavẹ na kpohọ eriariẹ Ọghẹnẹ. Eriariẹ mai kpahe Jesu ọ rẹ kare ẹthọthọ rọ kpahe oghẹrẹ ohwo nọ ọ rọ jegbe rọ kpahe ọkwa riẹ evaọ ọruẹrẹfihọ Ọghẹnẹ. Rekọ fikieme ilele Jesu a je riwi ei wọhọ ohwo nọ o wuzou tere evaọ ẹjiroro Ọghẹnẹ?
MESAYA NỌ A YA EYAA RIẸ NA
4, 5. Didi ẹruore e r’oma hwa Mesaya na, kọ ẹvẹ ilele Jesu a rri rie fihọ?
4 No anwọ oke Ebẹle ọzae ẹrọwọ na ze, idibo Ọghẹnẹ a be hẹrẹ Ubi nọ Jihova Ọghẹnẹ omariẹ ọ ruẹaro riẹ na. (Emuhọ 3:15; 4:1-8; Ahwo Hibru 11:4) A ru rie via nọ Ubi na o ti ru ẹjiroro Ọghẹnẹ gba wọhọ Mesaya na, nọ otofa riẹ o rọ “Ọnọ a Wholo.” O re ti “voroma imuemu,” yọ a ruẹaro oruaro Uvie riẹ evaọ ilezi na. (Daniẹl 9:24-26; Olezi 72:1-20) Ono ọ be te jọ Mesaya na?
5 Dai roro oghọghọ ọmoha Ju jọ nọ a re se Andru nọ ọ gaviezọ kẹ eme Jesu ohwo Nazarẹt na. Andru ọ tẹ họrọ bru oniọvo riẹ Saimọn Pita jẹ ta kẹe nọ: “Ma ruẹ Mesaya na.” (Jọn 1:41) U mu ilele Jesu ẹro inọ ọye họ Mesaya nọ a yeyaa riẹ na. (Matiu 16:16) Yọ u no Ileleikristi uzẹme eva ze nọ a re tube whu dede kẹ ẹrọwọ rai keme Jesu họ Mesaya, hayo Kristi, nọ a ghinẹ ruẹaro riẹ na. Didi imuẹro a wo? Joma rri imuẹro esa jọ.
IMUẸRO NNỌ JESU Ọ GHINẸ JỌ MESAYA NA
6. (a) Uyẹ vẹ a ti jo yẹ Ubi nọ a yeyaa riẹ na, kọ ẹvẹ ma rọ riẹ nọ uviuwou uyẹ oyena Jesu o nọze? (b) Fikieme o gbẹ te lọhọ kẹ ohwo jọ nọ ọ be rria nọ 70 C.E. ọ vrẹ no ha re ọ ta nọ ọye họ Mesaya na?
6 Uyẹ Jesu u fi imuẹro ọsosuọ h’otọ nọ a re ro vuhu iei wọhọ Mesaya nọ a yeyaa riẹ na. Jihova ọ ta kẹ odibo Riẹ Abraham inọ Ubi nọ a yeyaa riẹ na o re ti no uviuwou riẹ ze. Aiziki ọmọzae Abraham, Jekọp ọmọzae Aiziki, gbe Juda ọmọzae Jekọp a kẹ rai omomọvo oghẹrẹ eyaa ọvo na. (Emuhọ 22:18; 26:2-5; 28:12-15; 49:10) A tẹ te wariẹ kẹ uyẹ nọ Mesaya na o ti nọze ikpe buobu evaọ obaro nọ a ta kẹ Devidi Ovie na nọ uviuwou riẹ a je ti yẹ Ọnana. (Olezi 132:11; Aizaya 11:1, 10) Usiuwoma Matiu avọ Luk e kẹ imuẹro nọ uviuwou oyena Jesu o nọze. (Matiu 1:1-16; Luk 3:23-38) Dede nọ Jesu o wo iwegrẹ iyoma buobu, ọvuọvo rai nọ ọ wọso uyẹ nọ ahwo kpobi a riẹ nọ o nọze ọ riẹ hẹ. (Matiu 21:9, 15) Orọ vevẹ nọ, ohwo ọvo ọ sae vro kpahe uyẹ nọ o nọze he. Dede, a raha okerefihotọ uviuwou ahwo Ju evaọ okenọ Ahwo Rom a kporo Jerusalẹm kuotọ evaọ 70 C.E. Evaọ obaro, ohwo ọvo nọ ọ rẹ sae kẹ imuẹro nnọ ọye họ Mesaya nọ a yeyaa riẹ na ọ riẹ hẹ.
7. (a) Eme họ imuẹro avivẹ nọ u dhesẹ nọ Jesu họ Mesaya na? (b) Ẹvẹ Maeka 5:2 ọ rọ j’oma Jesu rugba?
7 Eruẹaruẹ nọ i rugba yọ imuẹro avivẹ. Eruẹaruẹ Ikereakere Ahwo Hibru buobu i dhesẹ abọ sasa uzuazọ Mesaya na. Evaọ ikpe udhusoi avọ ere B.C.E., Maeka ọruẹaro na ọ ruẹaro nọ osu ologbo ọnana a re ti yẹi evaọ Bẹtelẹhẹm ẹwho nọ ọ mae kao na. Ewho ivẹ evaọ Izrẹl a je se Bẹtelẹhẹm, rekọ eruẹaruẹ na ọ fodẹ ọnọ a ti jo yẹi: Bẹtelẹhẹm Efrata, oria nọ a jo yẹ Devidi Ovie na. (Maeka 5:2) Ọsẹ gbe oni Jesu, Josẹf avọ Meri, a jẹ rria Nazarẹt, ole ikilomita 150 evaọ abọ ẹkpẹlobọ-ọre Bẹtelẹhẹm. Dede, evaọ okenọ Meri o dihọ, osu Ahwo Rom Siza Ọgọstọs o te woro uzi kẹ ahwo na kpobi re a kere edẹ rai fihotọ evaọ orẹwho nọ a nọze.a Fikiere, Josẹf ọ tẹ rehọ aye riẹ nọ o dihọ kpohọ Bẹtelẹhẹm, oria nọ a jo yẹ Jesu.—Luk 2:1-7.
8. (a) Eme ọ via gbe okiovẹ “ekpoka” 69 na i ro muhọ? (b) Ẹvẹ “ekpoka” 69 na i theri te, kọ eme ọ via evaọ okenọ i ro kuhọ?
8 Evaọ ikpe udhusoi avọ ezeza B.C.E., Daniẹl ọruẹaro na ọ tẹ ruẹ nọ “Mesaya Osu na” ọ te rehọ oma via evaọ “ekpoka” 69 no umuo okenọ ẹme na ọ rọ via re a wariẹ bọ Jerusalẹm. (Daniẹl 9:24, 25) “Ekpoka” ọvuọvo enana i theri te ikpe ihrẹ.b Wọhọ epanọ Ebaibol na gbe ikuigbe i dhesẹ, ujaje na re a wariẹ nyae bọ Jerusalẹm a kẹ riẹ evaọ 455 B.C.E. (Nehemaya 2:1-8) Fikiere Mesaya ọ rẹ te rọ oma via evaọ ikpe 483 (69 ẹko 7) no 455 B.C.E. Oyena o tẹ rehọ omai ziọ 29 C.E., uzedhe ukpe nọ Jihova ọ rehọ ẹzi ọfuafo rọ Jesu mu. Jesu o te zihe ruọ “Kristi na” (nọ otofa riẹ o rọ “Ọnọ a Wholo”), hayo Mesaya.—Luk 3:15, 16, 21, 22.
9. (a) Ẹvẹ Olezi 2:2 o ro rugba? (b) Didi eruẹaruẹ efa jọ i rugba eva oma Jesu? (Rri etehe.)
9 Evaọ uzẹme, orọnikọ ahwo kpobi a jẹ Jesu rehọ wọhọ Mesaya nọ a yeyaa riẹ na ha, yọ Ikereakere na e ruẹaro kpahe onana no vẹre. Wọhọ epanọ a kere evaọ Olezi 2:2, Devidi Ovie na ọ rọ ogaga Ọghẹnẹ kere nọ: ‘Ivie akpọ na i mugba, isu na e tẹ jẹ jiroro kugbe; kpahe ỌNOWO na jẹ kpahe ọ riẹ nọ o wholo na.’ Eruẹaruẹ onana o te dhesẹ nọ isu nọ i no ẹkuotọ nọ i bu viọ ọvo ze a re ti siuzou koko re a wọso Ọnọ Jihova o Wholo, hayo Mesaya na. Yọ ere o ghinẹ via. Isu egagọ ahwo Ju, Herọd Ovie, gbe Pọntiọs Pailet osu Ahwo Rom a wo abọ evaọ uwhu Jesu. Herọd avọ Pailet nọ e rọ iwegrẹ no anwẹdẹ a tẹ jọ umuoke yena zihe ruọ egbẹnyusu. (Matiu 27:1, 2; Luk 23:10-12; Iruẹru 4:25-28) Rọ kẹ imuẹro efa inọ Jesu họ Mesaya na, ivie na rri etehe nọ uzoẹme riẹ o ta nọ “Eruẹaruẹ Ilogbo Mesaya Jọ.”
10. Evaọ idhere vẹ Jihova o ro sisẹ nọ Jesu yọ ọ riẹ Ọnọ a Wholo nọ a yeyaa riẹ na?
10 Isẹri nọ Jihova Ọghẹnẹ o se họ imuẹro avesa nọ o rọ uketha ọkwa Mesaya Jesu. Jihova o vi enjẹle re o ru ahwo riẹ nọ Jesu họ Mesaya nọ a yeyaa riẹ na. (Luk 2:10-14) Uzẹme, eva etoke uzuazọ otọakpọ Jesu, Jihova omariẹ ọ t’ẹme no obọ odhiwu ze, ro dhesẹ ọjẹrehọ riẹ kẹ Jesu. (Matiu 3:16, 17; 17:1-5) Jihova Ọghẹnẹ ọ kẹ Jesu ogaga nọ o re ro ru eware igbunu. Ọvuọvo iruo enana yọ imuẹro Ọghẹnẹ efa inọ Jesu họ Mesaya na, keme Ọghẹnẹ ọ rẹ sae rọ ẹgba kẹ ogbulegbu re o ru eware igbunu hu. Jihova o te je fi ogaga riẹ họ iruo rọ wọ ahwo kere Usiuwoma na, re imuẹro ọkwa Mesaya Jesu ọ jọ abọ Ebaibol na, obe nọ a mae fa jẹ vaha evaọ ikuigbe kpobi.—Jọn 4:25, 26.
11. Bro imuẹro e riẹ inọ Jesu yọ Mesaya na?
11 Evaọ oma rai kpobi, imuẹro enana i te kugbe izẹme buobu efa nọ i dhesẹ Jesu via wọhọ Mesaya nọ a yeyaa riẹ na. Orọ vevẹ, inọ Ileleikristi uzẹme a ghine rri rie gbagba wọhọ ọnọ ‘eruẹaro na kpobi a sisẹri kpahe’ gbe usiavẹ kpohọ eriariẹ Ọghẹnẹ na. (Iruẹru 10:43) Rekọ eware efa buobu e gbẹ riẹ nọ a re wuhrẹ kpahe Jesu Kristi viọ uzẹme na nọ ọye họ Mesaya na. Diẹse o nọze? Oghẹrẹvẹ ọ jọ?
UZUAZỌ JESU TAURE A TE TI YẸI WỌHỌ OHWO
12, 13. (a) Ẹvẹ ma rọ riẹ nnọ Jesu ọ kake rria no vẹre evaọ obọ odhiwu taure ọ tẹ te ziọ otọakpọ? (b) Ono họ “Ẹme na,” kọ eme o ru taure o te ti zihe ruọ ohwo?
12 A rẹ sae ghale uzuazọ Jesu kpohọ abasa. Abọ ọsosuọ u muhọ krẹkri taure a te ti yẹi wọhọ ohwo evaọ otọakpọ. Maeka 5:2 ọ ta nọ emuhọ Mesaya na “o rọ anwẹdẹ, rri no anwae ze.” Yọ Jesu ọ ta vevẹ inọ “ehru,” koyehọ obọ odhiwu, o nọze. (Jọn 8:23; 16:28) Ẹvẹ ọ rria obọ odhiwu kri te taure ọ tẹ te ziọ otọakpọ na?
13 A se Jesu nọ “Ọmọvo” Ọghẹnẹ keme Jihova ọvo ọ rehọ obọ riẹ mae. (Jọn 3:16) Wọhọ ọnọ “ọ rọ ọtuyẹ evaọ emama kpobi,” Ọghẹnẹ ọ tẹ rehọ Jesu ruiruo rọ ma eware efa kpobi. (Ahwo Kọlọsi 1:15; Eviavia 3:14) Jọn 1:1 ọ ta nọ “Ẹme na” (Jesu taure a te ti yẹi wọhọ ohwo) ọ jọ kugbe Ọghẹnẹ “evaọ emuhọ vievie.” Fikiere Ẹme na ọ jọ kugbe Jihova evaọ okenọ a rọ ma “odhiwu gbe akpọ” na. Ọghẹnẹ ọ jẹ t’ẹme kẹ Ẹme na nọ Ọ rọ ta nọ: “Ma ma ohwo rọ uwoho mai.” (Emuhọ 1:1, 26) Epavo na re, Ẹme na họ “osu iruo” oyoyou Ọghẹnẹ nọ a fodẹ evaọ Itẹ 8:22-31 na wọhọ areghẹ nọ a dhesẹ wọhọ ohwo, nọ ọ jọ abotọ Jihova je ruiruo evaọ eruo eware kpobi. Nọ Jihova ọ mae no, Ẹme na ọ rria ikpe nọ a sai kele mu hu kugbe Ọghẹnẹ evaọ obọ odhiwu taure o te ti zihe ruọ ohwo evaọ otọakpọ.
14. Fikieme a je se Jesu “ọnọ ọ rọ uwoho Ọghẹnẹ nọ a rẹ ruẹ hẹ”?
14 Kpakọ igheghe he nọ Ahwo Kọlọsi 1:15 a je se Jesu “ọnọ ọ rọ uwoho Ọghẹnẹ nọ a rẹ ruẹ hẹ”! Evaọ usu ige buobu, Ọmọ dhedhẹ ọnana ọ tẹ te jọ wọhọ Ọsẹ riẹ, Jihova. Onana yọ oware ofa nọ o soriẹ ze nọ Jesu ọ jẹ rọ usiavẹ kpohọ eriariẹ Ọghẹnẹ nọ e rẹ kẹ uzuazọ na. Eware kpobi nọ Jesu o ru evaọ okenọ ọ jọ otọakpọ nwanọ ere Jihova ọ hai ti ru re. Fikiere, re a riẹ Jesu yọ eriariẹ mai i ru rro kpahe Jihova. (Jọn 8:28; 14:8-10) Orọ vevẹ inọ, o r’oja re ma gbe wuhrẹ kpahe Jesu Kristi.
UZUAZỌ JESU EVAỌ OTỌAKPỌ
15. Ẹvẹ a ro ti yẹ Jesu wọhọ ọmọ ọgbagba?
15 Abọ avivẹ uzuazọ Jesu họ evaọ otọakpọ obonẹ. Ọ rehọ omakpotọ evaọ okenọ Ọghẹnẹ o ro nwene uzuazọ riẹ no obọ odhiwu ze fihọ edhede ọmọtẹ ẹrọwọ Ju jọ nọ ọ riẹ ọzae he nọ a re se Meri. Ogaga ẹzi ọfuafo Jihova, hayo ogaga iruo riẹ, o te ‘ruru’ Meri, nọ u ru rie dihọ o te ti yẹ ọmọ ọgbagba. (Luk 1:34, 35) Jesu ọ reuku sebaẹgba ha keme uzuazọ riẹ u no Ehri ọgbagba ze. A yọrọ e riẹ evaọ uwou iwhrori wọhọ ọmọ nọ a rọ kẹ Josẹf ọwena na yọrọ yọ ọye họ ọnwara evaọ usu emọ efa nọ a ti yẹ evaọ uviuwou na.—Aizaya 7:14; Matiu 1:22, 23; Mak 6:3.
16, 17. (a) Diẹse Jesu o je wo ogaga ro ru eware igbunu, kọ eware igbunu jọ vẹ o ru? (b) Didi ekwakwa jọ Jesu o dhesẹ?
16 Omarọkẹ odidi Jesu kẹ Jihova Ọghẹnẹ u muẹro evaọ okenọ ọ jọ ikpe 12. (Luk 2:41-49) Nọ ọ kpako no je mu iruo odibọgba họ no evaọ ikpe 30, Jesu o te je dhesẹ uyoyou udidi riẹ kẹ erivẹ riẹ. Okenọ ẹzi ọfuafo Ọghẹnẹ ọ kẹe ẹgba re o ru eware igbunu, ọ tẹ rehọ ohrọ siwi enọ e jẹ mọ, enọ e ko, enọ i wo eka, enọ i tuaro, enọ i diezọ, emoti. (Matiu 8:2-4; 15:30) Jesu ọ ko idu ahwo efa nọ ohọwo u je kpe. (Matiu 15:35-38) Ọ whaha ofou nọ u fi uzuazọ egbẹnyusu riẹ họ awa. (Mak 4:37-39) Evaọ uzẹme, ọ tubẹ kpare iwhuowhu na dede. (Jọn 11:43, 44) Eware igbunu enana yọ izẹme nọ a rẹ jọ ikuigbe vro ho. Makọ ewegrẹ Jesu dede a rehọ unu rai ta nọ o ru ‘eware igbunu buobu.’—Jọn 11:47, 48.
17 Jesu ọ nya otọ-ẹwho riẹ kpobi duwu, je wuhrẹ ahwo kpahe Uvie Ọghẹnẹ. (Matiu 4:17) O te je fi oriruo odiri gbe iroro h’otọ. Makọ okenọ ilele riẹ a ru te ẹgwọlọ riẹ hẹ, ọ rọ ohrọ ta nọ: “O ghinẹ ruọ ẹzi na, rekọ uwo o lọhọ.” (Mak 14:37, 38) Ghele na, ọ jọ ẹro gaga jẹ rọ ova dhe ahwo nọ i je keke aro fihọ siọ uzẹme na je bi kienyẹ iwhrori na. (Matiu 23:27-33) Maero, ọ rọ aro kele oriruo uyoyou Ọsẹ riẹ gbagba. U tube no Jesu eva ze dede nọ o re whu re ahwo nọ e gba ha a ruẹse wo ẹruore evaọ obaro. Agbẹta, nọ ma jẹ sae ta kpahe Jesu nọ ọye họ usiavẹ kpohọ eriariẹ Ọghẹnẹ! Ẹhẹ, ọye họ usiavẹ uzuazọ na! Rekọ fikieme ma jẹ ta nọ usiavẹ uzuazọ? Onana o tẹ rehọ omai ziọ abọ avesa uzuazọ riẹ.
JESU EVAỌ INẸNẸ
18. Ẹvẹ ma re roro kpahe Jesu Kristi nẹnẹ na?
18 Dede nọ Ebaibol na e niyẹrẹ uwhu Jesu, ọ rọ uzuazọ enẹna! Evaọ uzẹme, egba ahwo nọ e jẹ rria evaọ ikpe-udhusoi ọsosuọ C.E. na a rọ ibiaro rai ruẹ nọ a kpare riẹ no iwhuowhu ze. (1 Ahwo Kọrint 15:3-8) Wọhọ epanọ a ruẹaro riẹ, ọ jọ umuo oke yena keria obọze Ọsẹ riẹ be hẹrẹ bẹsenọ o ti ro wo ogaga uvie. (Olezi 110:1; Ahwo Hibru 10:12, 13) Fikiere ẹvẹ ma re roro kpahe Jesu nẹnẹ na? Ma re roro kpahiẹe wọhọ ọmọfofa nọ a ro kiẹzẹ etehe-ọrẹ erao? Hayo kọ ma re roro kpahiẹe wọhọ ohwo nọ ọ be rioja? Ijo. Ọ rọ Ovie ologbo nọ o bi su! Yọ kẹle na, o re ti dhesẹ esuo riẹ evaọ akpọ okpẹtu mai na.
19. Didi owọ Jesu ọ te jẹ evaọ obaro kẹle na?
19 Evaọ Eviavia 19:11-15, Ovie na Jesu Kristi a dhesẹ i rie vevẹ wọhọ nọ ọ be tha avọ ogaga re ọ te raha irumuomu no. Ẹvẹ Osu obọ odhiwu oyoyou ọnana ọ vọ avọ ororokẹ te re o ku uye-oruẹ nọ o be lahiẹ ima ahwo họ nẹnẹ na! Yọ ọ ghinẹ gwọlọ nọ o re fiobọhọ kẹ ahwo nọ e be daoma rọ aro kele oriruo ọgbagba nọ o fihotọ evaọ okenọ ọ jọ otọakpọ. (1 Pita 2:21) Ọ gwọlọ siwi ai no “ẹdẹ ẹmo ologbo Ọghẹnẹ Erumeru” nọ o be tha kpatakpata na, nọ a re se ẹsikpobi nọ Amagidọn, re a ruẹse rria bẹdẹ bẹdẹ wọhọ enọ e rọ otọ Uvie obọ odhiwu Ọghẹnẹ evaọ otọakpọ.—Eviavia 7:9, 14; 16:14, 16.
20. Eme Jesu o ti ru kẹ ahwo-akpọ evaọ etoke Esuo Odu Ikpe riẹ na?
20 Evaọ etoke Esuo Odu Ikpe udhedhẹ Jesu nọ a ruẹaro riẹ na, o re ti ru eware igbunu kẹ ahwo-akpọ. (Aizaya 9:6, 7; 11:1-10; Eviavia 20:6) Jesu o re ti siwi eyao kpobi ọ vẹ te rehọ uwhu te oba. Ọ rẹ te kpare ima-idu ahwo no iwhuowhu tha re a wo uvẹ nọ a rẹ rọ rria bẹdẹ bẹdẹ evaọ otọakpọ. (Jọn 5:28, 29) U muomai ẹro nọ eva e rẹ te were owhẹ re who gbe wuhrẹ kpahe Uvie Mesaya riẹ evaọ uzou ọfa obe onana. Jọ onana u muowhẹ ẹro: Ma rẹ sae tube roro vọvọ oghẹrẹ nọ izuazọ mai i ti gbunu te evaọ otọ esuo Uvie na ha. Ẹvẹ u wuzou te re ma riẹ kpahe Jesu Kristi ziezi! Ẹhẹ, o r’oja re Jesu ọ siomai ẹro ba ẹthọrọ, ọnọ ọ rọ usiavẹ uzuazọ kpohọ eriariẹ Ọghẹnẹ nọ u re su kpohọ uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ na.
[Eme-Obotọ]
a Odẹ-ufihobe onana o rẹ lẹliẹ Ogaga-Esuo Ahwo Rom mi esa-uzou. Fikiere, Ọgọstọs avọ ogbori o te fiobọhọ ru eruẹaruẹ gba kpahe osu nọ ‘ọ rẹ te rehọ ẹta riẹ evaọ uvie.’ Eruẹaruẹ ọvo yena o ta nọ ‘Osu ọvọ na,’ hayo Mesaya na a re ti “kpe” ei evaọ edẹ nọ ohwo ọfa ọ te rehọ ẹta osu ọnana. A kpe Jesu evaọ etoke esuo ohwo nọ o mi Ọgọstọs esuo, Taibiriọs.—Daniẹl 11:20-22.
b Ahwo Ju oke anwae a rẹ rehọ eka ro kele ikpe. Wọhọ oriruo, wọhọ epanọ ẹdẹ avọ ihrẹ kpobi ọ jọ ẹdẹ Eriosehọ na, ere ukpe avọ ihrẹ kpobi ọ jọ ukpe Eriosehọ.—Ọnyano 20:8-11; 23:10, 11.
DAWO ERIARIẸ RA
Ẹvẹ uyẹ Jesu o rọ tha imuẹro na uke nọ ọye họ Mesaya na?
Didi eruẹaruẹ kpahe Mesaya na e jọ oma Jesu rugba?
Ẹvẹ Ọghẹnẹ o ro dhẹsẹ vevẹ inọ Jesu họ Ọnọ o Wholo?
Fikieme Jesu ọ jẹ rọ usiavẹ uzuazọ kpohọ eriariẹ Ọghẹnẹ?
[Omaa Iyẹrẹ-iruo/Iwoho nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 37]
ERUẸARUẸ ILOGBO MESAYA JỌ
ERUẸARUẸ EWARE NỌ EVIA ORUGBA
EMUHỌ UZUAZỌ RIẸ
Aizaya 7:14 Ọmọtẹ nọ ọ riẹ Matiu 1:18-23
ọzae he o yẹ riẹe
Jerimaya 31:15 A kpe emaha nọ a yẹi Matiu 2:16-18
ODIBOỌGBA RIẸ
Aizaya 61:1, 2 Uwou nọ Ọghẹnẹ o vi rie Luk 4:18-21
Aizaya 9:1, 2 Odibọgba riẹ o lẹliẹ Matiu 4:13-16
ahwo ruẹ elo ologbo
Olezi 69:9 Ajọwha kẹ uwou Jihova Jọn 2:13-17
Aizaya 53:1 A rọwo e riẹ hẹ Jọn 12:37, 38
Zekaraya 9:9; Ọ rueva Jerusalẹm evaọ Matiu 21:1-9
Olezi 118:26 ehru eketekete; a koyẹ kẹe
wọhọ ovie gbe ọnọ ọ be
rehọ odẹ Jihova tha
EVIVIE GBE UWHU RIẸ
Olezi 41:9; 109:8 Ukọ riẹ jọ ọ kare ẹrọwọ; Iruẹru 1:15-20
o vivie Jesu
a te nwene iei
Zekaraya 11:12 A vivi i rie evaọ Matiu 26:14,
15
ewẹre isiliva 30
Olezi 27:12 A rehọ isẹri erue Matiu
26:59-61
sisẹri kpahiẹe
Olezi 22:18 A fiedhọ fiki iwu riẹ Jọn 19:23, 24
Aizaya 53:12 A kele i rie kugbe erahizi Matiu 27:38
Olezi 22:7, 8 A se rie ẹkoko nọ o je whu Mak 15:29-32
Olezi 69:21 A kẹ riẹ udi ogho Mak 15:23, 36
Aizaya 53:5; A duwu i rie Jọn 19:34, 37
Aizaya 53:9 A kie rie kugbe edafe Matiu
27:57-60
Olezi 16:8-11, NW, ftn. A kpare e riẹ taureo te ti gbo Iruẹru 2:25-32;
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 35]
Ọghẹnẹ ọ kẹ Jesu ogaga ro siwi ahwo nọ e jẹ mọ