Abọ 9—Epanọ Ma rọ Riẹ nọ Ma rọ “Edẹ Urere Na”
1, 2. Ẹvẹ ma rẹ sai rọ riẹ jọ ma rrọ eva edẹ urere na?
ẸVẸ o sae ro muomai ẹro nnọ ma be rria evaọ oke nọ Uvie Ọghẹnẹ o te rọ jẹ owọ mukpahe eyero eware isuẹsu ohwo? Ẹvẹ ma rẹ sae rọ riẹ nọ ma kẹle oke nọ Ọghẹnẹ ọ te rọ rehọ oba te emuemu gbe uye oruẹ no?
2 Ilele Jesu Kristi a gwọlọ riẹ eware enana. A nọ riẹe eware nọ “oka na” o te jọ ọrọ ọzino ọ ogaga Uvie riẹ gbe “ọrọ ekuhọ eyero eware enana.” (Matiu 24:3, NW ) Jesu ọ tẹ kẹ uyo nẹkwoma eware nọ i ti nuhu akpọ nọ o dhesẹ gbe eyero nọ i ti kugbe ro dhesẹ nnọ ahwo akpọ a rueva “oke urere na no,” “edẹ urere na” erọ eyero eware enana. (Daniẹl 11:40; 2 Timoti 3:1) Kọ eva ikpe udhusoi nana ma ruẹ orugba oghoghẹre oka na no? E, ma ruẹ no, ibuobu rai dede!
Emo Akpọ Soso
3, 4. Ẹvẹ emo ikpe udhusoi enana e nwane rọwo kugbe eruẹaruẹ Jesu te?
3 Jesu ọ ruẹaro nọ “orẹwho o te kpare bru orẹwho gbe uvie bru uvie.” (Matiu 24:7) Evaọ ukpe 1914 akpọ na o te dhoma họ ẹmo nọ o ku erẹwho gbe ivie kugbe eva edhere nọ u wo ohẹriẹ no emo nọ e kake jọ. Ro vuhu uzẹme oyena mu, igbiku oke oyena a te se i nọ Ẹmo Ologbo. Ẹmo ọsosuọ akpọ soso na, oghẹrẹ ọvo nọ a sai rọ wawo iẹ eva ikuigbe ọ rọ họ. Te isoja gbe ahwo gheghe nọ i ku uzuazọ rai kufiẹ i bu te 20,000,000, ro bu viọ enọ a kpe eva emo efa nọ a kaki fi.
4 Ẹmo Akpọ I o kpoka họ emuhọ edẹ urere na. Jesu ọ ta nọ enana gbe eware efa jọ e te jọ “emuhọ uye na.” (Matiu 24:8) Oyena ghinọ uzẹme keme Ẹmo Akpọ II ọ ga thesiwa, nọ isoja gbe ahwo gheghe nọ i ku uzuazọ rai kufiẹ a bu te 50,000,000. Evaọ ikpe udhusoi avọ 20 mai nana ahwo nọ a jọ emo kpe no i bu viọ 100,000,000, jẹ rehọ akwane bu vi erọ ikpe 400 nọ e vrẹ, nọ a te kele ai kpobi kugbe! Ẹvẹ obrukpe esuo ohwo akpọ ọ rro te!
Imuẹro Efa
5-7. Imuẹro efa evẹ e riẹ nọ ma be ghinẹ rria edẹ urere na?
5 Jesu o ku eware efa kugbe nọ i ti lele edẹ urere na: “Etọ i re ti nuhẹ gaga, jegbọ eyao okpomahọ [eyao oghoghẹrẹ] e rẹ te jọ oghoghẹrẹ oria.” (Luk 21:11, NW ) Eyena e nwani rọwo kugbe eware nọ e be via anwọ ukpe 1914, nọ uye nọ u bi no okpẹtu otiọye na ze u bi dhe ebuebu na.
6 Etọ ilogbo nọ i bi nuhẹ yọ eware nọ i bi dhe ẹviẹvia, nọ e be raha izuazọ buobu. Ẹyaọ Ọtiekọ na ọvo nọ o lele Ẹmo Akpọ I o kpe ahwo nọ i bu te ole 20,000,000—ejọ a bi dhesẹ iẹ nọ i bu te 30,000,000 hayo vrẹ ere. Ẹyao nọ a bi se AIDS ọ rehọ izuazọ idu-egba no yọ ọ te rehọ ima efa kẹle na. Kukpe kukpe ima ahwo a bi whu fikiọ ẹyao udu, ọta, gbe eyao efa. Ima ahwo efa a bi whu uwhu ohọo ẹmẹrera. Ababọ avro ‘edhẹ-isi ọ obe Eviavia na’ avọ emo rai, okakao emuore, gbe eyao oghoghẹrẹ a bi kpe ahwo buobu no uviuwou ahwo no anwọ ukpe 1914 ze.—Eviavia 6:3-8.
7 Jesu ọ tẹ jẹ ruẹaro kpahe ethube nọ ma be ruẹ eva etọ kpobi. Ọ ta nọ: “Epanọ umuomu o rẹ te jọ buobu, uyoyou ahwo buobu u re ti kiekpo.”—Matiu 24:12.
8. Ẹvẹ eruẹaruẹ obe 2 Timoti izou 3 e rọ rọwo kugbe oke mai na?
8 Ofa riẹ, eruẹaruẹ Ebaibol e ta kpahe emamọ uruemu nọ u ti kie wọhọ epanọ ma be rue riẹ evaọ akpọ na kpobi nẹnẹ na: “Rekọ riẹ onana, nọ eva edẹ urere oke ẹbẹbẹ o te tha, keme ahwo a re ti you oma-obọrai, je you igho, a ve ti heri-oheri avọ oma-ovia gbe ekaela, a re ti yo ẹme enọ i yẹ rai hi, a rẹ te jọ ababọ uyere-ọghọ gbe ababọ ẹfuọ, a wo eva egaga, a re koko eya ha, a rẹ raha odẹ ahwo, a wo oma-onyẹ hẹ, avọ ofu-ọkpoo, a re mukpahe ahwo ezi, otu ovivie, avọ uzou-uveghe, otu okpiro, enọ i yowọ enu-awere siọ Ọghẹnẹ ba, a rẹ yọrọ oghẹrẹ egagọ a vẹ vro ogaga nọ o rọ eva riẹ . . . Ahwo omuomu gbe otu eviẹhọ a re ti no eyoma ruọ onọ o mai yoma.” (2 Timoti 3:1-13) Wọhọ oghẹrẹ nọ ma be ruẹ na eyena kpobi e ze uzẹme no.
Oware Ofa
9. Eme ọ via evaọ obọ odhiwu nọ o nwane kie fihọ oke ovo na kugbe emuhọ edẹ urere na evaọ otọakpọ?
9 Oware ofa jọ o riẹ nọ o so riẹ ze nọ uye oruẹ u ro bu te enẹ evaọ ẹgba-ikpe mai nana. Eva ẹruoke ovo na kugbe emuhọ edẹ urere ukpe 1914 na, oware ofa jọ o via nọ u fi ahwo họ imuozọ ulogbo. Evaọ oke oyena, wọhọ epanọ eruẹaruẹ evaọ obe urere Ebaibol na e ta: “Ẹmo o te du lahwe eva obọ odhiwu: Maekẹl [Kristi evaọ ogaga odhiwu] avọ enjẹle riẹ a te fiẹmo kugbe odudu na [Setan], yọ odudu na avọ enjẹle riẹ a họre, rekọ o gbe fikparobọ họ, hayo kọ a gbe duku oria kẹ ae ofa eva obọ odhiwu hu. Koyehọ a gele odudu ologbo na fihọ otọ, araumuemu ọsosuọ na, ọnọ a re se Ẹdhọ gbe Setan na, nọ o bi su otọakpọ nọ a be rria na kpobi thọ na; a gele i rie fihọ obọ otọakpọ yọ a gbolo enjẹle riẹ lele ie re.”—Eviavia 12:7-9.
10, 11. Ẹvẹ ukpoma họ ahwo te nọ Setan gbe idhivẹri riẹ a gbele ai ze otọakpọ?
10 Eme họ oware nọ u no rie ze te uviuwou ohwo? Eruẹaruẹ na e tẹ gbẹ ta haro: “Uye u te otọakpọ gbe abade keme Ẹdhọ na ọ ze otọ bru owhai ze i no, ọ vọ avọ ofu ologbo, nọ ọ riẹ nọ oke kpẹkpẹe o woi.” E, Setan ọ riẹ nọ eyero riẹ u bi te oba no, fikiere ọ be dao ẹgba riẹ kpobi re ọ rẹriẹ ahwo mukpahe Ọghẹnẹ taure ọye gbe akpọ riẹ a tẹ te raha ae no. (Eviavia 12:12; 20:1-3) Ẹvẹ emama izi eyena iyoma te fiki nọ a rehọ okẹ uno-eva-ze rai ru iruo thọ! Ẹvẹ eyero akpọ oyoma te fiki ọ ekpokpo rai, mai rro anwọ ukpe 1914 ze!
11 Agbẹta nọ Jesu ọ rọ ruẹaro kpahe oke mai na nọ: ‘Eva otọakpọ ẹvohẹ erẹwho, a te ruẹ oria noi no ho . . . Ahwo a re ti kie ewawa fikiọ ẹruore eware nọ e be te ze otọakpọ na.’—Luk 21:25, 26.
Ekuhọ Esuo Ahwo gbe ọrọ Idhivẹri Ọ Kẹle No
12. Ojọ ovẹ eva eruẹaruẹ na u ti ru gba re urere eyero ọnana ọ tẹ ze?
12 Bro eruẹaruẹ Ebaibol i kiọkọ nọ i ti wo orugba taure Ọghẹnẹ ọ tẹ te raha eyero eware enana no? I gbe bu hu! Ọrọ urere rai jọ ọ rrọ eva obe 1 Ahwo Tẹsalonika 5:3, nọ o ta nọ: “Epanọ a be rọ ta ẹme udhedhẹ gbe omofọwẹ na, ọraha idudhe o ve bru rai ze.” (The New English Bible) Onana u te dhesẹ nọ urere eyero ọnana ọ te ze nọ “a gbẹ rọ ẹme ẹta na.” Oke nọ akpọ na o roro ha, ọraha ọ te rọ tha nọ a bi reẹro riẹ ha, eva oke nọ ahwo kpobi a rẹriẹ ova ku ẹruore udhẹdhe gbe omofọwẹ obọ rai.
13, 14. Oke uye ovẹ họ onọ Jesu ọ ruẹaro riẹ, kọ ẹvẹ u ti ro kuhọ?
13 Oke o be dhẹ vrẹ kpobi no rọ kẹ akpọ ọnana nọ Setan ọ rọ osu riẹ na. Kẹle na ọ te ze urere riẹ eva okenọ Jesu ọ ta kpahe nọ: “Keme uye obẹbẹ ruaro o rẹ te jọ, u tioye o te jọ no emuhọ akpọ na ze ri te enẹ hẹ, ijo, o gbẹ sae jọ ofa ha.”—Matiu 24:21.
14 Ekuhọ “uye ulogbo na” o te jọ ẹmo Ọghẹnẹ ọrọ Amagidọn. Oke oyena ọruẹaro na Daniẹl ọ ta ẹme te na nọ Ọghẹnẹ ọ te rọ “whọlọ je fi oba họ ivie na kpobi.” Onana o te jọ ekuhọ esuo ohwo nọ erọ otọ Ọghẹnẹ ha. Esuo Uvie riẹ obọ odhiwu o vẹ te kpọ iruo ahwo kpobi. Daniẹl ọ tẹ jẹ ruẹaro nnọ, o gbẹ te via ofa ha, re a jẹ te se udu esuo ba “kẹ amọfa.”—Daniẹl 2:44; Eviavia 16:14-16.
15. Eme ọ te via kẹ ekpokpo Setan avọ idhivẹri riẹ?
15 Evaọ oke oyena re, ekpokpo ọ Setan gbe idhivẹri riẹ kpobi kọ i ve ti serihọ. Emama izi ewọsuọ eyena a ti si ai no, a gbẹ sai ti su “erẹwho na thọ ofa ha.” (Eviavia 12:9; 20:1-3) A bruoziẹ uwhu kpe ai no a tẹ be hẹrẹ ọraha. Didi omofọwẹ o te jọ kẹ ahwo akpọ re a wo ufuoma no ekpokpo oyoma rai!
Ono Ọ Te Zọ? Ono Ọ Te Zọ Ha?
16-18. Ono ọ te zọ no ekuhọ eyero ọnana, kọ ono ọ te zọ ha?
16 Nọ ẹdhoguo obrukpe Ọghẹnẹ ọ tẹ ze akpọ ọnana no, ono ọ te zọ? Ono ọ te zọ ha? Ebaibol na i dhesẹ nnọ enọ e gwọlọ esuo Ọghẹnẹ a te sẹro rai a vẹ jẹ te zọ. Enọ e gwọlọ esuo Ọghẹnẹ ha a rẹ te sẹro rai hi rekọ a te raha ai no kugbe akpọ Setan na.
17 Itẹ 2:21, 22 (NW ) o ta nọ: “Ikiẹrẹe na [enọ e be rehọ oma kpotọ kẹ esuo Ọghẹnẹ] họ enọ e te rria otọ na, yọ eruọzewọ na họ enọ a te seba ai eva. Rekọ irumuemu na [enọ e be rehọ oma kpotọ kẹ esuo Ọghẹnẹ ha], a ti kpe ai no otọakpọ na no; yọ rọ kẹ erọ ẹghẹ na, a ti si ai noi no.”
18 Olezi 37:10, 11 ọ tẹ jẹ ta nọ: “Omoke kakao u kiọkọ, iru-umuomu na e gbẹ te jọ họ . . . Rekọ enọ e rọ oma kpotọ, e rẹ te rọ otọ na reuku; oma o rẹ te were ae evaọ omofọwẹ.” Owọ avọ 29 u te fibae nọ: “Ikiẹrẹe e rẹ te rehọ otọ na reuku, a vẹ jẹ rria ae bẹdẹ bẹdẹ.”
19. Didi ohrẹ ma re si te udu?
19 Ma re si ohrẹ Olezi 37:34, te udu, onọ o ta nọ: “Fi ẹruore họ Jihova whọ nya edhere riẹ, ọ rẹ te kpare owhẹ kpehru re whọ rehọ otọ na reuku, nọ a tẹ guọghọ iru-umuemu na no, whọ re te rue riẹ.” Owọ avọ 37 gbe 38 o ta nọ: “Fiẹrohọ ohwo nọ okiete, jẹ nabi rri ọrọ uzẹme, keme urere ohwo ọyena udhedhẹ. Erahaizi a rẹ te raha ai kpobi kugbe; urere iru-umuemu kọ ekpe kufiẹ.”
20. Ẹvẹ ma rẹ sae rọ ta nọ oke nana nọ ma be rria na yọ oke aghọghọ?
20 Ẹvẹ o rọ omosasa te, ẹhẹ, ẹvẹ o rọ ọbọga te re ma riẹ nọ Ọghẹnẹ ọ be ghinẹ daezọ mai jegbe nnọ kẹle na ọ te rehọ emuemu gbe uye oruẹ te oba! Ẹvẹ o vọ avọ aghọghọ te re ma vuhumu nnọ ma be rria rekọ omoke kpẹkpẹ kakao ọvo ro no orugba eruẹaruẹ ilogbo eyena!
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 20]
Ebaibol na e ruẹaro kpahe eware nọ i tu ru “oka” edẹ urere na gba
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 22]
Kẹle na, evaọ Amagidọn, enọ e be rehọ oma kpotọ kẹ esuo Ọghẹnẹ ha a te raha ai no. Enọ e be rehọ oma kpotọ a te zọ rueva akpọ okiẹrẹe ọkpokpọ na