Dhẹ Kpohọ Oria Usiwo Taure ‘Uye Ulogbo’ Na O Tẹ Ze

‘Wha tẹ ruẹ Jerusalẹm nọ itu ẹmo e wariẹ họ, . . . jọ enọ e rọ evaọ Judia e dhẹ kpo igbehru.’—LUK 21:20, 21.

 1. Fikieme edhadhẹ o jẹ rọ kpata kpata kẹ ahwo nọ a gbẹ rọ abọ akpọ na?

RỌ KẸ ahwo nọ e gbẹ rọ akpọ Setan kpobi, ẹdhẹ yọ oware nọ a re ru kpata kpata. Re ahwo a zọ okenọ a te raha eyero eware enana no otọakpọ na, a rẹ kẹ imuẹro inọ a rehọ edikihẹ rai gaga no evaọ abọ Jihova jegbe nọ a rọ abọ akpọ nọ Setan ọ jẹ rọ osu hu.—Jemis 4:4; 1 Jọn 2:17.

 2, 3. Didi enọ kpahe eme Jesu nọ a kere eva Matiu 24:15-22 ma te t’ẹme kpahe?

² Evaọ eruẹaruẹ ilogbo riẹ kpahe ekuhọ eyero eware enana, Jesu o dhesẹ ẹgwọlọ ologbo rọ kẹ edhadhẹ otiọye na. Kẹse kẹse ma rẹ t’ẹme kpahe oware nọ a kere fihọ Matiu 24:4-14; ghele, oware nọ u lele i rie u wuzou re. Ma tudu họ owhẹ awọ re who rovie Ebaibol ra je se awọ 15 rite 22.

³ Eme họ otofa eruẹaruẹ ọyena? Evaọ ikpe-udhusoi ọsosuọ na, eme o jọ “oware aghọ ufofe”? Eme “oria ẹri” nọ ọ rọ na u dhesẹ? Eme ọ jariẹ kpomahọ omai?

“Jọ Ọnọ O bi Se i Ọ riẹ Otọ Riẹ”

 4. (a) Eme Daniẹl 9:27 ọ ta inọ u ti lele ẹsiọ nọ ahwo Ju a se Mesaya na? (b) Okenọ ọ jẹ t’ẹme fodẹ onana, fikieme Jesu ọ jẹ ta nọ, “Jọ ọnọ o bi se i ọ riẹ otọ riẹ”?

⁴ Muẹrohọ nọ eva Matiu 24:15 Jesu ọ jẹ t’ẹme kpemu fodẹ oware nọ a kere fihọ obe Daniẹl. Evaọ uzou 9 eva obe oyena họ eruẹaruẹ kpahe ẹtha Mesaya gbe ẹdhoguo nọ u ti te orẹwho ahwo Ju fikinọ a se riẹ. Abọ urere owọ avọ 27 o ta nọ: ‘Eva udevie eware aghọ na ọnọ ọ rẹ raha na ọ te rọ nyatha.’ Uruemu anwae ahwo Ju oke ọsosuọ a roro nọ eruẹaruẹ Daniẹl na ọ t’ẹme kpahe ogbekuo nọ Antiochus IV o gbe etẹmpol Jihova obọ Jerusalẹm ku evaọ ikpe-udhusoi avivẹ B.C.E. Rekọ Jesu ọ vẹvẹ unu nọ: “Jọ ọnọ o bi se i ọ riẹ otọ riẹ.” Ogbekuo nọ Antiochus IV o gbe etẹmpol na ku, nọ o ghinẹ jọ oware aghọ na, o wha ọraha ze he—ọrọ Jerusalẹm, ọrọ etẹmpol na, hayo ọrọ orẹwho ahwo Ju hu. Fikiere Jesu ọ jẹ vẹvẹ enọ i bi yoẹme riẹ unu re a vuhumu nọ orugba ọnana, orọnikọ oware nọ o via no ho, rekọ oware nọ o rọ obaro.

 5. (a) Ẹvẹ ẹwawo ikere Usiuwoma efa i ro fiobọhọ k’omai vuhu “oware aghọ” ikpe-udhusoi ọsosuọ na? (b) Fikieme Cestius Gallus o je su egbaẹmo ahwo Rom kpohọ Jerusalẹm evaọ 66 C.E.?

⁵ Eme họ “oware aghọ” nọ a re muẹro họ otọ kẹ na? O rọ oware nọ a re vuhumu keme ikere Matiu ọ ta nọ: ‘Okenọ wha ruẹ oware aghọ ufofe nọ . . . u dikihẹ eva oria ẹri.’ Dede, oghẹrẹ ekere ọvo na eva Luk 21:20 o se nọ: ‘Nọ wha tẹ ruẹ Jerusalẹm nọ itu ẹmo ewariẹ họ, wha vẹ rẹ riẹ nọ ẹraha riẹ ọkẹle ino.’ Evaọ 66 C.E., Ileleikristi nọ e jẹ rria Jerusalẹm a ghinẹ ruẹ oware nọ Jesu ọ ruẹaro riẹ na. Eware buobu nọ e via nọ i kpomahọ avro evaọ udevie ahwo Ju gbe isu ahwo Rom i te su kpohọ Jerusalẹm nọ ọ rọ ọwọsuọ mukpahe Rom. Fikiere, ozighi ọ tẹ roma via evaọ Judia soso, Sameria, Galili, Dẹkapọlis, gbe Fonisia, jegbe ẹkpẹlobọ-ọre kpohọ Siria, gbe obọze-ọre kpohọ Ijipti. Re a ruẹse fi udhedhẹ họ abọ Esuo Ahwo Rom ọyena, Cestius Gallus o te vi egbaẹmo no Siria kpohọ Jerusalẹm, ọnọ ahwo Ju a se nọ “okpẹwho ọrẹri” na.—Nehemaya 11:1; Aizaya 52:1.

 6. Ẹvẹ o jẹ jọ uzẹme inọ “oware aghọ” nọ o rẹ wha ọraha ze u ‘dikihẹ oria ẹri’?

⁶ O jọ uruemu egbaẹmo ahwo Rom re a wha ebiala lele oma, enọ a riwi wọhọ ọrẹri rekọ ahwo Ju a riwi i rai wọhọ ẹdhọgọ. Avọ isiuru, ẹme ahwo Hibru nọ a fa wọhọ “oware aghọ” evaọ obe Daniẹl na a mae rehiẹe t’ẹme fodẹ ẹmema hayo ẹdhọgọ.a (Iziewariẹ 29:17) Epanọ ahwo Ju a se thahethahe te kpobi, egbaẹmo ahwo Rom nọ e wọ obiala ẹdhọgọ rai na a tẹ vẹ ruọ Jerusalẹm evaọ November ọ 66 C.E., a te mu abọ ugbẹhẹ etẹmpol na evaọ ofẹ ẹkpẹlobọ-ọre riẹ họ ẹraha. Avro ọ jariẹ hẹ—“oware aghọ” nọ ọ rẹ sae wha ọraha Jerusalẹm ze u “dikihẹ oria ẹri” no! Rekọ ẹvẹ ohwo jọ ọ sae rọ dhẹ vabọ?

Edhadhẹ o Jọ Kpata Kpata!

 7. Eme egbaẹmo Rom a ru idudhe?

⁷ Idudhe na gheghe gheghe evaọ eriwo ohwo, nọ o wọhọ nọ Jerusalẹm o re ti kie lọlọhọ, egbaẹmo ahwo Rom na a te siuke kpemu. Ahwo gheghe Ju a te mu egbaẹmo ahwo Rom nọ i bi zihe na họ ele thabọ te Antipatris, ole ikilomita 50 no Jerusalẹm. Kẹsena a te kuomarẹriẹ. Nọ a zihe ziọ Jerusalẹm no, a te kokohọ etẹmpol na re a gbẹgua oma ẹmo rai haro. A te mu izoge na fihọ iruo iroiro gbe ẹmuofio. Kọ Ileleikristi na a re ti fiomahọ iruẹru enana? A tẹ make whaha iẹe dede, kọ a te gbẹ jọ oria enwoma na nọ egbaẹmo ahwo Rom na a tẹ wariẹ zihe ze?

 8. Didi owojẹ okpakpata Ileleikristi a jẹ evaọ ẹmeoyo kẹ eme eruẹaruẹ Jesu?

⁸ Ileleikristi evaọ Jerusalẹm gbe Judia kpobi a tẹ jowọ lele eruẹaruẹ unuovẹvẹ Jesu Kristi a tẹ dhẹ no oria enwoma na no. Edhadhẹ na o jọ kpata kpata! A tẹ dhẹ kpohọ ofẹ igbehru na, avọ ejọ rai nọ i wohọ Pella, evaọ ẹkuotọ Perea. Ahwo nọ a se unuovẹvẹ Jesu gboja a rọ ugheghẹ kuomarẹriẹ, hayo daoma siwi ekwakwa efe rai jọ họ. (Wawo Luk 14:33.) Ẹria evaọ otọ eyero itieye na, eyae nọ i dihọ gbe ini nọ e jẹ kẹ emọ evie o ghinẹ jọ bẹbẹ rọkẹ ai re a rọ owotọ dhẹ. Awhaha Ẹdijala o whaha edhadhẹ rai hi, yọ dede nọ uriri o kẹle ekie no, o ri kie he. Ahwo nọ a yoẹme kẹ unuovẹvẹ Jesu nọ a dhẹ vẹrẹ vẹrẹ u kri hi nọ a rọ dhẹ kpohọ otafe Jerusalẹm gbe Judia. Izuazọ rai e roma hwa ere oruo.—Wawo Jemis 3:17.

 9. Ẹvẹ egbaẹmo ahwo Rom na a zihe ze vẹrẹ te, kọ eme u no rie ze?

⁹ Ukpe nọ u lele i rie, evaọ 67 C.E., ahwo Rom a tẹ wariẹ w’owọ ẹmo bru ahwo Ju. A tẹ kaki fi Galili kparobọ. Ukpe ọfa riẹ, a tẹ raha Judia. Evaọ 70 C.E., egbaẹmo ahwo Rom a tẹ wariẹ Jerusalẹm họ. (Luk 19:43) Ohọwo ulogbo o tẹ ze. Ahwo nọ a zadhe okpẹwho na a tẹ rẹriẹ ova ku omoma rai. Ohwo nọ ọ jẹ daoma gwọlọ dhẹ kpobi a kpe rie. Oware nọ a ruẹ, wọhọ epanọ Jesu ọ ta, yọ ‘uye ulogbo.’—Matiu 24:21.

10. Ma te se avọ ovuhumuo, eme ọfa ma re muẹrohọ?

¹⁰ Rekọ eme enana i ghine ru oware nọ Jesu ọ ruẹaro riẹ kpobi gba? Ijo, eware efa e gbẹ jọ obaro. Otẹrọnọ, wọhọ epanọ Jesu ọ hrẹ na, ma se Ikereakere na avọ otoriẹ, ma rẹ seba ẹriẹ oware nọ o gbẹ rọ obaro ho. Ma reti je roro gaga re kpahe abọ nọ oyena o re wo evaọ izuazọ mai.

“Oware Aghọ” Oke Onana

11. Evaọ eria ivẹ efa vẹ Daniẹl ọ jẹ fodẹ “oware aghọ,” kọ oke vẹ a ta oyena kpahe?

¹¹ Muẹrohọ inọ, kugbe oware nọ ma ruẹ no evaọ Daniẹl 9:27, evaọ Daniẹl 11:31 gbe 12:11, a wariẹ t’ẹme kpahe “oware aghọ ufofe” na. Ovuovo enana nọ o t’ẹme kpahe araha Jerusalẹm o riẹ hẹ. Eva uzẹme, oware nọ a ta evaọ Daniẹl 12:11 o nwane via nọ awọ ivẹ nọ e kẹle e rai e fodẹ “oke urere” na no. (Daniẹl 12:9) Ma mu oke oyena họ ẹria no anwọ 1914 ze. Fikiere u fo re ma muẹro hotọ kpahe “oware aghọ ufofe” oke onana re u je muomai ẹro nnọ ma dhẹ no oria enwoma na.

12, 13. Fikieme u je fo nọ a re dhesẹ Ọvọ Erẹwho na wọhọ “oware aghọ” oke onana?

¹² Eme họ “oware aghọ” oke onana? Imuẹro e riobọ họ Ọvọ Erẹwho na, onọ u mu iruo họ evaọ 1920, nọ akpọ na ọ nwane ruọ oke urere riẹ no. Rekọ ẹvẹ oyena o sae rọ jọ “oware aghọ ufofe”?

¹³ Kareghẹhọ nọ, ẹme ahwo Hibru kẹ “oware aghọ” a mae rehọ iẹe ruiruo evaọ Ebaibol na kpahe emema hayo iruemu edhọgọ. Kọ a jẹ ghinẹ gọ Ọvọ na? Ẹhẹ! Isu-egagọ na a fi riei họ “oria ẹri,” yọ ilele rai a te mu ei họ ẹgọ. Ogbẹguae Ichọche Kristi obọ America a whowho nọ Ọvọ na ọ rẹ te jọ “odhesẹvia esuo Uvie Ọghẹnẹ evaọ otọakpọ.” Ileta buobu i te obọ Uwou Ogbẹguae United States obọ ro no ẹko egagọ ze be kpakpa ai nọ a ru Ọtamuo Ọvọ Orẹwho na ga. Oma ogbẹguae ichọche Baptist, Congregational, gbe Presbyterian evaọ Britain a te jiri iei wọhọ “okwakwa ọvuọvo nọ a sai ro wo [udhedhẹ evaọ otọakpọ] na.”—Rri Eviavia 13:14, 15.

14, 15. Edhere vẹ Ọvọ na je kugbe Okugbe Erẹwho na a te rọ ziọ “oria ẹri” na?

¹⁴ A rehọ Uvie Mesaya Ọghẹnẹ ro mu obọ odhiwu no evaọ 1914, rekọ erẹwho na a be họre kẹ esuo-okpehru obọ rai. (Olezi 2:1-6) Okenọ a jiroro eromuo Ọvọ Erẹwho na no, erẹwho nọ e họre no evaọ ẹmo akpọ ọsosuọ na, je kugbe isu-egagọ na enọ e ghale egbaẹmo rai, a dhesẹ no anwẹdẹ inọ a gbabọ kẹ uzi Ọghẹnẹ. A rri bru Kristi wọhọ Ovie he. Fikiere a tẹ rọ ọkwa nọ a hẹ rọ kẹ Uvie Ọghẹnẹ rọ kẹ ukoko ahwo; a te fi Ọvọ Erẹwho na họ “oria ẹri,” oria nọ u fo rie he.

¹⁵ Wọhọ onọ u nwene Ọvọ na, Okugbe Erẹwho na ọ tẹ roma via evaọ October 24, 1945. Uwhremu na, ipopu ọ Rom a tẹ koyẹ kẹ Okugbe Erẹwho na wọhọ “ẹruore urere okugbe avọ udhedhẹ” jegbe “ọruẹrẹfihọ ọgbakugbe okpehru udhedhẹ gbe ẹdhoguo-okiẹrẹe.” Ẹhẹ, Ọvọ Erẹwho na, je kugbe onọ u nwene i rie, Okugbe Erẹwho na, i ghine zihe ruọ emema, nọ e jọ “oware aghọ” evaọ aro Ọghẹnẹ gbe ahwo riẹ.

Dhẹ no Eme?

16. Diẹse ahwo nọ i you ẹrẹreokie a rẹ dhẹ no nẹnẹ?

¹⁶ Nọ a te ‘gbẹro ku’ onana, je vuhu oware nọ ukoko okugbe o rọ gbe epanọ a be rọ gọe no, u re fo nọ enọ i you ẹrẹreokie a dhẹ kpohọ oria ufuoma. Dhẹ no eme? Dhẹ no oware nọ o rọ epọvo na wọhọ Jerusalẹm nọ ọ kare ẹrọwọ, koyehọ, Kristẹndọm, jẹ dhẹ no Babilọn Ologbo na kpobi, eyero egagọ erue akpọ soso.—Eviavia 18:4.

17, 18. Didi ọraha “oware aghọ” oka nana ọ te wha ze?

¹⁷ Kareghẹhọ re, inọ evaọ ikpe-udhusoi ọsosuọ na, evaọ okenọ egbaẹmo ahwo Rom avọ ebiala edhọgọ rai a ruọ okpẹwho ofuafo ahwo Ju na, o jọ etẹe re o te raha Jerusalẹm gbe eyero egagọ riẹ no. Evaọ edẹ mai araha na ọ rẹ te tha, orọnikọ ro te okpẹwho ọvo jọ ọvo ho, orọnikọ ro te Kristẹndọm ọvo ho, rekọ te eyero egagọ erue akpọ na soso.—Eviavia 18:5-8.

¹⁸ Eva Eviavia 17:16, a ruẹaro riẹ nọ arao ojihẹ ipipe, onọ u dhesẹ oma via no wọhọ Okugbe Erẹwho na, ọ te kpare bru Babilọn Ologbo ogberẹ na ọ vẹ te raha iẹe no. Jẹ rọ ẹme uwoho dhesẹ iẹe, ọ tẹ ta nọ: “Izei ikpe nọ whọ ruerẹ na, ae gbe arao na, a re ti mukpahe ogberẹ na; a re ti fi ei họ ababọ avọ ẹbẹba, a rẹ te raha oma riẹ no, a vẹ rehọ erae mahe iẹ.” Oware nọ onana u re ti dhesẹ o rọ oware nọ unu o rẹ ta ha. U re ti dhesẹ ekuhọ egagọ erue evaọ abọ riẹ kpobi evaọ akpọ na soso. Onana u ve ti ghine dhesẹ nọ uye ulogbo na u muhọ no.

19. Didi ahwo a ru Okugbe Erẹwho na via anwọ okenọ a rọ rehiẹe mu, kọ fikieme onana u je w’uzou?

¹⁹ O rọ oware nọ a re muẹrohọ inọ anwọ nọ Okugbe Erẹwho na o ro mu iruo họ evaọ 1945, ahwo nọ a be ta nọ Ọghẹnẹ ọ rọ họ, nọ i mukpahe egagọ i bi dhe ebuebu ọvo evaọ eva riẹ. Evaọ oke sa-sa eva abọ buobu otọakpọ na, ahwo itieye na a wo abọ no evaọ iruemu egagọ nọ a za dhe hayo tubẹ whaha ai riẹriẹriẹ dede. Evaọ ikpe kakao nọ i kpemu, evaọ eria buobu ọyawọ egọmeti kpahe ẹko ahwo egagọ e lọhọ obọ no. Rọ kẹ ahwo jọ o tẹ wọhọ nọ enwoma kpobi rọ kẹ egagọ u re no.

20. Didi odẹ egagọ akpọ ọnana a mu kẹ omobọ rai no?

²⁰ Egagọ Babilọn Ologbo na ọ gbẹ rọ ehri ogaga ozighi evaọ akpọ na. Ẹsikpobi izoeme iyẹrẹ i bi dhesẹ ahwo nọ e be họre gbe enọ e be wha ozighi ze ẹkwoma ẹfodẹ egagọ nọ a be họre kẹ. Iporisi nọ i re kru ukru gbe isoja a dhẹ ruọ etẹmpol ẹsi buobu no re a whaha ohọre nọ o rọ evaọ udevie ahwo egagọ. Ahwo egagọ a zọhọ igho no re a ro enwene egọmeti. Egrẹ egagọ i bru Okugbe Erẹwho na abọ dhe no evaọ omodawọ rai re a ru ahwo uyẹ sa-sa wo emamọ oyerekugbe. Evaọ ele ute udhedhẹ gbe omofọwẹ, eva e rẹ te were ahwo nọ e rọ evaọ Okugbe Erẹwho na re a ruẹ nọ a si egagọ kpobi nọ o bi bru rai dhe no.

21. (a) Ono ọ rẹ fodẹ okenọ a te rọ raha Babilọn Ologbo na no? (b) Eme o rọ kpata kpata nọ a re ru bẹsenọ oke oyena u re te?

²¹ Oware ulogbo jọ o riẹ nọ a re roro kpahe re. Dede nọ izei ikpe ro no eva Okugbe Erẹwho na ze a te rọ raha Babilọn Ologbo na, araha ọyena ọ rẹ te jọ odhesẹvia ẹdhoguo Ọghẹnẹ. Ẹdhoguo na ọ te tha evaọ oke nọ Ọghẹnẹ o ve fihọ. (Eviavia 17:17) Eme ma re ru enẹna? “Wha nya siẹ e ba”—dhẹ no Babilọn Ologbo na—ere Ebaibol na ọ k’uyo.—Eviavia 18:4.

22, 23. Eme edhadhẹ otiọye na u kugbe?

²² Edhadhẹ azọ ọnana orọnikọ ẹkua no oria jọ kpohọ oria ọfa ha, wọhọ onọ Ileleikristi ahwo Ju a ru evaọ okenọ a jẹ dhẹ no Jerusalẹm. O rọ edhadhẹ no egagọ Kristẹndọm, ẹhẹ, no abọ Babilọn Ologbo na kpobi. U dhesẹ omohẹriẹ riẹriẹriẹ orọnikọ no ikoko egagọ erue ọvo ho rekọ je no iruemu gbe ẹzi nọ a bi dhesẹ. O rọ edhadhẹ kpohọ oria adhẹzọ evaọ udevie ukoko esuo Jihova.—Ahwo Ẹfẹsọs 5:7-11.

²³ Okenọ idibo Jihova nọ a kẹ ẹzi na a kaki vuhu oware aghọ na mu, Ọvọ Erẹwho na, nọ Ẹmo Akpọ I ọ vrẹ no, eme Isẹri na a ru? A te bru usu kpobi no ichọche Kristẹndọm. Rekọ a te ti vuhumu nọ a gbẹ dadabọ mu iruemu gbe iruẹru Kristẹndọm jọ, wọhọ efihiruo ure-uwhere gbe ehaa Kresimesi jegbe ehaa egedhọ efa. Nọ a wuhrẹ uzẹme na kpahe eware enana no, a tẹ jowọ vẹrẹ vẹrẹ. A te si ohrẹ nọ o rọ Aizaya 52:11 tudu: “Nyavrẹ, nyavrẹ, nya no etẹe no, whọ rehọ obọ te oware onyenye ovo ho. Nya no udevie [riẹ] no, wha ru oma rai fo, whai enọ e be wọ ekuakua ỌNOWO na.”

24. Maero no anwọ 1935 ze, amono a kuomagbe edhadhẹ na no?

²⁴ Maero no ukpe 1935 ze, ogbotu ahwo efa nọ i bi dhe ebuebu, ahwo nọ a bi wuhrẹ kpahe ẹruore ẹria ebẹdẹ bẹdẹ evaọ aparadase otọakpọ, a te mu owọ ọvo na họ ẹjẹ. Ae omarai a ‘ruẹ oware aghọ nọ u dikihẹ oria ẹri’ na no, yọ a riẹ oware nọ u dhesẹ. Nọ a jiroro nọ a rẹ dhẹ no, a te si edẹ rai no usu ikoko nọ i wo abọ kugbe Babilọn Ologbo na.—2 Ahwo Kọrint 6:14-17.

25. Eme a gwọlọ kugbe ẹnya no gbe oma usino abọ nọ ohwo o re wo kugbe egagọ erue?

²⁵ Dede, re a dhẹ no udevie Babilọn Ologbo na u kugbe eware efa nọ u viọ ẹnya siọ egagọ erue ba. Eware efa e riẹ viọ iwuhrẹ nọ a rẹ jọ Ọgua Uvie na nya ọvo hayo usiuwoma nọ a re kpohọ ẹsiọvo hayo isiava evaọ amara. O rẹ sae jọ nọ ohwo ọ jọ oma riẹ no Babilọn Ologbo na no, rekọ o ghine noino? Kọ o ghine sioma no akpọ na no ọnọ Babilọn Ologbo ọ jẹ rọ abọ nọ ọ mae rro na? Kọ ọ gbẹ jobọ họ eware nọ i bi dhesẹ ẹzi riẹ via—ẹzi nọ o re gbabọ kẹ ijaje ikiẹrẹe Ọghẹnẹ? Kọ o bi riwi ẹfuọ owezẹ ọzavaye gbe ẹfuọ evaọ orọo jeve jeve? Kọ ọ be t’ẹme isiuru omobọ riẹ hayo erọ eware iwo viọ isiuru eware ẹzi? Ọ rẹ k’oma riẹ uvẹ re ọ dhẹ lele eware eyero ọnana ha.—Matiu 6:24; 1 Pita 4:3, 4.

Whọ jọ Oware Ovo U Bru Ẹdhẹ ra Dhe He!

26. Eme u re fiobọhọ k’omai orọnikọ re ma mu edhadhẹ na họ ọvo ho rekọ re ma sae dhẹe te urere?

²⁶ Evaọ edhadhẹ mai kpohọ usiwo, o rọ oja inọ ma re rri kpohọ eware nọ ma nya seba no avọ isiuru hu. (Luk 9:62) U fo re ma fi iroro gbe idu mai fihọ Uvie Ọghẹnẹ gbe ẹrẹreokie riẹ. Kọ o rọ ọtamuo mai re ma dhesẹ ẹrọwọ mai evaọ ẹkake gwọlọ eware enana, avọ evaifihọ nnọ Jihova ọ rẹ te ghale edhere ẹmeoyo otiọye na? (Matiu 6:31-33) Imuẹro mai nọ u wo ehri no Ikereakere na ze o rẹ w’omai kpohọ ere oruo nọ ma be hẹrẹ inwene nọ e te roma via evaọ otọakpọ na.

27. Fikieme u je wuzou re ma roro ziezi kpahe enọ nọ a jọ etenẹ nọ na?

²⁷ Ẹdhoguo obrukpe Ọghẹnẹ ọ te rehọ araha Babilọn Ologbo na ro muhọ. Esuo egagọ erue ọyena nọ ọ wọhọ ogberẹ na a rẹ te raha iẹe no bẹdẹ bẹdẹ. Oke yena o kẹle gaga no! Ẹvẹ edikihẹ mai omomọvo ọ te jọ nọ oke okpẹtu ọyena ọ tẹ ze? Kọ nọ uye ulogbo na o te kuhọ no, nọ a tẹ raha abọ eyero emuemu Setan nọ i kiọkọ no, abọ vẹ a te jọ ruẹ omai? Ma tẹ jẹ emamọ owọ enẹna, esiwo mai o wo imuẹro. Jihova ọ ta k’omai: “Rekọ ohwo nọ ọ gaviezọ kẹ omẹ ọ rẹte ria evaọ omofọwẹ.” (Itẹ 1:33) Ẹkwoma Jihova nọ ma rẹ rọ omakpotọ avọ oghọghọ gọ evaọ etoke ekuhọ eyero ọnana, ma sai te kẹ ahwo nọ e te gọ Jihova bẹdẹ bẹdẹ.

[Footnotes]

Kọ Whọ Kareghẹhọ?

◻ Eme họ “oware aghọ” oke onana?

◻ Evaọ edhere vẹ ‘oware aghọ na ọ rọ rọ oria ẹri na’?

◻ Eme edhadhẹ kpohọ usiwo na u kugbe enẹna?

◻ Fikieme owojẹ oyena o jẹ rọ kpata kpata?

[Picture on page 26]

Re a zọ, ilele Jesu a rẹ dhẹ ababọ okioraha