Esiwo Ruọ Akpọ Ọkpokpọ Okiẹrẹe
“Oma o rẹ te were ae evaọ omofọwẹ.”—OLEZI 37:11.
1, 2. (a) Ẹvẹ esiwo Jihova evaọ oke mai na o ti ro wo ẹhẹriẹ no esiwo oke anwae? (b) Oghẹrẹ akpọ vẹ Jihova ọ te rehọ ahwo riẹ ze?
JIHOVA yọ Ọghẹnẹ esiwo. Evaọ oke anwae, o siwi ahwo riẹ oke buobu. Esiwo eyena ejọ ubroke, keme Jihova o bruoziẹ okrẹkri kpe akpọ Setan kpobi hi. Rekọ evaọ edẹ mai na, Jihova ọ rẹ te rehọ esiwo nọ ọ mae rro kpobi ọ rọ idibo riẹ ze. Oke nana ọ te raha abọ eyero-akpọ Setan kpobi no, ọ vẹ te rehọ idibo riẹ ziọ akpọ ọkpokpọ okrẹkri, nọ u kiẹrẹe.—2 Pita 2:9; 3:10-13.
2 Jihova ọ yaa nọ: “Omoke kakao, iru-umuomu e gbẹ te jọ họ . . . Rekọ enọ e rọ oma kpotọ, e rẹ te rọ otọ na reuku; oma o rẹ te were ae evaọ omofọwẹ.” (Olezi 37:10, 11) Ẹvẹ u ti kri te? “Ikiẹrẹe e rẹ te rehọ otọ na reuku, a vẹ jẹ ria ae bẹdẹ.” (Olezi 37:29; Matiu 5:5) Ghele, taure oyena o tẹ te via, akpọ ọnana ọ te ruẹ oke ulogbo ọrọ ukpokpoma utionọ ọ re ruẹ ẹdẹvo ho.
‘Uye Ulogbo’ Na
3. Ẹvẹ Jesu o dhesẹ ‘uye ulogbo’ na?
3 Evaọ 1914 akpọ ọnana ọ tẹ ruọ “edẹ urere” riẹ. (2 Timoti 3:1-5, 13) Enẹna ma rọ ikpe 83 ruọ etoke ọyena no yọ ma kẹle ekuhọ riẹ no, wọhọ epanọ Jesu ọ ruẹaro, nọ eware enana e te rọ via: “Uye obẹbẹ ruaro o rẹ te jọ, u tioye o te jọ no emuhọ akpọ na ze ri te enẹ hẹ, ijo, o gbẹ sae jọ ofa ha.” (Matiu 24:21) Ẹhẹ, tube yoma vi Ẹmo Akpọ II, nọ a jo kpe ahwo ima 50. Didi oke nọ u ti nuhu akpọ soso o be dhẹ ze vẹrẹ vẹrẹ na!
4. Fikieme ẹdhoguo Ọghẹnẹ o je bru “Babilọn ologbo na” ze?
4 ‘Uye ulogbo’ na o te nyaze kpregede, “idudhe.” (Eviavia 18:10) Oziẹobro Ọghẹnẹ mukpahe egagọ erue o ti ro muhọ, onọ Ẹme Ọghẹnẹ o se “Babilọn ologbo na.” (Eviavia 17:1-6, 15) Abọ ologbo ọrọ Babilọn anwae họ egagọ erue. Babilọn oke nana ọ wọhọ ọrọ anwae na yọ u dikihẹ kẹ isuẹsu egagọ erue akpọ. O ru oma riẹ họ ogberẹ no fiki oma nọ o fihọ otọ kẹ ahwo nọ e rọ isuẹsu. Ọ thọ emo rai uke no jẹ ghale egbaẹmo abọ sa-sa no, nọ o soriẹ ze nọ ahwo egagọ ọvo na a bi ro kpe ohwohwo. (Matiu 26:51, 52; 1 Jọn 4:20, 21) O gbolo aro kẹ iruemu etọtọ ahwo riẹ jẹ lahiẹ Ileleikristi uzẹme no.—Eviavia 18:5, 24.
5. Ẹvẹ ‘uye ulogbo’ na o ti ro muhọ?
5 ‘Uye ulogbo’ na o ti muhọ nọ ahwo isuẹsu a tẹ wọ ohọre idudhe bru “Babilọn ologbo na.” A “re ti mukpahe ogberẹ na; a re ti fi ei họ ababọ avọ ẹbẹba, a rẹ te raha oma riẹ no, a vẹ rehọ erae mahe iẹ.” (Eviavia 17:16) U je no ere no, ahwo nọ e jẹ dhẹ lele iei vẹre “a rẹ te viẹ je weli kẹ e.” (Eviavia 18:9-19) Rekọ u kri no nọ idibo Jihova a bi rẹro onana, yọ a rẹ te tehe enu nọ: “Aliluya! . . . keme o bruoziẹ ogberẹ ologbo na no ọ nọ ọ rehọ igberedia raha akpọ kpobi, o tẹ gbaehọ re ọ hwosa azẹ erigbo riẹ nọ o kpe i.”—Eviavia 19:1, 2.
Ẹhọre Idibo Ọghẹnẹ
6, 7. Fikieme idibo Jihova a je wo udu okenọ a tẹ wọ ohọre bru ai ze evaọ ‘uye ulogbo’ na?
6 Nọ a tẹ raha egagọ erue no, ahwo isuẹsu na a vẹ rẹriẹ ova ku idibo Jihova. Setan, “Gọg, nọ ọ rọ obọ otọ Magọg” evaọ eruẹaruẹ, ọ vẹ te ta nọ: “Mẹ rẹ te rọ suọ emewho ekakao nọ a bọ igbẹhẹ họ họ; ahwo nọ a rọ oria rai be ria dhedhẹ.” Nọ o roro nọ a ti we ruẹe obọ gheghe, ọ tẹ wọ ohọre bru ai avọ ‘ogbotu ẹmo rai kpobi . . . , wọ ruru otọ na wọhọ ẹgho.’ (Izikiẹl 38:2, 10-16) Ahwo Jihova a riẹ nọ ohọre nana u ti kie kpe ai keme a fievahọ Jihova.
7 Nọ Fẹro avọ egbaẹmo riẹ a roro nọ a ko idibo Ọghẹnẹ họ Abade Ọwawae na no, Jihova ọ tẹ rehọ edhere igbunu siwi ahwo riẹ ọ tẹ raha egbaẹmo Ijipti. (Ọnyano 14:26-28) Evaọ etoke ‘uye ulogbo’ na, nọ erẹwho na a te roro nọ a ko ahwo Jihova họ no, ọ te wariẹ dh’ogbo bru ai: “Rekọ eva ẹdẹ ọyena . . . me re ti mu ofu. Keme eva ihrieriọ gbe eva ofu ọgaga mẹ mẹ jẹ [te] ta.” (Izikiẹl 38:18, 19) Koyehọ ekuhọ ‘uye ulogbo’ na o kẹlino!
8. Didi eware idudu e te roma via taure Jihova o te ti kpe ahwo omuomu na, kọ eme o re noi ze?
8 Evaọ oke jọ, nọ ‘uye ulogbo’ na o te muhọ no, rekọ taure Jihova o te ti bruoziẹ kpe abọ akpọ ọnana nọ o kiọkọ na, eware idudu e rẹ te via. Muẹrohọ oghẹrẹ nọ u re ti kpomahọ ai. “Kẹsena oka Ọmọ ohwo [Kristi] o tẹ te via eva obọ ehru, kẹsena evẹrẹ akpọ na kpobi a ve ti bruenu, a rẹ te ruẹ Ọmọ ohwo nọ ọ te tha eva ehru igho obọ ehru avọ ogaga gbe oruaro ulogbo.” (Matiu 24:29, 30) “Eka e rẹ te jọ eva ọre gbe ọvẹre gbe [isi], ahwo a re ti kie ewawa fiki ozọ gbe fiki ẹruore eware nọ e bete tha akpọ na.”—Luk 21:25, 26.
‘Esiwo Rai O Kẹlino’
9. Fikieme idibo Jihova a jẹ ‘kpare uzou rai’ nọ eware idudu e tẹ be via?
9 Evaọ oke oyena, eruẹaruẹ Luk 21:28 u ve ti wo iruo. Jesu ọ ta nọ: “Nọ eware nana i biti muhọ [eruo], kpare uzou rai wha ri ehru keme ẹta rai ọ kẹle ino.” Ewegrẹ Ọghẹnẹ a re ti nuhu fiki ozọ keme a rẹ te riẹ nọ eware idudu nọ e be via na obọ Jihova i bi no tha. Rekọ idibo Jihova a rẹ te ghọghọ keme a te riẹ nọ esiwo rai ọ kẹlino.
10. Ẹvẹ Ẹme Ọghẹnẹ o dhesẹ ekuhọ ‘uye ulogbo’ na?
10 Jihova ọ vẹ te rehọ ọgo urere bọwo eyero Setan: “Eyao iyoma nọ i re vo gbe ahwo-okpe me re ti ro gwẹdhọ [Gọg]; me re ti si oso rọe e avọ ahwo nọ a ghoro bru ei ze . . . ọwhibo avọ osoitho, erae nọ i re fuẹ hẹ . . . a vẹ te riẹ nọ mẹ họ [Jihova, NW ].” (Izikiẹl 38:22, 23) A raha abọ eyero Setan kpobi no. A raha ukoko ahwo nọ i bi gbabọ kẹ Ọghẹnẹ kpobi no. Oye o rẹ te jọ ekuhọ Amagidọn ọrọ ‘uye ulogbo’ na.—Jerimaya 25:31-33; 2 Ahwo Tẹsalọnika 1:6-8; Eviavia 16:14, 16; 19:11-21.
11. Fikieme a je ti siwi idibo Jihova no ‘uye ulogbo’ na?
11 Ima ahwo egegagọ Jihova evaọ otọakpọ na soso a ti siwi no ‘uye ulogbo’ na. Enana i ru “otu obuobu” na via enọ i “no erẹwho kpobi ze, erua gbe ahwo gbe erọo-unu.” Fikieme a jẹ rehọ edhere ogbunu otiọye na siwi ai? Keme a rehọ ‘egagọ efuafo kẹ Jihova taso tuvo.’ Fikiere a zọ no ekuhọ akpọ ọnana a tẹ rehọ ai ziọ akpọ ọkpokpọ okiẹrẹe. (Eviavia 7:9-15) Fikiere, a tẹ ruẹ orugba eyaa Jihova: “Hẹrẹ ỌNOWO whọ nya edhere riẹ, ọ rẹ te kpare owhẹ kpehru re whọ reuku otọ na; nọ a te guọghọ oru-umuomu, whọ te rue riẹ.”—Olezi 37:34.
Akpọ Ọkpokpọ Na
12. Eme ahwo nọ a zọ no Amagidọn a re rẹro riẹ?
12 Ẹvẹ oke oyena o te vọ avọ oghọghọ te—esino emuemu gbe ẹnyaze oge nọ ọ mai wo oruaro kpobi evaọ ikuigbe ohwo-akpọ! (Eviavia 20:1-4) Ẹvẹ ahwo nọ e zọ no Amagidọn ze a ti yere Jihova te nọ a tẹ ruọ okegbe aruorovie ọnwranwra na, ọfuafo nọ Ọghẹnẹ ọvo o ru, akpọ ọkpokpọ, evaọ otọakpọ nọ a nwene fihọ aparadase no! (Luk 23:43) Yọ a gbe ti du whu ofa ha! (Jọn 11:26) Evaọ uzẹme, no oke oyena vrẹ, a re ti wo irẹro igbunu ọrọ ẹria nọ Jihova ọ gbẹ rọ uzuazọ na!
13. Ẹvẹ Jesu ọ te rọ wariẹ ru iruo esiwo nọ ọ jọ otọakpọ muhọ?
13 Jesu, ọnọ Jihova oro mu no wọhọ Ovie obọ odhiwu na, ọ rẹ te rẹro te eghale igbunu nọ enọ a siwi no na a te reawere rai. Okenọ ọ jọ otọakpọ, o rovie ibiaro nọ i tu gbe ezọ nọ i di gbe “eghẹrẹ eyao gbe oghẹrẹ emo kpobi.” (Matiu 9:35; 15:30, 31) Evaọ akpọ ọkpokpọ na, ọ te wariẹ mu iruo esiwo ologbo ọyena họ rekọ onana o rẹ te jọ evaọ akpọ soso. Wọhọ Ohwo-Ẹro Ọghẹnẹ, o ti ru eyaa na gba: “Ọghẹnẹ o ve ti ririe irui kpobi no aro rai; uwhu o gbẹte jọ ofa ha, hayo kọ uweri hi, hayo oviẹ hẹ, hayo edada ọvuọvo ho, keme eware anwae evrẹ no.” (Eviavia 21:4) Edọkita gbe ebo e gbẹ te jọ ofa ha!—Aizaya 25:8; 33:24.
14. Didi esiwo o ti bru idibo Jihova nọ i whu no ze?
14 Ahwo nọ a ti je siwi họ idibo ẹrọwọ Ọghẹnẹ enọ i whu no anwẹdẹ. Evaọ akpọ ọkpokpọ na, a re ti siwi ai no egbregba uwhu ze. Jihova ọ kẹ imuẹro nọ: “Ẹkparomatha enọ ikiete avọ enọ ikiete he e rẹ te jarọ.” (Iruẹru 24:15) Ẹsejọhọ, “enọ ikiete” na a te kake kpare ziọ Aparadase nọ a bi ru kẹre na. Ẹvẹ o te were te kẹ enọ e zọ no Amagidọn ze na re a yo ikuigbe ahwo ẹrọwọ anwae eyena nọ i whu no, enọ a kpare ziọ uzuazọ no na!—Jọn 5:28, 29.
15. Dhesẹ eyero jọ nọ a te reawere rai evaọ akpọ ọkpokpọ na.
15 Ahwo nọ e be rria kpobi a vẹ te ruẹ oware nọ ọnọ ọ so ilezi na ọ ta kpahe Jihova: “Who rovie abọ ra, who te bi ru ẹgwọlọ eware nọ i wo uzuazọ kpobi rọ kẹ ae.” (Olezi 145:16) Ohọwo o gbẹ te jọ họ: Otọakpọ na o ve ti zihe ruọ epaọ ọsosuọ riẹ ọ vẹ te mọ ibi buobu. (Olezi 72:16) Ahwo nọ i wo iwou hu e gbẹ te jọ họ: “A rẹ te bọ iwou a vẹ ria ae tọ,” yọ kohwo kohwo “ọ rẹ te keria otọ ekakọ gbe otọ ure fig riẹ, ozọ ohwo ọvo u gbe ti mu ai hi.” (Aizaya 65:21, 22; Maeka 4:4) Ozodhẹ o gbẹ te jọ họ: Ẹmo, ozighi, gbe emuemu e gbẹ te jọ họ. (Olezi 46:8, 9; Itẹ 2:22) “Oma o tẹ fọ akpọ na kpobi avọ udhedhẹ, a tẹ jẹ Suọile oghọghọ.”—Aizaya 14:7.
16. Fikieme ẹrẹreokie ọ te rọ da akpọ ọkpokpọ na fia?
16 Evaọ akpọ ọkpokpọ na, a re ti si ekwakwa ogbekuo Setan kpobi no. Ikpoye, “ahwo nọ e rọ akpọ na a ve wuhrẹ ẹrẹreokie.” (Aizaya 26:9; 54:13) Avọ uvi uwuhrẹ ẹzi k’ukpe k’ukpe, “akpọ na ọ [vẹ] te vọ avọ eriariẹ ỌNOWO na wọhọ epanọ ame ọ vọ abade.” (Aizaya 11:9) Iroro gbe owojẹ ọbọga o te da ohwo-akpọ oma fia. (Ahwo Filipai 4:8) Dai roro, okegbe ahwo akpọ nọ i wo ufuoma no emuemu, omorro, ihri-eriọ—okugbe-inievo akpọ soso nọ ahwo kpobi a bi jo dhesẹ ibi ẹzi Ọghẹnẹ. Uzẹme, makọ enẹna dede ogbotu obuobu na a bi dhesẹ ekwakwa enana via.—Ahwo Galesha 5:22, 23.
Fikieme U je Kri t’Enẹ?
17. Fikieme Jihova ọ jẹ hẹrẹ kri te enẹ re ọ tẹ rehọ emuemu te oba?
17 Ghele, fikieme Jihova ọ jẹ hẹrẹ t’enẹ re o te si emuemu no je siwi ahwo riẹ ruọ akpọ ọkpokpọ? Roro kpahe oware nọ a re rugba. Maero họ ẹkpare kpehru esuo-kpehru Jihova, udu esuo riẹ. Ẹkwoma uvẹ okrẹkri nọ ọ kẹ, o dhesẹ vevẹ no ababọ avro inọ esuo ohwo-akpọ wo ẹhẹriẹ no esuo riẹ yọ omolahiẹ gheghe. (Jerimaya 10:23) Fikiere enẹna Jihova ọ riẹ ru nọ ọ rọ rehọ Uvie odhiwu riẹ evaọ otọ Kristi ro nwene esuo ohwo-akpọ.—Daniẹl 2:44; Matiu 6:9, 10.
18. Okevẹ emọ Abraham a te rọ rehọ ẹkuotọ Kenan reuku?
18 Oware nọ o roma via no evaọ ikpe-udhusoi enana kpobi na e wọhọ oware nọ o via evaọ oke Abraham. Jihova ọ ta kẹ Abraham nọ emọ riẹ a te rehọ ẹkuotọ Kenan reuku—rekọ a rẹ hẹrẹ ikpe egba ene tao “keme umuomu ahwo Amọ o rẹ te gba no ho.” (Emuhọ 12:1-5; 15:13-16) Evaọ etenẹ ibieme na “ahwo Amọ” (orua ulogbo) a rehọ iẹe dhesẹ ahwo Kenan soso. Fikiere ikpe egba ene e rẹ te vrẹ taure Jihova ọ tẹ kẹ ahwo riẹ uvẹ re a rehọ otọ Kenan. Nọ a be hẹrẹ na Jihova ọ tẹ kẹ erẹwho Kenan uvẹ re a nyaharo evaọ okegbe rai. Kọ eme o no rie ze?
19, 20. Didi oghẹrẹ uzuazọ ahwo Kenan a jẹ rria?
19 Obe na Bible Handbook, onọ Henry H. Halley o kere, o muẹrohọ nọ eva Mẹgido, ekiotọ a duku ekwakwa etẹmpol Ashtorẹt nọ a raha, ọghẹnẹ-aye Bale. O kere nọ: “Oria ukio jọ o nwane kẹle etẹmpol ọnana, oria nọ a jọ ruẹ ikolo buobu, nọ igbegbe emaha e rọ enọ a ro dheidhe evaọ etẹmpol ọnana . . . Eruaro Bale avọ Ashtorẹt a jọ ahwo nọ i je kpe emaha efofa.” “Uruemu otọtọ ọfa re họ [oware] nọ a je se ‘idhe otọhotọ.’ Nọ a tẹ gwọlọ bọ uwou, a vẹ rehọ ọmọ dhidhe, a vẹ bọ ugbẹhẹ na wariẹ ugboma riẹ họ.”
20 Halley ọ ta nọ: “Egagọ Bale, Ashtorẹt, gbe eghẹnẹ Kenan efa i kugbe ehaa nọ e vrẹta; etẹmpol rai e jọ eria eware iyoma. . . . Ahwo Kenan a rẹ rehọ ọfariẹ-ogbe gua egagọ, . . . a ve je kpe emọ ọtuyẹ rai, wọhọ idhe kẹ eghẹnẹ evo enana. O wọhọ nọ, evaọ oma rai kpobi, ẹkuotọ Kenan o jọ wọhọ Sọdọm avọ Gomora. . . . Kọ aruorovie ọtọtọ gbe olahiẹ otiọye na i wo udu nọ a rẹ rọ jọ uzuazọ? . . . Ekiotọ nọ e tọ ọraha ikpewho Kenan via u gbe rai unu epanọ Ọghẹnẹ ọ gbẹ rọ kake raha ai vi epanọ O ru na ha.”—Wawo 1 Ivie 21:25, 26.
21. Didi ithatho e riẹ evaọ eyero ahwo Kenan avọ orọ edẹ mai na?
21 Emuemu ahwo Amọ o te “oba no.” Fikiere Jihova ọ tẹ riẹ ru nọ ọ rọ raha ai. Epọvo na o rọ re nẹnẹ. Akpọ ọnana ọ vọ avọ ozighi, ọfariẹ-ogbe, gbe ọjẹfiẹ izi Ọghẹnẹ. Yọ nọ ekpehre uruemu emaha ro dhidhe ọrọ ahwo Kenan anwae o rọ omai oma tọtọtọ na, kọ ẹvẹ kpahe izuazọ ima ahwo buobu erọ emoha nọ a bi ro dhidhe evaọ emo akpọ ọnana, onọ o rro gaga vi erọ Kenan na? Evaọ uzẹme, o rẹ jọ oware nọ u fo enẹna re Jihova ọ rehọ oba te eyero omuomu ọnana.
Erugba Oware Ofa
22. Eme odiri Jihova o rugba no evaọ oke mai na?
22 Odiri Jihova evaọ edẹ urere enana u bi je ru oware ofa gba re. Ọ be kẹ oke uvẹ re a koko je wuhrẹ ogbotu obuobu, enọ i bu vi ima isoi no. Evaọ otọ ọkpọvio Jihova, a koko i rai họ ukoko nọ o be nyaharo no. A bi wuhrẹ ezae, eyae, gbe izoge re a wuhrẹ amọfa uzẹme Ebaibol na. Ẹkwoma iwuhrẹ gbe ebe rai nọ a kporo no Ebaibol ze, a bi wuhrẹ idhere uyoyou Ọghẹnẹ. (Jọn 13:34, 35; Ahwo Kọlọsi 3:14; Ahwo Hibru 10:24, 25) Fiba onana, a bi wo ona ebabọ, erọ ẹlẹtriki, ekporo-ebe, gbe ona efa re a ruẹse thọ ẹta “usiuwoma” na uke. (Matiu 24:14) Ẹsejọ ona ewuhrẹ gbe ebabọ itieye na a ti fi ai họ iruo gaga evaọ akpọ ọkpokpọ na.
23. Fikieme o jẹ rọ ọghọ re a jọ uzuazọ evaọ oke nana?
23 Ẹhẹ, nẹnẹ Jihova ọ be ruẹrẹ idibo riẹ họ, re a sae nya vrẹ ‘uye ulogbo’ na ruọ akpọ ọkpokpọ okiẹrẹe na. Kẹsena Setan gbe akpọ omuomu riẹ a gbẹ te jariẹ nọ a re lele muabọ họ, te ẹyao, uweri, gbe uwhu e gbẹ te jariẹ hẹ. Avọ ọwhọ gbe oghọghọ ulogbo, ahwo Ọghẹnẹ a te nyaharo evaọ iruo evawere ọrọ ebabọ aparadase, oria nọ ẹdẹ kpobi o rẹ te jọ ‘omawere.’ Ẹvẹ ọghọ riẹ o rro te re ma rria evaọ oke ekuhọ oge ọnana, re ma riẹ jẹ gọ Jihova, je vuhumu nọ kẹle na ma rẹ te ‘kpare izou mai kpehru keme esiwo mai ọ kẹlino’!—Luk 21:28; Olezi 146:5.
Enọ Ọkiẹkpemu
◻ Eme họ ‘uye ulogbo’ na, kọ ẹvẹ o ti ro muhọ?
◻ Fikieme ohọre nọ Gọg ọ te wọ bru idibo Jihova o ti ro kie?
◻ Ẹvẹ ‘uye ulogbo’ na o ti ro kuhọ?
◻ Didi irere igbunu akpọ ọkpokpọ na ọ te wha tha?
◻ Fikieme Jihova ọ jẹ hẹrẹ kri te enẹ re ọ tẹ rehọ eyero ọnana te oba?
[Picture on page 22]
A ti zihe akpọ na kpobi ruọ aparadase