Reawere Uwuhrẹ Omobọ Ohwo Ọrọ Ẹme Ọghẹnẹ

“Mẹ rẹ kareghẹhọ iruo ra kpobi, me ve je roro iruo ogaga ra.”—OLEZI 77:12.

 1, 2. (a) Fikieme o rọ gb’omai họ nọ ma re fi oke họ akotọ kẹ eroro-didi? (b) Eme họ otofa ọ “roro-didi” avọ “dhe ereroro”?

WỌHỌ ilele Jesu Kristi, ọdawẹ mai kpobi ọ rẹ jọ usu mai kugbe Ọghẹnẹ gbe ẹjiroro nọ ma be rọ gọ E. Dede na, uzuazọ ahwo buobu nẹnẹ u gidi te epanọ a gbe bi ro ru uvẹ nọ a re ro roro-didi hi. Ogbohrẹ isiuru-ekwakwa-efe, urusio edadẹ, gbe urusio-omawere nọ o kare iroro u mu rai lọ kpobi no. Ẹvẹ ma sae rọ whaha oma-ohọrọ ufofe utioye na? Nwane epanọ ma re fi oke jọ họ akotọ kẹ eware nọ i w’uzou kẹdẹ kẹdẹ wọhọ emuọriọ gbe owezẹ na, ere ọvona o gb’omai họ nọ ma rẹ ruẹrẹ oke họ nọ ma re ro roro-didi kpahe usu gbe iruẹru Jihova re.—Iziewariẹ 8:3; Matiu 4:4.

² Kọ who re dhizu re who roro-didi ẹsejọ? Eme u dhesẹ re a roro-didi? Obe-ofeme jọ o f’otọ ubiẹme na wọhọ “re a fi iroro ohwo họ: roro kpahe hayo dhe ereroro kpahe.” Yọ ẹme na dhe ereroro, u wo otofa ọ “re a fọ roro, dhizu roro kpahe.” Otofa vẹ onana u wo k’omai?

 3. Eme eru ẹnyaharo abọ-ẹzi o wo obọ kugbe kpekpekpe?

³ Evaọ abọjọ, onana o rẹ kareghẹhọ omai oware nọ Pọl ukọ na o kere se ibe odibo riẹ Timoti inọ: “Bẹsenọ mẹ rẹ tha, he kuomagbe ogbotu na se ikereakere ẹri na, hẹ ta usiuwoma, he wuhrẹ ahwo. . . . He dhe iruo enana [ereroro kpahe], rehọ uvẹ ra kpobi kẹ ae, re ahwo kpobi a ruẹ ẹnyaharo ra.” Uzẹme, a rẹro ẹnyaharo, yọ eme ọ Pọl na i dhesẹ nọ ereroro kpahe eware abọ-ẹzi avọ ẹnyaharo e rẹ nya kugbe ohwohwo. Ere ọvona o rrọ nẹnẹ re. Re ma reawere oghọghọ ẹnyaharo abọ-ẹzi, ma re ‘dhe ereroro kpahe’ jẹ ‘rehọ oma mai kẹ’ eware nọ i wo abọ kpahe Ẹme Ọghẹnẹ hrọ.—1 Timoti 4:13-15.

 4. Ekwakwa vẹ who re ro ruiruo nọ e rẹ sai fi obọ họ k’owhẹ roro kpahe Ẹme Jihova k’ẹse k’ẹse?

⁴ Emamọ oke nọ who re ro roro-didi o rehọ oma hwa owhẹ gbe omaa uviuwou ra. Ibuobu i re roro kpahe ekere Ebaibol jọ evaọ irioke nọ a te bi se no obe ọ Ẹkiẹriwo Ikereakere na Kẹdẹ Kẹdẹ ze. Ahwo unevaze nọ a bu te 20,000 evaọ iwou Ebẹtẹle wariẹ akpọ na họ a rẹ rehọ iminiti 15 roro kpahe ikere Ebaibol okpẹdẹ na. Dede nọ umutho ahwo jọ ọvo evaọ uviuwou Ebẹtẹle na a rẹ kpahe ẹme k’ohiohiẹ k’ohiohiẹ, otu nọ o kiọkọ a re roro kpahe ẹme nọ a bi se jẹ kpahe fihọ na. Isẹri efa i re roro kpahe Ẹme Jihova nọ a rrọ edhere bi kpohọ iruo rai. A rẹ kezọ kẹ ekasẹte itepu nọ a kporo no Ebaibol avọ emagazini ọ Uwou-Eroro Na gbe Awake! nọ ma wo evaọ evẹrẹ jọ ze. Eyae iwou-orọo buobu a re ru onana nọ a te bi ruiruo evaọ uwou na. Koyehọ, a be r’aro kele Asaf, ọso-ilezi na, ọnọ o kere nọ: “Mẹ rẹ kareghẹhọ iruo Ọnowo na; e, mẹ rẹ kareghẹhọ iruo urirẹ ra okenọ ukpemu. Mẹ rẹ kareghẹhọ iruo ra kpobi, me ve je roro iruo ogaga ra.”—Olezi 77:11, 12.

Emamọ Uruemu O Rẹ Wha Emamọ Iyẹrẹ Ze

 5. Fikieme ma je se uwuhrẹ omobọ-ohwo gb’oja?

⁵ Evaọ oge mai na nọ TV, video, gbe kọmputa e vọ na, ahwo a gbe bi s’obe tere he. Ajọ o jọ ere kẹ Isẹri Jihova vievie he. Whaọ, re a se Ebaibol o wọhọ ufi uzuazọ nọ o gb’omai kugbe Jihova. Idu ikpe nọ i kpemu no, Joshua ọ rehọ ẹta Mosis wọhọ osu Izrẹl. Re o wo eghale Jihova, Joshua o re se Ẹme Ọghẹnẹ kẹ oma riẹ. (Joshua 1:8; Olezi 1:1, 2) Oyena o gbẹ rrọ ẹgwọlọ nẹnẹ re. Rekọ, fikinọ ejọ i kpohọ isukulu tere he, o rẹ sae jọ bẹbẹ kẹ ae re a se hayo a sae rehọ iẹe wọhọ owha iruo. Fikiere, eme ọ rẹ sai fi obọ họ k’omai wo isiuru ese gbe ewuhrẹ Ẹme Ọghẹnẹ? A rẹ sai duku uyo na evaọ eme ọ Solomọn Ovie na nọ a kere fihọ Itẹ 2:1-6 na. Iviena rovie Ebaibol ra re who se awọ nana. Ma vẹ te rehọ ai j’iroro kugbe.

 6. Didi uruemu u fo nọ ma re dhesẹ kpahe eriariẹ Ọghẹnẹ?

⁶ Evaọ emuhọ riẹ, ma ruẹ uduotahawọ nana: “Ọmọ mẹ, otẹrọnọ whọ rehọ eme mẹ, re whọ yọrọ izi mẹ fihọ eva ra, re whọ gaviezọ kẹ areghẹ, who ve je rovie udu ra kẹ otoriẹ, . . . ” (Itẹ 2:1, 2) Eme ma wuhrẹ no eme nana ze? Inọ omomọvo mai o wo owha iruo nọ o re ro wuhrẹ Ẹme Ọghẹnẹ. Mu ẹro họ ẹme na “otẹrọnọ whọ rehọ eme mẹ.” Ẹme yena “otẹrọnọ,” yọ okpẹme keme ahwo akpọ buobu a be daezọ Ẹme Ọghẹnẹ hẹ. Re ma ruẹsi wo oghọghọ evaọ ewuhrẹ Ẹme Ọghẹnẹ, u re no omai eva ze hrọ re ma jẹ eme Jihova rehọ jẹ rehọ ae wọhọ efe nọ ma gwọlọ kufiẹ hẹ. Ma rẹ k’uvẹ kẹ iruẹru ikẹdẹ kẹdẹ mai vievie he re i ru omai jọ ababọ uvẹ hayo reghe iroro mai te epanọ ma gbe ro wo isiuru kẹ Ẹme Ọghẹnẹ hẹ, hayo tube wo avro kpahe iẹe.—Ahwo Rom 3:3, 4.

 7. Epanọ o rẹ lọhọ te kpobi, fikieme ma jẹ jariẹ jẹ gaviezọ eva iwuhrẹ Ileleikristi?

⁷ Kọ ma be hae ghinẹ “gaviezọ” ziezi eva okenọ a te bi fi elo họ Ẹme Ọghẹnẹ eva iwuhrẹ Ileleikristi mai? (Ahwo Ẹfẹsọs 4:20, 21) Kọ ma be hai “rovie udu” na re ma ruẹsi wo otoriẹ? Ẹsejọhọ oruẹme na ọ rrọ ọnọ ọ mai wo ona ha, rekọ nọ ọ be t’ẹme no Ẹme Ọghẹnẹ ze na, ma rẹ gaviezọ kẹe ziezi. Ghinọ uzẹme, re ma ruẹse gaviezọ kẹ ereghẹ Jihova, epanọ o lọhọ te kpobi, o gb’omai họ nọ ma rẹ jọ iwuhrẹ Ileleikristi. (Itẹ 18:1) Dai roro epanọ o rẹ da ohwo nọ ọ jariẹ hẹ te evaọ etoke Pẹntikọst 33 C.E. nọ a koko họ ubrukpẹ obehru evaọ Jerusalẹm na! Dede nọ ikpeware urirẹ e rẹ jọ iwuhrẹ mai via wọhọ oyena ha, a rẹ ja ra ae t’ẹme kpahe Ebaibol na, ugogo obe-uwuhrẹ mai. Fikiere, ewuhrẹ kpobi ọ rẹ sae jọ oghale k’omai otẹrọnọ ma gaviezọ je rovie lele isase Ebaibol na.—Iruẹru 2:1-4; Ahwo Hibru 10:24, 25.

 8, 9. (a) Eme ewuhrẹ omobọ ohwo o gwọlọ mi omai? (b) Dhesẹ ohẹriẹ nọ o rrọ aghare igoru avọ ewo otoriẹ eriariẹ Ọghẹnẹ.

⁸ Eme nọ ovie owareghẹ na ọ ta lele iei ena: “Uzẹme, otẹrọnọ who bo kẹ orimuo, whọ vẹ jẹ kpare uru ra kẹ otoriẹ, . . . ” (Itẹ 2:3) Didi iroro eme nana i bi wuhrẹ omai na? Ajọwha isiuru nọ ma re ro wo otoriẹ Ẹme Jihova! I dhesẹ unevaze nọ a re ro wuhrẹ avọ irẹro ewo otoriẹ, re a vuhu oware nọ oreva Jihova o rrọ. Ghinọ uzẹme, onana o gwọlọ omodawọ, yọ oyena u su omai kpohọ eme efa gbe ọtadhesẹ Solomọn.—Ahwo Ẹfẹsọs 5:15-17.

⁹ Ọ ta haro nọ: “Otẹrọnọ whọ gwọle riẹ [otoriẹ] wọhọ isiliva, jẹ gwọlọ iẹe wọhọ efe nọ a sino, . . . ” (Itẹ 2:4) Onana o rẹ lẹliẹ omai roro kpahe omodawọ nọ ahwo a rọ tọ be gwọlọ itho eghaghae wọhọ igoru gbe isiliva anwọ ikpe-udhusoi buobu na. A rehọ fiki igoru kpe ibuobu no. Amọfa a rehọ edẹ uzuazọ rai kpobi gwọlọ iẹe no. Obọdẹ aghare vẹ kẹhẹ igoru i ghine wo? Otẹrọnọ who vru evaọ udhude yọ uruame u kp’owhẹ kẹle uwhu no, ovẹ whọ rẹ salọ: ukulu igoru manikọ egho ame? Ghele na, dai rri ọwhọ nọ ahwo akpọ a rọ gwọlọ igoru no, dede nọ erru gheghe o wo yọ aghare riẹ o re kie kpotọ kpehru!a Kọ ẹvẹ ọwhọ nọ ma rẹ rọ gwọlọ ereghẹ, otoriẹ, avọ orimuo oreva Ọghẹnẹ o rẹ rro te! Rekọ eme họ irere ọ ekiakiẹ itieye na?—Olezi 19:7-10; Itẹ 3:13-18.

10. Eme ma rẹ sai duku nọ ma te wuhrẹ Ẹme Ọghẹnẹ?

¹⁰ Solomọn ọ ta ẹme riẹ haro nọ: “Kẹsena whọ vẹ te riẹ ozodhẹ ỌNOWO na jẹ ruẹ eriariẹ Ọghẹnẹ na.” (Itẹ 2:5) Ẹvẹ iroro na i gb’unu te—inọ mai ahwo-akpọ sebaẹgba ma rẹ sai duku “eriariẹ Ọghẹnẹ,” Jihova, Olori Osu ehrugbakpọ na! (Olezi 73:28; Iruẹru 4:24) Egbaeriariẹ gbe enọ a bi se iwareghẹ akpọ na, a raha ikpe-udhusoi buobu no re a wo otoriẹ igbunu uzuazọ gbe ehrugbakpọ na. Ghele na, a re sai duku “eriariẹ Ọghẹnẹ” hẹ. Fikieme? Dede nọ eriariẹ na e rrọ evaọ Ẹme Ọghẹnẹ, Ebaibol na te idu ikpe buobu no, a vro riẹ wọhọ obe nọ o lọhọ hrọ, fikiere a se nọ a rẹ jẹe rehọ je wo otoriẹ riẹ.—1 Ahwo Kọrint 1:18-21.

11. Didi irere jọ e rrọ ewuhrẹ omobọ ohwo?

¹¹ Solomọn ọ ta ẹme ọfa nọ ọ rẹ kpare isiuru: “Keme ỌNOWO na ọ rẹ kẹ areghẹ, evaọ unu riẹ eriariẹ gbe otoriẹ i re no tha.” (Itẹ 2:6) Jihova ọ rẹ rọ ọvọvẹ gbe unevaze rehọ areghẹ, eriariẹ, gbe orimuo kẹ ohwo kpobi nọ ọ gwọlọ kiẹ re o wo ae t’obọ. Evaọ uzẹme ma wo iroro kpobi nọ ma re ro dede ewuhrẹ Ẹme Ọghẹnẹ rehọ, o tẹ make rrọ nọ o gwọlọ omodawọ gbe omolahiẹ dede. Ma wo oma Ebaibol na soso, u du gwọlọ nọ ma re kere iei k’oma mai hi wọhọ epanọ o jọ kẹ otujọ evaọ oke anwae!—Iziewariẹ 17:18, 19.

Re A Yeri Uzuazọ nọ U Fo Rọkẹ Jihova

12. Eme ọ rẹ jọ ẹjiroro nọ ma re ro le eriariẹ Ọghẹnẹ?

¹² Eme ọ rẹ w’omai ru uwuhrẹ omobọ mai? Re o jọ nọ ma be riẹ ru vi amọfa? Re ma ruẹsi dhesẹ eriariẹ ikpehru? Re ma riẹ Ebaibol na kpobi fihọ uzou? Ijo. Ute mai họ re ma jọ Ileleikristi evaọ ẹnyonya mai, ẹmeunu mai, gbe evaọ uruemu mai, ruẹrẹ oma kpahe ẹsikpobi re ma fi obọ họ kẹ amọfa, evaọ ẹzi ọsasa ọ Kristi. (Matiu 11:28-30) Pọl ukọ na ọ vẹvẹ unu nọ: “Eriariẹ e [rẹ] lẹliẹ ohwo bru oma-oro, rekọ uyoyou u re ru ohwo gbakiete.” (1 Ahwo Kọrint 8:1) Fikiere, ma re wo uruemu omarokpotọ nọ Mosis o dhesẹ via nọ ọ ta kẹ Jihova nọ: “Jọ enẹna dhesẹ idhere ra kẹ omẹ, re mẹ riẹ owhẹ je wo aruoriwo eva aro ra.” (Ọnyano 33:13) Ẹhẹ, ma rẹ gwọlọ eriariẹ re ma ruẹsi ru Ọghẹnẹ eva were, orọnikọ ahwo ho. Ma gwọlọ yeri uzuazọ nọ u fo idibo omurokpotọ Ọghẹnẹ. Ẹvẹ ma sai ro le ute yena te obọ?

13. Eme o gwọlọ re ohwo ọ jọ uvi odibo Ọghẹnẹ?

¹³ Pọl ọ hrẹ Timoti kpahe epanọ o re ro ru Ọghẹnẹ eva were, anọ: “Dawo oma re whọ sae ru oma ra wọhọ ọ nọ a jẹrehọ no, obọ aro Ọghẹnẹ [jẹ] wọhọ oruiruo ọnọ ọ kare omaovuọ, nọ rẹ yọrọ ẹme uzẹme na ziezi.” (2 Timoti 2:15) A rehọ ẹme na “yọrọ . . . ziezi” rono ẹme Griki nọ otofa riẹ o rrọ “re a nyawo oware liọ.” (Kingdom Interlinear) Wọhọ epanọ egba-eriariẹ isukulu jọ e ta, onana u dhesẹ epanọ itelọ o re bru omohọ lele ona ewu, ọwhẹrẹ nọ ọ rẹ tọ okame họ udhu, gbe iriruo itieye efa. Oghẹrẹ nọ o rrọ kpobi, ukuhọ riẹ họ oware nọ o rẹ liọliọ gbagba. Ẹme na họ re ọ jọ odibo Ọghẹnẹ gbe ọnọ a jẹ rehọ, Timoti ọ rẹ ‘dawo oma riẹ kpobi’ re ọ ruẹ nọ uwuhrẹ gbe uruemu riẹ e rọwo kugbe ẹme uzẹme na.—1 Timoti 4:16.

14. Ẹvẹ uwuhrẹ omobọ mai u re kpoma họ uruemu gbe ẹmeọta mai?

¹⁴ Pọl ọ ta ẹme ọvo na nọ ọ kpakpa ibe Ileleikristi nọ e rrọ Kọlọsi “re [a] yeri uzuazọ, nọ u fo rọ kẹ Ọnowo na, onọ o rẹ weriẹe,” ẹkwoma ọ “[ẹmọ] ibi evaọ iruo iwoma kpobi gbe ẹ nya họ aro evaọ eriariẹ Ọghẹnẹ.” (Ahwo Kọlọsi 1:10) Eva etenẹ Pọl o kele ete ọjẹrehọ Jihova dhe “[ẹmọ] ibi evaọ iruo iwoma kpobi” jegbe “ẹ nya họ aro evaọ eriariẹ Ọghẹnẹ.” Koyehọ, orọnikọ epanọ ma riwi eriariẹ ghare te ọvo o mae rrọ Jihova oja ha, rekọ epanọ ma be nya lele Ẹme Ọghẹnẹ te evaọ uruemu gbe ẹmeọta mai. (Ahwo Rom 2:21, 22) Onana u dhesẹ nọ uwuhrẹ omobọ mai u re kpoma họ iroro gbe uruemu mai hrọ otẹrọnọ ma gwọlọ ru Ọghẹnẹ eva were.

15. Ẹvẹ ma sae rọ sẹro jẹ kpọ iroro mai?

¹⁵ Nẹnẹ na, Setan ọ gba riẹ mu no re ọ raha edikihẹ abọ-ẹzi mai ẹkwoma ẹwhaharo ohọre iroro na. (Ahwo Rom 7:14-25) Fikiere, ma rẹ kpọ jẹ thọ iroro mai hrọ re ma ruẹsi wo ọjẹrehọ Ọghẹnẹ mai, Jihova. Okwakwa-ẹmo nọ ma wo họ “eriariẹ Ọghẹnẹ,” nọ e rẹ sai “mu iroro kpobi imu fiki Kristi.” Onana u ru rie wuzou viere re ma tọ ẹro vi uwuhrẹ Ebaibol ikẹdẹ kẹdẹ, nọ ma gwọlọ gele iroro eware iwo gbe erọ oriobọ no iroro mai na.—2 Ahwo Kọrint 10:5.

Obufihọ Rọkẹ Ewo Otoriẹ

16. Ẹvẹ ma sai ro wo erere kẹ omobọ mai nọ Jihova o bi wuhrẹ omai na?

¹⁶ Uwuhrẹ Jihova o rẹ wha irere abọ-ẹzi gbe erọ abọ-iwo ze. O rrọ onọ u re fou eho ho, erọ uwuhrẹ-egagọ nọ e rẹ jọ uzou ọvo. Oye jabọ nọ ma je se nọ: “Mẹ họ ỌNOWO na Ọghẹnẹ ra, ọnọ o [bi] wuhrẹ owhẹ wo erere, ọnọ [o bi su] owhẹ nya edhere nọ o fo ẹnya.” (Aizaya 48:17) Ẹvẹ Jihova o bi ro ru omai nya idhere riẹ nọ e rẹ kẹ erere? Orọ ọsosuọ, ma wo Ẹme riẹ nọ a kẹ ẹgba, Ebaibol Ẹri na. Onana họ uzedhe obe-uwuhrẹ mai, onọ ma re rovie kpohọ ẹsikpobi. Oye jabọ nọ u je w’uzou re a k’ezọ eva iwuhrẹ Ileleikristi avọ Ebaibol nọ ma re rovie fihọ. Ma rẹ sae ruẹ irere nọ i re no ere oruo ze evaọ ikuigbe ọwharọ obọ Ẹtiopia na, onọ o rrọ Iruẹru uzou avọ 8.

17. Eme ọ via kẹ ọwharọ obọ Ẹtiopia na, kọ eme onana u dhesẹ?

¹⁷ Ọwharọ obọ Ẹtiopia na ọ jọ ohwo nọ o kurẹriẹ ruọ egagọ ahwo Ju. Ọ jọ ohwo nọ ọ rehọ eva efuafo rọwo Ọghẹnẹ, yọ o je wuhrẹ Ikereakere na. Nọ o je kp’erẹ eva akẹkẹ riẹ, o je se ikere Aizaya nọ Filip ọ dhẹ mu ei jẹ nọe nọ: “Whọ riẹ epanọ who re se na?” Didi uyo ọwharọ na ọ kẹ? “ ’Ẹvẹ mẹ rẹ sae rọ riẹ, ogbẹrọnọ ohwo jọ o re dhesẹ otọ riẹ kẹ omẹ hẹ?’ Ọ jẹ lẹ Filip nọ ọ te keria gbae.” Avọ ẹzi ọfuafo nọ ọ kpọ Filip, o te fi obọ họ kẹ ọwharọ na wo otoriẹ eruẹaruẹ Aizaya na. (Iruẹru 8:27-35) Eme onana u dhesẹ? Inọ re ma se Ebaibol na kẹ omobọ mai ọvo u te he. Jihova ọ be rọ ẹkwoma ẹzi ọfuafo riẹ rehọ utu ọrigbo nọ o wo ẹrọwọ avọ areghẹ na fi obọ họ k’omai wo otoriẹ Ẹme riẹ evaọ ẹruoke. Ẹvẹ o bi ro ru onana?—Matiu 24:45-47; Luk 12:42.

18. Ẹvẹ utu ọrigbo nọ o wo ẹrọwọ avọ areghẹ na o bi ro fi obọ họ k’ omai?

¹⁸ Dede nọ a dhesẹ utu ọrigbo na nọ o wo “ẹrọwọ avọ areghẹ,” orọnikọ Jesu ọ ta nọ a te kare ethobọ họ. Ileleikristi nọ e gba ha eye i ru utu inievo ẹrọwọ enana nọ a wholo na via. Makọ avọ emamọ ẹjiroro rai kpobi dede, a rẹ sai wo ethobọ, wọhọ epanọ o jẹ hẹ jọ ẹsejọ kẹ ezae ikpe-udhusoi ọsosuọ na. (Iruẹru 10:9-15; Ahwo Galesha 2:8, 11-14) Ghele na, iroro rai e rrọ fuafo, yọ Jihova ọ be rehọ ae ruiruo rọ k’omai ekwakwa uwuhrẹ Ebaibol nọ e rẹ bọ orọwọ mai ga kpahe Ẹme Ọghẹnẹ avọ eyaa riẹ. Ugogo okwakwa uwuhrẹ omobọ ohwo nọ ọrigbo na ọ rọ k’omai no họ Ebaibol ọ New World Translation of the Holy Scriptures. Enẹna, ma wo abọvo riẹ jọ hayo oma riẹ kpobi no evaọ evẹrẹ 42, yọ a kporo unu nọ u te ima 114 evaọ ukere buobu no. Ẹvẹ ma sae rọ rehọ ẹe ruiruo ziezi evaọ uwuhrẹ omobọ mai?—2 Timoti 3:14-17.

19. Didi abọ sa-sa erọ New World Translation—With References na e rẹ sae kẹ obufihọ evaọ uwuhrẹ omobọ-ohwo?

¹⁹ Wọhọ oriruo, riwi Ebaibol ọ New World Translation of the Holy Scriptures—With References na. U wo ofẹ ikere-akotọ, oruvẹ-obotọ, gbe orukpẹre udhesẹ-ẹme nọ a re se “Okiẹ-Eme orọ Eme Ebaibol” gbe “Okiẹ-Eme otofa Eme,” avọ Eme-Ofiba nọ i duobọ te izoeme 43, kugbe udhesẹ-oria avọ udhesẹ omaa-iyẹrẹ. “Ẹme-emuhọ” ọ riẹ re, avọ oruvẹ ọ ehri evuẹ sa-sa nọ a ro ru iruo evaọ efafa Ebaibol oghẹrẹ-sa nana . A te wo ei eva ẹvẹrẹ nọ whọ rẹ sai wo otoriẹ riẹ, daoma wuhrẹ abọ sa-sa enana jẹ rehọ ae ruiruo. Oghẹrẹ nọ o rrọ kpobi, Ebaibol na họ emuhọ ọrọ omaa ewuhrẹ mai, yọ avọ New World Translation na, ma wo efafa nọ ọ nabi fi ẹgba họ odẹ Ọghẹnẹ je fi elo họ esuo Uvie Ọghẹnẹ.—Olezi 149:1-9; Daniẹl 2:44; Matiu 6:9, 10.

20. Enọ kpahe uwuhrẹ omobọ-ohwo vẹ e gwọlọ uyo enẹna?

²⁰ Whaọ enẹna, ma sae nọ nnọ: ‘Obufihọ ofa vẹ ma gwọlọ re ma wo otoriẹ Ebaibol na? Ẹvẹ ma sae rọ ruẹrẹ oke họ kẹ ewuhrẹ omobọ-ohwo? Ẹvẹ ma sai ro ru uwuhrẹ mai wo ẹgba viere? Ẹvẹ u fo nọ uwuhrẹ mai u re kpomahọ amọfa?’ Uwuhrẹ n’otha na o te t’ẹme kpahe abọ sa-sa ẹnyaharo Oleleikristi mai enana nọ e r’oja na.

[Oruvẹ-obotọ]

Kọ Whọ Kareghẹhọ?

• Eme u dhesẹ re a “roro didi” gbe re a “dhe ereroro”?

• Didi uruemu ma re wo kpahe ewuhrẹ Ẹme Ọghẹnẹ?

• Eme ọ rẹ jọ ẹjiroro nọ ma re ro ru uwuhrẹ omobọ-ohwo?

• Didi obufihọ ma wo nọ o rẹ lẹliẹ omai wo otoriẹ Ebaibol?

[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 23]

O rẹ kẹ otu uviuwou Ebẹtẹle na ẹgba abọ-ezi re a rehọ isase ikere Ebaibol mu okpẹdẹ na họ

[Iwoho nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 23]

A rẹ sae rehọ oke ruiruo ziezi ẹkwoma ọ ezọgaviẹ kẹ itepu ọ Ebaibol nọ ohwo o te bi kpohọ erẹ

[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 24]

Ahwo a re ruiruo egaga re a ruẹsi wo igoru t’obọ. Ẹvẹ whọ be daoma te evaọ ewuhrẹ Ẹme Ọghẹnẹ?

[Ọnọ o wo uwoho]

Udu ọ California State Parks, 2002

[Iwoho nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 25]

Ebaibol na yọ efe nọ ọ rẹ sai su kpohọ uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ