“Ginọ Ono Họ Ọrigbo Nọ O Wo Ẹrọwọ Avọ Areghẹ Na?”
“Ginọ ono họ ọrigbo nọ o wo ẹrọwọ avọ areghẹ na ọnọ Olori riẹ o ro mu inọ ọ rẹrote idibo uwou riẹ?”—MAT. 24:45, NW.
1, 2. Ẹkwoma ono Jesu ọ be rọ ko omai nẹnẹ, kọ fikieme o rọ gwọlọ nọ ma vuhu onana mu?
“INIEVO, mẹ sai kele unuẹse nọ me se ebe nọ wha kere he, nọ wha jọ fodẹ uzedhe oware nọ mẹ gwọlọ, evaọ okenọ mẹ rọ gwọlọ iẹe.” Enẹ oniọvo-ọmọtẹ jọ ọ ta evaọ ileta uyere nọ o kere kpobọ ehri ukoko. Kọ who se ku oware jọ no ẹdẹjọ nọ o wọhọ nọ fiki ra a ro kere iei? O via kẹ otu mai buobu no. Kọ u re gbe omai unu? Ijo.
2 Iwuhrẹ Ọghẹnẹ nọ ma be reawere rai yọ imuẹro nọ i dhesẹ nọ Jesu nọ o wo uzou ukoko na ọ be ginẹ ko omai wọhọ epanọ ọ ta nọ o ti ru. Ẹkwoma amono o bi ro ru onana? Okenọ ọ jẹ ta kpahe oware nọ o te jọ oka ọzino riẹ, Jesu ọ ta nọ ọ te rọ ẹkwoma ‘ọrigbo nọ o wo ẹrọwọ avọ areghẹ na rehọ emu’ kẹ idibo riẹ evaọ ẹruoke.a (Se Matiu 24:45-47.) Odibo hayo ọrigbo yena nọ o wo ẹrọwọ na họ ọnọ Jesu ọ be rọ ẹkwoma riẹ ko idibo riẹ evaọ edẹ urere nana. O gwọlọ nọ ma rẹ riẹ ọrigbo yena nọ o wo ẹrọwọ na. Ọye o ti fi obọ họ kẹ omai wo emamọ usu kugbe Jihova jẹ nyaharo evaọ egagọ riẹ.—Mat. 4:4; Jọn 17:3.
3. Eme ma jọ ebe mai ta kpahe ọtadhesẹ ọrigbo nọ o wo ẹrọwọ na evaọ oke nọ u kpemu?
3 Nọ o rrọ ere na, otoriẹ vẹ u fo nọ ma re wo kpahe ọtadhesẹ Jesu ọrọ ọrigbo nọ o wo ẹrọwọ na? Evaọ oke nọ u kpemu, ma jọ ebe mai ta nọ evaọ Pẹntikọst 33 C.E. Jesu ọ rọ rehọ ọrigbo nọ o wo ẹrọwọ na mu re o rri uwou riẹ. Ma ta re nọ utu Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo na kpobi nọ e rrọ otọakpọ họ ọrigbo nọ o wo ẹrọwọ na. Yọ omomọvo Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo na họ uwou olori na, onọ ọrigbo na o bi rri na. Ma tẹ jẹ ta nọ evaọ ukpe 1919 Jesu ọ rọ rehọ ọrigbo na mu uzou “eware riẹ kpobi,” koyehọ eware kpobi nọ e rrọ otọakpọ nọ i wobọ kugbe Uvie na. Rekọ nọ ma lẹ je ru ekiakiẹ efa kpahe ẹme nọ Jesu ọ ta kpahe ọrigbo na ziezi, ma tẹ ruẹ nọ o gwọlọ nọ ma re ru otoriẹ nọ ma wo kpahe ẹme na vẹ vi epaọ anwẹdẹ. (Itẹ 4:18) Joma ta kpahe ọtadhesẹ na gbe epanọ u ro kpomahọ omai, te enọ i ti kpobọ odhiwu gbe enọ e te rọ otọakpọ na reuku.
OKE VẸ ỌTADHESẸ JESU NA O RO RUGBA?
4-6. Ẹvẹ ma sae rọ ta nọ umuo ukpe 1914 ze eruẹaruẹ Jesu kpahe ọrigbo nọ o wo ẹrọwọ na i ro muhọ erugba?
4 Eme nọ e wariẹ ọtadhesẹ ọrigbo nọ o wo ẹrọwọ avọ areghẹ na họ i dhesẹ nọ evaọ edẹ urere na eruẹaruẹ nana i ro muhọ erugba, orọnikọ oke Pẹntikọst 33 C.E. hi. Joma ruẹ epanọ Ikereakere na i ro ru omai wo otoriẹ nana.
5 Ọtadhesẹ ọrigbo nọ o wo ẹrọwọ na o rrọ usu eware nọ Jesu ọ ta ẹme te evaọ eruẹaruẹ riẹ kpahe “oka ẹtha [riẹ] gbe urere akpọ na.” (Mat. 24:3) Abọ ọsosuọ eruẹaruẹ yena nọ a kere fihọ obe Matiu 24:4-22 na, u wo orugba ivẹ. O kaki rugba evaọ ukpe 33 C.E. rite 70 C.E., yọ ma be ruẹ orugba avivẹ riẹ evaọ oke mai na. Kọ onana u dhesẹ nọ orugba ivẹ ẹme Jesu kpahe ọrigbo nọ o wo ẹrọwọ na o ti wo re? Ijo.
6 Jesu ọ jọ ẹme riẹ nọ o muhọ evaọ Matiu 24:29 tẹrovi eware nọ e te via evaọ oke mai na. (Se Matiu 24:30, 42, 44.) Nọ ọ jẹ ta kpahe oware nọ o te via evaọ etoke uye ulogbo na, Jesu ọ ta nọ ahwo ‘a rẹ te ruẹ Ọmọ ohwo nọ ọ te tha eva ẹgho obọ ehru.’ Kẹsena ọ tẹ ta kẹ ahwo nọ a te rria evaọ etoke urere na nọ: ‘Wha riẹ ẹdẹ nọ Ọnowo rai ọ rẹ te tha ha,’ gbe ‘okenọ wha roro ho Ọmọ ohwo ọ rẹ tha.’b Evaọ udevie ẹme nana nọ Jesu ọ jọ ta kpahe eware nọ e te via evaọ edẹ urere na, ọ jọ kẹ ọtadhesẹ ọrigbo nọ o wo ẹrọwọ na. Fikiere ma sae ta nọ ẹme riẹ kpahe ọrigbo nọ o wo ẹrọwọ na o muhọ erugba no umuo ukpe 1914 ze nọ edẹ urere na i muhọ no. Ma tẹ ta ere, yọ ma ta thọ họ. Fikieme?
7. Onọ ulogbo vẹ o romavia nọ ezi ivuẹvu na o muhọ no, kọ fikieme?
7 Rọ omoke jọ roro kpahe onọ na: “Ginọ ono họ ọrigbo nọ o wo ẹrọwọ avọ areghẹ na?” Evaọ ikpe-udhusoi ọsosuọ, u du gwọlọ nọ a rẹ nọ onọ yena ha. Wọhọ epanọ ma ruẹ evaọ uzoẹme nọ o vrẹ na, ikọ na a je ru eware igbunu, a jẹ tubẹ kẹ amọfa ogaga nọ a re ro ru eware igbunu re, onọ u dhesẹ nọ Ọghẹnẹ ọ jẹ thọ ae uke. (Iruẹru 5:12) Fikiere, ẹjiroro ọvuọvo ọ jariẹ nọ ohwo ọ rẹ rọ nọ họ inọ, ono Jesu o ro mu re ọ rẹrote igodẹ riẹ? Rekọ o jọ ere he evaọ ukpe 1914. Ukpe yena ezi ivuẹvu na o ro muhọ. Ẹsiẹe oke nọ a rẹ rọ hẹriẹ ikpoko na no eka u ro te. (Mat. 13:36-43) Nọ oke ivuẹvu na u muhọ no, onọ ulogbo jọ o tẹ romavia, onọ na họ: Nọ Ileleikristi erue buobu i bi se omarai ilele Jesu na, ẹvẹ a sai ro vuhu Ileleikristi uzẹme nọ a rọ ẹzi wholo nọ a rọ eka dhesẹ na? Ọtadhesẹ Jesu kpahe ọrigbo nọ o wo ẹrọwọ na u re fi obọ họ kẹ uyo na. Otu nọ ọ be rọ ẹme Ọghẹnẹ wuhrẹ omarai ziezi họ Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo na.
ONO HỌ ỌRIGBO NỌ O WO ẸRỌWỌ AVỌ AREGHẸ NA?
8. Fikieme u ro woma inọ usu Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo na ọrigbo nọ o wo ẹrọwọ na o no ze?
8 Usu Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo nọ e rrọ otọakpọ na ọrigbo nọ o wo ẹrọwọ na o re no ze. A se rai enọ i wo “ọkwa-ozerẹ orua-uvie,” nọ a ro mu re a ‘whowho iruo urirẹ ọnọ o se rai no ebi ze ruọ elo ọnwranwra riẹ.’ (1 Pita 2:9) U woma kẹhẹ inọ enọ i wo “ọkwa-ozerẹ orua-uvie” na họ enọ i bi wuhrẹ ibe Ileleikristi rai uzẹme na.—Mal. 2:7; Evia. 12:17.
9. Kọ Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo kpobi evaọ otọakpọ a rrọ utu ọrigbo nọ o wo ẹrọwọ na? Ru ei vẹ.
9 Kọ Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo kpobi evaọ otọakpọ a rrọ utu ọrigbo nọ o wo ẹrọwọ na? Ijo. Uzẹme riẹ họ, orọnikọ Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo kpobi a wo owha-iruo nọ a be rọ rehọ iwuhrẹ Ọghẹnẹ ko ibe Ileleikristi rai nọ e rrọ akpọ-soso ho. Ejọ evaọ usu Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo, nọ a ro dhesẹ eka na yọ ekpako gbe idibo iruiruo evaọ ikoko sa-sa. A be ta usiuwoma no uwou ruọ uwou je bi wuhrẹ inievo na evaọ ikoko rai, yọ a be nya lele ọkpọvio nọ o bi no obọ ehri ukoko ze. Rekọ a rrọ usu enọ e be rọ iwuhrẹ Ọghẹnẹ ko inievo akpọ-soso na ha. U te no ere no, inievo-emetẹ e rrọ usu enọ a rọ ẹzi wholo na, nọ e tubẹ rrọ iwuhrẹ hẹ evaọ ukoko na.—1 Kọr. 11:3; 14:34.
10. Ono họ ọrigbo nọ o wo ẹrọwọ avọ areghẹ na?
10 Nọ o rrọ ere na, kọ ono họ ọrigbo nọ o wo ẹrọwọ avọ areghẹ na? Nwane wọhọ epanọ Jesu ọ rehọ ẹkwoma umutho ahwo ko ibuobu na, ọrigbo nọ o wo ẹrọwọ avọ areghẹ na yọ umutho inievo-emezae evaọ usu enọ a rọ ẹzi wholo na nọ i bi ru ekiakiẹ evaọ Ẹme Ọghẹnẹ ro kere ebe je ru eware efa nọ a bi ro wuhrẹ idibo Ọghẹnẹ evaọ etoke ọzino Kristi na. No anwọ ukpe 1914 ze nọ edẹ urere na i ro muhọ na, inievo nana nọ e rrọ utu ọrigbo nọ o wo ẹrọwọ na a bi ru iruo kugbe evaọ obọ ehri ukoko. Anwọ ikpe jọ ze na, utu ọrigbo nana họ Ugboma Esuo Isẹri Jihova. Rekọ muẹrohọ nọ “ọrigbo” Jesu ọ jọ ọtadhesẹ riẹ na fodẹ, onọ u dhesẹ nọ omọvo. Fikiere, inievo nọ e rrọ Ugboma Esuo na a re kuomagbe jiroro.
AMONO HỌ UWOU NA?
11, 12. (a) Ẹko iruo ivẹ vẹ a kẹ ọrigbo nọ o wo ẹrọwọ avọ areghẹ na evaọ ọtadhesẹ Jesu na? (b) Oke vẹ Jesu ọ rọ rehọ ọrigbo nọ o wo ẹrọwọ na mu re o rri uwou riẹ, kọ amono ọ salọ kẹ iruo nana?
11 Ma ruẹ nọ evaọ ọtadhesẹ Jesu na, a kẹ ọrigbo nọ o wo ẹrọwọ avọ areghẹ na iruo ivẹ nọ i wo ohẹriẹ. Orọ ọsosuọ, re o rri uwou olori riẹ; orọ avivẹ, re ọ rẹrote eware olori riẹ kpobi. Nọ o rọnọ etoke urere na ọtadhesẹ na o bi ro rugba na, ma sae ta nọ iruo ivẹ nana i re tei obọ nọ ukpe 1914 nọ Jesu o ro muhọ esuo o tẹ vrẹ no.
12 Oke vẹ Jesu ọ rọ rehọ ọrigbo nọ o wo ẹrọwọ na mu re o rri uwou riẹ? Re ma sae kuyo onọ yena, ma rehọ iroro mai kpohọ ukpe 1914 nọ oke ivuẹvu na u ro muhọ. Wọhọ epanọ ma ta vẹre na, ibuobu i je se omarai Ileleikristi oke yena. Kọ ẹko ahwo vẹ Jesu ọ te jọ salọ jẹ rọ ọrigbo nọ o wo ẹrọwọ na mu? Uyo onọ yena u dhesẹ oma via okenọ Jesu avọ Ọsẹ riẹ a nyaze te kiẹ iruẹru egagọ riwi evaọ ukpe 1914 rite emuhọ ukpe 1919.c (Mal. 3:1) Eva e were rai nọ a ruẹ umutho ahwo jọ nọ i je se omarai Emọ-Uwuhrẹ Ebaibol nọ i dhesẹ nọ a you Jihova gbe Ẹme riẹ, Ebaibol na. Uzẹme, o gwọlọ nọ a re ru ae fo, yọ a gine thihakọ evaọ etoke edawọ je ru inwene lele otoriẹ iwuhrẹ Ebaibol nọ a bi wo. (Mal. 3:2-4) Emọ-Uwuhrẹ Ebaibol yena ginọ Ileleikristi uzẹme nọ a rọ eka dhesẹ na. Evaọ ukpe 1919, nọ Emọ-Uwuhrẹ Ebaibol a wariẹ mu oma họ ekruga no evaọ egagọ uzẹme, Jesu ọ tẹ jọ udevie rai salọ inievo-emezae nọ i te ziezi nọ a rọ ẹzi wholo re a jọ ọrigbo nọ o wo ẹrọwọ avọ areghẹ na nọ o ro mu re o rri uwou riẹ.
13. Amono a rrọ usu uwou olori na, kọ fikieme?
13 Kọ amono họ uwou olori na? Enọ a be rọ iwuhrẹ Ọghẹnẹ ko. Evaọ emuhọ edẹ urere na, otoriẹ nọ ma wo họ, enọ a rọ ẹzi wholo na kpobi họ uwou olori na. Rekọ, enẹna ma ruẹ nọ ogbotu obuobu na gbe enọ a rọ ẹzi wholo na kpobi họ uwou olori na. Igodẹ efa na họ enọ e mai bu evaọ “uthuru ọvo” na, onọ Jesu Kristi ọ be kpọ. (Jọn 10:16) Itu ivẹ nana, a be reawere iwuhrẹ ẹme Ọghẹnẹ nọ i bi no obọ ọrigbo nọ o wo ẹrọwọ na ze. Kọ ẹvẹ kpahe omomọvo inievo nọ e rrọ Ugboma Esuo na nọ u ru utu ọrigbo nọ o wo ẹrọwọ avọ areghẹ na via? O gwọlọ nọ a rẹ rọ iwuhrẹ Ọghẹnẹ ko inievo nana re. Fikiere, a riẹ nọ ae omarai omomọvo a rrọ usu uwou olori na re, wọhọ epanọ o rrọ kẹ Ileleikristi efa kpobi.
14. (a) Iruo vẹ a kẹ ọrigbo nọ o wo ẹrọwọ na, kọ eme onana o kẹre te? (b) Didi unuovẹvẹ Jesu ọ kẹ ọrigbo nọ o wo ẹrọwọ avọ areghẹ na? (Rri ẹkpẹti na “Rekọ Odibo Omuomu Ọyena Ọ . . . ”)
14 Jesu ọ kẹ ọrigbo nọ o wo ẹrọwọ avọ areghẹ na iruo ilogbo. Evaọ oke anwae, ọrigbo nọ olori riẹ o fievahọ ọ rẹ rẹrote eware olori riẹ kpobi evaọ uwou na. (Luk 12:42) Fikiere a kẹ ọrigbo nọ o wo ẹrọwọ avọ areghẹ na iruo ẹruorote eware nọ i wobọ kpahe egagọ Jihova evaọ otọakpọ. Usu eware nana họ, ekwakwa nọ ukoko na u wo, iruẹru usiuwoma ota, eruẹrẹfihotọ ikokohọ, gbe ebe nọ a bi kere no Ebaibol ze nọ ma rẹ wha kpohọ usiuwoma ota je ro ru iwuhrẹ ukoko gbe erọ obọmai. Uwou olori na kpobi o rẹroso iwuhrẹ Ọghẹnẹ nọ u bi no obọ utu ọrigbo nana ze.
OKE VẸ A TE RỌ REHỌ IẸE MU UZOU EWARE OLORI RIẸ KPOBI?
15, 16. Oke vẹ Jesu ọ te rọ rehọ ọrigbo nọ o wo ẹrọwọ na mu uzou eware riẹ kpobi?
15 Oke vẹ Jesu ọ te rọ kẹ ọrigbo na iruo avivẹ, koyehọ re ọ “rehọ iẹe mu uzou eware riẹ kpobi”? Jesu ọ ta nọ: “Odibo nọ olori riẹ ọ rẹ nyatha o di ei họ e re eruo o wo oghale. Uzẹme mẹ ta kẹ owhai, ọ rẹ te rehọ [iẹe] mu uzou eware riẹ kpobi.” (Mat. 24:46, 47) Muẹrohọ nọ Jesu ọ kẹ riẹ iruo avivẹ na nọ o zihe ze je “di ei họ e re eruo,” koyehọ o di rie họ nọ ọ be rọ iwuhrẹ Ọghẹnẹ ko ahwo. Onana u dhesẹ nọ o te rehọ oke re a tẹ kẹe iruo avivẹ na nọ a tẹ kẹe iruo ọsosuọ na no. Re u fi obọ họ kẹ omai riẹ oghẹrẹ gbe okenọ Jesu ọ rọ rehọ ọrigbo na mu uzou eware riẹ kpobi, o gwọlọ nọ ma rẹ riẹ eware ivẹ jọ: oke nọ ọ rọ nyaze gbe eware riẹ.
16 Oke vẹ Jesu ọ rọ nyaze? Ma rẹ jọ oria ikere nọ a jọ ta ẹme kpahe ọrigbo nọ o wo ẹrọwọ na ruẹ uyo na. Kareghẹhọ nọ a kake jọ oria na ta nọ Jesu ọ be “tha,” onọ o riobọ kpohọ oke nọ ọ te rọ ze ti guẹdhọ je kpe ahwo oyoma evaọ urere akpọ na.d (Mat. 24:30, 42, 44) Onana u dhesẹ nọ, ‘ẹtha’ Jesu nọ a fodẹ evaọ ọtadhesẹ ọrigbo nọ o wo ẹrọwọ na o te jọ obaro, etoke uye ulogbo na.
17. Eme o rrọ usu eware Jesu na?
17 Eme “eware [Jesu] kpobi” i kugbe? Jesu ọ ta ẹme ọvuọvo kpahe “kpobi” na ha nọ u dhesẹ nọ eware otọakpọ ọvo ọ be ta ẹme kpahe. Evaọ uzẹme, Jesu o wo udu-esuo ulogbo evaọ obọ odhiwu. Ọ ta nọ: “A rehọ ogaga kpobi nọ o rọ eva odhiwu gbe akpọ na kẹ omẹ no.” (Mat. 28:18; Ẹf. 1:20-23) Enẹna, Uvie Mesaya nọ a rọ Jesu mu Ovie riẹ anwọ ukpe 1914 na, nọ otu nọ a rọ ẹzi wholo na a ti jo kuomagbei su o rrọ usu eware riẹ na.—Evia. 11:15.
18. Fikieme eva e te rọ were Jesu re ọ rehọ ọrigbo nọ o wo ẹrọwọ na mu uzou eware riẹ kpobi?
18 Eme ma rẹ sae ta kpahe eware nọ ma wuhrẹ no na? Okenọ Jesu ọ te tha ti guẹdhọ akpọ na evaọ oke uye ulogbo na, ọ te ruẹ nọ ọrigbo nọ o wo ẹrọwọ na ọ be rọ iwuhrẹ Ọghẹnẹ ko uwou olori na. Kẹsena, Jesu ọ vẹ te rọ evawere kẹ ọrigbo na iruo avivẹ na, koyehọ ọ vẹ te rehọ iẹe mu uzou eware riẹ kpobi. A te kẹ ahwo nọ a ru utu ọrigbo na via iruo avivẹ nana evaọ okenọ a te zihe ruọ ibe isu kugbe Jesu no evaọ obọ odhiwu.
19. Kọ osa ọrigbo nọ o wo ẹrọwọ na o te rro vi orọ Ileleikristi edekọ nọ a rọ ẹzi wholo na? Ru ei vẹ.
19 Kọ osa nọ ọrigbo nọ o wo ẹrọwọ na o ti wo o rro vi onọ Ileleikristi edekọ nọ a rọ ẹzi wholo na a ti wo? Ijo. Osa nọ a yeyaa riẹ kẹ umutho ahwo jọ vẹre, o rẹ sae te amọfa obọ re. Wọhọ oriruo, muẹrohọ ẹme nọ Jesu ọ ta kẹ ilele ikpegbọvo riẹ evaọ aso urere riẹ taure o te ti whu. (Se Luk 22:28-30.) Jesu ọ ya eyaa kẹ umutho ezae yena nọ, a ti wo osa ulogbo jọ evaọ obaro fiki ẹrọwọ rai. A ti lele iei su evaọ obọ odhiwu. Rekọ evaọ oke ofa, Jesu ọ ta nọ ahwo idu udhuhrẹ gbe ene (144,000) a ti lele iei su evaọ Uvie riẹ. (Evia. 1:1; 3:21) Epọvo na re, wọhọ epanọ o rrọ obe Matiu 24:47, Jesu ọ ya eyaa nọ ọ te rehọ umutho ahwo jọ, koyehọ inievo nọ a rọ ẹzi wholo nọ e rrọ utu ọrigbo nọ o wo ẹrọwọ na mu uzou eware riẹ kpobi. Otọ ẹme na kpobi họ, ahwo idu udhuhrẹ gbe ene na a ti lele Jesu su evaọ Uvie riẹ.—Evia. 20:4, 6.
20. Fikieme Jesu ọ rọ rehọ ọrigbo nọ o wo ẹrọwọ na mu, kọ eme whọ gba riẹ mu nọ who re ru?
20 Jesu ọ be rọ ẹkwoma ọrigbo nọ o wo ẹrọwọ avọ areghẹ na ru ọkpọ oware nọ o ru evaọ ikpe-udhusoi ọsosuọ na, ọ be rọ ẹkwoma umutho ahwo ko ibuobu. Jesu ọ rehọ ọrigbo nọ o wo ẹrọwọ na mu re ọ sae rọ ẹkwoma riẹ rọ iwuhrẹ Ọghẹnẹ ko ilele riẹ kpobi noke toke evaọ edẹ urere na, te enọ a rọ ẹzi wholo gbe igodẹ efa na. Joma hae nya lele ọkpọvio nọ o bi no obọ ọrigbo nọ o wo ẹrọwọ avọ areghẹ na ze, onọ u re dhesẹ nọ ma wo ovuhumuo kẹ ọruẹrẹfihotọ nana.—Hib. 13:7, 17.
a Edhe-ẹme avọ 2: Jesu ọ kẹ ọtadhesẹ otiọnana re evaọ obe Luk 12:42-44.
b Edhe-ẹme avọ 6: Ẹme Griki (erʹkho·mai) nọ a fa “tha” evaọ obe Matiu 24:42, 44 na u wo ohẹriẹ no onọ a fa “ẹtha” (pa·rou·siʹa) evaọ obe Matiu 24:3 na. Fikiere oke “ẹtha” hayo ọzino Kristi nọ ahwo a rẹ ruẹ hẹ na u re muhọ taure okenọ ọ te rọ “tha” ti guẹdhọ erẹwho na u te ti te.
c Edhe-ẹme avọ 12: Rri uzoẹme na, “Rri, Mẹ Avọ Owhai Ma gbẹ te Jọ Kẹse Kẹse” evaọ uvitha nana, ẹwẹ-obe avọ 10-12, edhe-ẹme avọ 5-8.
d Edhe-ẹme avọ 16: Rri uzoẹme na, “Ta Kẹ Omai, Oke vẹ Eware Nana Ete [rọ] Via?” evaọ uvitha nana, ẹwẹ-obe avọ 7-8, edhe-ẹme avọ 14-18.