Ruabọhọ Ewoma Oruo
‘Wha ruabọhọ ewoma oruo.’—LUK 6:35.
1, 2. Fikieme o rẹ rọ jọ bẹbẹ ẹsibuobu re a ru ewoma kẹ ahwo?
O RẸ sae jọ bẹbẹ re a ru ewoma kẹ amọfa. Ahwo jọ nọ ma re ru ewoma kẹ a rẹ sae rehọ eyoma hwosa kẹ omai. Dede nọ ma bi fi obọ họ kẹ ahwo re a nyusu kugbe Ọghẹnẹ ẹkwoma ‘usiuwoma oruaro Ọghẹnẹ evawere’ na gbe orọ Ọmọ riẹ nọ ma be ta kẹ ae, a rẹ sae kare isiuru hayo edẹro. (1 Tim. 1:11) Efa i ru oma rai fihọ “ewegrẹ [ure oja, NW] Kristi na” no. (Fil. 3:18) Kọ didi oghẹrẹ uruemu mai Ileleikristi ma re dhesẹ kẹ ai?
2 Jesu Kristi ọ ta kẹ ilele riẹ nọ: “Wha you ewegrẹ rai wha ru ai woma.” (Luk 6:35) Enẹna joma roma totọ kiẹ ohrẹ nana riwi. Ma ti je wo erere no eme efa nọ Jesu ọ ta kpahe ewoma nọ ma re ru kẹ amọfa ze.
“Wha You Ewegrẹ Rai”
3. (a) Rehọ eme obọra ta ẹme Jesu nọ a kere fihọ Matiu 5:43-45 na kpẹkpẹe. (b) Evaọ ikpe-udhusoi ọsosuọ, ẹvẹ isu egagọ ahwo Ju a je rri ahwo erẹwho efa?
3 Evaọ Ovuẹ obọ Ugbehru na, Jesu ọ ta kẹ enọ e jẹ gaviezọ kẹe nnọ a you ewegrẹ rai re a jẹ lẹ kẹ enọ i bi kpokpo ai. (Se Matiu 5:43-45.) Ahwo Ju họ enọ Jesu ọ jẹ ta ẹme kẹ na, enọ e riẹ ujaje Ọghẹnẹ vevẹ inọ: “Who ru orukele hayo ẹgo kpahọ emọ ahwo ra ha, rekọ who re you ọrivẹ ra epanọ who you oma ra.” (Izerẹ. 19:18) Evaọ ikpe-udhusoi ọsosuọ, isu egagọ ahwo Ju a rehọ e riẹ nnọ “emọ ahwo ra” gbe “ọrivẹ ra” nọ a fodẹ na u kie kpahe ahwo Ju ọvo. Uzi Mosisi u dhesẹ nọ emọ Izrẹl a rẹ kẹnoma kẹ ahwo erẹwho efa, rekọ ahwo Ju a tẹ rehọ iẹe vrẹta inọ ahwo kpobi nọ a rrọ ahwo Ju hu yọ ewegrẹ, fikiere a re mukpahe ae.
4. Ẹvẹ u fo nọ ilele Jesu a re ru ewegrẹ rai?
4 Wo ohẹriẹ, Jesu ọ ta nọ: “You ewegrẹ rai lẹ kẹ enọ e be kẹ owhai uye.” (Mat. 5:44) Ọ gwọlọ nọ ilele riẹ a re dhesẹ uyoyou kẹ enọ i bi mukpahe ae kpobi. Enẹ Luk omọvo enọ i kere ebe usiuwoma na o kere ẹme Jesu na: “Mẹ ta kẹ owhai enọ i bi yo, wha you ewegrẹ rai, ru uwoma kẹ enọ i mukpahe owhai, guọvunu kẹ enọ ebọwo owhai ehao, lẹ kẹ enọ i bi ru owhai yoma.” (Luk 6:27, 28) Epanọ enọ i yo eme Jesu evaọ ikpe-udhusoi ọsosuọ a fi eme riẹ họ iruo na, ma re “ru uwoma kẹ enọ i mukpahe” omai ẹkwoma uruemu ezi nọ ma re dhesẹ kẹ ae. Ma re ‘guọvunu kẹ enọ e be bọwo omai ehao’ ẹkwoma edhere owowou nọ ma rẹ rọ ta ẹme kẹ ae. Yọ ma rẹ ‘lẹ kẹ enọ i bi kpokpo omai’ ẹkwoma olahiẹ hayo idhere efa nọ a bi ro ru omai ‘yoyoma.’ Elẹ itieye na i re dhesẹ nọ ma you ewegrẹ mai keme ma gwọlọ nọ a kurẹriẹ re a ru oware nọ o rẹ lẹliẹ ae wo eghale Jihova.
5, 6. Fikieme ma je you ewegrẹ mai?
5 Fikieme ma je you ewegrẹ mai? Jesu ọ ta nọ: “Re wha te jọ emezae Ọsẹ rai nọ ọ rọ obọ odhiwu.” (Mat. 5:45) Ma te fi ohrẹ yena họ iruo, ma rẹ jọ “emọ” Ọghẹnẹ keme yọ ma be rọ aro kele Jihova, ọnọ o re “ru ọre riẹ vatha ehru ahwo oyoma gbe ahwo owoma, o te bi vi oso ze ehru enọ i kiẹrẹe gbe enọ i kiẹrẹe he.” Wọhọ epanọ Luk o fi ẹme na họ, Ọghẹnẹ o “you enọ e riẹ uyere he gbe ahwo yoma.”—Luk 6:35.
6 Bi dhesẹ epanọ u wuzou te re ilele riẹ a “you ewegrẹ rai,” Jesu ọ tẹ ta nọ: “Re wha te you otu nọ o you owhai, didi osaohwa wha wo? Makọ imiazọhọ dede a gbẹ rọ ere eruo ho? Wha te yere imoni rai ọvo, eme wha ro ru vi ahwo ọfa? Makọ ahwo Egedhọ dede a gbẹ rọ ere eruo ho?” (Mat. 5:46, 47) Otẹrọnọ enọ e rẹ sai fi ifo kẹ omai ọvo ma re you, ma rẹ sai wo “osaohwa” hayo aruoriwo Ọghẹnẹ hẹ. Makọ imiazọhọ, nọ e jọ ahwo nọ a jẹfiẹ a je you ahwo nọ i you rai.—Luk 5:30; 7:34.
7. Fikieme o gbẹ rrọ okpoware ovo ho otẹrọnọ “imoni” mai ọvo ma re yere?
7 Ẹme jọ nọ ahwo Ju a jẹ hai fiba uyere rai họ “udhedhẹ.” (Ibr. 19:20; Jọn 20:19) Onana o wọhọ ẹsenọ a bi guọvunu kẹ ohwo nọ a yere na inọ jọ o wo omakpokpọ, re eware i je woma kẹe. Otẹrọnọ ahwo nọ ma rehọ wọhọ “imoni” mai ọvo ma re yere, yọ ma rehọ oware ovo ro “ru vi ahwo ọfa” ha. Wọhọ epanọ Jesu ọ ta na, oware ovona “ahwo Egedhọ” a je ru.
8. Eme Jesu ọ jẹ tuduhọ ahwo nọ a jẹ gaviezọ kẹe inọ a ru nọ ọ ta nọ: ‘Wha rẹ gbunu’?
8 Uzioraha nọ ma reuku riẹ u ru rie nọ ilele Jesu a gbẹ rọ gba ha. (Rom 5:12) Ghele na, Jesu o ku ẹme riẹ nana họ inọ: “Epanọ Ọsẹ rai nọ ọ rọ obọ odhiwu ọ rọ gbunu, wha rẹ te gbunu re.” (Mat. 5:48) Ọ be tuduhọ enọ e jẹ gaviezọ kẹe awọ inọ a rọ aro kele Jihova, “Ọsẹ rai nọ ọ rọ obọ odhiwu,” re a ru uyoyou rai gbunu ẹkwoma ewegrẹ rai nọ a re you. Oware ovona a gwọlọ mi omai re.
Fikieme Ma Jẹ Rọ Vrẹ Amọfa?
9. Eme họ otofa ẹme na: “Rehọ osoriọ mai vrẹ omai”?
9 Ma rẹ ruabọhọ ewoma oruo nọ ma tẹ be rọ vrẹ ohwo nọ o ru omai thọ. Jesu ọ tubẹ jọ olẹ nọ ọ rọ kẹ oriruo na ta nọ: “Rehọ osoriọ mai vrẹ omai, wọhọ epanọ ma rọ vrẹ eriosa mai.” (Mat. 6:12) Orọnikọ osoriọ ugho nọ a rẹ kpairoro vrẹ onana u kie kpahe he. Obe Luk u dhesẹ inọ “osoriọ” nọ Jesu ọ ta na họ izieraha, keme o ta nọ: “Rehọ izieraha mai vrẹ omai, keme mai oma mai ma be rọ vrẹ ohwo kpobi nọ o ru omai thọ.”—Luk 11:4.
10. Evaọ ẹme erọvrẹ, ẹvẹ ma sae rọ raro kele Ọghẹnẹ?
10 U fo nọ ma rọ aro kele Ọghẹnẹ, ọnọ ọ rẹ rọ vrẹ erahaizi nọ i kurẹriẹ. Pọl ukọ na o kere nọ: “Wha rọ eva elọlọhọ lele ohwo ohwo yeri, ohwo ọ rọ vrẹ ohwo, wọhọ epanọ Ọghẹnẹ ọ rọ fiki Kristi vrẹ owhai na.” (Ẹf. 4:32) Devidi ọso-ilezi na ọ so nọ: “ỌNOWO ọ vọ avọ ohrọ gbe aruoriwo, ọ rẹ kaki muofu hu; o wo emamọ eva gaga. O re ru omai epanọ eyoma mai ọ rọ họ, epanọ imuemu mai e rọ ọ rẹ rehọ ere hwa omai osa ha . . . Wọhọ epanọ ovatha-ọre ri te ukiediwo riẹ u thabọ na, jẹ ruere o si eware iyoma mai no omai; wọhọ epanọ ọsẹ ọ rẹ re ohrọ emọ riẹ, jẹ ruere ỌNOWO ọ be re ohrọ enọ e be dhẹozọ riẹ. Keme na ọye ọ riẹ epanọ a rọ ma omai; ọ be kareghẹhọ nọ mai ẹkpẹ gheghe.”—Ol. 103:8-14.
11. Oghẹrẹ ahwo vẹ Ọghẹnẹ ọ rẹ rọ vrẹ?
11 Ahwo nọ a rọ vrẹ enọ i ru rai thọ ọvo Ọghẹnẹ ọ rẹ rọ vrẹ. (Mak 11:25) Bi dhesẹ epanọ onana u wuzou te, Jesu o fibae nọ: “Rekọ wha tẹ rọ vrẹ e nọ iru owhai thọ, Ọsẹ rai nọ ọ rọ obọ odhiwu ọ rẹ rọ iruthọ rai vrẹ owhai re; rekọ wha gbẹ rọ iruthọ ahwo vrẹ ae he, Ọsẹ rai ọ rẹ rọ iruthọ rai vrẹ owhai gbe he.” (Mat. 6:14, 15) Ẹhẹ, ahwo nọ e rẹ rọ vrẹ amọfa no eva ze ọvo Ọghẹnẹ ọ rẹ rọ vrẹ. Yọ edhere jọ nọ ma rẹ rọ ruabọhọ ewoma oruo họ, ma re lele ohrẹ Pọl inọ: “Wọhọ epanọ Ọnowo na ọ rọ vrẹ owhai na ere wha rẹ rọ vrẹ re.”—Kọl. 3:13.
‘Wha Gu Ahwo Ẹdhọ Họ’
12. Ohrẹ vẹ Jesu ọ kẹ kpahe amọfa nọ a re ro guẹdhọ?
12 Evaọ Ovuẹ obọ Ugbehru na, Jesu ọ ta ẹme te edhere ọfa jọ nọ ohwo o re ro ru ewoma nọ ọ ta kẹ enọ e jẹ gaviezọ kẹe re a siọ amọfa ẹdhọ ba eguo, kẹsena ọ tẹ rọ emamọ ọtadhesẹ jọ ro ru ẹme na vẹ. (Se Matiu 7:1-5.) Joma ta kpahe otofa ẹme Jesu na inọ: “Wha gu ahwo ho.”
13. Eme Jesu ọ gwọlọ nọ enọ e jẹ gaviezọ kẹe a re ru?
13 Wọhọ epanọ Matiu o kere, Jesu ọ ta inọ: “Wha gu ahwo ho, re a se owhai ba eguo.” (Mat. 7:1) Luk o te kere ẹme Jesu na inọ: “Wha guẹ hẹ, a re ti gu owhai hi; wha brukpe he, a re ti brukpe owhai hi, rọvrẹ, a rẹ te rehọ vrẹ owhai.” (Luk 6:37) Evaọ ikpe-udhusoi ọsosuọ ahwo Farisi a jẹ rọ iruemu anwae rai nọ i no Ikereakere na ze he ro gu ahwo ẹdhọ. Otẹrọnọ ejọ evaọ usu ahwo nọ e jẹ gaviezọ kẹ Jesu na a wo uruemu nana, kọ ‘a rẹ siọ ahwo ẹdhọ ba eguo.’ Ukpoye, kọ a rẹ rehọ iruthọ amọfa “rọ vrẹ” rai. Pọl ukọ na ọ kẹ ọkpọ ohrẹ yena kpahe erọvrẹ, wọhọ epanọ ma ruẹ no na.
14. Ilele Jesu a tẹ be rọ vrẹ ahwo, eme u re fi obọ họ kẹ ahwo na ru?
14 Ilele Jesu a tẹ be rọ vrẹ ahwo, onana u re fi obọ họ kẹ ahwo na omarai wo ẹzi erọvrẹ. Jesu ọ ta nọ: “Oziẹ nọ owha ro bru a je ro bru owhai re, jegbe owawọ nọ wha rehọ wawe oye a jẹ rọ wawe kẹ owhai re.” (Mat. 7:2) Rọ kpahe oghẹrẹ nọ ma bi yeri kugbe amọfa, onọ ma kọ ma re vu.—Gal. 6:7.
15. Ẹvẹ Jesu o ro dhesẹ nọ o thọ re a rọ amọfa gu ẹdhọ evaọ omoware kpobi nọ a ru?
15 Kareghẹhọ inọ Jesu o je dhesẹ epanọ u yoma te re a rehọ oware kpobi nọ ohwo o ruthọ ro gu ei ẹdhọ, Jesu ọ nọ inọ: “Fikieme who je bi riwi orara nọ o rọ ẹro omoni ra, yọ who bi roro ubro nọ o rọ ẹro ra ha? Hayo ẹvẹ whọ rẹ ta kẹ omoni ra nọ, ‘Ru re me si orara no ẹro ra,’ yọ ubro na o rọ ẹro ra?” (Mat. 7:3, 4) Ohwo nọ ọ rẹ rọ amọfa gu ẹdhọ fiki omoware kpobi nọ a ruthọ, yọ ọ be tẹrovi orara nọ o rrọ “ẹro” omoni riẹ. Ohwo otiọnana o bi dhesẹ nnọ omoni riẹ o bi rri eware thọ. Dede nọ oruthọ na ọ rrọ kakao wọhọ orara, ọ gwọlọ “si orara na no ẹro” omoni riẹ. Ọ tẹ rọ eviẹhọ fialoma ze re o fi obọ họ kẹ omoni riẹ rri eware mu.
16. Fikieme ma sae rọ ta nọ ‘ubro-ure’ o jọ ahwo Farisi ẹro?
16 Maero isu egagọ ahwo Ju a jẹ rehọ ahwo guẹdhọ gaga. Wọhọ oriruo: Okenọ ọzae otuaro jọ nọ Jesu o siwi ọ ta nọ obọ Ọghẹnẹ Jesu o no ze, ahwo Farisi a tẹ gbọku ei nọ: “Udevie uzioraha a je yẹ owhẹ, who ve wuhrẹ omai?” (Jọn 9:30-34) ‘Ubro ure’ o jọ ẹro ahwo Farisi, a te je tuaro keme a wo eriwo Ọghẹnẹ hẹ, yọ a jẹ sai bru ẹro-ozie hẹ. Fikiere, Jesu ọ tẹ whọku ai inọ: “Whẹ ọviẹwẹ, kaki si ubro na no ẹro ra, kẹsena whọ tẹ ruẹ ude vevẹ si orara no ẹro omoni ra.” (Mat. 7:5; Luk 6:42) U te no omai eva ze nọ ma re ru ewoma kẹ amọfa, ma rẹ jọ eva gaga ha, be gwọlọ orara kẹsẹ kẹsẹ evaọ ẹro imoni mai wọhọ odẹme. Ukpoye ma re vuhu mu inọ ma gba ha, ma vẹ whaha afuẹwẹ nọ ma rẹ gwọlọ kẹsẹ kẹsẹ evaọ oma ibe eg’Ọghẹnẹ mai.
Epanọ U Fo nọ Ma re Yeri Kugbe Amọfa
17. Wọhọ epanọ Matiu 7:12 o ta, ẹvẹ u fo nọ ma re yeri kugbe amọfa?
17 Jesu ọ jọ Ovuẹ obọ Ugbehru na dhesẹ nọ Ọghẹnẹ o bi dhesẹ uyoyou ọsọmọ kẹ idibo Riẹ ẹkwoma elẹ rai nọ o bi yo. (Se Matiu 7:7-12.) U kiehọ inọ Jesu ọ kẹ ujaje nana kpahe oghẹrẹ nọ uruemu mai o rẹ jọ inọ: “Koware koware nọ wha guọlọ nọ ahwo a ru kẹ owhai, wha ru i tieye kẹ ai re.” (Mat. 7:12) Enẹ oruo ọvo ma sai ro dhesẹ nọ mai yọ uvi ilele Jesu Kristi.
18. Ẹvẹ ‘Uzi na’ u ro dhesẹ nọ ma re ru oware nọ ma gwọlọ nọ amọfa a ru k’omai rọ kẹ ae?
18 Nọ Jesu ọ ta no inọ oware nọ ma gwọlọ nọ ahwo a ru kẹ omai oye ma ru ere kẹ ai, o te fibae nọ: “Ona họ uzi gbe eruẹaro na.” Ma te bi yeri kugbe amọfa oghẹrẹ nọ Jesu ọ ta na, yọ ma bi dhesẹ inọ ma bi ru lele oware nọ ‘Uzi na’ o gwọlọ, koyehọ eware nọ a kere fihọ obe Emuhọ rite Iziewariẹ na. Ma rẹ jọ ebe nana ruẹ ẹjiroro Jihova inọ ubi jọ o te roma via nọ u ti si eyoma kpobi no, yọ ma rẹ jẹ jarai ruẹ Uzi nọ Ọghẹnẹ ọ rehọ ẹkwoma Mosis kẹ orẹwho Izrẹl evaọ ukpe ọ 1513 B.C.E. (Emu. 3:15) Abọjọ Uzi nọ a rọ kẹ emọ Izrẹl na họ, a re bru ẹro-oziẹ, a rẹ whaha ọriẹwẹ, a vẹ jẹ rẹrote imiwhrori gbe erara nọ e kwa ze.—Izerẹ 19:9, 10, 15, 34.
19. Ẹvẹ “eruẹaro na” a ro dhesẹ nọ u fo re ma ru ewoma?
19 Ebe nọ eruẹaro a kere evaọ Ikereakere Hibru na Jesu o wo họ iroro nọ ọ ta ẹme fodẹ “eruẹaro na.” A rẹ jọ ebe Ebaibol nana ruẹ eruẹaruẹ kpahe Mesaya nọ e jọ oma Kristi rugba. I te je dhesẹ inọ Ọghẹnẹ ọ rẹ ghale ahwo riẹ otẹrọnọ a ru oware nọ u kiehọ evaọ aro riẹ je ru amọfa ziezi. Wọhọ oriruo, a jọ obe Aizaya kẹ emọ Izrẹl ohrẹ nana: “Enẹ ỌNOWO na ọ tae: ‘Wha yọrọ uzẹme, re wha ru oware ukiẹrẹe, . . . Oghale u te ohwo nọ o ru onana, jegbe ọmọ ohwo nọ o kru rie gaga, . . . nọ ọ rẹ yọrọ abọ riẹ no oware uyoma uruo.’” (Aiz. 56:1, 2) Ẹhẹ, Ọghẹnẹ ọ gwọlọ nọ idibo riẹ a ruabọhọ ewoma oruo.
Ru Ewoma kẹ Ahwo Ẹsikpobi
20, 21. Ẹvẹ oma o jọ ogbotu nọ ọ gaviezọ kẹ ovuẹ Jesu evaọ obọ ugbehru na, kọ eme u je fo re who roro didi kpahe eme na?
20 Umutho eme jọ ọvo ma ta kpahe no na evaọ usu eme buobu nọ Jesu ọ ta evaọ ovuẹ riẹ nọ u wo ibe he nọ ọ kẹ evaọ obọ ugbehru na. O make rrọ ere na, ma rẹ sae riẹ oghẹrẹ nọ oma o jọ ahwo nọ a gaviezọ kẹ eme nọ ọ ta evaọ ẹdẹ yena. Ebaibol e ta nọ: “Nọ Jesu o ku eme nana họ no, ewuhrẹ riẹ o te gbe ahwo buobu na enu, epanọ o wuhrẹ ai wọhọ ohwo nọ o wo udu, o rọ epa otu ikere-obe he.”—Mat. 7:28, 29.
21 Ababọ avro, Jesu Kristi o gine dhesẹ inọ ọye họ “Ọkiroro Ogbunu” nọ a ruẹaro riẹ na. (Aiz. 9:6) Ovuẹ obọ Ugbehru na yọ imuẹro ilogbo inọ Jesu ọ riẹ oghẹrẹ nọ Ọsẹ obọ odhiwu riẹ o re rri eware. U te no eware nọ ma ta kpahe no na, eme buobu e rrọ ovuẹ na kpahe epanọ ohwo o re ro wo uvi evawere, epanọ a rẹ rọ whaha ọfariẹ-ogbe, jegbe epanọ ohwo ọ sai ro kiẹrẹe, oware nọ ma re ru hrọ re ma sai wo ufuoma avọ evawere evaọ obaro, gbe eware efa buobu. Iviena wariẹ se Matiu uzou avọ 5 rite 7 kẹ omara re whọ jẹ lẹ kpahe iẹe. Roro didi kpahe uvi ehrẹ Jesu nọ a kere fihọ iẹe na. Fi eme nọ Jesu ọ ta evaọ Ovuẹ obọ Ugbehru na họ iruo evaọ uzuazọ ra. Ẹsiẹ whọ te mai ru eva were Jihova, riẹ amọfa yeri kugbe, jẹ ruabọhọ ewoma oruo.
Ẹvẹ Whọ te k’Uyo?
• Ẹvẹ ma re yeri kugbe ewegrẹ mai?
• Fikieme ma jẹ rọ vrẹ ahwo?
• Eme Jesu ọ ta kpahe amọfa nọ a re ro guẹdhọ?
• Wọhọ epanọ Matiu 7:12 o ta, ẹvẹ ma re yeri kugbe amọfa?
[Eme nọ a fi ẹgba họ nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 10]
Kọ whọ riẹ oware nọ o lẹliẹ Jesu ta nọ: “Wha gu ahwo ho”?
[Uwoho nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 8]
Fikieme ma jẹ lẹ kẹ enọ i bi kpokpo omai?
[Uwoho nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 10]
Kọ who bi ru amọfa ẹsikpobi epanọ whọ gwọlọ nọ a ru owhẹ?