“Ria Evaọ Ẹme Mẹ”
“Wha tẹ ria evaọ eme mẹ, yọ whai ghinọ ilele mẹ.”—JỌN 8:31.
1. (a) Okenọ Jesu o zihe kpohọ odhiwu, eme ọ nya seba otọakpọ na? (b) Didi enọ ma te ta ẹme kpahe?
OKENỌ Jesu Kristi, Ọnọ Ọ Tuọ Egagọ-Ileleikristi họ, o zihe kpohọ odhiwu, ọ nya siọ ebe jọ nọ o kere, iwou jọ nọ ọ bọ, hayo efe nọ o kokohọ ba otọakpọ nana ha. Ọ nya siọ ilele ba avọ ugogo itee nọ a rẹ rọ jọ ilele riẹ. Evaọ uzẹme, evaọ Usiuwoma Jọn, ma ruẹ nọ Jesu ọ fodẹ obọdẹ itee esa nọ ohwo kpobi nọ ọ gwọlọ jọ olele riẹ ọ rẹ nya te. Eme họ itee nana? Eme ma rẹ sai ru re ma nyate ai? Kọ ẹvẹ o sai ro mu omai ẹro inọ ma te wọhọ ilele Kristi nẹnẹ?a
2. Eme họ ute obọdẹ orọ ọkwa-olele, wọhọ epanọ a kere evaọ Usiuwoma Jọn na?
2 Oware wọhọ emerae ezeza taure o te ti whu, Jesu o kpohọ Jerusalẹm re ọ ta usiuwoma kẹ ogbotu nọ o kokohọ obei kẹ Ehaa Uwou-Owhre nọ a re ru oka soso na. Fikiere, nọ a ru ehaa na te ubro no “ahwo buobu a rọwo riẹ.” Jesu ọ ruabọhọ usiuwoma ota te epanọ evaọ ẹdẹ urere ọrọ ehaa na, “ibuobu e tẹ rọwo iẹe.” (Jọn 7:10, 14, 31, 37; 8:30) Eva oke oyena, Jesu ọ tẹ rẹriẹ ovao ku enọ e rọwo riẹ na ọ tẹ fodẹ ute obọdẹ jọ orọ ọkwa-olele, wọhọ epanọ Jọn ukọ na o kere: ‘Wha tẹ ria evaọ eme mẹ, yọ whai ghinọ ilele mẹ.’—Jọn 8:31.
3. Didi okwakwa o gwọlọ re ohwo ọ “ria evaọ eme” Jesu?
3 Orọnikọ Jesu ọ be rọ eme yena dhesẹ nọ ahwo ọkpokpọ nọ a rọwo e riẹ na a kare ẹrọwọ họ. Ukpoye, o bi dhesẹ nnọ a wo uvẹ nọ a re ro zihe ruọ uvi ilele riẹ—thakpinọ a thihakọ daji ẹme riẹ. A jẹ ẹme riẹ rehọ no, rekọ enẹna o gwọlọ nọ a rẹ ruabọhọ ẹme na. (Jọn 4:34; Ahwo Hibru 3:14) Evaọ uzẹme, Jesu o rri ithihakọ fihọ okwakwa ulogbo kẹ ilele riẹ te epanọ, evaọ ẹmeọta urere riẹ kugbe ikọ na, onọ a kere fihọ Usiuwoma Jọn na, Jesu ọ kẹ uduotahawọ isiava inọ: ‘Gbẹ hai lele omẹ.’ (Jọn 21:19, 22) Nwanọ ere Ileleikristi ọsosuọ buobu a ru. (2 Jọn 4) Eme o fi obọ họ kẹ ae thihakọ?
4. Eme o fi obọ họ kẹ Ileleikristi ọsosuọ na thihakọ?
4 Jọn ukọ na, ọnọ ọ jọ olele ẹrọwọ Kristi te ikpe 70, ọ riẹ obọ họ okwakwa obọdẹ jọ. O jiri Ileleikristi ẹrọwọ, ta nọ: “Wha rẹ gaga, ẹme Ọghẹnẹ na ọ tẹ jẹ rọ eva rai, wha tẹ kparobọ vi oyoma na no.” Ilele Kristi yena a thihakọ, hayo daji ẹme Ọghẹnẹ, keme ẹme Ọghẹnẹ ọ jọ eva rai. A wo uvi ovuhumuo kẹ ẹme na. (1 Jọn 2:14, 24) Epọvo na nẹnẹ, re ma sai “kiakọ te urere,” ma rẹ ruẹ nọ ẹme Ọghẹnẹ ọ rrọ eva omai. (Matiu 24:13) Ẹvẹ ma sai ro ru ere? Ọtadhesẹ jọ nọ Jesu ọ ta o kẹ uyo na.
‘Eyo Ẹme Na’
5. (a) Didi oghẹrẹ otọ sa-sa Jesu ọ fodẹ evaọ ọtadhesẹ riẹ jọ? (b) Eme ubi gbe otọ erọ ọtadhesẹ Jesu na i dikihẹ kẹ?
5 Jesu ọ kẹ ọtadhesẹ ọkibi nọ ọ kọ ibi, yọ a kere i rie fihọ Usiuwoma ọ Matiu, Mak, gbe Luk. (Matiu 13:1-9, 18-23; Mak 4:1-9, 14-20; Luk 8:4-8, 11-15) Nọ who bi se ikuigbe na, whọ te ruẹ nọ oware jọ nọ o dhẹ ọtadhesẹ na duwu họ oghẹrẹ ubi ovo na u kie fihọ oghoghẹrẹ otọ sa-sa, o tẹ jẹ mọ unu ibi sa-sa. Orọ ọsosuọ na otọ ogaga, ọrọ avivẹ na o diwi hi, inwe e dhẹ vọ ọrọ avesa na gaga. Wo ohẹriẹ no esa edekọ, otọ avene na ọ rrọ “ẹkpẹ owoma” gbe “emamọ otọ.” Wọhọ epanọ Jesu omariẹ o dhesẹ, ubi na họ ovuẹ Uvie na nọ o rrọ Ẹme Ọghẹnẹ, yọ etọ na i dikihẹ kẹ ahwo nọ i wo iyero udu sa-sa. Dede nọ ahwo nọ a rehọ oghẹrẹ otọ sa-sa dhesẹ na a thoma evaọ oghẹrẹ jọ, enọ a rehọ emamọ otọ dhesẹ na a wo uruemu nọ o lẹliẹ e rai wo ohẹriẹ no edekọ.
6. (a) Ẹvẹ otọ avene orọ ọtadhesẹ Jesu na u ro wo ohẹriẹ no esa edekọ, kọ eme oyena u dhesẹ? (b) Eme ọ r’oja kẹ edhesẹ ithihakọ wọhọ ilele Kristi?
6 Ikuigbe nọ e rrọ Luk 8:12-15 i dhesẹ nọ evaọ iriruo ene na kpobi, ahwo a ‘yo ẹme na.’ Dede na, enọ i wo ‘emamọ udu oruọzewọ,’ orọnikọ a “yo ẹme na” ọvo ho. A ‘kru rie whawha, a tẹ rehọ odiri mọ ibi.’ Otọ uwoma na, fikinọ o rẹ lọlọhọ jẹ Rrọ didi, o lẹliẹ owọ okakọ na tehe ruọ otọ ziezi, fikiere ubi na o tẹ dhẹ ze jẹ mọ ibi. (Luk 8:8) Epọvo na re, enọ i wo emamọ udu a re wo otoriẹ, wo ovuhumuo, jẹ rehọ uvẹ kẹ ẹme Ọghẹnẹ re o daruọ ae oma. (Ahwo Rom 10:10; 2 Timoti 2:7) Ẹme Ọghẹnẹ ọ rrọ udu rai. Fikiere, a rẹ rọ ithihakọ mọ ibi. O gwọlọ ovuhumuo odidi nọ a re wo kẹ Ẹme Ọghẹnẹ re a sai thihakọ wọhọ ilele Kristi. (1 Timoti 4:15) Rekọ ẹvẹ ma sae rọ bọ ovuhumuo otiọye na kẹ Ẹme Ọghẹnẹ?
Uyero Udu gbe Uvi Eroro
7. Oghẹrẹ iruẹru vẹ i wo obọ kugbe emamọ udu?
7 Muẹrohọ oware nọ Ebaibol na e rẹ rehọ emamọ udu dhesẹ ẹsikpobi. ‘Udu ohwo nọ o kiẹrẹe o re roro didi epanọ ọ rẹ rọ kẹ uyo.’ (Itẹ 15:28) ‘Ru re ẹme unu mẹ gbe iroro udu mẹ e hẹ were owhẹ, O ỌNOWO.’ (Olezi 19:14) ‘Iroro udu mẹ e rẹ te jọ eware orimuo.’—Olezi 49:3.
8. (a) Ma te bi se Ebaibol na, eme ma rẹ whaha, rekọ eme ma re ru? (b) Didi irere ma re wo no oma olẹ nọ ma re ro roro didi kpahe Ẹme Ọghẹnẹ ze? (Ta kpahe ẹkpẹti na “Dikihẹ Ga Evaọ Uzẹme Na.”)
8 Wọhọ ahwo nana nọ a kere Ebaibol na, u fo nọ ma rẹ rọ ovuhumu gbe oma olẹ roro didi kpahe Ẹme Ọghẹnẹ gbe iruẹru riẹ. Ma te bi se Ebaibol na gbe ebe nọ a kere no Ebaibol ze, u fo re ma ru wọhọ iriughe he enọ e rẹ họrọ no oria uwoma jọ kpohọ ofa, be rehọ ifoto oware kpobi nọ a gbẹro ku rekọ a be reawere ugheriwo na ha. Ukpoye, ma te bi wuhrẹ Ebaibol na, u re woma re ma dhizu jẹ reawere ughe na, wọhọ odẹme.b Nọ ma be roma t’otọ roro kpahe oware nọ ma se na, ẹme Ọghẹnẹ o re kpomahọ udu mai. O re du obọ te iroro-eva mai jẹ kpọ iroro mai vi. O rẹ jẹ wọ omai ta iroro mai via kẹ Ọghẹnẹ evaọ olẹ. O rẹ whae ze nọ usu mai kugbe Jihova o jẹ ga viere, uyoyou mai kẹ Ọghẹnẹ o vẹ wọ omai gbe he lele Jesu makọ evaọ otọ iyero nọ e mae bẹ dede. (Matiu 10:22) U re vevẹ, eroro kpahe oware nọ Ọghẹnẹ ọ ta o r’oja otẹrọnọ ma gwọlọ kru ẹrọwọ te urere.—Luk 21:19.
9. Ẹvẹ ma sae rọ ruẹ nọ udu mai o gbẹ be jẹ ẹme Ọghẹnẹ rehọ?
9 Ọtadhesẹ Jesu na o te je dhesẹ nọ ezadhe e riẹ kẹ orro ubi na, ẹme Ọghẹnẹ. Fikiere, re ma gbẹ jọ ilele ẹrọwọ, u re fo re ma (1) vuhu ezadhe nọ a rehọ iyero otọ uyoma nọ a jọ ọtadhesẹ na ta kpahe na jẹ (2) j’owọ nọ ma rẹ rọ kpọ iyero na họ hayo whaha ae. Evaọ edhere ọyena, u ti mu omai ẹro nọ udu mai o gbẹ be jẹ ẹme ubi Uvie na rehọ jẹ be gbẹ mọ ibi.
“Akotọ Edhere”—Enọ I Wo Uvẹ Hẹ
10. Dhesẹ otọ ọsosuọ evaọ ọtadhesẹ Jesu na, gbe otofa riẹ.
10 Oghẹrẹ otọ ọsosuọ nọ ubi na u kie fihọ na họ “akotọ edhere,” oria nọ a jọ “rọ evawọ thihi ai.” (Luk 8:5) Otọ edhere nọ ọ nya udevie udhu vrẹ o rẹ jọ gaga fiki ahwo nọ a bi zurie nyae vrẹ. (Mak 2:23) Oghẹrẹ ovo na re, enọ e kuvẹ re okpokpoho akpọ na ọ rehọ oke gbe ẹgba rai kpobi a rẹ ruẹ nọ a wo uvẹ nọ a re ro dhesẹ uvi ovuhumuo kẹ ẹme Ọghẹnẹ hẹ. A bi yo ẹme na, rekọ a roro kpahe iẹe he. Fikiere udu rai u te wo okpa. Taure a te ti wo uyoyou kẹe, “ukumuomu na ọ tẹ nyaze, ọ tẹ rehọ eme na no eva rai, re a rọwo ho a se ai ba esiwo.” (Luk 8:12) Kọ a sae whaha onana?
11. Ẹvẹ ma sae rọ whaha uyero udu mai nọ u gbe ro zihe ruọ otọ ogaga ha?
11 Eware buobu e riẹ nọ a rẹ sai ru rọ whaha udu na nọ o gbẹ jọ wọhọ otọ akotọ edhere nọ u re wou oware he. Otọ nọ a bi thihi ẹsikpobi nọ o re gaga o rẹ lọhọ je wou eware otẹrọnọ a kiẹ otọ na ku je si edhere noi. Oghẹrẹ ovo na re, oke nọ a re ru kẹ ewuhrẹ gbe eroro didi kpahe Ẹme Ọghẹnẹ o rẹ sai ru udu na zihe ruọ otọ nọ u woma, nọ u re wou eware. Usiavẹ na họ ma rẹ rọ oke mai kpobi le eware evere akpọ na ha. (Luk 12:13-15) Ukpoye, ruẹ nọ oke o riẹ nọ who re ro roro kpahe ‘eware nọ e mae r’oja’ evaọ uzuazọ.—Ahwo Filipai 1:9-11.
“Ehru Utho”—Avọ Ozodhẹ
12. Eme họ ugogo oware nọ o lẹliẹ okakọ na lo evaọ ẹkpẹ avivẹ nọ a fodẹ evaọ ọtadhesẹ Jesu na?
12 Okenọ ubi na u kie fihọ otọ avivẹ na, o nwane daji ehru otọ na ọvo ho, wọhọ ubi ọsosuọ na. O ta awọ jẹ dhẹ ze. Rekọ nọ ọre ọ va ze, ẹroro ọre na ọ tẹ lẹliẹ okakọ na lo no. Dede na, muẹrohọ oruvẹ ologbo nana. Oware nọ o ghinẹ lẹliẹ okakọ na lo na orọnikọ ẹroro na ha. Whaọ, ọre o lo mu okakọ nọ o dhẹ no emamọ otọ ze na re, rekọ u lo ho—o lẹliẹ okakọ na jọ bọbọbọ. Eme ọ wha ohẹriẹ na ze? Jesu o dhesẹ nọ okakọ nana u lo “fiki epanọ [u] wo awọ họ” gbe “epanọ u wo ame he.” (Matiu 13:5, 6; Luk 8:6) “Utho” o tẹ rrọ otọ ẹkpẹ, o rẹ whaha okakọ nọ awọ riẹ ọ gbẹ rọ nya didi ruọ otọ na ha re ọ ruẹ ame je dikihẹ ga. Okakọ na u re lo fikinọ ẹkpẹ na o diwi hi.
13. Didi oghẹrẹ ahwo a wọhọ ẹkpẹ nọ o diwi hi na, kọ eme ọ be mae wha ozodhẹ rai ze?
13 Abọ nana ọtadhesẹ na o kie kpahe ahwo nọ “i yo eme na avọ oghọghọ” a tẹ rọ ọwhọ lele Jesu “kri omojọ.” (Luk 8:13) Nọ a nya ku “uye hayo olahiẹ,” ozọ u te mu ae te epanọ a ro ku ẹgba avọ oghọghọ rai kufiẹ, a te bru usu no Kristi. (Matiu 13:21) Orọnikọ ọkparesuọ họ oware nọ o mae wha ozodhẹ rai ze he. Whaọ, ima buobu ọ ilele Kristi a bi thihakọ oghẹrẹ uye sa-sa, ghele na a gbe kru ẹrọwọ rai. (2 Ahwo Kọrint 2:4; 7:5) Ugogo oware nọ ozọ o rọ ruọ ahwo jọ oma je kie no họ uyero udu rai nọ o wọhọ utho nọ o be kẹ ae uvẹ roro didi ziezi kpahe eware ọbọga gbe erọ abọ-ẹzi hi. Fikiere, ovuhumuo nọ a wo kẹ Jihova jẹ rọ kẹ ẹme riẹ ọ kpafua je whrehe vi epanọ o sai ro mudhe kẹ ọkparesuọ. Ẹvẹ ohwo ọ sae rọ whaha ekuhọ otiọye na?
14. Didi owọ ohwo ọ rẹ jẹ re udu riẹ o seba ezihe ruọ ẹkpẹ nọ o diwi hi?
14 U fo re u mu ohwo ẹro inọ uvumọ ọzadhe nọ ọ wọhọ utho, wọhọ oriruo, evedha nọ e ta owọ no, oriobọ ototọ, hayo oghẹrẹ iroro iyoma itieye nọ i re dhere ohwo eva, e rrọ udu riẹ hẹ. Ọzadhe otiọye ọ tẹ rrọ eva ohwo, ẹgba nọ ẹme Ọghẹnẹ o wo ọ rẹ sai si ei no. (Jerimaya 23:29; Ahwo Ẹfẹsọs 4:22; Ahwo Hibru 4:12) Kẹsena, oma olẹ nọ ohwo o re ro roro didi o vẹ kẹe ẹgba “rehọ ẹme” na nyate udu riẹ didi. (Jemis 1:21) Onana o rẹ kẹ ẹgba nọ a re ro dikihẹ ga eva oke elọhoma gbe udu nọ a rẹ rọ dadamu ghelọ edawọ.
“Udevie Inwe”—Udu nọ O Dọmu Oria Ovo Ho
15. (a) Fikieme ẹkpẹ avesa nọ Jesu ọ fodẹ na u ro fo onọ ma re mu ẹro họ gaga? (b) Uwhremu na, eme ọ via kpahe otọ avesa na, kọ fikieme?
15 Oghẹrẹ otọ avesa na, onọ u wo inwe na, u fo onọ ma re mu ẹro họ gaga keme evaọ idhere jọ o wọhọ otọ owoma na. Wọhọ otọ owoma na, otọ inwe na o kẹ ubi na uvẹ wo awọ jẹ rro. Evaọ emuhọ, ohẹriẹ o jọ udevie ekakọ nọ e dhẹ via na ha evaọ oghẹrẹ etọ ivẹ nana. Rekọ nọ oke o be nya h’aro na, iyero e tẹ lahwe nọ i duwu okakọ na. Wo ohẹriẹ nọ otọ owoma na, inwe e tẹ dhẹ vọ otọ na. Nọ ekakọ eboba na e be ta no otọ nana ze na, i te bi lele ‘inwe nọ e rro ze na’ hrowu oma. Eva omoke jọ ivẹ na i je hrowu emuore, elo ọre, gbe oria, rekọ uwhremu na inwe na i te gbe okakọ na h’otọ je ‘duwu ei.’—Luk 8:7.
16. (a) Didi ahwo a wọhọ otọ inwe na? (b) Wọhọ epanọ ikuigbe Usiuwoma esa na i dhesẹ, eme inwe na i dikihẹ kẹ?—Rri ẹme-otofa na.
16 Didi oghẹrẹ ahwo a tho otọ inwe na? Jesu ọ ta nọ: “Enana yọ enọ i yo, epanọ a bi ro kpo na, iroro efe gbe awere e rọ eyero ọnana i te duwu ai, e gbẹ jọ ibi na who ho.” (Luk 8:14) Wọhọ epanọ ubi ọkibi gbe inwe na e rro kugbe na, ere ọvona ahwo jọ a rẹ gwọlọ rehọ ẹme Ọghẹnẹ gbe “awere e rọ eyero ọnana” eva oke ovo na. A kọ uzẹme ẹme Ọghẹnẹ họ udu rai, rekọ o rẹriẹ ova dhe oma-uhrowo kugbe ilale efa nọ e be gwọlọ rehọ iroro rai. Udu ẹwoho rai o ghale no. (Luk 9:57-62) Onana u ru rie nọ a gbe ro wo oke ziezi hi kẹ olẹ gbe uvi eroro kpahe ẹme Ọghẹnẹ. A rehọ ẹme Ọghẹnẹ họ oma vọvọ họ, fikiere a kare uvi ovuhumuo nọ u re fi obọ họ kẹ ohwo thihakọ. Ilale akpọ e tẹ rọ ẹmẹrera nwẹ isiuru abọ-ẹzi rai họ akotọ te epanọ i ro “duwu ai.”c Ẹvẹ oja riẹ o rro te kẹ enọ e rọ udu kpobi you Jihova ha!—Matiu 6:24; 22:37.
17. Didi ẹsalọ u fo nọ ma re ru evaọ uzuazọ re inwe ẹwoho nọ a jọ ọtadhesẹ Jesu fodẹ na e se omai ba eduwu?
17 Ẹkwoma ọ eware abọ-ẹzi nọ ma rẹ rọ k’aro kẹ eware iwo, ma rẹ whaha edada gbe isiuru akpọ nana nọ i re duwu omai. (Matiu 6:31-33; Luk 21:34-36) Ma re gb’abọ kẹ isase Ebaibol gbe eroro kpahe eware nọ ma bi se vievie he. Ma te ruẹ oke viere kẹ eroro odidi nọ a re ru avọ oma olẹ otẹrọnọ ma ru uzuazọ mai lọhọ ziezi. (1 Timoti 6:6-8) Idibo Ọghẹnẹ nọ i ru ere no—enọ i vi inwe no otọ na no, wọhọ odẹme, re ekakọ nọ e rẹ mọ ibi e ruẹ emu, elo ọre, gbe evevẹ ziezi—a be ruẹ oghale Jihova. Enẹ Sandra, ọnọ ọ rrọ ikpe 26, ọ ta: “Okenọ me te roro kpahe eghale mẹ evaọ ukoko na, me vuhumu no nnọ akpọ na ọ rẹ sae k’omẹ uvumọ oware nọ a rẹ rọ wawo iẹ he!”—Olezi 84:11.
18. Ẹvẹ ma sae rọ daji ẹme Ọghẹnẹ je thihakọ wọhọ Ileleikristi?
18 Fikiere, o rrọ vevẹ inọ mai kpobi, te emaha te ekpako, ma te daji ẹme Ọghẹnẹ je thihakọ wọhọ ilele Kristi otẹrọnọ ẹme Ọghẹnẹ ọ rrọ omai eva. Fikiere, jọ u mu omai ẹro inọ otọ udu ẹwoho mai o rrọ yaya ha, o rrọ kpafua, hayo vọ avọ inwe he, rekọ inọ o gbẹ rrọ lọlọhọ jẹ rrọ didi. Eva edhere ọyena, ẹme Ọghẹnẹ ọ vẹ te da ruọ omai oma vọvọ, ma vẹ “rehọ odiri mọ ibi.”—Luk 8:15.
[Oruvẹ-obotọ]
a Evaọ uzoẹme nana, ma te ta kpahe orọ ọsosuọ itee nana. Ma vẹ te ta kpahe ivẹ edekọ evaọ uzoẹme n’otha.
b Re whọ rọ oma olẹ roro didi kpahe oria Ebaibol nọ who se no, wọhọ oriruo, whọ rẹ sae nọ oma ra inọ: ‘Kọ u dhesẹ okwakwa hayo ekwakwa Jihova jọ via? Didi obọ u wo kpahe uzoẹme Ebaibol na? Ẹvẹ mẹ sai ro fi ei họ iruo evaọ uzuazọ mẹ hayo rehọ iẹe fi obọ họ kẹ amọfa?’
c Wọhọ epanọ ikere Usiuwoma esa erọ ohare Jesu na i dhesẹ, edada gbe isiuru akpọ nana eye i duwu ubi na: “Awa akpọ na,” “eviẹhọ efe,” “uru eware efa,” gbe “awere e rọ eyero ọnana.”—Mak 4:19; Matiu 13:22; Luk 8:14; Jerimaya 4:3, 4.
Eme Họ Uyo Ra?
• Fikieme u je fo nọ ma ‘daji ẹme Jesu’?
• Ẹvẹ ma sae rọ kẹ ẹme Ọghẹnẹ uvẹ re ọ daji udu mai?
• Didi oghẹrẹ ahwo a rehọ oghẹrẹ ẹkpẹ ene sa-sa nọ Jesu ọ fodẹ na dhesẹ?
• Ẹvẹ ma sae rọ ruẹ oke ro roro kpahe ẹme Ọghẹnẹ?
[Ẹkpẹti/Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 18]
“DIKIHẸ GA EVAỌ UZẸME NA”
ILELE Kristi buobu nọ e gọ kri no a bi dhesẹ n’ukpe t’ukpe inọ a ‘dikihẹ ga evaọ uzẹme na.’ (2 Pita 1:12) Eme o fi obọ họ kẹ ae no thihakọ? Roro kpahe eme nọ ejọ rai a ta.
“Taure me te kiẹzẹ kẹdẹ kẹdẹ, me re se oria Ebaibol jọ mẹ vẹ jẹ lẹ. Me ve je roro kpahe oware nọ me se na.”—Jean, nọ ọ họ ame evaọ 1939.
“Eroro kpahe epanọ Jihova, ohwo nọ o kpehru te ere o you omai te, o lẹliẹ udu kie omẹ vi jẹ kẹ omẹ ẹgba nọ me ro kru ẹrọwọ mẹ.”—Patricia, nọ ọ họ ame evaọ 1946.
“Ẹkwoma ekruga emamọ uruemu uwuhrẹ Ebaibol gbe ‘eware ididi Ọghẹnẹ’ nọ mẹ rẹ kuvẹ re e daruọ omẹ oma, mẹ gbẹ be sae rọ ruabọhọ ẹgọ Jihova.”—1 Ahwo Kọrint 2:10; Anna, nọ ọ họ ame evaọ 1939.
“Me re se Ebaibol na gbe ebe mai nọ a kporo no Ebaibol ze avọ iroro ọ re mẹ kiẹ udu gbe iroro mẹ riwi.”—Zelda, nọ ọ họ ame evaọ 1943.
“Okenọ o rẹ mae were omẹ oma họ, nọ mẹ tẹ be kọ wariẹ re mẹ ta ẹme se Jihova evaọ olẹ jẹ ta oware nọ o ghinẹ rrọ udu mẹ kpobi kẹe.”—Ralph, nọ ọ họ ame evaọ 1947.
“Mẹ rẹ kaki se ikere okpẹdẹ na je se oria Ebaibol jọ evaọ ohiohiẹ. Onana o rẹ kẹ omẹ oware okpokpọ nọ me re roro kpahe evaọ okpẹde na.”—Marie, nọ ọ họ ame evaọ 1935.
“Rọ kẹ omẹ, obe Ebaibol kpobi nọ me re se no owọ te owọ o wọhọ umu.”—Daniel, nọ ọ họ ame evaọ 1946.
Okevẹ who bi he ro roro kpahe ẹme Ọghẹnẹ avọ oma olẹ?—Daniẹl 6:10b; Mak 1:35; Iruẹru 10:9.
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 21]
Ẹkwoma eware abọ-ẹzi nọ ma re fihọ oria ọsosuọ, ma rẹ sae “rehọ odiri mọ ibi”