Uviuwou Jihova O Be Reawere Okugbe Ọghaghae

“Ẹvẹ uwoma je fo te re inievo i wo ọriakugbe ọvo!”—OLEZI 133:1.

 1. Ẹvẹ eyero iviuwou buobu e rọ nẹnẹ?

OZIGHI ọrọ uviuwou na nẹnẹ. Evaọ iviuwou buobu, ọgbakugbe uviuwou u whrehe kpobi no. Orọo-ofa u zihe ruọ oware odode nọ u bi vihọ no, yọ emọ eyewọ nọ e fa orọo no a rọ ọkora ulogbo. Ima iviuwou buobu e kare evawere gbe okugbe. Ghele, uviuwou jọ o riẹ nọ o be ruẹ uvi oghọghọ gbe obọdẹ okugbe. Oye họ uviuwou ehrugbakpọ Jihova Ọghẹnẹ. Evaọ eva riẹ, enjẹle nọ a re kele mu hu a be wha iruo rai haro evaọ okugbe ọvo nya lele oreva Ọghẹnẹ. (Olezi 103:20, 21) Rekọ uviuwou jọ o rọ otọakpọ nọ o be reawere okugbe otiọye na?

 2, 3. (a) Amono a rọ abọ uviuwou ehrugbakpọ Ọghẹnẹ enẹna, kọ eme ma re ro dhesẹ Isẹri Jihova kpobi nẹnẹ? (b) Didi enọ ma te t’ẹme te?

² Pọl ukọ na o kere nọ: “Fiki onana mẹ jẹ rọ ighilawọ mẹ kieiguẹ kẹ Ọsẹ na, ọnọ a rehọ odẹ riẹ bi se uviuwou kpobi nọ erọ ehru gbe akpọ.” (Ahwo Ẹfẹsọs 3:14, 15) A be rọ odẹ Ọghẹnẹ se uyẹ uviuwou kpobi evaọ otọakpọ fikinọ ọye họ Ọnọma na. Dede nọ iviuwou ohwo-akpọ e rọ obọ odhiwu hu, evaọ edhere uwoho Ọghẹnẹ ọ rọ orọo kugbe ukoko obọ odhiwu riẹ, yọ Jesu o ti je wo ọmọtibobo ẹzi nọ o ti kuomagbei evaọ obọ idhiwu na. (Aizaya 54:5; Luk 20:34, 35; 1 Ahwo Kọrint 15:50; 2 Ahwo Kọrint 11:2) Ahwo ẹrọwọ nọ a kẹ ẹzi nọ e rọ otọakpọ a rọ abọ uviuwou ehrugbakpọ Ọghẹnẹ enẹna, yọ “igodẹ efa” Jesu, enọ i wo ẹruore otọakpọ, yọ enọ e te jọ abọ rai. (Jọn 10:16; Ahwo Rom 8:14-17; Uwou-Eroro Na, January 15, 1996, ẹwẹ-obe 31 [ọrọ Oyibo]) Dede, a rẹ sai dhesẹ Isẹri Jihova nẹnẹ na wọhọ uviuwou okugbe akpọ soso.

³ Kọ whọ rọ abọ uviuwou akpọ soso ogbunu idibo Ọghẹnẹ? Otẹrọnọ whọ rọ, koyehọ whọ be reawere eghale nọ e maero kpobi nọ ohwo ọ rẹ sai wo. Ima ahwo buobu a rẹ sae kẹ imuẹro na nọ uviuwou akpọ soso Jihova—ukoko riẹ nọ a rẹ ruẹ—yọ ẹtẹre-ame udhedhẹ evaọ akpọ ọyaya nọ ozighi gbe ababọ okugbe ọ rọ. Ẹvẹ a rẹ sai dhesẹ okugbe uviuwou akpọ soso Jihova? Kọ didi ekwakwa e be wha okugbe ọyena haro?

Ẹvẹ u Woma je Fo Te!

 4. Evaọ ẹme obọ ra, ẹvẹ whọ rẹ kpahe fihọ ẹme nọ Olezi 133 ọ ta kpahe okugbe inievo?

⁴ Devidi ọnọ ọ so ilezi na o wo ovuhumuo odidi kẹ okugbe inievo. A tubẹ kẹe ẹgba rọ suile kpahiẹe dede! Dai roro kpahiẹe avọ akpata riẹ nọ ọ be so nọ: “Ẹvẹ uwoma je fo te re inievo i wo ọriakugbe ọvo! O wọhọ ewhri ọghaghae nọ ọ rọ eva uzou, bi su fihọ etuagba, bi su fihọ etuagba Erọn, bi su kie ohọe-iwu riẹ! E wọhọ ewhrọwhrọ Hẹmọn, nọ i bi kie fihọ ehru igbehru Zayọn! Keme etẹe ỌNOWO o je guọvunu oghale uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ.”—Olezi 133:1-3.

 5. Kpahe Olezi 133:1, 2, ẹvẹ ma sae rọ wawo emọ Izrẹl kugbe idibo Ọghẹnẹ inẹnẹ?

⁵ Eme enana i kie kpahe okugbe inievo nọ ahwo Ọghẹnẹ anwae, emọ Izrẹl, a jẹ reawere riẹ. Okenọ a jọ Jerusalẹm rọ kẹ ehaa esa ẹgbukpe rai, a jẹ ghinẹ rria evaọ okugbe. Dede nọ erua sa-sa a no ze, uviuwou ọvo a jọ. Fikinọ a jọ kugbe u kpoma họ ai wowoma, wọhọ ewhri nọ a re ro wholo nọ o wo ore awere. Okenọ a ku ewhri otiọye họ uzou Erọn, o te su ruọ etuagba riẹ jẹ dhẹ ruọ ohọe-iwu riẹ. Rọ kẹ emọ Izrẹl, fikinọ a jọ kugbe u wo abọ owoma gaga nọ o da ruọ ahwo nọ a kokohọ na kpobi oma. A ku ẹwhọ kpobi họ, jẹ wha okugbe haro. Oghẹrẹ okugbe ọyena o rọ udevie uviuwou akpọ soso Jihova nẹnẹ. Oma kugbe ẹsikpobi u wo abọ owoma ẹzi evaọ oma omomọvo rai. A re si ẹwhọ gbe ẹbẹbẹ kpobi no nọ a bi fi ohrẹ Ẹme Ọghẹnẹ họ iruo na. (Matiu 5:23, 24; 18:15-17) Ahwo Jihova a ghine wo ovuhumuo ologbo kẹ ọbọga nọ u bi no okugbe inievo rai ze.

 6, 7. Ẹvẹ okugbe Izrẹl o rọ jọ wọhọ ewhrọwhrọ Ugbehru Hẹmọn, kọ diẹse a rẹ sae jọ ruẹ oghale Ọghẹnẹ nẹnẹ?

⁶ Ẹvẹ ẹria kugbe Izrẹl o rọ rọ wọhọ ewhrọwhrọ Ugbehru Hẹmọn? Whaọ, nọ ugbehru onana o rehọ imita 2,800 kpehru vi usi abade na, ekpalekpa-ame u re ruru iei evaọ ẹgbukpe soso. Ekpalekpa-ame nọ o rẹ jọ ehru Hẹmọn o rẹ whae ze nọ o je koko ame họ evaọ aso, fikiere o rẹ rọ ewhrọwhrọ buobu tha nọ o rẹ kẹ ekakọ ame evaọ ezi uvo na soso. Ofou odhedhẹ no ehru Hẹmọn ze ọ rẹ wha edhedhẹ otiọye na thabọ te obọze-ọre kpohọ ofẹ Jerusalẹm, oria nọ ofou na o re jo koko oma họ wọhọ ewhrọwhrọ. Fikiere ọnọ ọ so ilezi na ọ tẹ ta gbagba inọ ‘ewhrọwhrọ Hẹmọn i bi kie fihọ igbehru Zayọn.’ Ẹvẹ onana o rọ emamọ ekareghẹhọ nọ o rẹ sasa ohwo oma te nọ o be wha okugbe haro evaọ uviuwou enọ e be gọ Jihova!

⁷ Taure a tẹ te rọ ukoko Ileleikristi na mu, Zayọn, hayo Jerusalẹm, o jọ ehri egagọ uzẹme. Fikiere, etẹe Ọghẹnẹ o kuọ eghale udhedhẹ riẹ fihọ. Nọ Ehri eghale kpobi e jẹ rria aruẹri nọ o jọ Jerusalẹm na, etẹe eghale i re no ze. Fikinọ egagọ uzẹme o gbẹ roma hwa oria ovo jọ họ, oghale na, uyoyou, gbe okugbe idibo Ọghẹnẹ a rẹ sae ruerai evaọ otọakpọ na soso nẹnẹ. (Jọn 13:34, 35) Kọ didi ekwakwa e be wha okugbe nana haro?

Ekwakwa nọ E rẹ Wha Okugbe Haro

 8. Eme ma wuhrẹ kpahe okugbe eva Jọn 17:20, 21?

⁸ Okugbe ahwo nọ e be gọ Jihova o roma hwa ẹmeoyo kẹ Ẹme Ọghẹnẹ nọ a riẹ gbagba, kugbe iwuhrẹ Jesu Kristi. Fikinọ Jihova o vi Ọmọ riẹ ziọ otọakpọ na re o ti sisẹi kẹ uzẹme na je whu uwhu idhe, edhere na o te rovie kẹ eromuo ukoko Ileleikristi okugbe. (Jọn 3:16; 18:37) Inọ uvi okugbe o rẹ te jọ udevie ahwo riẹ a ru rie vevẹ nọ Jesu ọ lẹ inọ: “Mẹ lẹ kẹ enana evo ho, rekọ enọ e rọwo omẹ kpobi fiki eme rai, re ai kpobi a jọ ọvo; wọhọ owhẹ, Ọsẹ, epanọ whọ rọ eva mẹ, mẹ tẹ rọ eva ra, re a jọ eva mai re, re akpọ na ọ rọwo nọ who vi omẹ ze.” (Jọn 17:20, 21) Ilele Jesu a nyate okugbe epaọ onọ o jọ udevie Ọghẹnẹ gbe Ọmọ riẹ no. Onana o via keme a yoẹme kẹ Ẹme Ọghẹnẹ gbe iwuhrẹ Jesu. Uruemu ovo na họ uvi okwakwa evaọ okugbe uviuwou akpọ soso Jihova nẹnẹ.

 9. Abọ vẹ ẹzi ọfuafo na o wo evaọ okugbe ahwo Jihova?

⁹ Okwakwa ofa nọ u ku ahwo Jihova gbe họ ma wo ẹzi ọfuafo Ọghẹnẹ, hayo ogaga iruo riẹ. U bi ru omai wo otoriẹ uzẹme Ẹme Jihova nọ a ferevia no re ma ruẹse gọe evaọ okugbe. (Jọn 16:12, 13) Ẹzi na o re fiobọhọ k’omai whaha iruo iwo wọhọ ozighi, ihri-eriọ, ofu, gbe ẹwhọ. Ukpoye, ẹzi Ọghẹnẹ ọ rẹ lẹliẹ omai mọ ibi okugbe erọ uyoyou, oghọghọ, udhedhẹ, uye-oruẹ-krẹkri, uwowou, ewoma, ẹrọwọ, ewolẹ, gbe oma-oyọrọ.—Ahwo Galesha 5:19-23.

10. (a) Didi ithatho o rọ udevie uyoyou nọ o rẹ jọ uviuwou okugbe ohwo-akpọ avọ uyoyou nọ o rọ udevie enọ e roma mudhe kẹ Jihova? (b) Ẹvẹ omọvo Ugboma Esuo na jọ ọ ta kpahe iroro riẹ kẹ iwuhrẹ kugbe inievo ẹzi riẹ?

¹⁰ Ahwo uviuwou okugbe a re you ohwohwo jẹ wereva inọ a rọ kugbe. Ghinọ ere, ahwo nọ e rọ uviuwou okugbe enọ e be gọ Jihova a you rie, Ọmọ riẹ, gbe ibe enọ e rọwo. (Mak 12:30; Jọn 21:15-17; 1 Jọn 4:21) Epanọ uviuwou nọ ohwo o nọze o rẹ reawere emuore kugbe na, ahwo nọ a rehọ oma rai kẹ Ọghẹnẹ no o rẹ were ai eva re a jọ iwuhrẹ Ileleikristi, ikokohọ esese, gbe ilogbo re a wo erere no usu uwoma ze gbe emu ẹzi obọdẹ. (Matiu 24:45-47; Ahwo Hibru 10:24, 25) Omọvo Ugboma Esuo Isẹri Jihova ọ t’enẹ okejọ: “Rọ k’omẹ, omakugbe inievo na yọ awere uzuazọ nọ o mae rro gbe ehri uduotahawọ. O rẹ were omẹ re mẹ jọ usu ahwo ọsosuọ nọ e rẹ ziọ Ọgwa Uvie na, re me je kpo whremu, o tẹ lọhọ. O rẹ k’omẹ oghọghọ okenọ mẹ tẹ be t’ẹme kugbe ahwo Ọghẹnẹ. Nọ mẹ tẹ rọ udevie rai udu u re ki’omẹ vi epaọ uviuwou mẹ.” Kọ ere o rọ owhẹ oma re?—Olezi 27:4.

11. Didi iruo Isẹri Jihova a be jọ mae ruẹ evawere, kọ eme u re no eruo egagọ Ọghẹnẹ fihọ oware nọ o mae rro evaọ izuazọ mai ze?

¹¹ Uviuwou okugbe o rẹ ruẹ evawere nọ a te bi ru eware kugbe. Ere re, ahwo nọ e rọ uviuwou enọ e be gọ Jihova a rẹ ruẹ oghọghọ okugbe evaọ e ru iruo usiuwoma ota Uvie gbe eruo ilele rai. (Matiu 24:14; 28:19, 20) Abọ nọ ma re wo kugbe ẹsikpobi u re si omai kẹle Isẹri Jihova efa. Re ma ru iruo Ọghẹnẹ họ oware nọ o mae rro evaọ uzuazọ mai jẹ thọ iruo ahwo riẹ kpobi uke o rẹ jẹ wha ẹzi uviuwou na haro evaọ udevie mai.

Ẹkpatiẹ Esuo-Ọghẹnẹ Ọ r’Oja

12. Eme họ oka uviuwou evawere okugbe, kọ didi ọruẹrẹfihotọ o wha udhedhẹ haro evaọ ukoko Ileleikristi ikpe-udhusoi ọsosuọ?

¹² Uviuwou nọ o wo isuẹsu ọgaga rekọ avọ uyoyou jẹ rọ kpatiẹ o rẹ mai wo okugbe gbe evawere. (Ahwo Ẹfẹsọs 5:22, 33; 6:1) Jihova yọ Ọghẹnẹ udhedhẹ nọ ọ rọ kpatiẹ, yọ ahwo nọ a rọ uviuwou riẹ kpobi a re rri rie wọhọ “Ọnọ Ọ mai kpehru.” (Daniẹl 7:18, 22, 25, 27; 1 Ahwo Kọrint 14:33) A re je vuhumu nọ ọ rehọ Ọmọ riẹ, Jesu Kristi, ro mu wọhọ ọreuku eware kpobi, ọ tẹ jẹ rọ udu-esuo kpobi kẹe evaọ obọ odhiwu gbe otọakpọ. (Matiu 28:18; Ahwo Hibru 1:1, 2) Avọ Kristi wọhọ Uzou riẹ, ukoko Ileleikristi na ọ rọ kpatiẹ, ukoko okugbe. (Ahwo Ẹfẹsọs 5:23) Re a rẹro te iruo ikoko ikpe-udhusoi ọsosuọ na, ugboma esuo o jariẹ nọ ikọ gbe “ekpako na” nọ i te evaọ ẹzi i ru via. Ukoko kpobi u wo esẹro nọ a ro mu, hayo ekpako, gbe idibo iruiruo. (Iruẹru 15:6; Ahwo Filipai 1:1) Ẹmeoyo kẹ ahwo nọ e be kobaro na u re su kpohọ okugbe.—Ahwo Hibru 13:17.

13. Oghẹrẹ vẹ Jihova o re ro si ahwo, kọ eme u re no onana ze?

¹³ Rekọ ẹkpatiẹ ọnana u dhesẹ nọ okugbe enọ e be gọ Jihova o rọ fiki isuẹsu ọgaga, nọ o kare iroro? Dazigbe! Oware ovo nọ o kare uyoyou kpahe Ọghẹnẹ hayo ukoko riẹ o rọ họ. Jihova o re si ahwo ẹkwoma edhesẹ uyoyou, yọ kukpe kukpe ahwo idu egba a be rehọ unevaze avọ oghọghọ ruọ ukoko Jihova ẹkwoma ame-ọhọ nọ a bi ro dhesẹ oma rai kpobi nọ a ro mudhe kẹ Ọghẹnẹ. A wo oghẹrẹ ẹzi Joshua, ọnọ ọ ta kẹ ibe emọ Izrẹl nọ: “Salọ eva ẹdẹ inẹnẹ na ọnọ wha gwọlọ nọ wha rẹ gọ . . . Rọ kẹ omẹ avọ uwou mẹ [Jihova, NW ] ma rẹ gọ.”—Joshua 24:15.

14. Fikieme ma jẹ sae ta nọ ukoko Jihova ọ be nya lele esuo Ọghẹnẹ?

¹⁴ Wọhọ abọ uviuwou Jihova, orọnikọ ma be ghọghọ ọvo ho rekọ ma wo omofọwẹ. Onana o rọ ere keme ọye o bi su ukoko riẹ. Uvie Ọghẹnẹ yọ esuo Ọghẹnẹ (ro no Grik ze the·osʹ, ọghẹnẹ, gbe kraʹtos, esuo). Oye họ esuo Ọghẹnẹ, ọye ọ rehọ e riẹ mu. “Orẹwho ọrẹri” Jihova nọ ọ kẹ ẹzi ọ be roma kpotọ kẹ esuo riẹ, fikiere ọye o bi suei re. (1 Pita 2:9) Avọ Osu Ologbo na, Jihova, wọhọ Obruoziẹ, Ọkẹ-Uzi, gbe Ovie mai, ma rẹ siọ ufuoma ba ewo ho. (Aizaya 33:22) Ghele, kọ ẹvẹ otẹrọnọ ẹwhọ jọ ọ roma via je guegue oghọghọ, omofọwẹ, gbe okugbe mai?

Ugboma Esuo na A j’Owọ

15, 16. Didi ẹwhọ ọ roma via evaọ ikpe-udhusoi ọsosuọ, kọ fikieme?

¹⁵ Re a yọrọ okugbe uviuwou, oke o rẹ jariẹ nọ a re ku ẹwhọ họ. Dae rehiẹe nọ ẹbẹbẹ ẹzi jọ ọ roma via nọ a re kuhọ re a ruẹse yọrọ okugbe uviuwou enọ e be gọ Ọghẹnẹ evaọ ikpe-udhusoi ọsosuọ C.E. Eme a re ru? Ugboma esuo na a rẹ j’owọ, jiroro evaọ eme ẹzi. Ma wo okerefihotọ Ikereakere na ọrọ owojẹ otiọye na.

¹⁶ Evaọ ole 49 C.E., ugboma esuo na a te kokohọ obọ Jerusalẹm re a ku ẹbẹbẹ ologbo jọ họ re a ruẹse yọrọ okugbe “uviuwou Ọghẹnẹ.” (Ahwo Ẹfẹsọs 2:19) Oware wọhọ ikpe 13 nọ i kpemu, Pita ukọ na ọ ta usiuwoma kẹ Kọniliọs, ahwo erẹwho Egedhọ ọsosuọ, hayo ahwo erẹwho na, a tẹ họ-ame wọhọ enọ e rọwo. (Iruẹru, uzou 10) Evaọ erẹ imishọnare ọsosuọ Pọl, ahwo erẹwho Egedhọ buobu a te kurẹriẹ ziọ Egagọ-Ahwo-Ikristi. (Iruẹru 13:1–14:28) Eva uzẹme, a rehọ ukoko Ileleikristi ahwo erẹwho Egedhọ mu no evaọ Antiọk, Siria. Ileleikristi ahwo Ju jọ a te je roro nọ ahwo erẹwho Egedhọ nọ i kurẹriẹ na a rẹ yawo je koko Uzi Mosisi na, rekọ efa a tẹ se. (Iruẹru 15:1-5) Ẹwhọ ọnana ọ hẹ te wha ẹhẹriẹ ologbo ze, makọ rite epanọ a hẹ rọ hẹriẹ ikoko ahwo Ju sa no orọ ahwo erẹwho Egedhọ dede. Ugboma esuo na a tẹ j’owọ kpata kpata re a ruẹse yọrọ okugbe Ileleikristi na.

17. Didi ẹjiroro okugbe esuo Ọghẹnẹ a dhesẹ evaọ Iruẹru uzou 15?

¹⁷ Wọhọ epanọ Iruẹru 15:6-22 o ta, “ahwo ikọ avọ ekpako na a te zi kuku re a jiroro ẹme ọnana.” Amọfa a jariẹ re, kugbe ahwo nọ a vi no Antiọk ze. Pita ọ tẹ kaki ru ei vevẹ nọ ‘ahwo erẹwho na a yo usiuwoma na no unu riẹ ze je kurẹriẹ.’ U no ere no, “otu obuobu na kpobi” a tẹ kezọ nọ Banabas gbe Pọl a t’ẹme te ‘eware eka gbe urirẹ nọ Ọghẹnẹ o ru kẹ erẹwho na,’ hayo ahwo erẹwho Egedhọ na. Jemis ọ tẹ jiroro epanọ a sai ro ku ẹme na họ. Nọ ugboma esuo na a jiroro no, a tẹ vuẹ omai nọ: “O tẹze ruọ ikọ gbe ekpako na, jegbe ichọche [na] soso, re a jọ otu rai na jẹ ahwo, re avi ai lele Pọl avọ Banabas kpobọ Antiọk.” Ahwo nọ a “jẹ” na—Judas avọ Sailas—a tẹ wha ileta ọbọga se ibe enọ e rọwo na.

18. Didi ẹjiroro ugboma esuo na a jẹ kpahe Uzi Mosisi, kọ ẹvẹ onana u kpomahọ Ileleikristi Ju gbe erọ erẹwho Egedhọ?

¹⁸ Ileta nọ o whowho ẹjiroro ugboma esuo na u muhọ avọ eme enana: “Mai imoni avọ ikọ gbe [ekpako] na a vi uyere se ahwo Egedhọ nọ erọ imoni na evaọ obọ Antiọk gbe Siria avọ Silisia.” Inievo efa e riẹ nọ e ziọ ẹguae obọdẹ ọnana, rekọ o rọ vevẹ nọ “ikọ gbe ekpako na” họ enọ i ru ugboma esuo na via. Ẹzi Ọghẹnẹ ọ kpọ rai, keme ileta na ta nọ: ‘Keme o ruọ ẹzi ẹri je te omai, nnọ ma rẹ rọ owha ogbẹgbẹdẹ ovo wha owhai vi eware nana nọ i fori na ha; nnọ, wha si oma no eware nọ a rọ gedhọ gbe azẹ jegbe erao nọ e fiawhu nọ i hwazẹ hẹ.’ (Iruẹru 15:23-29) A gwọlọ nọ Ileleikristi na a yawo je koko Uzi Mosisi hi. Ẹjiroro ọnana u fiobọhọ kẹ Ileleikristi Ju gbe erẹwho Egedhọ re a ru jẹ t’ẹme evaọ okugbe ọvo. Ikoko na e jẹ ghọghọ, yọ okugbe ọghaghae o te je viharo, makọ wọhọ epanọ o rọ evaọ uviuwou Ọghẹnẹ akpọ soso nẹnẹ na eva otọ ẹkpọ ẹzi ọrọ Ugboma Esuo Isẹri Jihova na.—Iruẹru 15:30-35.

Gọ Evaọ Okugbe Esuo-Ọghẹnẹ

19. Fikieme okugbe u je bi titi evaọ uviuwou enọ e be gọ Jihova?

¹⁹ Okugbe o re titi nọ ahwo uviuwou na a te bi ruiruo kugbe. Epọvo na o rọ re kpahe uviuwou enọ e be gọ Jihova. Fikinọ Ọghẹnẹ o bi su ai, ekpako na gbe amọfa evaọ ukoko ikpe-udhusoi ọsosuọ na a tẹ jẹ gọ Ọghẹnẹ avọ ẹmeoyo kẹ ugboma esuo na je dede ẹjiroro riẹ rehọ. Avọ obufihọ ugboma esuo na, ekpako na ‘a tẹ jẹ vuẹ ẹme na’ yọ ahwo nọ e rọ ikoko na kpobi a tẹ jẹ t’ẹme evaọ ‘iroro evo.’ (2 Timoti 4:1, 2; 1 Ahwo Kọrint 1:10) Fikiere izẹme Ikereakere evo na a je wuhrẹ evaọ odibọgba gbe iwuhrẹ Ileleikristi, makọ evaọ Jerusalẹm, Antiọk, Rom, Kọrint, hayo oria ọfa kpobi. Okugbe esuo Ọghẹnẹ ọyena ọ riẹ nẹnẹ.

20. Re ma sae yọrọ okugbe Ileleikristi mai, eme ma re ru?

²⁰ Re ma yọrọ okugbe mai, mai kpobi enọ e rọ abọ uviuwou akpọ soso Jihova na ma re ruiruo re ma dhesẹ uyoyou esuo Ọghẹnẹ. (1 Jọn 4:16) U fo re ma roma kpotọ kẹ oreva Ọghẹnẹ je dhesẹ adhẹẹ odidi kẹ ‘ọrigbo ẹrọwọ na’ gbe Ugboma Esuo riẹ. Wọhọ omarọkẹ mai kẹ Ọghẹnẹ, ẹmeoyo mai u re no eva ze jẹ jọ avọ oghọghọ. (1 Jọn 5:3) Dai roro okugbe nọ ọnọ ọ so ilezi na o fihọ udevie oghọghọ gbe ẹmeoyo! Ọ so nọ: “Jiri ỌNOWO. Oghale u te ọnọ ọ be dhẹozọ ỌNOWO, ọnọ ọ rẹ jọ eva izi riẹ ghọghọ!”—Olezi 112:1.

21. Ẹvẹ ma re ro dhesẹ oma mai nọ ma bi lele esuo Ọghẹnẹ?

²¹ Jesu, ọnọ o wo Uzou ukoko na, o bi lele esuo Ọghẹnẹ vọvọ je ru oreva Ọsẹ riẹ oke kpobi. (Jọn 5:30) Fikiere, joma lele Oriwiruo mai ẹkwoma oma nọ ma re ro totọ avọ okugbe ro ru oreva Jihova evaọ iroro evo vọvọ kugbe ukoko Riẹ. Eva okioye avọ oghọghọ gbe uyere eva mai kpobi, ma vẹ te sai ru ole ọnọ ọ so ilezi na do via: “Ẹvẹ uwoma je fo te re inievo i wo ọriakugbe ọvo!”

Ẹvẹ Whọ te k’Uyo?

◻ Ẹvẹ okugbe Ileleikristi mai u ro wo obọ kpahe Olezi 133?

◻ Didi ekwakwa jọ e rẹ wha okugbe haro?

◻ Fikieme ẹkpatiẹ esuo Ọghẹnẹ ọ jẹ rọ oja evaọ okugbe ahwo Ọghẹnẹ?

◻ Ẹvẹ ugboma esuo ikpe-udhusoi ọsosuọ na a rọ jowọ re a yọrọ okugbe?

◻ Eme ẹgọ evaọ okugbe esuo Ọghẹnẹ u dhesẹ k’owhẹ?

[Picture on page 12]

Ugboma esuo na a j’owọ re a yọrọ okugbe