Ẹruore Ẹkparomatha Na O Muẹro!
“Me wo ẹruore kpahe Ọghẹnẹ . . . inọ ẹkparomatha enọ ikiete avọ enọ ikiete he e rẹ te jarọ.”—IRUẸRU 24:15.
1. Fikieme ma je fi ẹruore họ ẹkparomatha na?
JIHOVA ọ k’omai uvi ẹjiroro nọ ma re ro fi ẹruore họ ẹkparomatha na no. Ọ ta nọ iwhuowhu na e te kparoma, a te wariẹ ziọ uzuazọ. Yọ ẹjiroro riẹ kpahe enọ e rrọ owezẹ evaọ uwhu na o ti rugba hrọ. (Aizaya 55:11; Luk 18:27) Evaọ uzẹme, Ọghẹnẹ o dhesẹ ogaga riẹ nọ ọ rẹ rọ kpare iwhuowhu na no.
2. Ẹvẹ ẹruore ẹkparomatha na ọ sae rọ k’omai erere?
2 Ẹrọwọ fihọ ọruẹrẹfihotọ Ọghẹnẹ nọ ọ te rọ kpare iwhuowhu na ẹkwoma Ọmọ riẹ, Jesu Kristi, ọ rẹ sae sẹro mai evaọ otọ idhọvẹ. Imuẹro ẹruore ẹkparomatha na o rẹ sai je fiobọhọ k’omai kru ẹgbakiete kẹ Ọsẹ obọ odhiwu mai tube rite uwhu. Ababọ avro, ẹruore mai ọrọ ẹkparomatha na ọ te ga viere nọ ma te roro kpahe ẹkparomatha nọ a kere fihọ Ebaibol na. A ru eware igbunu enana kpobi gba ẹkwoma ogaga nọ u no obọ Jihova Olori Osu na ze.
A Dede Iwhuowhu Rai Ẹkwoma Ẹkparomatha
3. Eme a kẹ Elaeja ẹgba ru evaọ okenọ ọmọ aye-uku jọ evaọ Zarẹfat o whu?
3 Okenọ ọ jẹ rọ oghọghọ ta kpahe ẹrọwọ nọ isẹri Jihova nọ e jọ taure oke Ileleikristi u te ti te a dhesẹ, Pọl ukọ na o kere nọ: “Eyae na i te dede ahwo rai no ẹkparoma no uwhu rehọ.” (Ahwo Hibru 11:35; 12:1) Usu eyae eyena họ aye-uku oyogbere jọ ọrọ Zarẹfat, ẹwho Fonisia. Fikinọ o dede Elaeja ọruẹaro Ọghẹnẹ rehọ, eka gbe ewhri riẹ i je dhe evievihọ evaọ etoke ohọwo nọ o hae rehọ uzuazọ riẹ gbe orọ ọmọzae riẹ. Uwhremu na nọ ọmọ na o whu, Elaeja ọ tẹ rehọ iẹe kiẹzẹ ehwa, lẹ, rioma họ ehru ọmọzae na isiasa, ọ tẹ lẹ nọ: “O ỌNOWO Ọghẹnẹ mẹ, ru re ẹzi ọmọ nana o zihe bru ei ze.” Ọghẹnẹ o te ghine ru re ẹzi, hayo uzuazọ, u zihe ruọ ọmọ na oma. (1 Ivie 17:8-24) Dai roro oghọghọ aye-uku na nọ a hwosa kẹ ẹrọwọ riẹ ẹkwoma ẹkparomatha ọsosuọ nọ a kere fihọ otọ na—ọrọ ọmọ ọghaghae riẹ!
4. Didi oware igbunu Elaesha o ru evaọ Shunẹm?
4 Aye ọfa nọ a kpare ohwo riẹ no uwhu ze ọ jẹ rria ẹwho Shunẹm. Aye ọkpọkuọzae jọ, ọnọ o dhesẹ ẹwo kẹ Elaesha ọruẹaro na avọ odibo riẹ. A tẹ rọ ọmọzae ghale iẹe. Rekọ nọ ikpe buobu e vrẹ no, o te bo se ọruẹaro na, ọnọ ọ ruẹ ọmọ owhuowhu na evaọ uwou aye na. Nọ Elaesha ọ lẹ je ru iruẹru jọ no, “oma ọmọ na o te muhọ ẹroro.” Ọ “tẹ ziazehe isiahrẹ gbagba, ọmọ na o te rovie aro.” A gbe du ta ha inọ ẹkparomatha nana ọ wha oghọghọ ulogbo se oni na gbe ọmọ riẹ. (2 Ivie 4:8-37; 8:1-6) Rekọ ẹvẹ a te were eva te nọ a tẹ kpare ai ziọ uzuazọ evaọ otọakpọ evaọ ‘ẹkparomatha nọ ọ mai woma’ na—onọ o te kẹ ae uvẹ nọ a gbe ti ro whu ofa ha! Ẹvẹ onana o rẹ lẹliẹ omai yere Ọghẹnẹ oyoyou ẹkparomatha na te, Jihova!—Ahwo Hibru 11:35.
5. Ẹvẹ a rọ rehọ Elaesha ru oware igbunu makọ evaọ okenọ o whu no?
5 Makọ okenọ Elaesha o whu no nọ a ki ei no, Ọghẹnẹ o ru igbenwa riẹ wo ogaga ẹkwoma ẹzi ọfuafo. Ma se nọ: “Epanọ [emọ Izrẹl jọ] a je ro ki ohwo jọ na, ri, a tẹ ruẹ ahwo otu-ẹmo ọraha [ọrọ ahwo Moab jọ] koyehọ a gbolo i rie fihọ eva uki Elaesha; nọ ohwo [owhuowhu] na ọ jẹ nwane rehọ oma te enwa Elaesha, o te dhidharovi ọ jẹ rehọ awọ riẹ dikihẹ.” (2 Ivie 13:20, 21) Ẹvẹ akpọ o gbe ọzae ọyena unu jẹ were eva te! Dai roro oghọghọ nọ ma te ruẹ evaọ okenọ a tẹ kpare iyoyou mai ziọ uzuazọ wọhọ epaọ ẹjiroro Jihova Ọghẹnẹ nọ o re kie he na!
Ọmọ Ọghẹnẹ Ọ Kpare Iwhuowhu Na
6. Didi oware igbunu Jesu o ru kẹle okpẹwho Nein, kọ ẹvẹ oware nana o sai ro kpomahọ omai?
6 Ọmọ Ọghẹnẹ, Jesu Kristi, ọ k’omai uvi ẹjiroro nọ ma rẹ rọ rọwo nnọ a sae kpare iwhuowhu na ze, avọ irẹro uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ. Oware jọ nọ o via kẹle okpẹwho Nein o rẹ sai fiobọhọ k’omai vuhumu nnọ oware igbunu utioye na o lọhọ ẹkwoma ogaga nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ. Ẹdẹjọ Jesu ọ nyaku ahwo nọ a bi weri nọ e wọ ori ọmoha jọ bi no okpẹwho na kpohọ ukio. Yọ ọmọ ọvuọvo nọ aye-uku jọ o yẹ. Jesu ọ tẹ ta kẹe nọ: “Whọ viẹ hẹ.” Ọ tẹ kaobọ te owha na ọ tẹ ta nọ: “[Ẹghele] mẹ ta kẹ owhẹ nọ, Kparoma.” Koyehọ ọ kparoma o te dikihẹ. (Luk 7:11-15) Oware igbunu nana u fiba imuẹro mai inọ ẹruore ẹkparomatha na o muẹro.
7. Eme ọ via kpahe ọmọtẹ Jairọs?
7 Je muẹrohọ oware jọ nọ u kpomahọ Jairọs, ọsẹro ọrọ uwou-egagọ evaọ Kapaniọm. Ọ ta kẹ Jesu nọ ọ nyaze ti fiobọhọ kẹ ọmọtẹ ikpe 12 riẹ nọ ọ kẹle uwhu no. U kri hi a tẹ vuẹe nnọ ọmọtẹ na o whu no. Nọ ọ tuduhọ Jairọs nọ uweri ọ v’oma na nọ o wo ẹrọwọ no, Jesu o te lele iei kpohọ uwou riẹ, onọ ahwo a kokohọ be viẹ. A hwẹ nọ Jesu ọ ta kẹ ae nọ: “Ọmọ na o whu hu, rekọ ọ rọ owezẹ.” O ghine whu no, rekọ Jesu ọ gwọlọ dhesẹ nọ a sae kpare ahwo ziọ uzuazọ wọhọ epanọ a rẹ sae rọwo ae no owezẹ udidi ze na. Nọ o kru ọmọtẹ na obọ, ọ tẹ ta nọ: “Ọmọ kparoma.” Ọ tẹ nwane kparoma, “enọ i yẹ riẹ, urirẹ u te mu ai” avọ oghọghọ. (Mak 5:35-43; Luk 8:49-56) Ababọ avro, ‘urirẹ u ti mu’ ahwo uviuwou evaọ okenọ a tẹ kpare iyoyou rai nọ i whu no ziọ uzuazọ evaọ otọakpọ aparadase na.
8. Eme Jesu o ru evaọ uki Lazarọs?
8 Lazarọs o whu te edẹ ene no evaọ okenọ Jesu o ro kpohọ obọ uki riẹ jẹ ta nọ a ghelie utho na no unu riẹ no. Nọ ọ jọ ẹgbede lẹ no re iriughe na a riẹ nọ ọ rẹro so ogaga nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ riẹ, Jesu ọ tẹ va gaga nọ: “Lazarọs, nya via.” Ọ tẹ ghinẹ nya lahwe! Ehọ ukio e gbẹ rrọ abọ gbe awọ riẹ, yọ ohọ u ruru ovao riẹ. Jesu ọ tẹ ta nọ: “Wha ra e no, re o kpo.” Nọ a ruẹ oware igbunu onana, ibuobu enọ e nyaze ti whrehe Meri avọ Mata, inievo Lazarọs, oviẹ a te fi ẹrọwọ họ Jesu. (Jọn 11:1-45) Kọ ikuigbe nana e gbẹ kẹ owhẹ ẹruore nnọ iyoyou ra e te kparoma ziọ uzuazọ evaọ akpọ ọkpokpọ Ọghẹnẹ?
9. Fikieme o jẹ sai mu omai ẹro nọ Jesu ọ rẹ sae kpare iwhuowhu enẹna?
9 Okenọ Jọn Ọhọahwo-Ame na ọ jọ uwou-odi, Jesu o te vi ovuẹ omosasọ nana sei: “Ituaro na e ruẹ ude, . . . iwhuowhu e kparoma.” (Matiu 11:4-6) Nọ Jesu ọ kpare iwhuowhu evaọ okenọ ọ jọ otọakpọ na, ọ sai ru ere wọhọ omama ẹzi ologbo nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ ẹgba. Jesu họ “ẹkparomatha gbe uzuazọ,” yọ ẹvẹ o rrọ omosasọ te re ma riẹ nọ evaọ obaro kẹle na ‘enọ e rọ uki ẹkareghẹhọ kpobi a ti yo uru riẹ a vẹ nya via’!—Jọn 5:28, 29; 11:25.
Ekparomatha Efa E Bọ Ẹruore Mai Ga
10. Ẹvẹ who re dhesẹ ẹkparomatha ọsosuọ nọ ukọ jọ o ru?
10 Okenọ Jesu o vi ikọ riẹ vrẹ wọhọ iwhowho Uvie, ọ ta nọ: “Wha kpare enọ i whu no.” (Matiu 10:5-8) Dede na, re a sai ru onana, a rẹ rẹro so ogaga Ọghẹnẹ. Eva Jopa evaọ 36 C.E., Dọkas (Tabita) aye nọ ọ jọ ohwo Ọghẹnẹ na o te kie ruọ owezẹ uwhu. Iruo iwoma riẹ i te iwu nọ o ko kẹ eyae-uku iyogbere, enọ uwhu riẹ o da gaga. Ilele na a tẹ ruẹrẹ iẹe họ kẹ ukio a tẹ vuẹ uwou se Pita ukọ na, ẹsejọhọ re ọ nyaze te kẹ ae ọbọga. (Iruẹru 9:32-38) O te le ahwo na kpobi no ubrukpẹ obehru na no, jẹ lẹ, ọ tẹ ta nọ: “Tabita, tovrẹ.” O te rovie aro riẹ, keria, kru Pita obọ, o te kru rie kpama. Ẹkparomatha ọsosuọ ọnana nọ ukọ jọ o ru na ọ lẹliẹ ahwo buobu kurẹriẹ. (Iruẹru 9:39-42) O k’omai ẹjiroro ọfa nọ ma re ro wo ẹruore fihọ ẹkparomatha na.
11. Ovẹ họ ẹkparomatha urere ọrọ okerefihotọ Ebaibol na?
11 Ẹkparomatha urere evaọ ikuigbe Ebaibol ọ via evaọ Troas. Okenọ Pọl ọ wẹriẹ etẹe evaọ erẹ imishọnare avesa riẹ, ẹme riẹ o te theri te udeviaso. Fiki oma nọ o rrọ riẹ no gbe ẹsejọhọ fiki ẹroro ikpẹ buobu nọ a ro tu gbe uwou na nọ o vọ, owezẹ u te su ọmoha jọ nọ a re se Yutikọs o te kie no unwido edhe avesa uwou-ehru jọ ze. Nọ a “kpare iẹ kọ owhowhu,” orọnikọ aro gheghe o bi rie he. Pọl o te kie fihọ ehru Yutikọs, gbae, ọ tẹ ta kẹ enọ i bi riughe nọ: “Wha siọ ẹkoyẹ ba, keme uzuazọ riẹ ogbẹrọ eva riẹ.” Ẹme nọ Pọl ọ be ta na họ a zihe uzuazọ ọmoha na ze no. Ahwo nọ a jọ etẹe a te wo “oma osasọ.” (Iruẹru 20:7-12) Nẹnẹ, idibo Ọghẹnẹ a bi wo omosasọ ologbo evaọ ẹriẹ nnọ egbẹnyusu rai vẹre evaọ iruo Ọghẹnẹ a tẹ ruẹ orugba ẹruore ẹkparomatha na.
Ẹkparomatha—Ẹruore nọ O Kri Otọ No
12. Didi imuẹro Pọl ọ ta via evaọ aro Fẹliks Ọba Rom na?
12 Okenọ ọ jọ ẹdhoguo evaọ aro Fẹliks Ọba Rom na, Pọl o se isẹri nọ: “Mẹ . . . rọwo eware kpobi wọhọ epanọ e rọ evaọ uzi na, jegbe enọ a kere họ evaọ eruẹaro na, me wo ẹruore kpahe Ọghẹnẹ . . . inọ ẹkparomatha enọ ikiete avọ enọ ikiete he e rẹ te jarọ.” (Iruẹru 24:14, 15) Ẹvẹ abọ Ẹme Ọghẹnẹ, wọhọ ‘Uzi na,’ e rọ riobọhọ ẹkpare ze iwhuowhu na?
13. Ẹvẹ a jẹ sae ta nnọ Ọghẹnẹ ọ t’ẹme jẹhọ ẹkparomatha okenọ ọ kẹ eruẹaruẹ ọsosuọ na?
13 Ọghẹnẹ omariẹ ọ t’ẹme jẹhọ ẹkparomatha okenọ ọ kẹ eruẹaruẹ ọsosuọ na evaọ Idẹn. Okenọ o je brukpe “oriọvọ anwae na,” Setan Ẹdhọ na, Ọghẹnẹ ọ ta nọ: “Me re ti fi egrẹ họ udevie ra avọ aye na, gbe udevie [ubi] ra avọ [ubi] riẹ. Ọ rẹ te nwa owhẹ uzou, whọ vẹ te royẹe ithihrawọ.” (Eviavia 12:9; Emuhọ 3:14, 15) Ẹrowo ithihrawọ ubi aye na u dhesẹ ekpe Jesu Kristi. Otẹrọnọ ukuhọ riẹ Ubi na ọ rẹ te nwa araomuomu na uzou, koyehọ Kristi ọ rẹ te kparoma ze.
14. Ẹvẹ o rọ rrọ nọ Jihova “ọ rọ Ọghẹnẹ ahwo owhuowhu hu, rekọ ọ rọ erọ uzuazọ”?
14 Jesu o whowho nọ: “Kpahọ iwhuowhu nọ a rẹ kpara, Mosis o dhesẹ onana dede, eva iku eme obọ ẹwọ na, oria nọ o je se Ọnowo na Ọghẹnẹ Abraham, gbe Ọghẹnẹ Aiziki, gbe Ọghẹnẹ Jekọp. Whaọ ọ rọ Ọghẹnẹ ahwo owhuowhu hu, rekọ ọ rọ erọ uzuazọ; keme ahwo kpobi a rọ kẹ e.” (Luk 20:27, 37, 38; Ọnyano 3:6) Abraham, Aiziki, gbe Jekọp a whu no, rekọ ẹjiroro Ọghẹnẹ re ọ kpare ae ze o wo imuẹro orugba te epanọ o rọ wọhọ nọ a gbẹ rrọ uzuazọ kẹe.
15. Fikieme Abraham o je wo ẹjiroro nọ ọ rẹ rọ rọwo ẹkparomatha na?
15 Abraham o wo ẹjiroro nọ o re ro fi ẹruore họ ẹkparomatha na, keme okenọ tei te aye riẹ, Sera, a kpako gaga no jẹ wọhọ nọ a whu no evaọ ẹgba emọyẹ, Ọghẹnẹ ọ rehọ edhere igbunu zihe ogaga eyẹ rai ze. Onana o wọhọ ẹkparomatha. (Emuhọ 18:9-11; 21:1-3; Ahwo Hibru 11:11, 12) Okenọ ọmọzae rai, Aiziki, o te enwenọ ikpe 25 no, Ọghẹnẹ ọ tẹ ta kẹ Abraham re ọ rehọ iẹe dheidhe. Rekọ, epanọ Abraham o je ti ro fi amagha họ Aiziki ubiuvou na, ẹnjẹle Jihova o te kru obọ riẹ daji. Abraham “o roro nọ Ọghẹnẹ ọ rẹ sae kpare ahwo no iwhuowhu; fikiere, [evaọ ọtadhesẹ] riẹ, ọ rehe riẹ ziheze.”—Ahwo Hibru 11:17-19; Emuhọ 22:1-18.
16. Eme Abraham ọ be hẹrẹ enẹna evaọ owezẹ uwhu?
16 Abraham o wo ẹruore fihọ ẹkparomatha evaọ otọ esuo Mesaya na, Ubi eyaa na. Taure ọ tẹ te ziọ ohwo-akpọ, Ọmọ Ọghẹnẹ o muẹrohọ ẹrọwọ Abraham. Wọhọ ohwo-akpọ na Jesu Kristi, ọ ta kẹ ahwo Ju nọ: “Abraham ọsẹ rai ọ ghọghọ re ọ ruẹ ẹdẹ mẹ.” (Jọn 8:56-58; Itẹ 8:30, 31) Abraham ọ be wezẹ enẹna evaọ uwhu, be hẹrẹ ẹkparomatha ziọ uzuazọ evaọ otọ Uvie Mesaya Ọghẹnẹ na.—Ahwo Hibru 11:8-10, 13.
Isẹri-Ise no Uzi gbe Ilezi na Ze
17. Ẹvẹ “eware kpobi wọhọ epanọ e rọ evaọ uzi na” e rọ riobọhọ ẹkparomatha Jesu Kristi?
17 Ẹruore Pọl kpahe ẹkparomatha na o rọwo kugbe “eware kpobi wọhọ epanọ e rọ evaọ uzi na.” Ọghẹnẹ ọ ta kẹ emọ Izrẹl nọ: “Wha . . . kru ikro ibi ọsosuọ ivuẹvu rai ro se ozerẹ na; [evaọ Nisan 16] ọ vẹ rehọ ae bọwo ỌNOWO na re i te ẹrehọ.” (Iruo-Izerẹ 23:9-14) Ẹsejọhọ uzi nana Pọl o wo h’iroro na nọ o ro kere nọ: “A kpare Kristi no iwhuowhu no, ubi ọsosuọ enọ erọ owezẹ.” Wọhọ “ubi ọsosuọ,” a kpare Jesu evaọ Nisan 16, 33 C.E. Uwhremu na, evaọ etoke ọzino riẹ, a vẹ te kpare ‘ibi avivẹ’ na ze—ilele riẹ nọ a rọ ẹzi wholo.—1 Ahwo Kọrint 15:20-23; 2 Ahwo Kọrint 1:21; 1 Jọn 2:20, 27.
18. Ẹvẹ Pita o ro dhesẹ nọ a jọ Ilezi na ruẹaro kpahe ẹkparomatha Jesu?
18 Ilezi na e rọwo kugbe ẹkparomatha na re. Evaọ ẹdẹ Pẹntikọst 33 C.E., Pita ukọ na ọ t’ẹme no Olezi 16:8-11 ze, inọ: “Devidi ọ ta kpahe [Kristi] nọ, ‘Mẹ be hẹ ruẹ Ọnowo evaọ aro mẹ ẹsikpobi, keme epanọ ọ rọ obọze mẹ me gbe re nuho ho; fikiere eva e tẹ were o mẹ, ẹrọo mẹ ọ tẹ jẹ ghọghọ; ofa riẹ iwo mẹ i re ti wo ẹruore. Keme na who reti vu ẹzi [mẹ] wa evaọ Ẹriwi hi, hayo whọ sae jọ Ọrẹri Ọvo ra re ọ ruẹ egbogbo ho.’ ” Pita o te fibae nọ: “Whaọ ẹme ẹkparomatha Kristi nọ [Devidi] ọruẹ ọye ọ ta na, anọ, a re vueiwa eva ẹri gbe he, iwo riẹ e rẹ ruẹ egbogbo gbe he. Jesu ọvo ọnana nọ Ọghẹnẹ ọkpare.”—Iruẹru 2:25-32.
19, 20. Okevẹ Pita ọ rọ t’ẹme no Olezi 118:22 ze, kọ didi abọ onana u wo kugbe uwhu gbe ẹkparomatha Jesu?
19 Edẹ jọ evaọ obaro, Pita o te dikihẹ aro Sanhẹdrin na ọ tẹ jẹ wariẹ eme Ilezi na. Nọ a nọe epanọ o ro siwi ọmo nọ ọ jẹ yare eware na, ukọ na ọ tẹ ta nọ: “Je owhai te ahwo Izrẹl kpobi wha riẹ onana, nnọ, evaọ odẹ Jesu Kristi obọ Nazarẹt ọ no wha [kare-veghe] na, nọ Ọghẹnẹ ọ kpare no evie iwhuowhu, whaọ ogaga riẹ a ro ru ohwo ọnana oma ga re na. [Jesu] họ utho nọ whai ebọuwou e sere, nọ a ro ru uzoubienẹ. Jegbe usiwo o rọ obọ omọfa ha, odẹ ofa o gbẹrọ otọ akpọ na nọ a rẹ sai ro siwi omai hi.”—Iruẹru 4:10-12.
20 Pita ọ be jọ etenẹ wariẹ eme Olezi 118:22, ọ tẹ rehọ eme nọ o ta na dhesẹ uwhu gbe ẹkparomatha Jesu. Avọ ebahọ isu egagọ rai, ahwo Ju a tẹ siọ Jesu. (Jọn 19:14-18; Iruẹru 3:14, 15) Ẹsiọ nọ ‘ebọ-uwou na e se utho na’ o tẹ wha uwhu Kristi ze, rekọ ‘utho na nọ u ti zihe ruọ uzou ubienẹ’ na u dhesẹ nọ a te kpare iẹe kpohọ oruaro ẹzi evaọ obọ odhiwu. Wọhọ epanọ ọso-ilezi na ọ ruẹaro, ‘obọ ỌNOWO na onana u nọ ze.’ (Olezi 118:23) “Utho” na nọ a ru fihọ Uzou ubienẹ na u kpomahọ ẹkpare kpehru riẹ wọhọ Ovie nọ a ha.—Ahwo Ẹfẹsọs 1:19, 20.
Ọbọga Fiki Ẹruore Ẹkparomatha Na
21, 22. Didi ẹruore Job o wo, wọhọ epanọ a kere fihọ Job 14:13-15 na, kọ ẹvẹ onana o sae rọ jọ omosasọ kẹ enọ i bi weri nẹnẹ?
21 Dede nọ ma te rọ ẹro mai ruẹ uvumọ ohwo nọ a kparoma no uwhu ze he, ma muẹrohọ eria Ikereakere jọ no nọ e k’omai imuẹro ẹkparomatha na. Fikiere ma rẹ sai wo ẹruore nọ Job ọzae okiẹrẹe na o dhesẹ. Okenọ ọ jẹ ruẹ uye, ọ lẹ nọ: “O, [Jihova] eme who gbe si omẹ no obọ Ẹriwi hi, . . . re who fi oke họ kẹ omẹ, re whọ kareghẹhọ omẹ! Otẹrọnọ ohwo o whu, kọ ọ jẹ jọ uzuazọ? . . . Oke kpobi nọ who he se, mẹ hai yo kẹ owhẹ; iruo abọ ra i veti si owhẹ uru.” (Job 14:13-15) Ọghẹnẹ o ti wo ‘urusio kẹ iruo abọ riẹ,’ o ti wo isiuru re ọ kpare Job ze. Didi ẹruore oyena o k’omai!
22 Ohwo uviuwou mai jọ nọ ọ be dhozọ Ọghẹnẹ ọ sai kiero ẹyao ọgaga, wọhọ epanọ o via kẹ Job, ọ sai tube whu dede. Enọ e rrọ uzuazọ na a rẹ sai kuenu oviẹ uweri, wọhọ epanọ Jesu o ru nọ Lazarọs o whu. (Jọn 11:35) Rekọ ẹvẹ o rrọ omosasọ te re ma riẹ nọ Ọghẹnẹ o re ti se enọ e rrọ ẹkareghẹhọ riẹ a vẹ kuyo! O te wọhọ ẹsenọ a no erẹ ze—orọnikọ avọ ẹyao jọ họ, rekọ avọ omakọkọ.
23. Ẹvẹ ahwo jọ a ro dhesẹ eva nọ a fihọ ẹruore ẹkparomatha na no?
23 Uwhu Oleleikristi ẹrọwọ jọ nọ ọ kpako no o wọ inievo jọ kere nọ: “O d’omai nọ ma yo nọ oni ra o whu. Umutho oke jọ gheghe u kiọkọ ma ti dede iei ze—avọ erru gbe oma ojaja!” Ọsẹ gbe oni jọ nọ ọmọzae rai o whu a ta nọ: “Ẹvẹ o te jọ re ma ruẹ ẹdẹ nọ Jason ọ te kparoma ze! O ti rri wariẹ ọ vẹ ruẹ Aparadase nọ ọ jẹ hẹrẹ gaga na. . . . Ẹvẹ onana o rrọ uduotahawọ te k’omai enọ i you rie re ma jọ etẹe re.” Ẹhẹ, yọ ẹvẹ ma rẹ kẹ uyere te inọ ẹruore ẹkparomatha na o muẹro!
Didi Uyo Whọ te Kẹ?
• Ẹvẹ ẹrọwọ fihọ ọruẹrẹfihotọ Ọghẹnẹ re ọ kpare iwhuowhu na ze ọ rẹ rọ k’omai erere?
• Ikuigbe vẹ nọ a kere fihọ Ikereakere na e rẹ lẹliẹ omai wo ẹruore kpahe ẹkparomatha na?
• Fikieme a jẹ sae tae nnọ ẹkparomatha na yọ ẹruore nọ o n’otọ ze?
• Ẹruore jọ nọ ọ rẹ yọrọ mai vẹ ma rẹ sai wo kpahe iwhuowhu na?
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 8]
Ẹkwoma ogaga Jihova, Elaeja o zihe uzuazọ ziọ oma ọmọ aye-uku jọ
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 10]
Okenọ Jesu ọ kpare ọmọtẹ Jairọs ziọ uzuazọ, urirẹ u mu ọsẹ gbe oni riẹ
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 13]
Evaọ ẹdẹ Pẹntikọst 33 C.E., Pita ukọ na ọ rọ aruọwha sisẹri nnọ a kpare Jesu no iwhuowhu ze no