‘Ujaje Ọnowo Na’ U Re Kie He
‘Jomẹ ta kpahe ujaje ỌNOWO na; ọ ta kẹ omẹ nọ, “Whẹ họ ọmọ mẹ . . . Yare omẹ, mẹ rẹ te rehọ erẹwho akpọ na kpobi kẹ re o jọ ukuoriọ ra.” ’—OLEZI 2:7, 8.
1. Didi ohẹriẹ o rrọ udevie ẹjiroro Ọghẹnẹ gbe ọrọ erẹwho na?
JIHOVA ỌGHẸNẸ o wo ẹjiroro kẹ ahwo-akpọ gbe otọakpọ na. Erẹwho na a wo ẹjiroro rai re. Rekọ dai rri epanọ ẹjiroro ivẹ nana i wo ohẹriẹ te! Onana u re gb’omai unu hu keme Ọghẹnẹ ọ ta nọ: “Wọhọ epanọ ihru i kpehru vi akpọ na, ere idhere mẹ i kpehru vi idhere rai jegbe iroro mẹ vi iroro rai.” Ẹjiroro Ọghẹnẹ ọ rẹ seba erugba ha keme ọ ta haro nọ: “Wọhọ epanọ oso avọ ekpalekpa ame i re kie no obọ ehru tha, nọ i re zihe he bẹsenọ e rẹ kẹ otọ ame nọ o rẹ lẹliẹe dhẹ ẹbe jẹ mọ ibi, ibi nọ a rẹ kọ gbe emu nọ a rẹ ria, ere ẹme nọ o no unu mẹ ze ọ rọ; o re zihe bru omẹ tha ababọ họ, rekọ o re ru epanọ mẹ ta gba je ru oware nọ mẹ rehọ fiki riẹ vi ei na gba.”—Aizaya 55:9-11.
2, 3. Eme a ru vẹ evaọ olezi avọ ivẹ na, kọ didi enọ e roma via?
2 Inọ ẹjiroro Ọghẹnẹ kpahe Ovie Mesaya riẹ o ti rugba u dhesẹ oma via vevẹ evaọ olezi avọ ivẹ na. Ọghẹnẹ ọ kẹ ọnọ o kere olezi na, Devidi Ovie Izrẹl anwae, ẹzi rọ ruẹaro inọ oke o be tha nọ ẹvohẹ ọ te jọ udevie erẹwho na. Isu rai a bi ti mugba kẹ Jihova Ọghẹnẹ gbe Ọnọ O Wholo na. Dede na, ọso-ilezi na ọ tẹ jẹ so nọ: ‘Jomẹ ta kpahe ujaje ỌNOWO na; ọ ta kẹ omẹ nọ, “Whẹ họ ọmọ mẹ . . . Yare omẹ, mẹ rẹ te rehọ erẹwho akpọ na kpobi kẹ re o jọ ukuoriọ ra.” ’—Olezi 2:7, 8.
3 Eme ‘ujaje ỌNOWO na’ u dhesẹ kẹ erẹwho na? Ẹvẹ u ro kpomahọ ahwo-akpọ kpobi? Evaọ uzẹme, eme eware nana kpobi i dhesẹ kẹ enọ e be dhozọ Ọghẹnẹ nọ i bi se olezi avọ ivẹ na?
Erẹwho nọ E Rrọ Ẹvohẹ
4. Ẹvẹ whọ rẹ rehọ umutho eme ro dhesẹ ugogo eme nọ e rrọ Olezi 2:1, 2 na?
4 Be ta kpahe owojẹ erẹwho na gbe isu rai, ọso-ilezi na o muọ ole riẹ họ enẹ: “Fikieme erẹwho akpọ na a jẹ rọ ẹguae oyoma ẹgba kugbe; nọ ahwo a jẹ rọ eware idiodi eroro? Ivie akpọ na i mugba, isu na e tẹ jẹ jiroro kugbe; kpahe Ọnowo jẹ kpahe ọ riẹ nọ a wholo na.”—Olezi 2:1, 2.a
5, 6. “Eware idiodi” vẹ erẹwho akpọ na a bi ‘roro’?
5 “Eware idiodi” vẹ erẹwho akpọ inẹnẹ na a bi ‘roro’? Ukpenọ a rẹ jẹ Ọnọ Ọghẹnẹ O Wholo na rehọ—Mesaya na, hayo Kristi—erẹwho na a te bi ‘roro’ epanọ a re ro si ufi esuo rai theri viere. Eme ọ olezi avọ ivẹ nana i wo orugba jọ evaọ ikpe-udhusoi ọsosuọ C.E. na re okenọ udu-esuo orọ ahwo Ju gbe orọ ahwo Rom a si uzou koko je kpe Jesu Kristi, Ovie nọ Ọghẹnẹ ọ salọ. Dede na, orugba ologbo riẹ o muhọ evaọ 1914 nọ a rehọ Jesu mu wọhọ Ovie obọ odhiwu. No anwọ oke yena ze, uvumọ esuo evaọ otọakpọ ọ re jẹ Ovie nọ Ọghẹnẹ o ro mu na rehọ họ.
6 Eme họ otofa eme ọso-ilezi na nọ ọ nọ inọ ‘fikieme erẹwho akpọ na a bi ro roro eware idiodi’? Ẹjiroro rai họ oware nọ o rrọ odiodi na; o fioka ha yọ ọ te seba ekie he. A rẹ sae wha udhedhẹ gbe okugbe ziọ otọakpọ na ha. Ghele na, a jẹ owọ rai thabọ hrọ te epanọ a be rọ wọso esuo Ọghẹnẹ. Evaọ uzẹme, a si uzou koko no be họre Oride na gbe Ọnọ O Wholo na. Kinọ ugheghẹ!
Ovie Jihova nọ Ọ Kparobọ No
7. Evaọ olẹ, oma ono ilele ọsosuọ Jesu a ta nnọ Olezi 2:1, 2 na o jọ rugba?
7 Ilele Jesu a dhesẹ nnọ eme ọ Olezi 2:1, 2 na e jọ oma Jesu rugba. Nọ a kpokpo ai fiki ẹrọwọ rai, a lẹ nọ: “Ọnowahwo [Jihova], whẹ họ Ọghẹnẹ, nọ ọ ma odhiwu gbe akpọ gbe abade, gbe enọ e rọ eva rai kpobi, whẹ ọnọ ọ rọ Ẹzi Ẹri jọ obọ Devidi, odibo ra tanọ, ‘Fikieme ahwo Egedhọ na a jẹ rọ ofu ọgaga otiọna e mu kugbe, kọ tobọ eme ahwo a jẹ rọ eware idiodi eroro? Ivie akpọ na i mugba, ikpahwo e tẹ jẹ iroro evo kugbe, kpahe Ọnowo, jẹ kpahe ọriẹ nọ a wholo na:’ keme ghinọ uzẹme, eva okpẹwho ọnana, te Herọd [Antipas] avọ Pọntiọs Pailet, gbe ahwo Egedhọ avọ ahwo Izrẹl, a je koko kuku mukpahe Jesu Odibo ọrẹri na.” (Iruẹru 4:24-27; Luk 23:1-12)b Ẹhẹ, a gba ẹgwae oyoma mukpahe Jesu, odibo Ọghẹnẹ nọ o wholo, evaọ ikpe-udhusoi ọsosuọ na. Dede na, olezi nana o ti wo orugba ọfa evaọ ikpe-udhusoi buobu eva obaro.
8. Oghẹrẹ vẹ Olezi 2:3 o ro kie kpahe erẹwho oke ọgbọna?
8 Okenọ Izrẹl anwae o wo ovie ohwo-akpọ, wọhọ oriruo Devidi, erẹwho gbe isu egedhọ a si uzou koko mukpahe Ọghẹnẹ gbe ọnọ o wholo nọ ọ keria agbara-uvie na. Rekọ ẹvẹ kpahe oke mai na? Erẹwho ọgbọna a gwọlọ ru lele itee Jihova gbe erọ Mesaya na ha. Fikiere, ọso-ilezi na ọ ta eme nọ e rrọ udu rai, inọ: “Jo ma vaha itu rai; re ma yẹ ifi rai kufiẹ no oma mai.” (Olezi 2:3) Isu gbe erẹwho a te wọso izi kpobi nọ Ọghẹnẹ gbe Ọnọ O Wholo na a fihọ. Uzẹme o rrọ, omodawọ kpobi nọ a be rọ gwọlọ gele izi eyena fihọ akotọ o te jọ ufofe.
Jihova Ọ be Rehọ Ae Jijehwẹ
9, 10. Fikieme Jihova ọ be rọ rehọ erẹwho na jijehwẹ?
9 Oma nọ isu erẹwho na a be dawo re a su omobọ rai o be yawo Jihova oma ha. Olezi avọ ivẹ na o ta haro nọ: “Ọnọ ọ rọ eva odhiwu ria ọ rẹ te hwẹ; Ọnowo ọ rẹ te rehọ ae jehwẹ.” (Olezi 2:4) Ọghẹnẹ ọ be wha ẹjiroro riẹ haro epaọ ẹsenọ isu nana a rrọ uzuazọ họ. Ọ be hwẹ ugheghẹ rai jẹ be rehọ ae jijehwẹ. Jọ a seha oware nọ a gwọlọ ru kpobi. Atahwẹ gheghe a rrọ kẹ Jihova. Ọ be hwẹ ọkparesuọ ofofe rai.
10 Devidi ọ jọ olezi riẹ ọfa ta kpahe ahwo gbe erẹwho nọ e be wọso ẹjiroro Ọghẹnẹ, ọ so nọ: “Whẹ ỌNOWO ỌGHẸNẸ Ogbaẹmo, họ Ọghẹnẹ Izrẹl. Kparoma re whọ kẹ erẹwho na kpobi uye; whọ se ọvuọvo rai ba ha, otu nọ ọ rẹ rehọ ẹghẹ gba ẹguae umuomu na. Kowọwọ kowọwọ a re zihe tha, a vẹ gbọ wọhọ erakọ yọ a ghoro wariẹ ẹwho na. Etẹe a rọ bi do-enu, yọ a va whawha, keme a bi roro nọ, ‘Ono o re ti yo kẹ omai?’ Dede na yọ whọ rọ ae ẹhwẹ; ỌNOWO, whẹ họ ọnọ ọ rẹ rehọ erẹwho na kpobi jehwẹ.” (Olezi 59:5-8) Jihova ọ be hwẹ fiki ehaise gbe ẹvohẹ nọ ọ rrọ erẹwho na evaọ ugheghẹ nọ a be rọ wọso iẹe.
11. Eme ọ rẹ via okenọ erẹwho na a tẹ be gwọlọ za ẹjiroro Ọghẹnẹ dhe?
11 Eme ọ Olezi avọ 2 na e rẹ bọ ẹrọwọ mai ga inọ Jihova ọ rẹ sae rehọ udu dhe use-abọ kpobi. Ma rẹ sai wo imuẹro inọ o re ru oreva riẹ gba ẹsikpobi gbe nnọ o re kiemu ku idibo omarokpotọ riẹ hẹ. (Olezi 94:14) Fikiere, eme ọ rẹ via otẹrọnọ erẹwho na a daoma re a za ẹjiroro Jihova dhe? Wọhọ epanọ olezi nana ọ ta, Ọghẹnẹ ọ “te jọ evedha riẹ ta ẹme kẹ ae,” evaọ urru nọ o wọhọ orọ egbrara. Ofariẹ, “ọ vẹ te rehọ ofu ọwhawha riẹ guegue ai,” wọhọ epanọ ehru o re rienyẹ idudhe.—Olezi 2:5.
A Rehọ Ovie Ọghẹnẹ Mu No
12. Eromuo vẹ Olezi 2:6 o ta kpahe?
12 Ẹme ọfa nọ Jihova ọ rehọ ẹkwoma ọso-ilezi na ta ọ rẹ siọ erẹwho na eva ba ẹdha ha. Ọghẹnẹ ọ ta nọ: “Mẹ rehọ ovie mẹ mu no, eva Zayọn ugbehru ẹri mẹ na.” (Olezi 2:6) Ugbehru ọ Zayọn o jọ oria ukpehru jọ evaọ Jerusalẹm oria nọ a jọ rehọ Devidi mu wọhọ ovie ọrọ Izrẹl soso. Rekọ Ovie Mesaya na ọ rẹ te keria agbara-uvie evaọ okpẹwho yena hayo oria ofa jọ evaọ otọakpọ na ha. Evaọ uzẹme, Jihova ọ rehọ Jesu Kristi mu no wọhọ Ovie Mesaya riẹ nọ ọ salọ evaọ Ugbehru ọ Zayọn obọ odhiwu.—Eviavia 14:1.
13. Didi ọvọ Jihova ọ re kugbe Ọmọ riẹ?
13 Ovie Mesaya na o te rovie unu. Ọ ta nọ: ‘Jomẹ ta kpahe ujaje ỌNOWO na [ọnọ ọ riọvọ Uvie kugbe Ọmọ riẹ no]; [Jihova Ọghẹnẹ] ọ ta kẹ omẹ nọ, “Whẹ họ ọmọ mẹ, nẹnẹ na me yẹ owhẹ.” ’ (Olezi 2:7) Kristi ọ jẹ ta kpahe ọvọ Uvie yena nọ ọ ta kẹ ikọ riẹ nọ: “Whai họ enọ i lele omẹ gbẹ jọ eva ẹdawọ mẹ; epanọ ọsẹ mẹ ọ rehọ uvie mu kẹ omẹ, ere me ro mu kẹ owhai re.”—Luk 22:28, 29.
14. Fikieme a jẹ sae ta nnọ Jesu o wo udu ọkwa-ovie nọ a rẹ vro ho?
14 Wọhọ epanọ a ruẹaro riẹ eva Olezi 2:7, Jihova ọ jẹ Jesu rehọ wọhọ Ọmọ Riẹ eva oke ame-ọhọ riẹ gbe ẹkwoma ẹkpare nọ ọ kpare riẹ kpohọ uzuazọ emama ẹzi. (Mak 1:9-11; Ahwo Rom 1:4; Ahwo Hibru 1:5; 5:5) Ẹhẹ, Ovie Uvie obọ odhiwu na họ Ọmọ ọvo Ọghẹnẹ. (Jọn 3:16) Wọhọ ọmọ nọ o no orua uvie Devidi Ovie na ze, Jesu o wo udu ọkwa-ovie nọ a rẹ vro ho. (2 Samuẹle 7:4-17; Matiu 1:6, 16) Wọhọ epanọ olezi nana ọ ta, Ọghẹnẹ ọ ta kẹ Ọmọ riẹ nọ: “Yare omẹ, mẹ rẹ te rehọ erẹwho akpọ na kpobi kẹ re o jọ ukuoriọ [ra], gbe ọnyaba akpọ na kpobi [who] re ti woi.”—Olezi 2:8.
15. Fikieme Jesu ọ rọ yare nọ a kẹe erẹwho na wọhọ ukuoriọ riẹ?
15 U te no ọkwa Jihova no, ọrọ Ovie na—Ọmọ obọ Ọghẹnẹ—u re te. Jesu họ ọnọ Jihova ọ salọ nọ o wo omarokpotọ, nọ a re fi eva họ, ọnọ a dawo riwi no. Ofariẹ, Jesu o wo ukuoriọ na wọhọ Ọmọ Otuyẹ Ọghẹnẹ. Evaọ uzẹme, Jesu Kristi họ “uwoho Ọghẹnẹ nọ a rẹ ruẹ hẹ na, ọnọ ọ rọ ọtuyẹ evaọ emama kpobi.” (Ahwo Kọlọsi 1:15) Ọ tẹ bọunu yare ọvo, Ọghẹnẹ ọ rẹ ‘rehọ erẹwho akpọ na kpobi kẹe re o jọ ukuoriọ riẹ gbe ọnyaba akpọ na kpobi.’ Jesu o ru ayare nana fikinọ ‘o wo evawere kpahe ewoma emọ-ahwo’ gbe fikiọ isiuru ididi riẹ re o ru oreva Ọsẹ obọ odhiwu riẹ kpahe otọakpọ na gbe ahwo-akpọ gba.—Itẹ 8:30, 31.
Ujaje Jihova Mukpahe Erẹwho Na
16, 17. Wọhọ epanọ Olezi 2:9 o ta, eme ọ rrọ obaro be hẹrẹ erẹwho na?
16 Nọ o rọnọ olezi avọ ivẹ na o bi rugba nẹnẹ na, eva etoke ọzino Jesu Kristi nọ a rẹ ruẹ hẹ na, eme ọ be hẹrẹ erẹwho na? Kẹle na Ovie na ọ te wha ujaje Ọghẹnẹ nana haro: “Whọ rẹ te rehọ ọkpọ utehru whọlọ [erẹwho na], kpe ai ehehẹhẹ wọhọ ẹbẹ ọmebẹ.”—Olezi 2:9.
17 Ọkpọ ọrọ ivie oke anwae o jọ oka udu-esuo uvie. Utehru a re ro ru ekpọ jọ, wọhọ onọ a ta kpahe evaọ olezi nana. Oghẹrẹ eme nọ ọso-ilezi na ọ jọ etenẹ ta na i dhesẹ epanọ o te lọhọ Kristi Ovie na obọ te re ọ raha erẹwho na. A tẹ rehọ ọkpọ utehru tehe ẹbẹ, ọ rẹ whọlọ ẹbẹ na jẹ raha iẹe muotọ.
18, 19. Re a sai wo ọjẹrehọ Ọghẹnẹ, eme u fo nọ ivie otọakpọ na a re ru?
18 Kọ o rrọ ọgbahọ inọ isu erẹwho na a rẹ ruẹ uye ọraha nana? Ijo, keme ọso-ilezi na ọ rehọ eme nana yare ae inọ: “Fikiere, wha jọ enẹna wo areghẹ, O whai ivie! Wha wo unuovẹvẹ, O whai ibruoziẹ akpọ na.” (Olezi 2:10) A be yare ivie na re a kezọ, re a wo areghẹ. U fo re a roro kpahe epanọ omaa rai o rrọ ufofe te, je wo ohẹriẹ no oware nọ Uvie Ọghẹnẹ u bi ti ru kẹ erere ahwo-akpọ.
19 Re a ruẹsi wo ọjẹrehọ Ọghẹnẹ, u re woma re ivie otọakpọ na a nwene owojẹ rai. A hrẹ rai re a “rehọ ọwhọ, avọ ozodhẹ gọ ỌNOWO” na. (Olezi 2:11) Kọ eme o ti noi ze nọ a te ghine ru ere? Ukpenọ udu u re kpokpo ai, a rẹ sae ghọghọ fiki eware nọ Ovie Mesaya na o bi ti ru kẹ ae. U re fo re isu akpọ na a si obọ no omoya gbe oheri nọ a bi dhesẹ evaọ esuo rai. Ofariẹ, a re nwene nẹnẹ gb’odẹ jẹ j’owọ areghẹ kpahe esuo-ehrugbakpọ Jihova nọ a rẹ ruẹ obọ riẹ hẹ gbe ogaga Ọghẹnẹ avọ orọ Ovie Mesaya riẹ nọ a rẹ sae zadhe he.
“Kiegbule Awọ Riẹ”
20, 21. Eme a ta kẹ erẹwho na nnọ a ru kpahe ọmọ na?
20 Olezi avọ 2 o te kpeze uzizie ohrọ jọ se isu erẹwho na. Ukpenọ a re si uzou koko evaọ ọwọsuọ, a hrẹ rai nọ: “Kiegbule awọ [ọmọ na], ogbẹrọ ere he [Jihova Ọghẹnẹ] o re ti muofu, ere wha re ro vru no edhere nọ o kiete; keme ofu riẹ o re kri ẹ ga ha.” (Olezi 2:12a) U fo re a kezọ nọ Olori Osu-Ehrugbakpọ na, Jihova, ọ tẹ kẹ ujaje. Nọ Ọghẹnẹ ọ rehọ Ọmọ riẹ keria agbara-uvie no, u fo nọ isu akpọ na a hae siọ ‘eware idiodi ba eroro.’ A hae jẹ Ovie na rehọ ovovẹrẹ jẹ rehọ udu kpobi yo ẹme kẹe.
21 Otofa ubiẹme Hibru nọ a fa “kiegbule” eva Olezi 2:12 na họ “viọlọ unu.” Okenọ a kere olezi nana, unu-oviọlọ o jọ oka usu nọ o rrọ udevie imava yọ a jẹ hae rehọ iẹe dede erara rehọ ziọ uwou, oria nọ a rẹ jọ ghọ ae ziezi. Unu-oviọlọ o sae jẹ jọ oka omarokpotọ. (1 Samuẹle 10:1) Evaọ owọ olezi avọ ivẹ nana, Ọghẹnẹ ọ be ta kẹ erẹwho na nnọ a dede Ọmọ riẹ rehọ wọhọ Ovie nọ a wholo.
22. Didi unuovẹvẹ u fo nọ isu erẹwho na a re yo?
22 Enọ e se nnọ a re vuhu udu Ovie nọ Ọghẹnẹ ọ salọ na ha a be la Jihova eka. A be se ọkwa osu-ehrugbakpọ ọrọ Jihova Ọghẹnẹ gbe udu nọ ọ rẹ rọ salọ Ovie nọ ọ mai woma kẹ ahwo-akpọ. Isu erẹwho na a te ruẹ nnọ ofu Ọghẹnẹ ọ te whẹ ruru ai idudhe, nọ a be daoma wha ẹjiroro rai haro na. “Ofu riẹ o re kri ẹ ga ha,” hayo ọ rẹ nyaze kpata kpata. U fo re isu erẹwho na a rehọ unuovẹvẹ nana te udu re a jẹ j’owọ kpahe iẹe. Ere oruo u dhesẹ uzuazọ.
23. Oke o gbẹ riẹ kẹ ahwo nọ a re ro ru eme?
23 Olezi ọjaja nana o kuhọ enẹ: “O ghale ahwo kpobi nọ a rọ ẹro [so Jihova].” (Olezi 2:12b) Oke o gbẹ riẹ kẹ omomọvo nọ a re ro wo esiwo. Oyena o rrọ ere makọ kẹ omomọvo isu na nọ e be tha ẹjiroro erẹwho na uke anwẹdẹ. A rẹ sae dhẹ bru Jihova, ọnọ ọ rẹ kẹ ọthọwẹ evaọ otọ esuo Uvie riẹ. Rekọ a rẹ j’owọ taure Uvie Mesaya na o tẹ te whọlọ erẹwho ọwọsuọ na.
24. Ẹvẹ ma sae rọ rria uzuazọ nọ u wo evevọwẹ viere makọ evaọ akpọ ukpokpoma nana?
24 Ma tẹ roma totọ wuhrẹ Ikereakere na je lele ohrẹ riẹ evaọ uzuazọ, ma rẹ sae rria uzuazọ nọ u wo evevọwẹ viere makọ enẹna evaọ akpọ ukpokpoma nana. Efihiruo ohrẹ Ikereakere na o rẹ wha usu uviuwou nọ o rẹ were eva viere ze gbe ufuoma ro no awaọruọ gbe ozodhẹ nọ o be tehe akpọ nana. Elele ọkpọvio Ebaibol o rẹ k’omai imuẹro inọ ma bi ru Ọnọma na eva were. U te no Osu Ehrugbakpọ na no, uvumọ ohwo ọ riẹ hẹ nọ ọ rẹ sae kẹ imuẹro ‘uzuazọ enẹna gbe onọ o be tha’ nọ o te si enọ e be wọso oware nọ u woma no ẹkwoma ẹsiọ esuo Uvie na.—1 Timoti 4:8.
25. Nọ o rọnọ ‘ujaje ỌNOWO na’ o rẹ sai kie he na, eme ma rẹro nọ o te via evaọ oke mai na?
25 ‘Ujaje ỌNOWO’ na o rẹ sai kie he. Wọhọ Ọnọma omai, Ọghẹnẹ ọ riẹ oware nọ o mai woma kẹ ahwo-akpọ yọ o ti ru ẹjiroro riẹ gba nọ ọ te rọ rehọ udhedhẹ, evevọwẹ, gbe omofọwẹ ukrẹkri evaọ otọ Uvie Ọmọ oyoyou riẹ ghale ahwo-akpọ ẹmeoyo. Kpahe oke mai na, Daniẹl ọruẹaro na o kere nọ: “Evaọ ezi ivie eyena, Ọghẹnẹ obọ odhiwu na ọ rẹte rehọ uvie nọ a rẹ raha ha muẹ. . . . Ọ rẹte whọlọ ivie na kpobi ọ vẹte rehọ ai ze oba, ọ vẹte jọ bẹdẹ.” (Daniẹl 2:44) Evaọ uzẹme, onana họ oke nọ ma rẹ rọ ‘viọlọ Ọmọ na’ jẹ gọ Olori Osu na, Jihova!
[Oruvẹ-obotọ]
a Evaọ orọ ọsosuọ, Devidi Ovie na ọ jọ ọnọ “a wholo na,” yọ “ivie akpọ na” họ isu ahwo Filistia enọ i koko egbaẹmo rai họ jẹ họre iẹe.
b Eria efa eva Ikereakere Griki Ileleikristi na i dhesẹ re inọ Jesu họ Ọnọ Ọghẹnẹ O Wholo nọ a jọ olezi avọ ivẹ t’ẹme te na. A rẹ ruẹ onana a tẹ rehọ Olezi 2:7 wawo Iruẹru 13:32, 33 gbe Ahwo Hibru 1:5; 5:5. Je rri Olezi 2:9 gbe Eviavia 2:27.
Ẹvẹ Whọ te k’Uyo?
• “Eware idiodi” vẹ erẹwho na a bi ‘roro’?
• Fikieme Jihova ọ be rọ rehọ erẹwho na jijehwẹ?
• Eme họ ujaje Ọghẹnẹ mukpahe erẹwho na?
• Eme u dhesẹ re a ‘viọlọ ọmọ na’?
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 12]
Devidi ọ so ole kpahe Ovie Mesaya nọ ọ be kparobọ na
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 13]
Isu gbe ahwo Izrẹl a gba ẹgwae oyoma mukpahe Jesu Kristi
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 14]
A rehọ Kristi mu wọhọ Ovie no evaọ Ukpehru Zayọn obọ odhiwu