‘A Te Raha Uwhu No’
“Uwhu họ ọwegrẹ urere nọ ọ rẹ te raha na.”—1 AHWO KỌRINT 15:26.
1, 2. (a) Didi ẹruore Pọl ukọ na ọ rọ kẹ iwhuowhu na? (b) Didi enọ kpahe ẹkparomatha na Pọl ọ t’ẹme te?
“MẸ RỌWO . . . ẹkparomatha ugboma na, gbe uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ.” Ere Obe-Ẹrọwọ Ikọ na o ta. Te Kathọlik gbe Protẹstant a re dhei ẹwẹwariẹ, ababọ ovuhumuo inọ orọwọ rai u tho erọ eriariẹ-ididi Griki vi onọ ikọ na a rọwo. Rekọ Pọl ukọ na ọ se eriariẹ-ididi Griki na yọ ọ rọwo ẹwẹ nọ o re whu hu hu. Ghele na, ọ rọwo uzuazọ obaro na gaga o te je kere evaọ otọ ogaga ẹzi nọ: “Uwhu họ ọwegrẹ urere nọ ọ rẹ te raha na.” (1 Ahwo Kọrint 15:26) Eme họ otofa oyena kẹ ahwo-akpọ nọ a bi whu?
2 Evaọ uyo, j’oma zihe kpohọ ẹmeọta Pọl ọrọ ẹkparomatha nọ o kere evaọ 1 Ahwo Kọrint uzou 15. Whọ rẹ kareghẹhọ nnọ evaọ awọ emuhọ na, Pọl ọ rehọ ẹkparomatha na mu wọhọ abọ ologbo ọrọ uwuhrẹ Ileleikristi. Obọnana ọ tẹ tẹrovi ugogo onọ jọ: “Rekọ otiẹsejọ e jọ e rẹte nọ nnọ, ‘Ẹvẹ a rẹ kpare iwhuowhu? Oghẹrẹ oma vẹ a ti ro zihe tha?’ ”—1 Ahwo Kọrint 15:35.
Oghẹrẹ Ugboma Vẹ?
3. Fikieme ejọ e jẹ siọ ẹkparomatha na?
3 Ẹkwoma onọ onana, o wọhọ nọ Pọl ọ be gwọlọ wọso okpomahọ eriariẹ-ididi Plato. Plato o wuhrẹ nnọ ohwo o wo ẹwẹ nọ o re whu hu nọ o rẹ zọ vrẹ uwhu ugboma na. Rọ kẹ enọ a rehọ iroro itieye na yọrọ, ababọ avro uwuhrẹ Ileleikristi na o tẹ wọhọ nọ u fioka ha. Otẹrọnọ ẹwẹ na ọ rẹ zọ vrẹ uwhu, kọ eme a gwọlọ ẹkparomatha kẹ? Ofariẹ, o wọhọ nọ ẹkparomatha na o kare iroro. Nọ ugboma na o tẹ fa kuotọ no, ẹvẹ ẹkparomatha ọ sae rọ jọ? Heinrich Meyer, ọtota Ebaibol, ọ ta nnọ o wọhọ nọ avro ahwo Kọrint na jọ o no “iroro eriariẹ-ididi na ze inọ o lọhọ họ re a zihe ugboma nọ o fa no ze.”
4, 5. (a) Fikieme avro enọ i wo ẹrọwọ họ o jẹ rọ gheghẹ? (b) F’otọ ọtadhesẹ Pọl ọrọ “ubi ọka” na. (c) Didi oghẹrẹ ugboma Ọghẹnẹ ọ te rọ kẹ enọ a wholo nọ e kparoma?
4 Pọl ọ fere ugheghẹ ẹjiroro rai via: “Whẹ ogheghẹ! Ubi nọ whọ kọe o rẹ zọ họ ajokpa nọ u whu no. Onọ whọ kọe orọnọ oma nọ whọ rọ kọe o rẹ te jọ họ rekọ ubi gheghe, ẹsejọ o rẹ jọ ubi ọka hayo ubi ofa jọ. Rekọ Ọghẹnẹ ọ kẹ riẹ oghẹrẹ oma nọ ọ guọlọ, jegbe duọ ubi duọ oghẹrẹ oma riẹ.” (1 Ahwo Kọrint 15:36-38) Orọnikọ Ọghẹnẹ ọ be te kpare igboma nọ ahwo a wo okenọ a jọ otọakpọ họ. Ukpoye, ẹrẹriẹ ọ be te jariẹ.
5 Pọl ọ rehọ ẹkparomatha na ro dhesẹ edhadhẹ ubi. Ubiọka osese u re tho urre ọka nọ o dhẹ noi ze na vievie he. The World Book Encyclopedia o ta nọ: “Okenọ ubi u te muhọ ẹdhẹ, u re se ame buobu rehọ. Ame na ọ rẹ wha inwene buobu họ ubi na. U re je ru ekwakwa obeva ubi na fu jẹ bẹre ohọrọ oma ubi na.” Oware nọ u re noi ze họ, ubi na u ve whu no wọhọ ubi u ve zihe ruọ okakọ nọ o be dhẹ ze. “Ọghẹnẹ ọ kẹ riẹ oghẹrẹ oma” keme ọye họ ọnọ o fi izi nọ e be kpọ ẹrro riẹ, yọ ubi kpobi u wo ẹkẹ oma riẹ wọhọ oghẹrẹ riẹ. (Emuhọ 1:11) Epọvo na, Ileleikristi nọ a wholo a whu tao wọhọ ahwo-akpọ. Kẹsena, evaọ oke nọ Ọghẹnẹ o ve fihọ, ọ vẹ te rehọ ai ziọ uzuazọ evaọ igboma ekpokpọ. Wọhọ epanọ Pọl ọ ta kẹ ahwo Filipai: “Jesu Kristi . . . [ọ] te rẹriẹ oma okuako mai na, re oruẹse [wọhọ] oma oruaro riẹ.” (Ahwo Filipai 3:20, 21; 2 Ahwo Kọrint 5:1, 2) A te rọ igboma ẹzi kpare ai jẹ rria eria izi.—1 Jọn 3:2.
6. Fikieme u je wo iroro re a rọwo nnọ Ọghẹnẹ ọ te rọ ugboma ẹzi nọ o fo rọ kẹ enọ a kpare ze na?
6 Kọ onana o ga vi oware nọ a rẹ rọwo? Ijo. Pọl ọ jiroro nnọ erao i wo igboma sa-sa. Fiba onana, o dhesẹ ohẹriẹ nọ o rọ enjẹle odhiwu kugbe ahwo-akpọ uwo gbe azẹ, ta nọ: “Oma ehru e rọ oma akpọ e rọ.” Emama nọ i wo uzuazọ họ e rọ oghoghẹrẹ sa re. “Keme esi ọ rẹ jọ oghẹrẹsa eva oro,” ere Pọl o kere, oke krẹkri taure otokiẹ-eriariẹ o tẹ te kiẹ emama odhiwu itieye via wọhọ isi iburu, isi idhedhẹ, isi efuafo. Fiki onana, kọ u gbe wo iroro inọ Ọghẹnẹ ọ sae rehọ igboma ẹzi nọ i fo rọ kẹ enọ a wholo nọ e kparoma ze?—1 Ahwo Kọrint 15:39-41.
7. Eme họ otofa ababọ egbo? sebaewhuo?
7 Pọl ọ tẹ ta nọ: “Ere ẹkparomatha no iwhuowhu ọ rọ re. Onọ u re gbo a kọe, a tẹ kpare onọ u re gbo ho.” (1 Ahwo Kọrint 15:42) Ugboma ohwo-akpọ, okenọ ọ tẹ make rọ gbagba, u re gbo. A rẹ sai kpei. Wọhọ oriruo, Pọl ọ ta nnọ Jesu nọ a kpare ze no na “o gbe zihe ruọ evaọ egbogbo ofaha.” (Iruẹru 13:34) O gbe zihe ziọ uzuazọ evaọ ugboma ohwo-akpọ nọ u re gbo ho, dede nọ o rọ gbagba. Igboma nọ Ọghẹnẹ ọ rọ kẹ enọ a wholo nọ a kpare ze no u re gbo ho—u re whu hayo gbo ho. Pọl ọ ta haro nọ: “A kọ riẹ e ababọ adhẹ, a tẹ kpare iẹ eva oruaro. A kọ riẹ e eva ababọ ogaga, a tẹ kpare iẹ eva ogaga. A kọ riẹ eva oma ohwo, a tẹ kpare iẹ eva oma ẹzi.” (1 Ahwo Kọrint 15:43, 44) Ofariẹ, Pọl ọ ta nọ: “Keme oma ugbogbo onana o rẹ te whẹ oma nọ o kare egbo họ.” Sebaewho yọ uzuazọ ebẹdẹ, nọ a rẹ sae raha ha. (1 Ahwo Kọrint 15:53; Ahwo Hibru 7:16) Evaọ edhere ọnana, enọ a kpare ze na a ti wo oma “ohwo obọ ehru na,” Jesu, ọnọ o ru ẹkparomatha rai lọhọ.—1 Ahwo Kọrint 15:45-49.
8. (a) Ẹvẹ ma rọ riẹ inọ enọ a te kpare ze na a te jọ omọvo na wọhọ okenọ a jọ otọakpọ? (b) Eruẹaruẹ vẹ i ti rugba okenọ ẹkparomatha na ọ tẹ r’oma via?
8 Ghelọ ẹrẹriẹ ọnana, enọ a kpare ze na a gbẹ rọ ohwo ọvo nọ a jọ na taure a te ti whu. A te kpare ai avọ iroro evo na gbe ekwakwa obọdẹ Ileleikristi evo na. (Malakae 3:3; Eviavia 21:10, 18) Evaọ abọ ọnana a tho Jesu Kristi. O nwene no oma ẹzi ruọ oma ohwo. Nọ o whu no a tẹ kpare iẹe wọhọ ẹzi. Ghele na, “epanọ Jesu Kristi ọ jọ odẹ nọ ukpemu ere ọ rọ nẹnẹ, ere o rẹjọ bẹdẹ bẹdẹ.” (Ahwo Hibru 13:8) Ẹvẹ uvẹ-ọghọ nọ enọ a wholo na a wo o rro te! Enẹ Pọl ọ ta: “Whaọ oma onana nọ u re gbo na o tẹ whẹ oma nọ o kare egbo họ no, gbe oma na nọ u re whẹ na o jẹ te whẹ oma nọ o kare ewho họ no, kẹsena ekere na ọ jẹ te gba: ‘A [lọ] uwhu no eva obọ-okparọ.’ ‘O uwhu, obọ-okparọ ra o rọ? O uwhu, obi ra rọ?’ ”—1 Ahwo Kọrint 15:54, 55; Aizaya 25:8; Hosia 13:14.
Ẹkparomatha Otọakpọ?
9, 10. (a) Evaọ eme nọ e wariẹ 1 Ahwo Kọrint 15:24 họ na, eme họ “urere” na, kọ didi eware e te jariẹ via? (b) Eme ọ rẹ via hrọ re a tẹ raha uwhu?
9 Kọ ẹruore jọ ọ rọ kẹ ima ahwo nọ e karọ uzuazọ ẹzi nọ u re whu hu nọ i ti kpohọ odhiwu hu na? Ẹruore ọ riẹ! Nọ o ru ei vẹ no inọ ẹkparomatha odhiwu na ọ roma via evaọ etoke ọzino Kristi, Pọl ọ tẹ fodẹ eware nọ e te via, ta nọ: “Kẹsena u te te urere, oke nọ ọ rẹ te rehọ uvie na kẹ Ọghẹnẹ Ọsẹ na, nọ ọ raha isuẹsu, udu-ogaga gbe ogaga kpobi no.”—1 Ahwo Kọrint 15:23, 24.
10 “Urere” na họ urere Esuo Odu Ikpe Kristi na, okenọ Jesu ọ te roma kpotọ siobọno Uvie na kẹ Ọghẹnẹ gbe Ọsẹ riẹ. (Eviavia 20:4) Ẹjiroro Ọghẹnẹ re ‘ọ wariẹ koko eware kpobi họ evaọ Kristi na’ o ve ti rugba. (Ahwo Ẹfẹsọs 1:9, 10) Rekọ, orọ ọsosuọ Kristi ọ rẹ kake “raha isuẹsu, udu-ogaga gbe ogaga kpobi” nọ e wọso Esuo Ọghẹnẹ no. Onana o gwọlọ vi ọraha nọ Amagẹdọn ọ te wha ze. (Eviavia 16:16; 19:11-21) Pọl ọ ta nọ: “[Kristi] o re suẹ hrọ bẹsenọ Ọghẹnẹ o re ti fi ewegrẹ kpobi họ otọ evawọ riẹ, uwhu họ ọwegrẹ urere nọ ọ rẹ te raha na.” (1 Ahwo Kọrint 15:25, 26) Ẹhẹ, oke onana yọ a si oka uzioraha gbe uwhu Adamu kpobi no. U ve ti te oke nọ Ọghẹnẹ o re ro ru ‘iki ekareghẹhọ’ na kpobi fihọ ufofe ẹkwoma ẹkpare iwhuowhu na.—Jọn 5:28.
11. (a) Ẹvẹ ma rọ riẹ inọ Ọghẹnẹ ọ sae wariẹ ma ewẹ nọ i whu no? (b) Didi oghẹrẹ ugboma a te rọ kẹ enọ a kpare ziọ otọakpọ?
11 Onana u dhesẹ ọwariẹma ewẹ ohwo-akpọ. K’inọ oware nọ a sai ru hu? Ijo, keme Olezi 104:29, 30 o k’omai imuẹro nnọ Ọghẹnẹ ọ sai ru ere: “No whọ rehọ ẹwẹ rai vrẹ, a ve whu zihe kpo ẹkpẹ rai. Okenọ who vi Ẹzi ra se ai, a vẹ ma ai.” Dede nọ enọ a kpare ze na a te jọ omọvo na nọ a jọ taure a te ti whu na, orọnikọ igboma evo na a re ti wo ho. Wọhọ enọ a kpare kpohọ odhiwu, Ọghẹnẹ ọ te kẹ ai ugboma nọ u je rie. Ababọ avro, igboma ekpokpọ rai e te jọ kpokpọ kpokpọ u ve je tho onọ a kaki wo vẹre re iyoyou rai a sai vuhu ai.
12. Okevẹ ẹkparomatha otọakpọ na o te jọ?
12 Okevẹ ẹkparomatha otọakpọ na o te jọ? Mata ọ ta kpahe oniọvo riẹ nọ owhu, Lazarọs, inọ: “Mẹ riẹ nọ ọ rẹ te kparoma eva ẹkparomatha ẹdẹ urere.” (Jọn 11:24) Ẹvẹ ọ rọ riẹ ere? Ẹkparomatha na ọ jọ ẹme avro evaọ edẹ riẹ, keme otu Farisi a rọwo e riẹ rekọ otu Sadusi a rọwo e riẹ hẹ. (Iruẹru 23:8) Ghele na, o sae jọ nọ Mata ọ riẹ kpahe isẹri anwae nọ i wo ẹruore fihọ ẹkparomatha na taure oke Ileleikristi u te ti te. (Ahwo Hibru 11:35) Ofariẹ, o sae jọ nọ ọ riẹ no Daniẹl 12:13 ze inọ ẹkparomatha na ọ te jọ edẹ urere na. O sae tubẹ jọ nọ o wuhrẹ onana no obọ Jesu omariẹ ze dede. (Jọn 6:39) “Edẹ urere” eyena i kie fihọ Esuo Odu Ikpe Kristi na. (Eviavia 20:6) Dai roro oghọghọ nọ o te jọ “ẹdẹ” ọyena nọ okpoware onana u te muhọ!—Wawo Luk 24:41.
Ono A te Kpare?
13. Didi eruẹaruẹ ẹkparomatha na a kere fihọ Eviavia 20:12-14?
13 A kere eruẹaruẹ Jọn ọrọ ẹkparomatha otọakpọ na fihọ Eviavia 20:12-14: “Mẹ tẹ jẹ ruẹ enọ i whu, te ekakao te ilogbo, nọ i dikihẹ aro agbara uvie na, yọ a rovie ebe fihọ. Obe ofa jọ o jọ nọ a rovie fihọ, obe erọ uzuazọ. Epanọ iruo enọ i whu no na erọ eva ebe na, a ro bruoziẹ rai. Abade o te siobọnọ enọ i whu fihọ iẹe, uwhu avọ ẹri i te siobọno enọ e jọ eva rai, a te bruoziẹ rai kpobi wọhọ epanọ iruo rai e jọ. A te gbolo uwhu avọ ẹri fihọ ẹtẹre erae. Ẹtẹre erae nana họ uwhu avivẹ na.”
14. Amono a te jọ usu enọ a kpare ze na?
14 Ẹkparomatha na o te kẹre “te ekakao te ilogbo,” te ikpahwo gbe iyogbere nọ e rria je whu no. Whaọ, makọ emọfofa dede a te jọ usu enọ a te kpare ze na! (Jerimaya 31:15, 16) Eva Iruẹru 24:15, a rovie abọ ologbo ọfa via: “Ẹkparomatha enọ ikiete avọ enọ ikiete he e rẹ te jarọ.” Enọ e karo evaọ usu “enọ ikiete” na họ ezae gbe eyae ẹrọwọ anwae, wọhọ Ebẹle, Enọk, Noa, Abraham, Sera, gbe Rehab. (Ahwo Hibru 11:1-40) Dai roro epanọ o te jọ re a lele ahwo yena gbiku re a jẹ rọ unu rai gbiku eware Ebaibol oke anwae nọ evia k’owhẹ! “Enọ ikiete” na i ti je kugbe idu ahwo nọ e dhozọ Ọghẹnẹ nọ i whu no evaọ ọgbọna gbe enọ i wo ẹruore odhiwu hu. Kọ who wo omoni jọ hayo ohwo jọ nọ who you nọ ọ te jọ usu ahwo nana? Ẹvẹ o rọ omosasọ te re whọ riẹ nọ whọ sae te wariẹ rue rae! Rekọ, amono họ “enọ ikiete he” nọ a te jẹ kpare ze? I ti kugbe ima, hayo ima-idu, enọ i whu ababọ uvẹ nọ a re ro wuhrẹ je koko uzẹme Ebaibol.
15. Eme u dhesẹ inọ ‘a te rehọ eware nọ e rọ obe na bruoziẹ’ enọ a kpare ze na?
15 Rọkẹ enọ a te kpare ze na, ẹvẹ a ti ro “bruoziẹ rai kpobi wọhọ epanọ iruo rai e jọ”? Ebe enana orọnikọ okerefihotọ iruo anwae rai hi; okenọ a te whu no, yọ a rehọ izieraha anwae rai rọ vrẹ rai no. (Ahwo Rom 6:7, 23) Rekọ, ahwo nọ a kpare ze na a te gbẹ jọ otọ uzioraha Adamu. Otẹrọ ere koyehọ ebe enana i re ti wo izi Ọghẹnẹ nọ ahwo kpobi a re lele hrọ re a ruẹsi wo erere vọvọ no idhe Jesu Kristi ze. Nọ a te si oka urere uzioraha Adamu no, koyehọ a ‘raha uwhu no’ riẹriẹriẹ. Evaọ ekuhọ odu ikpe na, Ọghẹnẹ ọ vẹ “te jọ eva eware kpobi rọ kẹ kohwo kohwo.” (1 Ahwo Kọrint 15:28) Ohwo-akpọ ọ gbẹ te gwọlọ amiunugu Ozerẹ Okpehru hayo Ọta’hwonigbo ofa ha. A ve ti zihe ahwo-akpọ kpobi kpohọ uyero ogbagba nọ Adamu ọ kake reawere riẹ na.
Ẹkparomatha nọ Ọ rọ Kpatiẹ
16. (a) Fikieme o jẹ rọ oware iroro re a rọwo nọ ẹkparomatha na o te jọ kpatiẹ? (b) Amono o wọhọ nọ a te kake ziọ uzuazọ?
16 Nọ ẹkparomatha odhiwu ọ rọ kpatiẹ na, “du-ohwo duọ ọvuọ oghẹrẹ riẹ,” o rọ vevẹ inọ ẹkparomatha otọakpọ o te wha ozighi ze fiki ubu ahwo ho. (1 Ahwo Kọrint 15:23) Avọ otoriẹ, a te sẹro enọ a kpare ze obọ na. (Wawo Luk 8:55.) A te gwọlọ emuore yọ—maero—emu abọ-ẹzi re a wo eriariẹ Jihova Ọghẹnẹ gbe Jesu Kristi nọ o rẹ kẹ uzuazọ. (Jọn 17:3) Otẹrọnọ ahwo na kpobi a rẹ ziọ uzuazọ ususu, o te lọhọ re a rẹro te ai ziezi hi. O rọ oware areghẹ re a roro nọ ẹkparomatha na o te jọ othotha. O wọhọ nọ Ileleikristi ẹrọwọ nọ i whu kẹle ekuhọ eyero-akpọ Setan a te kake kpare. Ma sai je rẹro ẹkparomatha ọsosuọ kẹ ahwo ẹrọwọ anwae nọ i ti ruiruo wọhọ “emọ-ivie.”—Olezi 45:16.
17. Didi eme kpahe ẹkparomatha na Ebaibol ọ kaunu te he, kọ fikieme Ileleikristi a gbẹ ruawa hrọ kpahe eme itieye he?
17 Ghele na, ma rẹ nwani kpe utu yao eme itieye na ha. Eme buobu e riẹ nọ Ebaibol ọ kaunu te he. O nwane ta vevẹ kpahe oghẹrẹ, oke, hayo oria nọ a te kpare ahwo fihọ họ. O ta k’omai kpahe epanọ a te rọ gwọlọ iwou, emuore, gbe emuẹgọ rọ kẹ enọ a te kpare na ha. Hayo kọ ma sae r’obọ s’udu ta epanọ Jihova ọ te rọ rẹro te eme wọhọ ẹyọrọ gbe ẹruọsa emọ nọ a te kpare ze he hayo epanọ ọ te rọ rẹro te iyero jọ nọ i kpomahọ egbẹnyusu gbe enọ ma you hu. Uzẹme, o thọ họ re a roro kpahe eware itieye na; rekọ o kare areghẹ re a raha oke daoma kiyo enọ nọ i vẹ hẹ evaọ obọnana. Ma t’ẹro mai vi ẹgọ Jihova evaọ ẹrọwọ gbe ewo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ. Ileleikristi nọ a wholo a fi ẹruore rai họ ẹkparomatha oruaro odhiwu. (2 Pita 1:10, 11) “Igodẹ efa” na a bi rẹro ukuoriọ ebẹdẹ bẹdẹ evaọ eria otọakpọ Uvie Ọghẹnẹ. (Jọn 10:16; Matiu 25:33, 34) Kpahe eme buobu erọ ẹkparomatha na nọ a riẹ hẹ, Jihova ọvo ma fievahọ. Evawere obaro mai e rọ gbẹsinẹdẹ evaọ abọ Ọnọ ọ rẹ sai “ru ẹgwọlọ eware nọ i wo uzuazọ kpobi rọ kẹ ae [na].”—Olezi 145:16; Jerimaya 17:7.
18. (a) Didi obokparọ Pọl o fielo họ? (b) Fikieme ma je fi eva mai kpobi họ ẹruore ẹkparomatha na?
18 Pọl o ku avro riẹ họ whowho nọ: “Uyere u te Ọghẹnẹ, ọnọ o ru nọ ma jẹ kpare obọ fiki Ọnowo mai Jesu Kristi.” (1 Ahwo Kọrint 15:57) Ẹhẹ, a rehọ ẹkwoma idhe ẹtanigbo Jesu Kristi kparobọ vi uwhu Adamu no, yọ te enọ a wholo gbe “igodẹ efa” na a rẹ sai w’abọ evaọ obokparọ na. Dede na, “igodẹ efa” nọ e rọ uzuazọ nẹnẹ a wo ẹruore nọ ọ rọ oghẹrẹsa kẹ oge ọnana. Wọhọ abọ “otu obuobu” nọ o bi dhe ebuebuo, a te sae zọ no ‘uye ulogbo’ na a gbe ti whu vievie he! (Eviavia 7:9, 14) Ghele na, makọ enọ i whu no dede fiki ‘eware idudhe’ hayo evaọ abọ ahwo Setan a rẹ sai fi udu rai họ ẹruore ẹkparomatha na.—Ọtausiuwoma Na 9:11.
19. Didi uduotahawọ Ileleikristi kpobi nẹnẹ a re yo?
19 Fikiere, ma be rọ evawere hẹrẹ ẹdẹ oruaro ọyena nọ a te jọ raha uwhu no. Eva nọ ma fihọ eyaa ẹkparomatha Jihova kothi o k’omai emamọ eriwo eware. Makọ oware nọ o via k’omai kpobi evaọ uzuazọ onana—ma tẹ maki whu dede—oware ovo o sai mi omai osohwa nọ Jihova ọ yeyaa riẹ hẹ. Fikiere, uduotahawọ urere Pọl ro se ahwo Kọrint na u fo nẹnẹ wọhọ epanọ o jọ ikpe idu ivẹ nọ e vrẹ: “Fikiere, imoni iyoyou mẹ, wha dikihẹ whahwa, wha nuhẹ hẹ, kẹse kẹse wha hẹ jọ owhreze iruo Ọnowo na, nnọ wha riẹ nọ iruo rai eva Ọnowo na e rọ ivrẹvru hu.”—1 Ahwo Kọrint 15:58.
Kọ Whọ Sae k’Iyo Nana Vevẹ?
◻ Ẹvẹ Pọl ọ rọ kuyo onọ kpahe ugboma nọ enọ a wholo na a ti wo evaọ okenọ a tẹ kpare ae ze?
◻ Oghẹrẹ gbe oke vẹ a te rọ raha uwhu no riẹriẹriẹ?
◻ Amono a ti kugbe evaọ ẹkparomatha otọakpọ na?
◻ Eme ọ rẹ jọ uruemu mai kpahe eme nọ Ebaibol ọ kaunu te he?
[Pictures on page 26]
Ubi u re “whu” ẹkwoma enwene ologbo nọ u re ru
[Pictures on page 29]
Ezae gbe eyae ẹrọwọ anwae, wọhọ Noa, Abraham, Sera, gbe Rehab, a te jọ usu enọ a te kpare ze
[Picture on page 30]
Ẹkparomatha na o te jọ oke oghọghọ ulogbo!