Ọruẹrẹhọ Esuo-ọghẹnẹ Evaọ Etoke Ileleikristi

“Ọ jọ eva areghẹ kpobi dhesẹ iroro ididi riẹ kẹ omai, . . . re eware kpobi nọ e rọ ehru gbe enọ e rọ akpọ, a wo okugbe ọvo [evaọ eva Kristi].”—AHWO ẸFẸSỌS 1:9, 10.

 1, 2. (a) Ẹvẹ ekokohọ “eware kpobi nọ e rọ ehru” o be rọ nyaharo, muhọ evaọ 33 C.E. ze? (b) Ẹvẹ Ileleikristi nọ a kẹ ẹzi na a ro dhesẹ ẹzi Mosis avọ Elaeja no anwọ 1914?

EKOKOHỌ “eware kpobi nọ e rọ ehru” u muhọ evaọ 33 C.E., okenọ a ro yẹ “Izrẹl Ọghẹnẹ.” (Ahwo Galesha 6:16; Aizaya 43:10; 1 Pita 2:9, 10) Nọ ikpe-udhusoi ọsosuọ C.E. na o vrẹ no, ekokohọ na ọ tẹ dina serihọ nọ “ikpoko” ikọ erue nọ Setan ọ kọ e rro kpehru siọ uvi Ileleikristi ba (enọ Jesu o se “eka”) na. Rekọ nọ “oke urere” na o kẹlino, uvi Izrẹl Ọghẹnẹ na o tẹ wariẹ roma via kẹ ahwo yọ evaọ 1919 a tẹ rehọ iẹe mu uzou ekwakwa Jesu kpobi.a—Matiu 13:24-30, 36-43; 24:45-47; Daniẹl 12:4.

² Evaọ etoke ẹmo akpọ ọsosuọ na, Ileleikristi nọ a kẹ ẹzi a te je ru iruo egaga, wọhọ epanọ Mosis avọ Elaeja a ru.b (Eviavia 11:5, 6) Anwọ 1919 ze a be rọ ta usiuwoma na evaọ akpọ ukpokpoma, je bi ru ere avọ aruọwha Elaeja. (Matiu 24:9-14) Yọ anwọ 1922 ze a bi ro whowho ẹdhoguo Jihova kẹ ahwo-akpọ, wọhọ epanọ Mosis ọ wha iye Ọghẹnẹ se Ijipti anwae na. (Eviavia 15:1; 16:2-17) Ikiọkotọ Ileleikristi enana nọ a kẹ ẹzi nẹnẹ na họ ehri ukoko akpọ kpokpọ Isẹri Jihova.

Ugboma Esuo nọ O Rọ Iruo

 3. Didi eware i dhesẹ nọ ukoko Ileleikristi ọsosuọ na u koko oma họ ziezi?

³ No emuhọ ze, a bi ro si ilele Jesu nọ a kẹ ẹzi uzou koko. Nọ unu ilele i bi vihọ na, a tẹ rehọ ikoko mu jẹ rehọ ekpako mu. (Taitọs 1:5) Nọ 33 C.E. o vrẹ no, ikọ 12 na a te je ruiruo wọhọ ehri ugboma esuo. Fikiere, a tẹ rehọ ababọ ozọ karo evaọ iruo isẹri na. (Iruẹru 4:33, 35, 37; 5:18, 29) A ruẹrẹ ẹghale emuore họ se enọ i wo ẹgwọlọ, a te je vi Pita avọ Jọn kpohọ Sameria re a tua isiuru nọ a jọ obei duku haro. (Iruẹru 6:1-6; 8:6-8, 14-17) Banabas ọ rehọ Pọl bru ai re u mu ai ẹro nọ ohwo ọnana nọ o je kpokpo vẹre na o zihe ruọ olele Jesu no. (Iruẹru 9:27; Ahwo Galesha 1:18, 19) Yọ okenọ Pita ọ ta usiuwoma kẹ Kọniliọs gbe uviuwou riẹ no, o te zihe ziọ Jerusalẹm jẹ ta kẹ ikọ gbe inievo Judia efa epanọ ẹzi ọfuafo na ọ jọ etẹe dhesẹ oreva Ọghẹnẹ via.—Iruẹru 11:1-18.

 4. Didi omodawọ a ru re a kpe Pita, kọ ẹvẹ a ro siwi uzuazọ riẹ?

⁴ Ugboma esuo na a tẹ rẹriẹ ova ku ohọre ogaga. A mu Pita fihọ uwou-odi, rekọ ẹnjẹle họ ohwo nọ o siwi rie. (Iruẹru 12:3-11) Enẹna evaọ oke ọsosuọ, omọfa nọ ọ rọ usu ikọ 12 na ha ọ tẹ roma via evaọ ọkwa ologbo evaọ Jerusalẹm. Okenọ a si Pita no uwou-odi ze no, ọ tẹ ta kẹ ogbotu ahwo nọ i kokohọ uwou oni Jọn Mak nọ: “Wha ta eware nana kpobi kẹ Jemis [oniọvo Jesu] jegbe imoni na.”—Iruẹru 12:17.

 5. Ẹvẹ a nwene ọruẹrẹhọ ugboma esuo na fihọ nọ a kpe Jemis no?

⁵ Vẹre, nọ Judas Iskariọt, ovivie na, o thuruwhu no, ẹgwọlọ ọ tẹ roma via re a “rehọ ẹta” riẹ wọhọ ukọ kẹ omọfa ọnọ ọ jọ kugbe Jesu evaọ etoke odibọgba riẹ gbe ohwo nọ ọ ruẹ uwhu gbe ẹkparomatha riẹ. Ghele, okenọ a kpe Jemis, oniọvo Jọn, ohwo ọvo o nwene i rie he wọhọ omọvo 12 na. (Iruẹru 1:20-26; 12:1, 2) Dede nọ a nwene i rie he, eme nọ Ikereakere na e wariẹ ta kpeze se ugboma esuo na u dhesẹ nọ a ru rie rro viere. Okenọ ẹwhọ ọ roma via sọ ahwo Egedhọ nọ i bi lele Jesu a re koko Uzi Mosis, a te kpeze ẹme na kpohọ ‘Jerusalẹm bru ikọ gbe ekpako na.’ (Iruẹru 15:2, 6, 20, 22, 23; 16:4) Fikieme “ekpako” na a jẹ jọ usu kugbe ugboma esuo na? Ebaibol na ọ ta ha, rekọ irere buobu e jariẹ. Uwhu Jemis gbe Pita nọ a mu fihọ uwou-odi i dhesẹ nọ ẹdẹjọ a sai ti mu ikọ na kpobi fihọ uwou-odi hayo kpe ai no dede. Otẹrọnọ oyena o via, ekpako nọ e riẹ kpahe iruẹru ugboma esuo na a rẹ sae kpọ eware owowa.

 6. Ẹvẹ ugboma esuo na a gbe je ro ruiruo evaọ Jerusalem, dede nọ ahwo nọ a kaki ru ei via vẹre a gbẹ jọ okpẹwho na ha?

⁶ Okenọ Pọl ọ ze Jerusalẹm ole ukpe 56 C.E., ọ tẹ niyẹrẹ kẹ Jemis yọ, Ebaibol na ọ ta nọ, “ekpako na kpobi a te kuku.” (Iruẹru 21:18) Fikieme a gbẹ rọ fodẹ ikọ na evaọ ẹgwae ọnana ha? Ebaibol na ọ ta gbe he. Rekọ Eusebius ogbiku na ọ ta uwhremu na nọ taure 66 C.E. u te te, “ikọ nọ i kiọkọ, nọ e rọ ọza fiki ẹguae-oyoma uwhu, a tẹ dhẹ no Judia. Rekọ re a wuhrẹ ovuẹ rai a tẹ rehọ ẹkwoma ogaga Kristi kpohọ ẹkuotọ kpobi.” (Eusebius, Obe avọ III, V, v. 2) Uzẹme, eme ọ Eusebius e rọ abọ ikere efuafo na ha, rekọ e rọwo kugbe oware nọ ikere yena ọ ta. Wọhọ oriruo, evaọ etoke 62 C.E., Pita ọ jọ Babilọn—thethabọ no Jerusalẹm. (1 Pita 5:13) Ghele, evaọ 56 C.E., yọ ẹsejọhọ rite te 66 C.E., ugboma esuo o gbe je ruiruo ghele evaọ Jerusalẹm.

Isuẹsu Evaọ Oke Mai Nana

 7. A tẹ rehiẹe wawo ugboma esuo ikpe-udhusoi ọsosuọ na, didi enwene ologbo ọ rọ ọruẹrẹhọ Ugboma Esuo na nẹnẹ?

⁷ No 33 C.E. rite oke ukpokpoma nọ o ziọ Jerusalẹm na, ahwo nọ i ru ugboma esuo na via họ Ileleikristi ahwo Ju. Evaọ etoke iweze riẹ evaọ 56 C.E., Pọl ọ ruẹ nọ Ileleikristi ahwo Ju buobu evaọ Jerusalẹm, dede nọ a bi ‘kru ẹrọwọ evaọ Olori mai Jesu Kristi,’ a gbe wo “ọwhọ uzi [Mosis] na.”c (Jemis 2:1; Iruẹru 21:20-25) O sae jọ nọ u je gbe ahwo Ju itieye na unu inọ ohwo orẹwho Ọgẹdhọ ọ rẹ jọ usu ugboma esuo na. Evaọ oke mai nana, enwene ọfa ọ roma via no evaọ ahwo nọ i ru ugboma nana via. Nẹnẹ, Ileleikristi erẹwho Egedhọ nọ a kẹ ẹzi evo họ enọ i ru rie via, yọ Jihova ọ ghale ẹruorote rai gaga no.—Ahwo Ẹfẹsọs 2:11-15.

 8, 9. Didi eware e jọ udevie Ugboma Esuo na via no evaọ oke mai nana?

⁸ Anwọ okenọ a rọ rehọ Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania romu evaọ 1884 rite 1972, ohwo-agbara Ukoko-Ulogbo na o bi dhesẹ uzou-uwo ologbo evaọ ukoko Jihova, yọ Ugboma Esuo na a rọ kpekpekpe kugbe enọ e be kpọ iruẹru Ukoko-Ulogbo na. Eghale nọ a reawere rai no evaọ etoke ikpe yena i dhesẹ nọ Jihova ọ jẹ ọruẹrẹfihotọ yena rehọ. Evaọ udevie 1972 gbe 1975, Ugboma Esuo na a te viharo te ahwo 18. Eware e tẹ nya kẹle ọruẹrẹfihotọ ikpe-udhusoi ọsosuọ na okenọ a rehọ iruo buobu efa họ obọ ahwo nana, ejọ rai enọ e be kpọ iruẹru Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania.

⁹ Anwọ 1975 ze ejọ evaọ usu ahwo 18 enana i ku uzuazọ otọakpọ rai họ no. A fi akpọ na kparobọ no a tẹ jẹ ‘keria agbara-uvie odhiwu kugbe Jesu no.’ (Eviavia 3:21) Fiki onana gbe ẹjiroro efa, Ugboma Esuo na o wo imakpe enẹna, kugbe ọvo nọ a kugbe ei evaọ 1994. Ibuobu rai e kpako no. Ghele, amọfa a bi fiobọhọ kẹ inievo enana nọ a kẹ ẹzi na re a ruẹse wha iruo ilogbo rai haro. Diẹse a be jọ ruẹ uketha yena? Ma te muẹrohọ ẹnyaharo iruo ahwo Ọghẹnẹ evaọ oke mai nana o rẹ sae kẹ uyo na.

Obufihọ kẹ Izrẹl Ọghẹnẹ

10. Amono a kuomagbe enọ a kẹ ẹzi na no evaọ iruo Jihova evaọ edẹ urere enana, kọ ẹvẹ a rọ ruẹaro onana?

¹⁰ Kpemu evaọ 1884 ahwo nọ e jẹ nyusu kugbe Izrẹl Ọghẹnẹ na kpobi e jọ Ileleikristi nọ a kẹ ẹzi. Ẹmẹrera, ẹko ọfa o te mu oma họ ẹrọ via, yọ evaọ 1935 a te vuhu ẹko ọnana mu wọhọ “otu obuobu” ọrọ Eviavia uzou 7 na. Nọ a wo ẹruore ẹria otọakpọ na, enana i te dikihẹ kẹ ‘eware nọ e rọ otọakpọ’ enọ Jihova ọ jiroro nọ o ti kugbe evaọ Kristi. (Ahwo Ẹfẹsọs 1:10) A dikihẹ kẹ “igodẹ efa” na erọ ọtadhesẹ Jesu ọrọ ẹko igodẹ na. (Jọn 10:16) Anwọ 1935 ze, igodẹ efa yena a zurie ziọ ukoko Jihova no. A “bi su wọhọ ẹgho, nọ e wọhọ ilekuku nọ e be ra ruọ unwindo rai.” (Aizaya 60:8) Fiki evihọ otu obuobu na gbe ẹkawo otu nọ a kẹ ẹzi na fikinọ ibuobu rai a bi ku iruo otọakpọ rai họ no evaọ uwhu, igodẹ efa na nọ i te a te mu iruo buobu họ eruo evaọ iruẹru Ileleikristi. Evaọ idhere vẹ?

11. Didi ọghọ nọ o kake jọ kẹ Ileleikristi nọ a kẹ ẹzi na ọvo a kpeze te igodẹ efa na no?

¹¹ Ewhowho oruaro Jihova kẹkẹre ẹsekpobi o rọ owha-iruo obọdẹ “orẹwho ọrẹri” Ọghẹnẹ na. Pọl ọ ta kpahe iẹe wọhọ idhe etẹmpol, yọ rọkẹ ahwo nọ e rẹ te jọ “ọkwa-ozerẹ orua-uvie,” Jesu o juzi nọ a ta usiuwoma na je wuhrẹe. (Ọnyano 19:5, 6; 1 Pita 2:4, 9; Matiu 24:14; 28:19, 20; Ahwo Hibru 13:15, 16) Ghele, Uwou-Eroro Na ọrọ August 1, 1932 (ọrọ Oyibo), ọ tudu họ ahwo nọ a rehọ Jonadab dhesẹ na nọ a w’abọ evaọ iruo nana. Uzẹme, igodẹ efa itieye na buobu a mu erei họ eruo no. Nẹnẹ, igodẹ efa na họ enọ i bi ru enwene iruo usiuwoma ota na kpobi wọhọ abọ ologbo ‘egagọ Ọghẹnẹ rai taso tuvo evaọ etẹmpol riẹ.’ (Eviavia 7:15) Epọvo na re, evaọ emuhọ ikuigbe oke nana ọrọ ahwo Jihova, ekpako ukoko e jọ Ileleikristi nọ a kẹ ẹzi, “isi” evaọ obọze Jesu Kristi. (Eviavia 1:16, 20) Rekọ Uwou-Eroro Na ọrọ May 1, 1937 (ọrọ Oyibo), o whowho nọ igodẹ efa nọ i te a rẹ sae jọ idibo otu (esẹro ukoko). O tẹ make rọnọ enọ a kẹ ẹzi na e riẹ, a rẹ sae rehọ igodẹ efa mu otẹrọnọ enọ a kẹ ẹzi na a sae wọ ohwa nana ha. Nẹnẹ, enwene ekpako ukoko kpobi e rọ igodẹ efa.

12. Didi ute Ikereakere na e riẹ kẹ igodẹ efa nọ i te re a wo ewha-iruo ukoko egbẹgbẹdẹ?

¹² Kọ o thọ re a rehọ ewha-iruo egbẹgbẹdẹ itieye na rọ kẹ igodẹ efa na? Ijo, u lele oriruo anwae. Ahwo ewho efa jọ nọ i kurẹriẹ ruọ egagọ ahwo Ju (erara) a jọ ekwa ilogbo evaọ Izrẹl anwae. (2 Samuẹl 23:37, 39; Jerimaya 38:7-9) Nọ a no igbo Babilọn ze no, Nẹtinim nọ i te (idibo etẹmpol nọ e rọ ahwo Izrẹl he) a tẹ kẹ ai uvẹ iruo etẹmpol nọ e kake jọ kẹ ahwo Livai ọvo. (Ẹzra 8:15-20; Nehemaya 7:60) Kugbe onana, Mosis, ọnọ a jọ ẹrẹriẹ na ruẹ kugbe Jesu na, ọ jẹ uvi ohrẹ nọ Jẹtro, ohwo Midia ọ kẹ riẹ rehọ. Uwhremu na, ọ tẹ ta kẹ Hobab ọmọzae Jẹtro re o su ai nya igbrẹwọ na vrẹ.—Ọnyano 18:5, 17-24; Ikelakele 10:29.

13. Evaọ omarokpotọ nọ a be rọ rehọ owha-iruo kẹ igodẹ efa nọ i te, didi emamọ oriruo enọ a kẹ ẹzi na a be raro kele?

¹³ Evaọ ubrobọ ekuhọ ikpe 40 evaọ igbrẹwọ na, Mosis, nọ ọ riẹ no nọ ọ te ruọ Ẹkuotọ Eyaa na ha, ọ tẹ lẹ nọ Jihova ọ rehọ ohwo nọ o re nwene iei mu. (Ikelakele 27:15-17) Jihova ọ tẹ ta kẹe nọ ọ rehọ Joshua mu evaọ iraro ahwo na kpobi, yọ erei Mosis o ghine ru, dede nọ ọ gbẹ jọ gaga evaọ ugboma yọ ọ nwane jọ okioye siọ Izrẹl ba esuo ho. (Iziewariẹ 3:28; 34:5-7, 9) Avọ ẹzi omarokpotọ ọvo yena, ikiọkotọ na a muọ obọ họ esino iruo kẹ ahwo nọ i te no evaọ udevie igodẹ efa na.

14. Didi eruẹaruẹ e riobọhọ ẹvi iruo ukoko ọrọ igodẹ efa na?

¹⁴ A ruẹaro iruo buobu ukoko na nọ a be rọ kẹ igodẹ efa na. Zekaraya ọ ruẹaro nọ ahwo Filistia nọ e rọ emọ Izrẹl he a rẹ te jọ ‘wọhọ sheik evaọ Judia.’ (Zekaraya 9:6, 7) Ahwo nọ a je se sheik e jọ iletu erua, fikiere Zekaraya ọ jẹ ta nọ ọwegrẹ Izrẹl vẹre o ti kurẹriẹ ziọ egagọ uzẹme ọ vẹ te jọ wọhọ oletu orua evaọ Ẹkuotọ Eyaa na. Ofariẹ, nọ ọ jẹ ta kpahe Izrẹl Ọghẹnẹ, Jihova ọ tẹ ta nọ: “Erara i reti tovrẹ a vẹ kuọ owa igodẹ rai, erara e rẹte jọ ikporo-udhu gbe eruẹrẹ ọgbọ vaene rai; rekọ a re ti se owhai izerẹ ỌNOWO na, ahwo a rẹ te ta ẹme rai rọ iruiruo Ọghẹnẹ mai.” (Aizaya 61:5, 6) “Erara” na họ igodẹ efa na. A rehọ ewha-iruo kẹ enana no re a ruiruo bu vi epaọ ọsosuọ nọ ikiọkotọ ekpako nọ a kẹ ẹzi na a bi ku iruo otọakpọ rai họ na re a nya i ruiruo vọvọ wọhọ “izerẹ ỌNOWO na” evaọ obọ odhiwu, enọ e te wariẹ agbara-uvie oruaro Jihova họ wọhọ “iruiruo Ọghẹnẹ mai.”—1 Ahwo Kọrint 15:50-57; Eviavia 4:4, 9-11; 5:9, 10.

“Ige nọ E be Tha”

15. Evaọ oke urere na, ẹko Ileleikristi vẹ e “kpako” no, kọ utu vẹ u dikihẹ kẹ ‘oge nọ ọ be tha’ na?

¹⁵ O rọ ikiọkotọ nọ a kẹ ẹzi na oja re a wuhrẹ igodẹ efa na kẹ ewha-iruo efa. Olezi 71:18 o ta nọ: “Dede nọ mẹ kpako dheza no, O Ọghẹnẹ, whọ se omẹ baha, bẹsenọ me re ti whowho ogaga ra kẹ ige nọ e be tha.” Nọ ọ jẹ t’ẹme kpahe owọ Ebaibol ọnana, Uwou-Eroro Na ọrọ December 15, 1948 (ọrọ Oyibo), u dhesẹ via nọ ukoko Ileleikristi nọ a kẹ ẹzi na o ghinẹ kpako no. O tẹ nyaharo ta nọ enọ a kẹ ẹzi na a be rehọ evawere “rri kpohọ elo eruẹaruẹ Ebaibol na a tẹ be ruẹ oge ọkpokpọ.” Kọ amono a mae ta ẹme ọnana kpahe? Uwou-Eroro Na o ta nọ: “Jesu ọ ta kpahe ai wọhọ ‘igodẹ efa’ riẹ.” ‘Oge nọ ọ be tha’ na họ ahwo-akpọ enọ e rẹ te rria otọ esuo akpọ ọkpokpọ na nọ Uvie obọ odhiwu u re ti suẹ.

16. Didi eghale ahwo ‘oge nọ ọ be tha’ na a be hẹrẹ avọ ọwhọ?

¹⁶ Ebaibol na ọ ta vevẹ hẹ kpahe okenọ Ileleikristi nọ a kẹ ẹzi na kpobi a te rọ nyasiọ igodẹ efa ‘oge nọ ọ be tha’ na ba re a nya i kuomagbe Jesu Kristi evaọ oruaro riẹ. Rekọ enọ a kẹ ẹzi na a wo imuẹro nọ oke na o kẹlino. Eware nọ a ruẹaro rai evaọ aruọruẹ ologbo Jesu kpahe “oke urere” na i muhọ erugba no anwọ 1914 ze, nọ u dhesẹ nọ ọraha akpọ ọnana ọ kẹlino. (Daniẹl 12:4; Matiu 24:3-14; Mak 13:4-20; Luk 21:7-24) Kẹle, Jihova ọ te rehọ akpọ ọkpokpọ riẹ ze re ‘oge nọ ọ be tha na’ a ruẹse ‘rria uvie [otọakpọ] nọ a ruẹrẹ fihọ kẹ ai no emuhọ akpọ na ze.’ (Matiu 25:34) Oma u bi mu ai bi rẹro ezihetha Aparadase gbe ima iwhowhu buobu nọ a te kpare no uki ze. (Eviavia 20:13) Kọ enọ a kẹ ẹzi na a te jọ etẹe re a dede enọ a kpare ze na? Kpemu evaọ 1925, Uwou-Eroro Na ọrọ May 1 (ọrọ Oyibo) o ta nọ: “Ma sae nwane ta gbiae kpahe oware nọ Ọghẹnẹ o ti ru hayo onọ o ti ru hu hu. . . . [Rekọ] ma rẹ sae rọwo inọ ahwo Ichọche na [Ileleikristi nọ a kẹ ẹzi na] a te kẹ ai oruaro no taure a tẹ te kpare ahwo anwae nọ i te na ze [isẹri ẹrọwọ taure oke Ileleikristi u te te].” Nọ ọ jẹ t’ẹme sọ enọ a kẹ ẹzi na a te jariẹ ti dede enọ a kpare ze na, Uwou-Eroro Na ọrọ September 1, 1989 (ọrọ Oyibo), o tẹ ta nọ: “Onana u ti fo ho.”d

17. Didi uvẹ ugbunu enọ a kẹ ẹzi na kpobi a te ghale kugbe Ovie nọ a ro mu no na, Jesu Kristi?

¹⁷ Uzẹme, ma riẹ oware nọ o te via kẹ Oleleikristi ọvuọvo nọ a kẹ ẹzi hi. Rekọ Mosis avọ Elaeja nọ e roma via kugbe Jesu evaọ aruọruẹ ẹrẹriẹ na i dhesẹ nọ Ileleikristi nọ a kẹ ẹzi nọ e kparoma a te jọ kugbe Jesu nọ ọ tẹ nyaze evaọ oruaro te “hwa omomọvo osa epanọ iruo riẹ e rọ” nọ ọ be te wha ẹdhoguo riẹ haro na. Ofariẹ, ma kareghẹhọ eyaa Jesu inọ Ileleikristi nọ a kẹ ẹzi enọ i ‘fi kparobọ’ a re ti w’abọ kugbei ‘rehọ ọkpọ utehru su erẹwho na’ eva Amagidọn. Okenọ Jesu ọ tẹ nyaze evaọ oruaro, a te keria kugbei ti ‘guẹdhọ erua kpogbivẹ Izrẹl.’ Kugbe Jesu, a vẹ te ‘gwọghọ Setan evaọ otọ awọ rai.’—Matiu 16:27–17:9; 19:28; Eviavia 2:26, 27; 16:14, 16; Ahwo Rom 16:20; Emuhọ 3:15; Olezi 2:9; 2 Ahwo Tẹsalonika 1:9, 10.

18. (a) Ẹvẹ eyero na ọ rọ kpahe ‘ekokohọ eware obọ odhiwu kugbe Kristi’? (b) Eme ma rẹ sae ta kpahe ‘ekokohọ eware otọakpọ kugbe Kristi’?

¹⁸ Nya lele ẹkpọ eware riẹ, Jihova ọ be nyaharo re ọ ‘wariẹ koko eware kpobi họ ziọ otọ Kristi.’ Kie kpahe “eware kpobi nọ e rọ ehru,” ẹjiroro riẹ o kẹle ekuhọ no. Okenọ Jesu gbe ahwo 144,000 na kpobi a ti ro kuomagbe evaọ obọ odhiwu rọ kẹ “orọwo omogodẹ na” o kẹlino. Fikiere, inievo buobu nọ e rọ igodẹ efa nọ i kri jẹ kpako no, nọ i dikihẹ kẹ ‘eware otọakpọ na,’ a rehọ ewha-iruo egbẹgbẹdẹ rọ kẹ ai no re a ro fiobọhọ kẹ inievo rai nọ a kẹ ẹzi na. Ẹvẹ oke nọ ma be rria na o were te! Ẹvẹ o rọ oghọghọ igbunu te re ma ruẹ ẹjiroro Jihova nọ e be nya kpohọ orugba rai! (Ahwo Ẹfẹsọs 1:9, 10; 3:10-12; Eviavia 14:1; 19:7, 9) Kọ ẹvẹ eva e be were igodẹ efa na te re a thọ inievo rai nọ a kẹ ẹzi uke nọ eko ivẹ na e be gọ kugbe wọhọ “uthuru ọvo” evaọ otọ “othuru igodẹ ọvo” evaọ ẹmeoyo kẹ Ovie na, Jesu Kristi, jẹ rọ kẹ oruaro Osu Ehrugbakpọ ologbo na, Jihova Ọghẹnẹ!—Jọn 10:16; Ahwo Filipai 2:9-11.

[Footnotes]

Kọ Whọ Sae k’Iyo Nana Vevẹ?

◻ Ẹvẹ ukoko Ọghẹnẹ ọ jẹ rọ nyaharo evaọ ikpe-udhusoi ọsosuọ?

◻ Ẹvẹ Ugboma Esuo na o rọ nyaharo no evaọ ikuigbe Isẹri Jihova oke mai nana?

◻ Ikereakere vẹ e kẹ udu na nọ a kẹ igodẹ efa na iruo evaọ ukoko Jihova?

◻ Ẹvẹ “eware kpobi nọ e rọ ehru” gbe ‘eware otọakpọ’ a ro koko ai họ no kugbe Kristi?

[Picture on page 14]

Makọ okenọ ahwo ọsosuọ riẹ e gbẹ jọ Jerusalẹm ho, ugboma esuo na o gbe je ruiruo evaọ etẹe

[Pictures on page 16]

C. T. Russell 1884-1916

J. F. Rutherford 1916-1942

N. H. Knorr 1942-1977

F. W. Franz 1977-1992

M. G. Henschel 1992-

Ileleikristi nọ a kẹ ẹzi nọ e kpako no e rọ oghale kẹ ahwo Jihova