Ovuhumuo Kẹ Omakokohọ Ileleikristi
“Jọ mai ohwo o he roro epanọ ọ rẹrọ jaja ọrivẹ riẹ oma, re o wo uyoyou, je ru iruo ezi kpobi, [wha hẹ se] oma ba e kugbe he.”—AHWO HIBRU 10:24, 25.
1, 2. (a) Fikieme o jẹ rọ uvẹ-ọghọ re a kpohọ oria nọ Ileleikristi uzẹme a re kokohọ? (b) Edhere vẹ Jesu ọ rẹ rọ jọ oria nọ ilele riẹ a kokohọ?
ẸVẸ uvẹ riẹ o rro te re a kpohọ oria nọ Ileleikristi a re koko oma họ, o tẹ make kawo vi egegagọ Jihova ikpe hayo bu te idu buobu, keme Jesu ọ ta nọ: “Oria nọ imava hayo imasa a rehọ odẹ mẹ koko họ, mẹ rẹ jọ etẹe eva udevie rai”! (Matiu 18:20) Uzẹme, okenọ o je ru eyaa yena, Jesu ọ jẹ t’ẹme kpahe eme ẹdhoguo nọ ahwo nọ a be kobaro evaọ ukoko na a re gu liọliọ. (Matiu 18:15-19) Kọ eme ọ Jesu na e sai w’iruo evaọ omakokohọ Ileleikristi kpobi nọ a rehọ olẹ muhọ je kuhọ evaọ odẹ riẹ? E. Kareghẹhọ, okenọ Jesu o vi ilele riẹ re a ru iruo aru-ilele na, ọ y’eyaa nọ: ‘Rri, mẹ rọ kugba owhai, makọ te urere akpọ na.’—Matiu 28:20.
2 Avro ọ riẹ hẹ inọ ọnọ o Wuzou ukoko Ileleikristi na, Olori na Jesu Kristi, o wo isiuru gaga evaọ omakokohọ ilele ẹrọwọ riẹ kpobi. Ofariẹ, o rẹ sai mu omai ẹro nọ ọ rọ kugbe ai ẹkwoma ẹzi ọfuafo Ọghẹnẹ. (Iruẹru 2:33; Eviavia 5:6) Jihova Ọghẹnẹ omariẹ o wo isiuru evaọ okokohọ mai. Ugogo ẹjiroro omakokohọ itieye na họ re a kpare ujiro se Ọghẹnẹ “eva udevie ogbotu na.” (Olezi 26:12) Iwuhrẹ ukoko nọ ma re kpohọ yọ imuẹro uyoyou mai rọ kẹe.
3. Fiki uvi ẹjiroro vẹ ma re ro wo ovuhumuo kẹ omakokohọ Ileleikristi?
3 Emamọ ẹjiroro efa e riẹ nọ ma je wo ovuhumuo kẹ omakokohọ Ileleikristi. Taure o te ti no otọakpọ na, Jesu Kristi ọ rehọ ilele riẹ nọ a wholo mu re a ruiruo wọhọ ‘ọrigbo ẹrọwọ gbe areghẹ’ evaọ emu abọ-ẹzi ẹruoke nọ ọ rẹ rọ kẹ uviuwou ẹrọwọ na. (Matiu 24:45) Edhere obọdẹ nọ ẹkuọ abọ-ẹzi otiọye na ọ be rọ via họ ẹkwoma iwuhrẹ ukoko jegbe omakokohọ ilogbo—ikokohọ esese gbe ilogbo. Olori na Jesu Kristi ọ be kpọ ọrigbo ẹrọwọ nana re ọ kẹ ovuẹ nọ u wuzou eva omakokohọ itieye na rọkẹ enọ e gwọlọ zọ kpobi no ekuhọ eyero-akpọ ọnana re a wo uzuazọ evaọ akpọ ọkpokpọ okiẹrẹe Ọghẹnẹ.
4. Didi “uruemu” enwoma a jọ Ebaibol na fodẹ, kọ eme o re fiobọhọ k’omai whaha iẹe?
4 Fikiere, o rẹ jọ thọthọ re Oleleikristi jọ o wo uruemu enwoma nọ Pọl ukọ na o muẹrohọ na, ọnọ o kere nọ: “Jọ mai ohwo o he roro epanọ ọ rẹrọ jaja ọrivẹ riẹ oma, re o wo uyoyou, je ru iruo ezi kpobi, [wha hẹ se] oma ba e kugbe he, wọhọ epanọ uruemu otu jọ o rọ, rekọ whai ohwo ọ hẹ ta udu họ ohwo awọ, ofa riẹ, wha riẹ nọ ẹdẹ na ọ kẹlino.” (Ahwo Hibru 10:24, 25) Eroro kpahe uvẹ gbe irere erọ ekpohọ oria nọ Ileleikristi i re kokohọ u re fiobọhọ k’omai rọ omarokpotọ gbe udu kpobi tha omakokohọ itieye na uke.
Iwuhrẹ nọ E rẹ Bọ Ga
5. (a) Okpomahọ vẹ ẹmeunu mai o re wo evaọ iwuhrẹ? (b) Eme jabọ ma gbẹ raha oke he evaọ ezizie enọ i wo isiuru ziọ iwuhrẹ?
5 Nọ Ileleikristi a rẹ lẹ kẹ ẹzi ọfuafo Jihova re a jọ jajaja evaọ iwuhrẹ Ileleikristi, omomọvo nọ ọ rọ evaọ ewuhrẹ na ọ rẹ dawo utho oma riẹ re o ru lele ẹzi na, orọnikọ ọ rẹ ‘kpọ ẹzi Ọghẹnẹ eva ha.’ (Ahwo Ẹfẹsọs 4:30) Okenọ Pọl ukọ na o kere eme eyena nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ ẹgba na, ọ jẹ ta kpahe ẹmeunu nọ a re ro ruiruo ziezi. Ẹme nọ ma rẹ ta kpobi o rẹ jọ “uwoma nọ o rẹ wha ohwo udu wọhọ epanọ u kiehọ, re o ruẹse rehọ aruoriwo kẹ otu nọ o re yo.” (Ahwo Ẹfẹsọs 4:29) Onana o mai wuzou evaọ omakokohọ Ileleikristi. Evaọ ileta riẹ se ahwo Kọrint, Pọl o fi ẹgba họ ẹgwọlọ nọ iwuhrẹ e rẹ rọ kẹ ọbọga, wuhrẹ amọfa, jẹ kẹ uduotahawọ. (1 Ahwo Kọrint 14:5, 12, 19, 26, 31) Ahwo nọ e nyaze kpobi a re wo erere no iwuhrẹ na ze, kugbe ahwo ọkpokpọ, enọ e rẹ sai ku ei họ nnọ: “Ghinọ uzẹme Ọghẹnẹ ọ rọ udevie rai.” (1 Ahwo Kọrint 14:25) Fiki onana, ma rẹ raha oke he evaọ ezizie ahwo ọkpokpọ nọ i wo isiuru re a kuomagbe omai, keme ere oruo u re ru ẹnyaharo abọ-ẹzi rai siawọ viere.
6. Didi eware jọ i re fiobọhọ ru ewuhrẹ jọ ọbọga?
6 Ahwo kpobi nọ a kẹ ẹme, ekiẹriwo, hayo idhesẹvia evaọ ewuhrẹ Ileleikristi na, a rẹ ruẹ nọ eme rai e rẹ kẹ ọbọga jẹ rọwo kugbe Ẹme Ọghẹnẹ nọ a kere, Ebaibol na. Fiba eme egbagba nọ a rẹ ta, ma re dhesẹ oma gbe ọwhọ nọ o rẹ rọwo kugbe uruemu uyoyou Ọghẹnẹ gbe Kristi. Otẹrọnọ enọ i wo abọ evaọ ewuhrẹ na kpobi a wo osegboja ọrọ edhesẹ ‘ubi ẹzi ọfuafo Ọghẹnẹ,’ wọhọ oghọghọ, uye-oruẹ-krẹkri, gbe ẹrọwọ, ababọ avro onana o rẹ bọ ahwo nọ e rọ ewuhrẹ na kpobi ga.—Ahwo Galesha 5:22, 23.
7. Ẹvẹ ahwo nọ a nyaze kpobi a sai ro fiba ọbọga omakokohọ?
7 Dede nọ umutho ahwo jọ ọvo a re wo abọ evaọ ọruẹrẹfihotọ iwuhrẹ ukoko na, ahwo kpobi a rẹ sai fiba ọbọga omakokohọ na. Ẹsibuobu uvẹ o rẹ jariẹ re enọ e rọ ogbotu na a k’iyo. Enana yọ oke nọ ma re ro whowho ẹrọwọ mai evaọ ẹgbede. (Ahwo Rom 10:9) Ma rẹ rehọ ai ta iroro obọ mai hi, ma rẹ rehọ ai seha eware nọ ma le t’obọ no, hayo whọku ibe enọ e rọwo ho. Kọ oyena o gbẹ kpọ ẹzi Ọghẹnẹ eva? O rẹ mai woma re a jọ obọ uwou ku ẹwhọ họ evaọ udevie enọ e rọwo evaọ ẹzi uyoyou. Ebaibol na ọ ta nọ: “Wha rọ eva elọlọhọ lele ohwo ohwo yeri, ohwo ọ rọ vrẹ ohwo, wọhọ epanọ Ọghẹnẹ ọ rọ fiki Kristi vrẹ owhai na.” (Ahwo Ẹfẹsọs 4:32) Ẹvẹ uvẹ nọ omakokohọ Ileleikristi o k’omai o rro te re ma fi ohrẹ uwoma onana h’iruo! Fiki oyena, ibuobu e rẹ kake ziọ iwuhrẹ na a vẹ jẹ dina bruenẹ hemu nọ u te kuhọ no. Onana u re je fiobọhọ kẹ ahwo ọkpokpọ nọ i wo isiuru, enọ e mae gwọlọ odederehọ. Fikiere Ileleikristi kpobi nọ e roma mudhe no a wo iruo nọ a re ro ru iwuhrẹ na re e jọ ọbọga ẹkwoma ‘ohwohwo nọ a re roro jẹ kpakpa ohwohwo kpohọ uyoyou gbe iruo ezi.’
Ruẹrẹ Oma Kpahe Ziezi
8. (a) Didi omolahiẹ uwoma ejọ i bi ru re a kpohọ iwuhrẹ na? (b) Didi oriruo Jihova o fihotọ wọhọ othuru-igodẹ?
8 Nọ o rẹ dina lọhọ kẹ ejọ re a kpohọ oria nọ Ileleikristi i re kokohọ na, rọ kẹ ejọ o rọ ohọre ekẹse kẹse. Wọhọ oriruo, oni Oleleikristi jọ nọ o re ruiruo egọmeti rọ ko uviuwou riẹ o re t’uwou avọ oma nọ o rọ riẹ no. O ve there emu je fiobọhọ kẹ emọ riẹ ruẹrẹ oma kpahe kẹ ewuhrẹ na. Ileleikristi efa a rẹ sae nya ugbothabọ re a te t’obọ iwuhrẹ na, hayo o sae jọ nọ ẹyao hayo owho o sai si ai kpemu. Evaọ uzẹme, Jihova Ọghẹnẹ ọ riẹ kpahe uyero ohwo nọ ọ be roma kpotọ ziọ ewuhrẹ ẹsikpobi, wọhọ epanọ othuru-igodẹ oyoyou ọ rẹ riẹ kpahe obọdẹ ẹgwọlọ ogodẹ ọvuọvo evaọ uthuru riẹ na. Ebaibol na ọ ta nọ: “Wọhọ othuru-igodẹ, [Jihova] o re ti koko imigodẹ na họ obọ riẹ, ọ vẹ te wọ ae họ igbama riẹ, o ve ti su enọ avọ emọ a rọ ẹrera.”—Aizaya 40:11.
9, 10. Ẹvẹ ma sai ro wo erere nọ ọ mae rro no iwuhrẹ ze?
9 Enọ e be lahiẹ oma rai gaga re a ruẹse ziọ iwuhrẹ ẹsikpobi a rẹ sai wo oke buobu nọ a rẹ rọ ruẹrẹ oma kpahe kẹ iwuhrẹ na ha. Re a sae nyate oma isase Ebaibol ẹkpoka na u re ru ekpohọ Isukulu Odibọgba Ọghẹnẹ na mai wo erere. Epọvo na, oma nọ a rẹ ruẹrẹ họ kẹ iwuhrẹ efa, wọhọ Ewuhrẹ Uwou-Eroro Na gbe Obe Uwuhrẹ Ukoko na, i re ru enana mai wo erere. Ẹkwoma oria uwuhrẹ na nọ a re se haro gbe eria Ebaibol na jọ nọ a re rovie kpohọ, enọ iruẹru uviuwou e mae gba nyaotọ na a re wo uvi abọ viere evaọ eme Ebaibol enana nọ i wuzou na.
10 Efa, enọ oma o dina kuvẹ omojọ, a rẹ sae raha oke viere evaọ omaruẹrẹ kpahe kẹ ewuhrẹ. Wọhọ oriruo, a rẹ sae kiẹ kpohọ eria ikereakere nọ a fodẹ rekọ nọ a kere via ha na. Fikiere ahwo na kpobi a rẹ sae ruẹrẹ oma kpahe re a wo erere gaga no iwuhrẹ na ze re a je wo emamọ abọ evaọ ọbọga ukoko na ẹkwoma eme gbe iyo rai. Ẹkwoma oma nọ a rẹ ruẹrẹ kpahe ziezi, ekpako gbe idibo iruiruo a re fi emamọ oriruo h’otọ evaọ iyo ekpẹkpẹe, nọ e rọ liọliọ nọ a rẹ kẹ. Fiki adhẹẹ kẹ ọruẹrẹfihotọ Jihova, enọ e rọ ogbotu na a rẹ whaha uruemu kpobi nọ i re mi ezọgaviẹ evaọ okenọ iwuhrẹ na e be nyaharo.—1 Pita 5:3.
11. Fikieme o jẹ gwọlọ ẹwhọku omobọ ohwo re a ruẹrẹ oma kpahe kẹ iwuhrẹ na?
11 Iruẹru gbe omawere nọ e r’oja kẹ omokpokpọ abọ-ẹzi mai hi e rẹ sae rehọ oke mai buobu. Otẹrọ ere, u fo re ma kiẹ oma mai riwi re ma ‘seba ẹjọ gheghẹ’ evaọ efihiruo oke mai. (Ahwo Ẹfẹsọs 5:17) Ute mai o rẹ jọ re ma ‘dẹ oke’ no eware nọ e r’oja tere he ze re ma raha oke bu viere evaọ ewuhrẹ Ebaibol om’obọ ohwo gbe omaruẹrẹhọ kẹ ewuhrẹ, gbe iruo Uvie na. (Ahwo Ẹfẹsọs 5:16) Uzẹme, onana o rẹ lọhọ ẹsikpobi hi yọ o gwọlọ ẹwhọku omobọ ohwo. Emoha nọ e be rọ oke rai ruiruo ziezi a bi fi emamọ otọhotọ họ kẹ ẹnyaharo obaro. Pọl o kere se ogbẹnyusu ọmoha riẹ Timoti inọ: “He roro kpahe eware enana [ohrẹ Pọl se Timoti]; rehọ uvẹ ra kpobi kẹ ae, re ahwo kpobi a ruẹ ẹnyaharo ra.”—1 Timoti 4:15, NW.
Iriruo no Ẹme Ọghẹnẹ Ze
12. Didi uvi oriruo uviuwou Samuẹle a kẹ?
12 Roro kpahe emamọ oriruo nọ uviuwou Samuẹle ọ kẹ, enọ e jẹ hai w’obọ ẹsikpobi evaọ ọruẹrẹfihotọ omakokohọ kugbe ibe egegagọ efa okenọ uwou-udhu Ọghẹnẹ o jọ obọ Shailo. Ezae na ọvo eye a gwọlọ nọ i re kpohọ erẹ ẹsiẹvo ẹgbukpe na kpohọ ehaa na. Rekọ ọsẹ Samuẹle, Ẹlkena, ọ rehọ uviuwou riẹ kpobi lele oma “no ẹwho riẹ nya e gọ, dhe-idhe kẹ ỌNOWO Ogbaẹmo na obọ Shailo.” (1 Samuẹle 1:3-5) Ẹwho Samuẹle, Ramatayim-zofim, o kẹle unueri nọ o rọ Rentis ọ ọgbọna evaọ otọ igbehru “orẹwho ugbehru Ifrem.” (1 Samuẹle 1:1) Fikiere erẹ kpohọ Shailo o rẹ gwọlọ onya ikilomita 30, onya owotọ elọhoma evaọ edẹ eyena. Onana họ oware nọ uviuwou Ẹlkena a jẹ hae roma totọ ru “kukpe kukpe; epanọ a nya kpohọ uwou ỌNOWO na bu te.”—1 Samuẹle 1:7.
13. Didi oriruo ahwo Ju ẹrọwọ a kẹ evaọ oke nọ Jesu ọ jọ otọakpọ?
13 Jesu omariẹ ọ rro wọhọ ohwo uviuwou ulogbo. Kukpe kukpe uviuwou na o rẹ rehọ Nazarẹt kp’erẹ ole ikilomita 100 evaọ ofẹ obọze-ọre kpohọ ehaa Ọnyavrẹ na evaọ Jerusalẹm. Idhere ivẹ e riẹ nọ a rẹ sae nya. Edhere nọ o mae liọ o gwọlọ ekuwhrẹrẹ ruọ Ukpotọ Mẹgido a vẹ jẹ gadiẹ kpehru kpohọ imita 600 fa ẹkwotọ ahwo Sameria vrẹ jẹ ruọ Jerusalẹm. Edhere ọfa nọ ọ viodẹ na họ ọnọ Jesu ọ nya evaọ erẹ urere riẹ ruọ Jerusalẹm evaọ 33 C.E. Onana o gwọlọ ẹnya ruọ Ukpotọ Jọdan kpohọ usi abade bẹsenọ o re te “orẹwho Judia . . . abọ ọdekọ Jọdan.” (Mak 10:1) No umuo etenẹ vrẹ, ‘edhere kpo obọ Jerusalẹm’ yọ onya ikilomita 30, nọ u kugbe ẹgadiẹ bu vi imita 1,100. (Mak 10:32) Ẹsikpobi, ogbotu ahwo ehaa ẹrọwọ a re kperẹ elọhoma ọnana no Galili kpohọ Jerusalẹm. (Luk 2:44) Ẹvẹ onana o rọ emamọ oriruo te kẹ idibo Jihova nọ e rọ ẹkwotọ edafe nẹnẹ, enọ ibuobu rai e rẹ sai kpohọ oria nọ Ileleikristi i re kokohọ lọlọhọ, avọ obufihọ ekwakwa erẹ-ọnya ọgbọna!
14, 15. (a) Didi oriruo Anna ọ kẹ? (b) Eme ma rẹ sai wuhrẹ no emamọ oriruo nọ ejọ nọ e be ziọ ewuhrẹ obọ a dhesẹ no ze?
14 Oriruo ọfa họ ọrọ Anna, ayeuku ikpe 84. Ebaibol na ọ ta nọ “o je no uwou egagọ-ode he.” (Luk 2:37) Ofariẹ, Anna o dhesẹ isiuru oyoyou kẹ amọfa. Nọ ọ ruẹ Jesu ọmọfofa na jẹ riẹ nnọ ọnana họ Mesaya nọ a yaa na, eme o ru? O yere Ọghẹnẹ ọ tẹ jẹ “ta ẹme riẹ kẹ enọ i bi rẹro ẹta Jerusalem kpobi.” (Luk 2:38) Ẹvẹ uruemu onana u woma te, oriruo kẹ Ileleikristi nẹnẹ!
15 Ẹhẹ, ekpohọ gbe abọ nọ a rẹ jọ iwuhrẹ mai wo o rẹ were omai te epanọ, wọhọ Anna, ma rẹ rọ gwọlọ nọ u vo omai hi. Ahwo ọkpokpọ buobu a bi ru onana vọvọ. Nọ a no ebi ziọ elo ogbunu Ọghẹnẹ no na, a gwọlọ wuhrẹ utho nọ ẹgba rai o te, yọ ibuobu i bi dhesẹ ọwhọ ologbo kẹ iwuhrẹ Ileleikristi na. Evaọ abọdekọ riẹ, enọ i kri no evaọ ukoko na a rẹ yọrọ oma re a ‘siọ uyoyou ọsosuọ rai ba ẹseba.’ (Eviavia 2:4) Ebẹbẹ ẹyao ọgaga hayo eware efa nọ ohwo ọ sae whaha ha e rẹ sae lẹliẹ ewuhrẹ vo ohwo ẹsejọ. Rekọ ma rẹ kuvẹ vievie he re ilale-efe, arozaha, hayo ababọ isiuru o lẹliẹ omai siọ oma ba ẹruẹrẹ kpahe, jọ whrehewhrehe, hayo ziọ ewuhrẹ godogodo.—Luk 8:14.
Oriruo nọ O Mai Woma
16, 17. (a) Eme họ uruemu Jesu kpahe omakokohọ abọ-ẹzi? (b) Didi emamọ uruemu Ileleikristi kpobi a rẹ daoma lele?
16 Jesu o dhesẹ oriruo nọ ọ mai woma kpobi evaọ edhesẹ ovuhumuo kẹ omakokohọ abọ-ẹzi. Nọ ọ gbẹ jọ ọmaha ọ ikpe 12, o dhesẹ uyoyou riẹ kẹ uwou Ọghẹnẹ evaọ Jerusalẹm. Ọsẹ gbe oni riẹ a gwọlọ e riẹ bẹ rekọ uwhremu na a tẹ rue riẹ nọ ọ be rọ Ẹme Ọghẹnẹ j’iroro kugbe iwuhrẹ evaọ etẹmpol na. Evaọ uyo kẹ awaọruọ ọsẹ gbe oni riẹ, Jesu avọ adhẹẹ ọ tẹ nọ inọ: “Wha gbẹ riẹ nọ mẹ rẹ jọ eva uwou Ọsẹ mẹ?” (Luk 2:49) Avọ ẹmeoyo, Jesu ọmaha na o te lele ọsẹ gbe oni riẹ kpohọ Nazarẹt. Ọ tẹ jọ obei ruabọhọ uyoyou riẹ kẹ iwuhrẹ egagọ ẹkwoma uwou-egagọ na nọ ọ jẹ hai kpohọ ẹsikpobi. Fikiere, okenọ o muọ odibọgba riẹ họ, Ebaibol na ọ n’iyẹrẹ nọ: “Ọ tẹ ze Nazarẹt, nọ ọ jẹ whẹro; epa eruo riẹ ọ tẹ ruọ uwou-egagọ ẹdijala. O te dikihẹ re o ti se.” (Ẹjẹlẹ ibieme na ọmai.) Okenọ Jesu o se jẹ f’otọ Aizaya 61:1, 2 no, ogbotu na “kpobi a tẹ ta ẹme ezi riẹ, eme aruoriwo nọ i no unu riẹ ze, i te gbe ai unu.”—Luk 4:16, 22.
17 Oghẹrẹ ovo na iwuhrẹ Ileleikristi inẹnẹ e rọ re. Nọ a tẹ rehọ ole ujiro gbe olẹ muọ ewuhrẹ na họ no, a ve se jẹ f’otọ eria jọ no Ebaibol ze (hayo eria Ebaibol nọ a fodẹ fihọ oria uwuhrẹ na). O rọ ọgbahọ kẹ Ileleikristi uzẹme re a raro kele uruemu uwoma Jesu Kristi. Wọhọ epanọ uyero rai o kẹ rai uvẹ te, o rẹ were ai re a kpohọ oria nọ Ileleikristi i re kokohọ ẹsikpobi.
Iriruo Ọgbọna
18, 19. Obọdẹ iriruo vẹ inievo nọ e rọ erẹwho nọ a jọ fe tere he a fihọ no kpahe ekpohọ iwuhrẹ, ikokohọ esese gbe ilogbo?
18 Evaọ abọ akpọ na nọ a jọ fe tere he, inievo emezae gbe emetẹ mai buobu a be kẹ emamọ oriruo ọrọ ovuhumuo kẹ omakokohọ Ileleikristi. Evaọ Mozambique o rehọ ọsẹro ubrotọ jọ, Orlando, avọ aye riẹ, Amélia, euwa 45 re a nya ikilomita 90 fa ugbehru ukpehru jọ vrẹ re a weze kpohọ okokohọ jọ. Kẹsena a tẹ nya owotọ ovo na zihe ze ti ru okokohọ nọ o lele i rie. Orlando avọ omarokpotọ ọ tẹ n’iyẹrẹ nọ: “O rọ omai oma wọhọ ẹsenọ ma ru oware ovo ho okenọ ma zere inievo nọ i no Ukoko Bawa ze. Re a ziọ okokohọ na je zihe kpohọ iwou rai o rehọ erẹ edẹ ezeza owotọ ọrọ ikilomita 400, yọ oniọvo ikpe 60 jọ ọ jọ usu rai!”
19 Kọ ẹvẹ kpahe ovuhumuo kẹ iwuhrẹ ẹkpoka ọ ukoko? Kashwashwa Njamba yọ oniọvo ọmọtẹ odedeghe nọ ọ vrẹ ikpe 70 no. Ọ be rria Kaisososi, iwhre esese jọ nọ o rehọ ikilomita isoi thabọ no Ọgwa Uvie na evaọ Rundu, Namibia. Re o kpohọ iwuhrẹ na, te ẹnya te ekpozi ọ rẹ nya ikilomita ikpe evaọ edhere ẹwọ. A jọ edhere ọnana kpe ahwo mi eware no, rekọ ewuhrẹ o re vo Kashwashwa ha. A re ru iwuhrẹ na buobu evaọ ẹvẹrẹ nọ o bi yo ho. Kọ ẹvẹ o bi ro wo erere no iwuhrẹ na ze? Kashwashwa ọ ta nọ: “Ẹkwoma ikereakere na nọ me re lele, mẹ rẹ daoma riẹ oware nọ a be ta kpahe.” Rekọ ọ riẹ obe he, kọ ẹvẹ o re ro lele ikereakere nọ a bi se? Ọ kuyo nọ: “Mẹ rẹ gaviezọ kẹ ikereakere nọ mẹ riẹ fihọ uzou no.” Yọ evaọ ikpe na kpobi na, ọ riẹ ikereakere buobu fihọ uzou no. Re ọ riẹ epanọ o re fi Ebaibol na họ iruo viere, o re kpohọ eklase ọriẹse gbe ọriẹkere nọ ukoko na o ruẹrẹ fihọ. Ọ ta nọ: “O rẹ were omẹ re me kpohọ iwuhrẹ na. Eware ekpokpọ e riẹ nọ a re wuhrẹ ẹsikpobi. O rẹ were omẹ re mẹ jọ kugbe inievo emezae gbe emetẹ na. Dede nọ mẹ rẹ sae t’ẹme kugbe ai kpobi hi, a rẹ nyaze ti yere omẹ. Yọ maero, mẹ riẹ nọ ẹkwoma iwuhrẹ nọ me re kpohọ, me bi ru udu Jihova ghọghọ.”
20. Fikieme ma gbe gbabọ kẹ omakokohọ Ileleikristi hi?
20 Wọhọ Kashwashwa, ima egegagọ Jihova buobu nya akpọ na soso du a bi dhesẹ uvi ovuhumuo kẹ omakokohọ Ileleikristi. Nọ akpọ Setan ọ r’ova dhe ọraha na, ma rẹ sai gbabọ kẹ omakokohọ mai hi. Ukpoye, joma jaja aro vi evaọ ẹzi je dhesẹ ovuhumuo odidi kẹ iwuhrẹ na, ikokohọ esese gbe ilogbo. Orọnikọ oyena u re ru udu Jihova ghọghọ ọvo ho rekọ o te k’omai erere buobu nọ ma be rehọ ewuhrẹ Ọghẹnẹ nọ u re su kpohọ uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ na.—Itẹ 27:11; Aizaya 48:17, 18; Mak 13:35-37.
Enọ Ọkiẹkpemu
◻ Fikieme o jẹ rọ uvẹ-ọghọ re a kpohọ oria nọ Ileleikristi i re kokohọ?
◻ Ẹvẹ ahwo nọ a nyaze kpobi a rẹ sai ro fiba ewuhrẹ ọbọga?
◻ Didi obọdẹ uwuhrẹ Jesu Kristi ọ kẹ?
◻ Eme ma rẹ sai wuhrẹ mi inievo nọ e rọ ekwotọ nọ a jọ fe tere he?
[Box on page 29]
A Wo Ovuhumuo Kẹ Iwuhrẹ Ẹkpoka
Ima ahwo buobu a be rria ikpẹwho nọ uvuhu gbe ethube o da fia. Makọ iyero itieye na, Ileleikristi uzẹme evaọ udevie rai a bi dhesẹ emamọ ovuhumuo kẹ omakokohọ Ileleikristi. Enẹ ọkpako jọ nọ ọ rọ ukoko Soweto obọ Gauteng, South Africa, ọ n’iyẹrẹ: “Evaọ ukoko nọ u wo Isẹri 60 gbe iwhowho-uvie nọ e te họ-ame he, ma re wo ahwo 70 gbe 80, yọ ẹsejọ bu viere, nọ e rẹ ziọ iwuhrẹ mai. Dede nọ inievo na a re no ugbo ziọ iwuhrẹ na ha, ozọ o rọ ofẹ Soweto obonẹ na gaga. A rehọ agha duwu oniọvo jọ nọ ọ jẹ nya owotọ ziọ ewuhrẹ. O tẹ kawo a vabọ tu inievo emetẹ ivẹ no re a mi ai eware. Rekọ onana o whaha e rai ẹnyaze he. Evaọ Ẹdoka kpobi, ma re ru ile iwuhrẹ omoke kpẹkpẹe nọ ma tẹ rehọ olẹ kuọ ewuhrẹ na họ no. O tẹ kawo ahwo 95 evaọ udhusoi a rẹ jariẹ re ma so ile nọ ma ti ro ru ewuhrẹ evaọ oka notha kpobi. Onana u re fiobọhọ kẹ ahwo ekpokpọ nọ i wo isiuru re a wuhrẹ ile na je lele omai so.”
Enọ e be rria iwhre a wo ezadhe efa, wọhọ ugbothabọ nọ a rẹ nya re a ruẹse kpohọ iwuhrẹ na isiasa ẹkpoka. Ọzae avọ aye jọ nọ i wo isiuru a be rria ikilomita 15 no Ọgwa Uvie na evaọ Lobatse, Botswana. Evaọ ukpe n’ukpo na, a ziọ iwuhrẹ no ẹsikpobi kugbe emọ ivẹ rai. Eviẹ ọzae na ọ rẹ ruẹrẹ re ọ rọ ko uviuwou na. Aye na ọ be zẹ ekwakwala ro fiobọhọ kẹ araha uviuwou na re a sae j’ofa ọ t’ẹnya t’ekpozi iwuhrẹ na.
Evaọ owọwọ ezi uvo jọ kẹle na, nọ a ru ewuhrẹ kugbe ọsẹro okogho no, oke u te kpo uviuwou onana fihọ oria nọ a rẹ jọ ro omoto eva ighọjọ 9:00 aso. Imoto na kpobi e dhẹ kpo no fiki ehru nọ o bi. Okpohwo iporisi jọ nọ ọ be dhẹ vrẹ ọ tẹ daji ọ tẹ nọ ai oware nọ a bi ru. Nọ o yo ẹbẹbẹ rai, ọ tẹ re ohrọ rai, ọ tẹ wọ ae ikilomita 15 na kpohọ uwou rai. Aye na, ọnọ ọ rọ owhowho-uvie nọ ọ te họ-ame he, ọ tẹ ta kẹ ọzae riẹ nọ: “Who rri, ma tẹ kaki fi iwuhrẹ na họ oware ọsosuọ, Jihova ọ rẹ dh’ogbo mai.” Enẹna u no ọzae na eva ze no inọ ọ gwọlọ jọ ọtausiuwoma.
[Picture on page 30]
Isẹri itienana evaọ Romania a kẹ emamọ oriruo ọrọ ovuhumuo omakokohọ Ileleikristi