Kọ Who Wo “Ẹzi Uzẹme” Na No?
“Ọsẹ na ọ rẹ te kẹ owhai Ọthuke ọfa, re avọ owhai a gbẹ jọ bẹdẹ bẹdẹ, makọ Ẹzi uzẹme [na].”—JỌN 14:16, 17.
1. Didi obọdẹ ovuẹ Jesu ọ rọ kẹ ilele riẹ evaọ euwa urere nọ ọ jọ kugbe ai evaọ ubrukpẹ obehru na?
“OLORI, bovẹ whọ rẹ nya?” Yọ onọ ovo jọ nọ ikọ Jesu a nọ riẹ evaọ euwa urere nọ ọ raha kugbe ai evaọ ubrukpẹ obehru na evaọ Jerusalẹm. (Jọn 13:36) Nọ ẹkeria na ọ be nyaharo na, Jesu ọ tẹ vuẹ ae inọ oke u te no nọ ọ te rọ nya siọ ae ba zihe bru Ọsẹ riẹ. (Jọn 14:28; 16:28) O ti gbe lele ai jọ evaọ ugboma ha re o wuhrẹ ai jẹ za enọ rai. Rekọ ọ kẹ rae imuẹro, inọ: “Mẹ rẹ te lẹ Ọsẹ na, ọ rẹ te kẹ owhai Ọthuke ọfa, re avọ owhai a gbẹ jọ bẹdẹ bẹdẹ.”—Jọn 14:16.
2. Eme Jesu ọ y’eyaa nọ o ti vi bru ilele riẹ nọ ọ tẹ nyavrẹ no?
2 Jesu o dhesẹ ọthuke ọyena je dhesẹ epanọ o ti ro fiobọhọ kẹ ilele riẹ. Ọ ta kẹ ae nọ: “Nọ anwọ emuhọ ze mẹ ta eware enana kẹ owhai hi, keme mẹ avọ owhai a gbẹ jọ. Rekọ enẹna mẹ be nya bru ọnọ o vi omẹ; . . . uwoma kẹ owhai re mẹ nyavrẹ, keme re mẹ gbẹ nya vrẹ hẹ, Ọthuke na ọ sai bru owhai tha ha; rekọ mẹ tẹ nyavrẹ, me re ti viei bru owhai tha. Okenọ Ẹzi uzẹme ọ zi no, o re ti su owhai ruọ uzẹme na kpobi.”—Jọn 16:4, 5, 7, 13.
3. (a) Okevẹ a ro vi “Ẹzi uzẹme” na se Ileleikristi ọsosuọ na? (b) Obọdẹ edhere jọ vẹ ẹzi na ọ rọ jọ “ọthuke” kẹ ae?
3 Eyaa nana i rugba eva Pẹntikọst 33 C.E., wọhọ epanọ Pita ukọ na o s’isẹi riẹ: “Jesu ọvo ọnana nọ Ọghẹnẹ ọkpare i tovrẹ na, ọ ye mai kpobi a rọ isẹi riẹ na. Epanọ a ru ei ruaro u no evaọ obọze Ọghẹnẹ, nọ ọ jẹ jọ obọ Ọsẹ na mi eya Ẹzi Ẹri na no, kọ ọye o ku onana, no wha ruẹ jere yo na ze.” (Iruẹru 2:32, 33) Wọhọ epanọ ma te jọ obaro ruẹ na, ẹzi ọfuafo nọ a ku via eva Pẹntikọst na o ru eware buobu kẹ Ileleikristi ọsosuọ na. Rekọ Jesu ọ yeyaa inọ “Ẹzi uzẹme” na ọ te ‘kareghẹhọ ae eware kpobi nọ ọ ta kẹ ae.’ (Jọn 14:26) O ti fiobọhọ kẹ ae kareghẹhọ odibọgba gbe iwuhrẹ Jesu, tubọ uzedhe eme nọ ọ ta dede, a ve kere enana fihọ otọ. Onana u ti fiobọhọ kẹ Jọn ukọ nọ ọ kpako no na gaga eva urere ikpe-udhusoi ọsosuọ C.E. na, okenọ o ro muọ obe Usiuwoma riẹ họ ekere. Ekere ọyena o kugbe ohrẹ oghaghae nọ Jesu ọ kẹ okenọ ọ rehọ Ekareghẹhọ uwhu riẹ mu.—Jọn, izou 13-17.
4. Ẹvẹ “Ẹzi uzẹme” na o ro fiobọhọ kẹ Ileleikristi ọsosuọ nọ a wholo na?
4 Jesu ọ tẹ jẹ y’eyaa kẹ ilele ọsosuọ na inọ ẹzi na o ti ‘wuhrẹ ae eware kpobi’ jẹ ‘kpọ ae kpohọ uzẹme na kpobi.’ Ẹzi na o ti fiobọhọ kẹ ai wo otoriẹ eware ididi ọ Ikereakere na jẹ yọrọ okugbe iroro, otoriẹ, gbe ẹjiroro rai. (1 Ahwo Kọrint 2:10; Ahwo Ẹfẹsọs 4:3) Fikiere ẹzi ọfuafo na ọ kẹ Ileleikristi ọsosuọ eyena ẹgba nọ a ro ruiruo wọhọ ẹko ‘ọrigbo nọ o wo ẹrọwọ avọ areghẹ’ re “nọ oke u te ọ rehọ emu” abọ-ẹzi kẹ omomọvo ọrọ Ileleikristi nọ a wholo na.—Matiu 24:45.
Ẹzi na O re Se Isẹi
5. (a) Didi oware okpokpọ Jesu o rovie via kẹ ilele riẹ evaọ aso Nisan 14, 33 C.E? (b) Didi iruo ẹzi ọfuafo na o ti wo evaọ erugba eyaa Jesu na?
5 Evaọ aso ọ Nisan 14, 33 C.E., Jesu ọ vuẹ ilele riẹ inọ evaọ obaro a te nya bru ei a vẹ rria kugbei avọ Ọsẹ riẹ evaọ obọ odhiwu. Ọ ta kẹ ae nọ: “Evaọ uwou Ọsẹ mẹ eria i re buobu; o gbẹ rọ e rehe, mẹ hẹ ta kẹ owhai; keme mẹ be nya e ruẹrẹ eria kẹ owhai. Re mẹ tẹ nya e ruẹrẹ oria kẹ owhai, mẹ jẹ te tha mẹ vẹ te rehọ owhai, re oria nọ mẹ rọ wha rẹ te jọ etẹe re.” (Jọn 13:36; 14:2, 3) A ti lele iei su evaọ Uvie riẹ. (Luk 22:28-30) Re a sai wo ẹruore obọ odhiwu ọnana, “Ẹzi o re yẹ” ai wọhọ emọ abọ-ẹzi Ọghẹnẹ a ve je wholo ai re a ruiruo wọhọ ivie gbe izerẹ kugbe Kristi evaọ obọ odhiwu.—Jọn 3:5-8; 2 Ahwo Kọrint 1:21, 22; Taitọs 3:5-7; 1 Pita 1:3, 4; Eviavia 20:6.
6. (a) Okevẹ use obọ odhiwu na o ro muhọ, kọ bro ahwo a wo use nana? (b) Eme enọ a se na a họ-ame fihọ?
6 “Use obọ odhiwu” nana u muhọ eva Pẹntikọst 33 C.E., yọ o wọhọ nọ ugogo use na u kuhọ eva udevie etoke ikpe 1930. (Ahwo Hibru 3:1) Unu enọ ẹzi ọfuafo na o kpoka họ re a jọ abọ Izrẹl abọ-ẹzi na họ 144,000, enọ “a ta no udevie” ahwo-akpọ ze. (Eviavia 7:4; 14:1-4) A họ enana ame fihọ ugboma abọ-ẹzi Kristi, fihọ ukoko riẹ, fihọ uwhu riẹ. (Ahwo Rom 6:3; 1 Ahwo Kọrint 12:12, 13, 27; Ahwo Ẹfẹsọs 1:22, 23) Nọ a tẹ họ-ame no jẹ rọ ẹzi wholo ai no, a vẹ ruọ edhere omarodheidhe, uzuazọ ẹgbakiete bọwo ẹdẹ uwhu rai.—Ahwo Rom 6:4, 5.
7. Fikieme o jẹ rọnọ Ileleikristi nọ a wholo na ọvo a wo udu nọ a rẹ rọ re ebrẹdi jẹ da udi na eva oke Ekareghẹhọ na?
7 Wọhọ emọ Izrẹl abọ-ẹzi, Ileleikristi nana nọ a wholo na a jọ ọvọ ọkpokpọ nọ Jihova avọ ‘Izrẹl Ọghẹnẹ’ a gbẹ re na. (Ahwo Galesha 6:16; Jerimaya 31:31-34) Ọvọ ọkpokpọ na o mu iruo họ ẹkwoma azẹ Kristi nọ o hwẹ. Jesu o dhunu te onana okenọ ọ rehọ Ekareghẹhọ uwhu riẹ ro mu. Luk o kere nọ: “Ọ tẹ rehọ ebrẹdi nọ o yere no, o te wiri ei, ọ tẹ rehọ iẹ kẹ ae, a nọ, ‘Onana họ oma mẹ. Nọ a rehọ kẹ fiki rai. Wha ru onana roro omẹ.’ Epa ọvo na, nọ a re emu no ọ tẹ tọlọ egho, anọ, ‘Egho ọnana họ ọvọ ọkpokpọ azẹ mẹ ọ nọ o hwẹ fiki rai na.’ ” (Luk 22:19, 20) Okiọkotọ na, hayo erọ 144,000 nọ e gbẹ rrọ otọakpọ na, ae họ enọ i te nọ e rẹ re ebrẹdi jẹ da udi oka na eva oke Ekareghẹhọ uwhu Kristi na.
8. Ẹvẹ enọ a wholo na a rẹ rọ riẹ nọ a wo use obọ odhiwu na?
8 Ẹvẹ enọ a wholo na a rẹ rọ riẹ nọ a wo use obọ odhiwu na no? Ẹzi ọfuafo na o re se isẹi nọ e rrọ vevẹ kẹ ae. Enẹ Pọl ukọ na o kere se ahwo itieye na: “Keme utho ahwo kpobi nọ Ẹzi Ọghẹnẹ o re suo, ae họ emọ Ọghẹnẹ. . . . Ukpuzou oma Ẹzi na ọvo ọrọ izi mai isẹri ese kẹ nọ mai arọ emọ Ọghẹnẹ. Ma tẹ rọ emọ, koyehọ ereuku; ereuku Ọghẹnẹ, ereuku kugbe Kristi; thakpinọ ma lele irie gbẹ ruẹ uye re ma gbe lele ie wo oruaro re.” (Ahwo Rom 8:14-17) Isẹi ọ ẹzi ọnana e ga te epanọ ahwo nọ a dina wo avro kpahe ewo use obọ odhiwu na a rẹ sai ro ku ei họ vevẹ inọ a wo use na ha, fikiere a vẹ siọ ebrẹdi gbe udi Ekareghẹhọ na ba ẹrehọ.
Ẹzi na gbe Igodẹ Efa Na
9. Eko ahwo ivẹ vẹ a fodẹ evaọ Usiuwoma na gbe evaọ obe Eviavia?
9 Fikinọ unu Ileleikristi nọ a se re a ru Izrẹl abọ-ẹzi na gba u tulo ho, Jesu o se rai “uthuru okakao” na. A rehọ e rae ziọ “uthuru” ọvọ ọkpokpọ na, wo ohẹriẹ no “igodẹ efa” nọ i wo unu hu nọ Jesu ọ ta nọ o re ti kokohọ na. (Luk 12:32; Jọn 10:16) Erọ igodẹ efa nọ a kokohọ evaọ oke urere na a ti ru “otu obuobu” na via enọ e te zọ vrẹ ‘uye ulogbo’ na, avọ irẹro uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ evaọ otọakpọ aparadase. O rrọ oware isiuru inọ, aro nọ Jọn ọ ruẹ eva ekuhọ ikpe-udhusoi ọsosuọ C.E. na, o fi ohẹriẹ họ udevie otu obuobu na gbe ahwo 144,000 erọ Izrẹl abọ-ẹzi na. (Eviavia 7:4, 9, 14) Kọ igodẹ efa na a re wo ẹzi ọfuafo na re, kọ o tẹ rọ ere, ẹvẹ u re kpomahọ izuazọ rai?
10. Ẹvẹ igodẹ efa na a be rọ họ-ame “evaọ odẹ Ọsẹ, gbe Ọmọ gbe Ẹzi Ẹri” na?
10 Ẹzi ọfuafo na o wo okpiruo nọ ọ be jọ izuazọ igodẹ efa na ru. A rẹ rọ ame-ọhọ “evaọ odẹ Ọsẹ, gbe Ọmọ gbe Ẹzi Ẹri” na ro dhesẹ oma nọ a ro mudhe kẹ Jihova via. (Matiu 28:19) A vuhu esuo-okpehru Jihova mu, a be roma kpotọ kẹ Kristi wọhọ Ovie gbe Osiwi rai, jẹ r’uzou kpotọ kẹ iruẹru ẹzi Ọghẹnẹ, hayo ogaga iruo riẹ, evaọ izuazọ rai. N’ẹdẹ t’ẹdẹ a be jọ izuazọ rai gbẹ edhere kẹ “ubi Ẹzi” na, koyehọ “uyoyou, oghọghọ, udhedhẹ, uye oruẹ krẹkri, oma-onyẹ, ewoma, orọwọ, oma-urokpotọ, oma-oyọrọ.”—Ahwo Galesha 5:22, 23.
11, 12. (a) Ẹvẹ a ro ru enọ a wholo na fo evaọ edhere obọdẹ? (b) Edhere vẹ a ro ru igodẹ efa na fuafo?
11 Igodẹ efa na a rẹ jẹ kuvẹ kẹ Ẹme Ọghẹnẹ gbe ẹzi ọfuafo riẹ re o ru ai fo. A ru enọ a wholo na fo no evaọ edhere obọdẹ, a whowho i rai kiẹrẹe jẹ fo no wọhọ ọmọtibobo Kristi. (Jọn 17:17; 1 Ahwo Kọrint 6:11; Ahwo Ẹfẹsọs 5:23-27) Daniẹl ọruẹaro na o se rai “erezi Ọnọ Ọ mai kpehru na,” enọ e re Uvie na evaọ otọ “ọmọ ohwo” na, Kristi Jesu. (Daniẹl 7:13, 14, 18, 27) Vẹre, ẹkwoma Mosis gbe Erọn, Jihova o whowho kẹ orẹwho Izrẹl nọ: “Mẹ họ ỌNOWO na Ọghẹnẹ rai; fikiere wha ru oma rai fo re wha jọ ọrẹri, keme mẹ rọ ọrẹri.”—Iruo-Izerẹ 11:44.
12 Otofa ubiẹme na “ẹfuọ” họ “re a ru oware fo, hẹrioma, hayo re a fi oware họ akotọ kẹ iruo Jihova Ọghẹnẹ; re a jọ fuafo, ọrẹri, tẹtẹtẹ.” Evaọ 1938, Uwou-Eroro Na o ta inọ utu Jonadab na, hayo igodẹ efa na, “a re wuhrẹ hrọ inọ a gwọlọ omarọkẹ gbe ẹfuọ mi ohwo kpobi nọ ọ gwọlọ jọ abọ otu obuobu na nọ e te rria otọakpọ na.” Evaọ eruẹaruẹ otu obuobu na, onọ a kere fihọ obe Eviavia na, a ta kpahe ae nnọ “a fọrọ iwu rai no a tẹ rehọ azẹ Omogodẹ ru ai founo” yọ a “be gọ [Jihova] taso tuvo eva uwou egagọ-ode ẹri riẹ.” (Eviavia 7:9, 14, 15) Avọ obufihọ ẹzi ọfuafo na, igodẹ efa na a be dawo ẹgba rai re a rria te itee ẹfuọ Jihova.—2 Ahwo Kọrint 7:1.
Eruo Ewoma kẹ Inievo Kristi
13, 14. (a) Wọhọ epanọ ọtadhesẹ Jesu ọrọ igodẹ gbe ewe na o ta, eme azọ igodẹ na o roma hwa? (b) Evaọ oke urere nana, ẹvẹ igodẹ efa na a ro ru ewoma kẹ inievo Kristi no?
13 Jesu o fi elo họ ọgbakugbe ọkpekpe nọ ọ rrọ udevie igodẹ efa gbe uthuru okakao na evaọ ọtadhesẹ riẹ ọrọ igodẹ gbe ewe na, onọ o rrọ abọjọ eruẹaruẹ riẹ kpahe ‘urere uyerakpọ na.’ Evaọ ọtadhesẹ ọyena, Kristi o dhesẹ vevẹ inọ azọ igodẹ efa na o roma hwa uruemu rai kpahe enọ a wholo na, enọ o se “imoni mẹ” na. Ọ ta nọ: “Ovie na ọ tẹ te takẹ enọ erọ obọze riẹ nọ, ‘Wha nyaze, enọ Ọsẹ mẹ ọ ghale, wha te reuku uvie nọ a ruẹrẹ kẹ owhai nọ emuhọ akpọ na ze. . . . Uzẹme mẹ ta kẹ owhai, fiki epanọ wha ru kẹ imoni mẹ enana ọjọ, makọ ekakao rai kpobi, wha ru kẹ omẹ.’ ”—Matiu 24:3; 25:31-34, 40.
14 Ẹme na “epanọ wha ru” o be ta kpahe iruo uketha uyoyou nọ a rọ kẹ inievo Kristi nọ a rọ ẹzi yẹ na, enọ akpọ Setan ọ lahiẹ wọhọ erara, tube gbolo ejọ rai fihọ uwou-odi na. A wo ẹgwọlọ emuore, ẹgọ, gbe imu. (Matiu 25:35, 36) Evaọ oke urere nana, no anwọ 1914 ze, ibuobu enọ a wholo na a ruẹ oma rai evaọ iyero itieye na no. Ikuigbe ọgbọna erọ Isẹri Jihova o kẹ imuẹro no inọ egbẹnyusu omarokpotọ rai, igodẹ efa na, a tha rai uke no, nọ ẹzi ọ be wọ ae na.
15, 16. (a) Didi iruo igodẹ efa na a jọ fiobọhọ gaga kẹ inievo Kristi nọ a wholo evaọ otọakpọ no? (b) Ẹvẹ enọ a wholo na a ro dhesẹ ovuhumuo rai kẹ igodẹ efa na no?
15 Inievo Kristi nọ a wholo evaọ otọakpọ evaọ oke urere nana a wo uketha ọwhọ ọrọ igodẹ efa na no evaọ ẹwhaharo iruo nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ rai re a “vuẹ ovuẹ usiuwoma uvie na kẹ akpọ na kpobi, re o jọ isẹi kẹ erẹwho akpọ na kpobi.” (Matiu 24:14; Jọn 14:12) Nọ unu enọ a wholo evaọ otọakpọ na u bi kie kpotọ ọvo evaọ ikpe na, unu igodẹ efa na u bu te ima buobu no. Idu enana buobu a ruiruo wọhọ etausiuwoma oke-kpobi no—ekobaro gbe imishọnare—be vaha emamọ usi Uvie na “rite ọnyaba akpọ na.” (Iruẹru 1:8) Efa a bi w’obọ evaọ iruo isẹri na te epanọ ẹgba rai o mu jẹ be rọ ugho tha obọdẹ iruo nana uke avọ oghọghọ.
16 Dai roro epanọ inievo Kristi nọ a wholo na a wo ovuhumuo te kẹ obọ nọ egbẹnyusu igodẹ efa rai a bi fihọ kẹ ae! Obe na Worldwide Security Under the “Prince of Peace,” onọ utu ọrigbo na o kporo evaọ 1986 u dhesẹ oghọghọ rai ziezi. O ta nọ: “No anwọ Ẹmo Akpọ II ze, eruẹaruẹ Jesu kẹ ‘ekuhọ uyerakpọ nana’ o be mai rugba fiki iruo nọ ‘otu obuobu’ ọrọ ‘igodẹ efa’ na a bi ru. . . . Fikiere ma rehọ eva kpobi bi yere ‘otu obuobu’ nọ i no erẹwho gbe evẹrẹ kpobi ze na kẹ abọ ologbo nọ a wo no evaọ erugba eruẹaruẹ [Jesu] nọ e rrọ Matiu 24:14!”
‘A Ru Rai Gbunu Ababọ Mai Hi’
17. Edhere vẹ erọ ẹrọwọ oke anwae nọ a te kpare ziọ otọakpọ a ti ro “ruai gbunu hu” ababọ enọ a wholo na?
17 Be t’ẹme wọhọ omọvo enọ a wholo na jẹ be ta kpahe ezae gbe eyae ẹrọwọ nọ e rria no taure Kristi ọ tẹ te ze, Pọl ukọ na o kere nọ: “Enana kpobi, dede nọ a make dawae evaọ orọwọ, a wo eya na ha, fiki epanọ Ọghẹnẹ ọ ruẹ ewoma obọ aro kpahe kẹ omai no [enọ a wholo na], e nọ ababọ mai a sai ruai gbunu hu.” (Ahwo Hibru 11:35, 39, 40) Evaọ etoke Odu-Ikpe na, Kristi avọ inievo 144,000 riẹ nọ a wholo na evaọ obọ odhiwu a ti ruiruo wọhọ ivie gbe izerẹ a ve kpeze irere idhe ẹtanigbo Kristi ziọ otọakpọ. A ve ti ru igodẹ efa na “gba” evaọ ugboma gbe iroro.—Eviavia 22:1, 2.
18. (a) Didi ovuhumuo izẹme Ebaibol na i re fiobọhọ kẹ igodẹ efa na wo? (b) Avọ ẹruore vẹ igodẹ efa na a be rọ hẹrẹ “odhesẹvia emọ Ọghẹnẹ”?
18 Enana kpobi i re ru ei vẹ kẹ igodẹ efa na oware nọ o soriẹ nọ Ikereakere Griki Ileleikristi na e rọ t’ẹme kpahe Kristi gbe inievo riẹ nọ a wholo gbe ugogo abọ ologbo nọ a wo evaọ erugba ẹjiroro Jihova ga tere na. Fikiere igodẹ efa na a rẹ rehọ iẹe wọhọ uvẹ-ọghọ re a rọ edhere kpobi fiobọhọ kẹ otu origbo nọ a wholo na nọ a be hẹrẹ “odhesẹvia emọ Ọghẹnẹ” eva Amagẹdọn gbe evaọ etoke Odu-Ikpe na. A rẹ sai rẹro nọ “a reti si ei no igbo egbogbo eruọ eva uvẹ oruaro emọ Ọghẹnẹ.”—Ahwo Rom 8:19-21.
Okugbe Evaọ Ẹzi na eva Oke Ekareghẹhọ Na
19. Eme “Ẹzi uzẹme” na o ru kẹ enọ a wholo gbe egbẹnyusu rai no, kọ ẹvẹ okugbe rai ọ te rọ ga viere evaọ owọwọ March 28 na?
19 Eva olẹ ekuhọ riẹ evaọ aso ọ Nisan 14, 33 C.E., Jesu ọ ta nọ: “Mẹ lẹ . . . re ai kpobi a jọ ọvo; wọhọ owhẹ, Ọsẹ, epanọ whọ rọ eva mẹ, mẹ tẹ rọ eva ra, re a jọ eva mai re, re akpọ na ọ rọwo nọ who vi omẹ ze.” (Jọn 17:20, 21) Fiki uyoyou, Ọghẹnẹ o vi Ọmọ riẹ re o siobọno uzuazọ riẹ rọkẹ esiwo enọ a wholo na gbe akpọ ahwo ẹmeoyo. (1 Jọn 2:2) “Ẹzi uzẹme” na o ku inievo Kristi gbe egbẹnyusu rai gbe no. Evaọ owọwọ ọrọ March 28, nọ ọre o te kiediwi no, ẹko ahwo ivẹ na a ti kokohọ re a kareghẹhọ uwhu Kristi jẹ kareghẹhọ eware kpobi nọ Jihova o ru kẹ ai no ẹkwoma idhe Ọmọ ọghaghae riẹ, Kristi Jesu. Ajọ ẹnyaze rai evaọ obọdẹ ehaa yena o bọ okugbe rai ga je ru ọtamuo rai ga re a ruabọhọ eruo oreva Ọghẹnẹ, a vẹ rọ ere kẹ imuẹro inọ a be wereva inọ a rrọ usu enọ Jihova o you.
Evaọ Edhere Ọkiẹkpemu
• Okevẹ a ro vi “Ẹzi uzẹme” na se Ileleikristi ọsosuọ, kọ ẹvẹ ọ rọ jọ “ọthuke”?
• Ẹvẹ enọ a wholo na a rẹ rọ riẹ nọ a wo use obọ odhiwu?
• Idhere vẹ ẹzi Ọghẹnẹ ọ rẹ rọ jọ oma igodẹ efa na ruiruo?
• Ẹvẹ igodẹ efa na a ro ru ewoma kẹ inievo Kristi no, kọ fikieme a gbe ti ro ru ai ‘gba ha’ ababọ enọ a wholo na?
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 27]
A ku “Ẹzi uzẹme” na ku ilele na eva Pẹntikọst 33 C.E.
[Iwoho nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 29]
Igodẹ efa na a ru ewoma kẹ inievo Kristi no ẹkwoma uketha nọ a be kẹ ae evaọ erugba uwou usiuwoma ota nọ Ọghẹnẹ o vi rae na