Wo Ufuoma Wọhọ Abọ Ukoko Ọghẹnẹ
“Odẹ ỌNOWO na họ uwou ukpehru; ohwo okiẹrẹe ọ tẹ dhẹ ruẹ ẹe ọ vẹ zọ.”—ITẸ 18:10.
1. Wọhọ epanọ olẹ Jesu o rọ, uyero ẹbẹbẹ vẹ Ileleikristi a rọ?
TAURE ọ tẹ te nwani whu, Jesu ọ lẹ se Ọsẹ obọ odhiwu riẹ kẹ ilele riẹ. Avọ ọdawẹ oyoyou, ọ ta nọ: “Mẹ kẹ rae ẹme ra; akpọ na o te mukpahe ae, fiki epanọ a rọ e rọ akpọ na ha, wọhọ epanọ mẹ rọ ọ rọ akpọ na ha. Mẹ lẹ nọ who si ai no eva akpọ na ha, rekọ re who siwi ai no obọ oyoma na.” (Jọn 17:14, 15) Jesu ọ riẹ nnọ akpọ na ọ te jọ oria imuozọ kẹ Ileleikristi. O ti dhesẹ omukpahe riẹ kẹ ai ẹkwoma eku nọ ọ te gba họ ai uzou je kpokpo ai. (Matiu 5:11, 12; 10:16, 17) O te jẹ jọ ehri ogbekuo.—2 Timoti 4:10; 1 Jọn 2:15, 16.
2. Diẹse Ileleikristi a jẹ sae ruẹ oria ufuoma abọ-ẹzi?
2 Ahwo nọ a ru akpọ nọ o ti mukpahe Ileleikristi na via họ enọ e hẹrioma no Ọghẹnẹ gbe enọ e rọ otọ ọkpọvio Setan. (1 Jọn 5:19) Akpọ ọnana ọ rro gaga vi ukoko Ileleikristi na, yọ Setan omariẹ ọ ga vi ohwo-akpọ kpobi. Fikiere, omukpahe akpọ na ghinọ oware awa. Bovẹ ilele Jesu a sai jo duku ufuoma abọ-ẹzi? Ẹme jọ nọ ọ rọ Uwou-Eroro Na ọrọ December 1, 1922 (ọrọ Oyibo), o dina kuyo na: “Ẹdẹ omuomu na ma rọ na. Ohọre na o r’otọ evaọ udevie ukoko Setan gbe ukoko Ọghẹnẹ. Ohọre na o rẹ gaga.” Evaọ ohọre onana, ukoko Ọghẹnẹ o rọ oria ufuoma. Kọ eme họ ukoko onana? Kọ ẹvẹ ma sai ro duku uketha evaọ eva riẹ?
Ukoko Jihova
3, 4. (a) Wọhọ epanọ obe ofeme gbe Uwou-Eroro Na e ta, eme họ ukoko? (b) Edhere vẹ a sai ro se okuomagbe akpọ-soso Isẹri Jihova nnọ ukoko?
3 Ukoko họ “ẹko ahwo nọ a kokohọ,” wọhọ epanọ Concise Oxford Dictionary o ta. Avọ iroro yena, ma vuhumu nnọ keme ikọ na a koko Ileleikristi ikpe-udhusoi ọsosuọ na fihọ ikoko evaọ otọ ẹruọsa ugboma esuo Jerusalẹm na, u kiehọ re a ta kpahe “imoni na” wọhọ ukoko. (1 Pita 2:17) Isẹri Jihova nẹnẹ a wo ọruẹrẹfihọ ukoko utioye na. ‘Ekẹ ahwo,’ wọhọ ‘ithuru-igodẹ gbe iwuhrẹ,’ e jọ ọbọga kẹ okugbe ugboma ikpe-udhusoi ọsosuọ na. Enana jọ a jẹ nya no ukoko ruọ ukoko, yọ efa e jọ ekpako evaọ ikoko na. (Ahwo Ẹfẹsọs 4:8, 11, 12; Iruẹru 20:28) “Ekẹ” itieye na e be bọ okugbe Isẹri Jihova ga nẹnẹ.
4 Uwou-Eroro Na ọrọ November 1, 1922 (ọrọ Oyibo), o ta kpahe ubiẹme na “ukoko” inọ: “Ukoko họ okuomagbe ahwo kẹ ẹjiroro ẹwhaharo omaa jọ.” Uwou-Eroro Na o tẹ gbẹ ta haro nnọ re a se Isẹri Jihova ukoko u ru rai fihọ “ukoko idhere he, rekọ u dhesẹ gheghe nọ o rọ ọtamuo Emọ-Uwuhrẹ Ebaibol na [Isẹri Jihova] re a wha ẹjiroro Ọghẹnẹ haro re a ru ei evaọ oghẹrẹ nọ Olori na o re ru eware kpobi, evaọ edhere ọkpakpatiẹ.” (1 Ahwo Kọrint 14:33) Pọl ukọ na o dhesẹ nnọ Ileleikristi evaọ edẹ riẹ a jọ kpatiẹ re. Ọ rehọ okugbe Ileleikristi nọ a kẹ ẹzi na ro dhesẹ ugboma ohwo, onọ u wo abọ sa-sa, abọ kpobi u wo ẹkẹ iruo riẹ re ugboma na o sai ruiruo ziezi. (1 Ahwo Kọrint 12:12-26) Yọ obọdẹ edhere nọ a re ro dhesẹ ukoko! Kọ fikieme Ileleikristi a je koko oma họ? Re a ru “ẹjiroro Ọghẹnẹ,” re a ru oreva Jihova.
5. Eme họ ukoko Ọghẹnẹ nọ a rẹ ruẹ?
5 Ebaibol na ọ ruẹaro nọ Ileleikristi uzẹme nẹnẹ a ti kuomagbe, a te rehọ ai kugbe ziọ “ẹwho” ọvo wọhọ “orẹwho” ovo, oria nọ a te jọ “lo wọhọ ikpẹ eva akpọ na.” (Aizaya 66:8; Ahwo Filipai 2:15) “Orẹwho” okugbe ọnana o bu vi ima isoi gbe ubro no. (Aizaya 60:8-10, 22) Ghele na, etẹe ukoko Ọghẹnẹ o nya mu hu. Enjẹle e riẹ re.
6. A te ru ei kẹre, amono a ru ukoko Ọghẹnẹ via?
6 Iriruo buobu e riẹ nọ enjẹle e jọ ruiruo kugbe idibo ahwo-akpọ Ọghẹnẹ. (Emuhọ 28:12; Daniẹl 10:12-14; 12:1; Ahwo Hibru 1:13, 14; Eviavia 14:14-16) Fikiere, nwani fo, Uwou-Eroro Na ọrọ May 15, 1925 (ọrọ Oyibo), o ta nọ: “Enjẹle efuafo na kpobi e rọ abọ ukoko Ọghẹnẹ.” Fibae, o ta nọ: “Ohwo nọ o wuzou ukoko Ọghẹnẹ, ọnọ ogaga gbe udu-esuo kpobi o rọ obọ họ, Olori na Jesu Kristi.” (Matiu 28:18) Fikiere, evaọ edhere ọkẹkẹe riẹ, ahwo nọ a ru ukoko Ọghẹnẹ via họ enọ e rọ odhiwu gbe otọakpọ kpobi nọ i bi ruiruo kugbe re a ru oreva Ọghẹnẹ. (Rri ẹkpẹti.) Ẹvẹ uvẹ-ọghọ riẹ u gbunu te re a wo abọ kugbei! Yọ ẹvẹ oghọghọ riẹ o rro te re ma rẹro oke nọ eware uzuazọ kpobi, te enọ e rọ odhiwu gbe otọakpọ, i ti kuomagbe jiri Jihova Ọghẹnẹ evaọ okugbe! (Eviavia 5:13, 14) Kọ eme họ uketha nọ ukoko Ọghẹnẹ o be kẹ nẹnẹ?
Uketha Evaọ Ukoko Ọghẹnẹ—Oghẹrẹvẹ?
7. Edhere vẹ ukoko Ọghẹnẹ o be rọ thomai uke?
7 Ukoko Ọghẹnẹ o sai fiobọhọ thọ omai mukpahe Setan gbe ẹghẹ riẹ. (Ahwo Ẹfẹsọs 6:11) Setan o bi tunye, kpokpo, jẹ dawo idibo Jihova avọ ẹjiroro ọvo nọ o wo fihọ iroro: re o si rai no “edhere nọ o fo ẹnya” no. (Aizaya 48:17; wawo Matiu 4:1-11.) Ma rẹ sae whaha ohọre oyena riẹriẹriẹ evaọ uyerakpọ onana ha. Ghele na, usu okpekpe mai kugbe Ọghẹnẹ gbe ukoko riẹ o rẹ bọ omai ga jẹ thọ omai jẹ rọ ere fiobọhọ k’omai daji “edhere” na. Fikiere, ẹruore mai o re fi omai abọ kie he.
8. Ẹvẹ ukoko Jihova nọ a rẹ ruẹ hẹ o be rọ tha idibo otọakpọ riẹ uke?
8 Ẹvẹ ukoko Ọghẹnẹ o be rọ kẹ uketha onana? Orọ ọsosuọ, ma wo uketha idibo ẹzi Jihova nọ o re kie he. Okenọ Jesu ọ jọ otọ ọyawọ ọgaga, ẹnjẹle ọ gbodibo kẹe. (Luk 22:43) Okenọ Pita ọ jọ otọ awa uwhu, ẹnjẹle ọ rehọ edhere igbunu siwi iei. (Iruẹru 12:6-11) Nọ eware igbunu itieye e rọ nẹnẹ hẹ na, a yeyaa uketha enjẹle kẹ ahwo Jihova evaọ iruo usiuwoma ota rai. (Eviavia 14:6, 7) Udu u re kie ai vi viofa nọ a tẹ rẹriẹ ovao ku uyero obẹbẹ. (2 Ahwo Kọrint 4:7) Ofariẹ, a be yọrọ oma inọ “ukọ-odhiwu ỌNOWO ọ rẹ ria gba enọ e be dhẹozọ riẹ, o ve siwi ai.”—Olezi 34:7.
9, 10. Ẹvẹ a sae rọ tae nnọ “odẹ ỌNOWO na họ uwou ukpehru,” kọ ẹvẹ ehri-uzi onana u ro kiekpahe ukoko Ọghẹnẹ soso?
9 Ukoko Jihova nọ a rẹ ruẹ o rọ uketha re. Oghẹrẹvẹ? Eva Itẹ 18:10, ma se nọ: “Odẹ ỌNOWO na họ uwou ukpehru; ohwo okiẹrẹe ọ tẹ dhẹ ruẹ ẹe ọ vẹ zọ.” Orọnikọ onana u dhesẹ nọ ẹwariẹ odẹ Ọghẹnẹ ọvo o rẹ kẹ uketha ha. Ukpoye, re ma dhẹ ruọ otọ odẹ Ọghẹnẹ u dhesẹ nọ ma re fievahọ Jihova omariẹ. (Olezi 20:1; 122:4) U dhesẹ abọ esuo riẹ nọ ma rẹ jọ, koko izi gbe ehri-izi riẹ, je fi ẹrọwọ họ eyaa riẹ. (Olezi 8:1-9; Aizaya 50:10; Ahwo Hibru 11:6) O kẹre te oma nọ a rẹ rọ kẹ Jihova riẹriẹriẹ. Ahwo nọ a gọ Jihova evaọ edhere ọnana ọvo a rẹ sae ta wọhọ ọso-ilezi na nọ: “Uzẹme, eva mai e be ghọghọ kẹ [Jihova], fiki epanọ ma fievahọ odẹ ẹri riẹ.”—Olezi 33:21; 124:8.
10 Enẹna ahwo nọ a rọ ukoko Ọghẹnẹ nọ a rẹ ruẹ kpobi a lele Maeka ta nọ: “Evaọ odẹ ỌNOWO na Ọghẹnẹ mai ma rẹ rọ nya bẹdẹ bẹdẹ.” (Maeka 4:5) Ukoko ọgbọna u kokohọ wariẹ ‘Izrẹl Ọghẹnẹ,’ onọ a jọ Ebaibol na se ‘ahwo kẹ odẹ riẹ.’ (Ahwo Galesha 6:16; Iruẹru 15:14; Aizaya 43:6, 7; 1 Pita 2:17) Fikiere, re a jọ abọ Jihova họ re a jọ abọ ahwo nọ a be gwọlọ je wo uketha evaọ odẹ Ọghẹnẹ.
11. Idhere vẹ ukoko Jihova o be rọ rehọ uketha kẹ ahwo nọ a rọ abọ riẹ?
11 Fibae, ukoko Ọghẹnẹ nọ a rẹ ruẹ yọ okegbe ẹrọwọ, usu ibe enọ e rọwo nọ e be tudu họ jẹ bọ ohwohwo ga. (Itẹ 13:20; Ahwo Rom 1:12) O rọ oria nọ ithuru-igodẹ Ileleikristi e be jọ rẹro te igodẹ na, tudu họ enọ e be mọ gbe enọ e rọ ọkora, jẹ be gwọlọ kpare enọ i kie dikihẹ. (Aizaya 32:1, 2; 1 Pita 5:2-4) Ẹkwoma ukoko na, ‘odibo ẹrọwọ gbe areghẹ’ na ọ be rehọ ‘emu kẹ evaọ ẹruoke.’ (Matiu 24:45) ‘Odibo’ ọyena, nọ Ileleikristi nọ a wholo i ru via na, ọ be rehọ eware abọ-ẹzi nọ e mai woma kpobi kẹ—eriariẹ egbagba, nọ i no Ebaibol ze nọ e rẹ sai su kpohọ uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ. (Jọn 17:3) Avọ ọkpọvio nọ o bi no obọ “odibo” na ze, a bi fiobọhọ kẹ Ileleikristi re a yọrọ uruemu ofuafo je “wo areghẹ wọhọ eriọvọ wowolẹ wọhọ irueruẹ” evaọ okegbe enwoma nọ ọ wariẹ e rai họ na. (Matiu 10:16) Yọ a bi fiobọhọ kẹ ae ẹsikpobi re a “jọ owhreze iruo Ọnowo na,” onọ o rọ ọthọwẹ ọgaga.—1 Ahwo Kọrint 15:58.
Amono A rọ Abọ Ukoko Ọghẹnẹ?
12. Amono a vuhumu wọhọ abọ ukoko odhiwu Ọghẹnẹ?
12 Nọ uketha onana o rọ kẹ ahwo nọ e rọ abọ ukoko Ọghẹnẹ na, amono a rọ eva riẹ? Rọ kpahe ukoko obọ odhiwu na, avro ọ riẹ kpahe uyo onọ onana ha. Setan avọ enjẹle riẹ a gbẹ rọ obọ odhiwu hu. Evaọ abọdekọ riẹ, enjẹle ẹrọwọ na a gbẹ rọ obei, enọ i “koko họ.” Jọn ukọ na ọ ruẹ nọ evaọ etoke edẹ urere na “Omogodẹ” na, chẹrub na (“erao ene”), gbe “otu ikọ-odhiwu” a rẹte kẹle agbara-uvie Ọghẹnẹ. Ekpako 24 e rẹ te jọ kugbe ai—enọ i dikihẹ kẹ Ileleikristi nọ a wholo enọ e rueva ukuoriọ oruaro odhiwu rai no. (Ahwo Hibru 12:22, 23; Eviavia 5:6, 11; 12:7-12) Ababọ avro, enana e rọ abọ ukoko Ọghẹnẹ. Rekọ, evaọ udevie ahwo-akpọ, eware e liọ t’enẹ hẹ.
13. Ẹvẹ Jesu o ro dhesẹ ahwo nọ a rọ abọ ukoko Ọghẹnẹ gbe enọ e rọ abọ riẹ hẹ?
13 Jesu ọ ta kpahe ahwo jọ nọ a te ta nọ a bi lele iei: “Ibuobu e rẹ te ta kẹ omẹ ẹdẹ ọyena nọ, ‘Olori, Olori, ma jẹ rehọ odẹ ra ruẹaro, ma rehọ odẹ ra le izi-iyoma no, ma rehọ odẹ ra ru iruo ilogbo buobu’? Kẹsena mẹ vẹ te ta kẹ ae nọ, ‘Mẹ riẹ owhai vievie he; wha nya no omẹ no, whai irumuomu.’ ” (Matiu 7:22, 23) Ohwo jọ ọ tẹ rọ orumuomu, ọ rọ abọ ukoko Ọghẹnẹ vievie he, makọ obọ nọ ọ rọ s’udu kẹhẹ, hayo oria nọ ọ jọ gọ kẹhẹ. Jesu o te je dhesẹ epanọ a re ro vuhu ohwo nọ ọ rọ abọ ukoko Ọghẹnẹ. Ọ ta nọ: “Orọnọ kohwo kohwo nọ ọ ta kẹ omẹ nọ, ‘Olori, Olori’, ọ rẹ sae ruọ eva uvie odhiwu hu, rekọ ọnọ o ru oreva Ọsẹ mẹ nọ ọ rọ obọ odhiwu.”—Matiu 7:21.
14. Abọ oreva Ọghẹnẹ vẹ a dhesẹ nọ o rọ ọgbahọ kẹ enọ e rọ abọ ukoko Ọghẹnẹ?
14 Fikiere, re a jọ abọ ukoko Ọghẹnẹ—onọ “uvie odhiwu” o rọ ugogo abọ riẹ na—ohwo o re ru oreva Ọghẹnẹ. Eme họ oreva riẹ? Pọl o vuhu abọ ologbo riẹ jọ nọ ọ ta nọ: “[Ọghẹnẹ] ọ guọlọ re ahwo kpobi a wo usiwo, re a ze te riẹ uzẹme na.” (1 Timoti 2:4) Ohwo ọ tẹ ghinẹ gwọlọ wo eriariẹ egbagba no Ebaibol na ze, re o fi ei họ iruo evaọ uzuazọ riẹ, re ọ jẹ vahiẹe te “ahwo kpobi” oma, yọ oreva Ọghẹnẹ o bi ru na. (Matiu 28:19, 20; Ahwo Rom 10:13-15) O rọ oreva Ọghẹnẹ re re a ko jẹ sẹro igodẹ Jihova. (Jọn 21:15-17) Iwuhrẹ Ileleikristi i wo abọ ologbo evaọ ofẹ onana. Ohwo nọ o wo uvẹ nọ o re ro kpohọ iwuhrẹ enana rekọ o je gbabọ kẹ ae yọ ọ kare ovuhumuo kẹ oria riẹ evaọ ukoko Ọghẹnẹ.—Ahwo Hibru 10:23-25.
Usu Kugbe Akpọ Na
15. Didi unuovẹvẹ Jemis ọ kẹ ukoko edẹ riẹ?
15 Enwenọ ikpe 30 nọ Jesu o whu no, omoni riẹ Jemis ọ fodẹ eware jọ nọ e rẹ sai fi oria ohwo họ awa evaọ ukoko Ọghẹnẹ. O kere nọ: “Whai nọ a re fievahọ họ! Wha gbẹ riẹ nọ ohwo nọ ọrọ ogbẹnyusu akpọ na yọ avọ Ọghẹnẹ a rọ egrẹ? Fikiere kohwo kohwo nọ ọ guọlọ nọ o re mu akpọ na ogbẹnyusu, ọye ọvo o ru oma riẹ ọwegrẹ Ọghẹnẹ.” (Jemis 4:4) Ọwegrẹ Ọghẹnẹ ọ rọ abọ ukoko riẹ vievie he. Kọ, eme họ usu kugbe akpọ na? A ta riẹ no nnọ u wo abọ sa-sa, wọhọ ewo hayo oma udhehọ ekpere usu. Fibae, Jemis ọ t’ẹrovi ugogo oware jọ—iroro ethọthọ nọ i re su kpohọ ekpere uruemu.
16. Eme ọ wariẹ unuovẹvẹ Jemis na họ inọ usu kugbe akpọ na yọ egrẹ kugbe Ọghẹnẹ?
16 Evaọ Jemis 4:1-3, ma se nọ: “Eme ọ rẹ wha ẹmo-ofio tha, jegbe eme ọ rẹ wha ohọre ze udevie rai na? Ogbẹrọnọ ozighi urusio rai obe hẹ jọ udevie rai lẹliẹ owhai fiẹmo na? Nọ wha guọlọ wha gbe wo ho; wha ve kpe ahwo. Eware amọfa i siowhai-uru nọ igbe te owhai obọ họ; o vẹ rọ ere suowhai ohọre gbe ẹmo-ofio. Wha bi wo ho, keme wha rẹ yarọ họ. Wha be yara i bi te owhai obọ họ, keme wha be yare thọ, re wha rehọ ae ru awere kẹ oma rai.” Nọ o kere eware enana no Jemis ọ jẹ vẹvẹ unu kpahe usu kugbe akpọ na.
17. Idhere vẹ ‘ohọre’ gbe ‘ọraha’ e rọ jọ ukoko Ileleikristi ikpe-udhusoi ọsosuọ na?
17 Ikpe-udhusoi buobu nọ Jemis o whu vrẹ no, Ileleikristi erue a je fi omoma rai ẹmo jẹ ghinẹ rọ obọ kpe ohwohwo. Ghele na, Jemis o je kere se ahwo ‘Izrẹl Ọghẹnẹ’ ikpe-udhusoi ọsosuọ, ahwo nọ a te jọ ‘izerẹ gbe ivie’ obọ odhiwu. (Eviavia 20:6) Orọnikọ ẹmo igbeke a je ro kpe ohwohwo ho. Fikiere eme jabọ Jemis ọ jẹ fodẹ eware itieye evaọ udevie Ileleikristi? Whaọ, Jọn ukọ na o se ohwo nọ o mukpahe oniọvo riẹ kpobi ojihẹ. Yọ Pọl o se egrẹ gbe ẹwhọ evaọ ukoko na ‘ohọre’ gbe ‘ọraha.’ (Taitọs 3:9; 2 Timoti 2:14; 1 Jọn 3:15-17) Evaọ abọ ọnana, o wọhọ nọ Jemis ọ be ta kpahe ababọ uyoyou nọ a re wo kẹ ibe Ileleikristi. Evaọ udevie omoma rai, Ileleikristi a je ru wọhọ epanọ ahwo akpọ a re ro yeri kugbe ohwohwo.
18. Eme ọ rẹ sai su kpohọ owojẹ gbe iroro egrẹ evaọ udevie Ileleikristi?
18 Fikieme eware itieye na e jẹ via kẹ ikoko Ileleikristi? Fiki uruemu othọthọ, wọhọ eware amọfa egwọlọ gbe “urusio.” Omoya, ihri-eriọ, gbe isiuru-ọkwa e rẹ sae jẹ raha usu uyoyou Ileleikristi evaọ ukoko na. (Jemis 3:6, 14) Iruemu itieye na i re ru ohwo fihọ ogbẹnyusu akpọ, ohwo ọ vẹ jọ ọwegrẹ Ọghẹnẹ. Ohwo nọ o wo uruemu utioye na o re rẹro nọ ọ rẹ gbẹ jọ abọ ukoko Ọghẹnẹ hẹ.
19. (a) Amono a rẹ mae fo otẹrọnọ Oleleikristi ọ ruẹ nọ iroro ethọthọ e be ruọ udu riẹ? (b) Ẹvẹ Oleleikristi ọ sai ro fi iroro ethọthọ kparobọ?
19 Ono ma rẹ sae fo ma tẹ ruẹ nọ iroro iyoma i bi wo owọ evaọ udu mai? Setan? E, ma rẹ fuẹe omojọ. Ọye họ “ọmọ-ovie idedeghe” akpọ ọnana, oria nọ iruemu itieye na e jẹ rọ odode. (Ahwo Ẹfẹsọs 2:1, 2; Taitọs 2:12) Ghele na, ehri iroro ethọthọ na o roma hwa oma-iwo sebaẹgba mai. Nọ ọ vẹvẹ unu kpahe usu kugbe akpọ na no, Jemis o te kere nọ: “Hayo kọ wha roro nọ ogbẹta ikerakere na e tae, nnọ, ‘Ọghẹnẹ o bi rẹro gaga kpahe ẹzi nọ ọ mae re ọ ria eva omai’?” (Jemis 4:5) A rehọ iroro eyoma oruo ro yẹ omai kpobi. (Emuhọ 8:21; Ahwo Rom 7:18-20) Ma rẹ sae họre iroro eyena ma tẹ rọwo ewhrehe mai jẹ rẹro so obufihọ Jihova re ma fi ai kparobọ. Jemis ọ ta nọ: ‘Aruoriwo nọ [Ọghẹnẹ] ọ rẹ kẹ o rro vi [iroro ihri nọ a kugbe ro yẹ omai].’ (Jemis 4:6) Uyere u te obufihọ ẹzi ọfuafo Ọghẹnẹ gbe uketha inievo Ileleikristi ẹrọwọ, yọ ẹkwoma aghare idhe ẹtanigbo Jesu, ewhrehe oma-iwo Ileleikristi ẹrọwọ u re fi ai kparobọ họ. (Ahwo Rom 7:24, 25) A wo ufuoma evaọ ukoko Ọghẹnẹ na, egbẹnyusu Ọghẹnẹ, orọnikọ erọ akpọ na ha.
20. Didi efe eghale ahwo nọ a rọ abọ ukoko Ọghẹnẹ a be reawere riẹ?
20 Ebaibol na ọ yeyaa nọ: “A jọ ỌNOWO ọ kẹ ahwo riẹ ogaga! A jọ ỌNOWO ọ rehọ udhedhẹ ghale ahwo riẹ!” (Olezi 29:11) Ma tẹ ghinẹ rọ abọ “orẹwho” ọgbọna Jihova, ukoko riẹ nọ a rẹ ruẹ, ma re w’abọ evaọ ogaga nọ ọ rẹ kẹ jẹ reawere udhedhẹ nọ ọ be rọ ghale ahwo riẹ. Uzẹme, akpọ Setan ọ rro vi ukoko Jihova nọ a rẹ ruẹ, yọ Setan ọ ga vi omai gaga. Rekọ Jihova họ Erumeru na. A rẹ sae kparobọ vi ogaga iruo riẹ hẹ. Enjẹle ilogbo riẹ a kuomagbe omai be gọ Ọghẹnẹ re. Fikiere, makọ omukpahe nọ i zere omai, ma rẹ sai dikihẹ ga. Wọhọ Jesu, ma rẹ sai fi akpọ na kparobọ.—Jọn 16:33; 1 Jọn 4:4.
Kọ Whọ Sae k’Iyo Nana Vevẹ?
◻ Eme họ ukoko Ọghẹnẹ nọ a rẹ ruẹ?
◻ Didi idhere ukoko Ọghẹnẹ ọ be rọ kẹ uketha?
◻ Amono a rọ abọ ukoko Ọghẹnẹ?
◻ Ẹvẹ ma rẹ rọ whaha ẹjọ egbẹnyusu akpọ na?
[Box on page 20]
Eme Họ Ukoko Ọghẹnẹ?
Evaọ ebe Isẹri Jihova, a rehọ ẹme na “ukoko Ọghẹnẹ” ruiruo evaọ idhere esa.
1 Ahwo nọ a ru ukoko obọ odhiwu Jihova, onọ a rẹ ruẹ hẹ via họ emama izi ẹrọwọ. A jọ Ebaibol se onana ‘Jerusalem obehru.’—Ahwo Galesha 4:26.
2 Ukoko otọakpọ Jihova, onọ a rẹ ruẹ. Nẹnẹ, ahwo nọ a ru onana via họ okiọkotọ nọ a wholo, enọ otu obuobu a kuomagbe.
3 Ukoko ehrugbakpọ Jihova. Nẹnẹ, ahwo nọ a ru onana via họ ukoko obọ odhiwu Jihova kugbe emọ riẹ nọ o wholo evaọ otọakpọ, enọ i wo ẹruore abọ-ẹzi. Eva obaro, o te jẹ kẹre te ahwo-akpọ egbagba evaọ otọakpọ.
[Picture on page 21]
Ukoko Jihova a be jọ kẹ emu abọ-ẹzi nọ ọ mai woma kpobi