‘Họre Gaga Kẹ Ẹrọwọ Na’!
‘Họre gaga kẹ ẹrọwọ na onọ a rehọ kẹ erezi na kpobi ẹsiẹvo ọvo.’—JUD 3.
1. Edhere vẹ Ileleikristi uzẹme nẹnẹ a bi ro fiẹmo?
UZUAZỌ isoja eva ẹmo o rẹ jọ bẹbẹ. Dai roro ẹgọ ẹmo nọ whọ rẹ whẹhọ be nya ikilomita buobu evaọ oghẹrẹ oke kpobi, nọ a be k’owhẹ uwuhrẹ obẹbẹ kpahe ero ruiruo ekwakwa ẹmo, hayo re whọ thọ oma ra mukpahe eware nọ e rẹ wha uwhu hayo enwoma ze. Rekọ, Ileleikristi uzẹme i re w’abọ evaọ emo erẹwho na ha. (Aizaya 2:2-4; Jọn 17:14) Ghele na, jọ o thọrọ omai ẹro ho inọ evaọ oghẹrẹ jọ mai kpobi na ma rọ ẹmo. Setan ọ vọ avọ omukpahe kẹ Jesu Kristi avọ ilele riẹ nọ e rọ otọakpọ na. (Eviavia 12:17) U dhesẹ nnọ, ahwo kpobi nọ a jiroro nọ a rẹ gọ Jihova Ọghẹnẹ yọ a bi kere edẹ rai fihọ otọ wọhọ isoja re a fiẹmo abọ-ẹzi.—2 Ahwo Kọrint 10:4.
2. Ẹvẹ Jud o dhesẹ ẹmo-ofio Ileleikristi, kọ ẹvẹ ileta nana o sai ro fiobọhọ k’omai thihakọ evaọ eva riẹ?
2 Nwani fo, Jud oniọvo Jesu o kere nọ: “Iyoyou, o jọ omẹ ẹro gaga nọ me re kere se owhai kpahọ usiwo mai nọ ma wo kugbe, mẹ ruẹ nọ u te omẹ te ekere, be yare owhai re wha họre kẹ orọwọ na onọ a rehọ kẹ erezi na kpobi ẹsiẹvo ọvo.” (Jud 3) Okenọ Jud ọ kpakpa Ileleikristi re a ‘họre gaga,’ ọ t’ẹme nọ u wo otofa ovo kugbe “akọriọ.” Ẹhẹ, ohọre onana o rẹ sae jọ bẹbẹ, tubọ avọ akọriọ! Kọ o rẹ jọ bẹbẹ k’owhẹ ẹsejọ re who thihakọ evaọ ẹmuofio ọnana? Ileta ekpẹkpẹe Jud nọ i w’ẹgba na o rẹ sai fiobọhọ k’omai. O kpakpa omai re ma whaha ọfariẹ-ogbe, re ma rọ adhẹẹ kẹ udu-esuo nọ a fihọ, re ma je fi oma mai họ uyoyou Ọghẹnẹ. J’oma ruẹ epanọ ma re ro fi ohrẹ onana họ iruo.
Whaha Ọfariẹ-Ogbe
3. Didi uyero okpẹtu o rẹriẹ ova ku ukoko Ileleikristi na evaọ edẹ Jud?
3 Jud ọ sae ruẹ inọ evaọ ẹmo mukpahe Setan na orọnikọ ibe Ileleikristi riẹ kpobi e jẹ kparobọ họ. Okpẹtu ọ rẹriẹ ova ku uthuru na. Ahwo ogbekuo a “bẹbẹ” rueva no, ere Jud o kere. Ahwo nana a be rehọ ẹghẹ wha ọfariẹ-ogbe haro. Yọ a be rọ ẹghẹ ta oma rai woma, be “rẹriẹ aruoriwo Ọghẹnẹ mai kpo igberedha.” (Jud 4) Ẹsejọhọ, wọhọ ahwo anwae jọ nọ a rọwo Ọghẹnẹ hẹ, a re roro nọ epanọ ohwo o ruthọ te, ere ohwo o re wo aruoriwo Ọghẹnẹ te—fikiere, u re dhugbe woma re ohwo ọ raha uzi! Hayo ẹsejọhọ a roro nọ Ọghẹnẹ owowolẹ ọ sae te kẹ ae uye he. Epanọ o rọ kpobi, a ru thọ.—1 Ahwo Kọrint 3:19.
4. Didi iriruo esa Ikereakere erọ ẹdhoguo anwae Jihova Jud ọ fodẹ?
4 Jud ọ vro kpahe iroro emuemu rai ẹkwoma iriruo ẹdhoguo esa anwae Jihova nọ ọ fodẹ: o brukpe emọ Izrẹl nọ e “rọwo ho”; o brukpe “ikọ-odhiwu nọ e . . . siọ oria ẹria rai ba” re a ruẹsi lele eyae raha uzi; gbe o brukpe ahwo Sodọm avọ Gomora, “enọ i bru igberedha je fi oma rai họ urusio nọ u fori hi.” (Jud 5-7; Emuhọ 6:2-4; 19:4-25; Ikelakele 14:35) Evaọ aikpobi na, Jihova o bruoziẹ kpe irumuomu na.
5. Ẹme ọruẹaro anwae vẹ Jud ọ wariẹ, kọ ẹvẹ eruẹaruẹ yena i ro dhesẹ imuẹro orugba riẹ?
5 Uwhremu na, Jud ọ t’ẹme fodẹ ẹdhoguo nọ ọ mae rro. Ọ wariẹ eme eruẹaruẹ Enọk—ovuẹ nọ a rẹ jọ uvumọ oria ofa ruẹ evaọ Ikereakere efuafo na ha.a (Jud 14, 15) Enọk ọ ruẹaro kpahe oke nọ Jihova o ti ro guẹdhọ ahwo omuomu na avọ iruẹru imuomu rai. Avọ isiuru, Enọk ọ t’ẹme na kpemu, keme ẹdhoguo Ọghẹnẹ i muẹro wọhọ epaọ ẹsenọ i rugba no. O sae jọ nọ ahwo a rọ Enọk se ẹkoko jegbe Noa evaọ obaro riẹ, rekọ ise-ẹkoko itieye na kpobi a d’ame whu evaọ Ẹvo akpọ soso na.
6. (a) Eme u fo nọ a rẹ kareghẹhọ Ileleikristi edẹ Jud? (b) Fikieme ma je si ekareghẹhọ Jud t’udu?
6 Fikieme Jud o ro kere kpahe ẹdhoguo Ọghẹnẹ enana? Keme ọ riẹ nọ ahwo jọ evaọ ukoko Ileleikristi na evaọ edẹ riẹ a bi ru eware etọtọ nọ i fioka ha wọhọ enọ e wha ẹdhoguo anwae ze na. Fikiere, Jud o kere nọ u fo re a kareghẹhọ ikoko na kpahe igogo izẹme abọ-ẹzi jọ. (Jud 5) Ẹsejọhọ o thọrọ e rai ẹro no inọ Jihova Ọghẹnẹ ọ be ruẹ oware nọ a bi ru. Ẹhẹ, okenọ idibo riẹ a te keke aro fihọ raha izi riẹ, bi gbe oma rai gbe amọfa ku, ọ rẹ ruẹ. (Itẹ 15:3) Iruemu itieye na e rẹ dae gaga. (Emuhọ 6:6; Olezi 78:40) O rọ iroro igbunu inọ mai ahwo-akpọ gheghe ma rẹ sai kpomahọ iroro Olori Osu ehrugbakpọ na. O bi rri omai kẹdẹ kẹdẹ, yọ okenọ ma tẹ be dao utho oma mai re ma lele ithihi Ọmọ riẹ, Jesu Kristi, uruemu mai u re ru ei udu ghọghọ. Fikiere, joma gbolo aro kẹ ekareghẹhọ itieye na nọ Jud ọ be kẹ na ha, rekọ j’oma si ai te udu.—Itẹ 27:11; 1 Pita 2:21.
7. (a) Fikieme enọ i duomahọ oruthọ ọgaga a jẹ gwọlọ obufihọ kpata kpata? (b) Ẹvẹ mai kpobi ma sae rọ whaha ọfariẹ-ogbe?
7 Orọnikọ Jihova ọ be ruẹ ọvo ho rekọ ọ rẹ j’owọ. Wọhọ Ọghẹnẹ uvi-oziẹ, ọ rẹ kẹ irumuomu uye—evaọ ẹruoke riẹ. (1 Timoti 5:24) Ahwo nọ a bi roro nọ ẹdhoguo riẹ yọ ikuigbe anwae gheghe jegbe nnọ ọ be daezọ eyoma nọ a bi ru hu a be viẹ oma rai họ gheghe. Ẹvẹ o kpata te nẹnẹ rọ kẹ enọ i zuawọ họ ọfariẹ-ogbe no re a gwọlọ obufihọ ekpako Ileleikristi vẹrẹ vẹrẹ! (Jemis 5:14, 15) Awa ọfariẹ-ogbe evaọ ẹmo abọ-ẹzi mai na o rẹ sai gb’omai kpobi unu. Kukpe kukpe ibuobu i bi kie ẹta na—ahwo nọ a bi si no ukoko, ibuobu rai fiki uruemu ọfariẹ-ogbe ababọ ekurẹriẹ. O rẹ jọ ọtamuo mai gaga re ma whaha edawọ nọ i re tube mu omai họ esu kpohọ edhere ọyena.—Wawo Matiu 26:41.
Rọ Adhẹẹ kẹ Udu-Esuo nọ A Fihọ
8. Amono họ “otu ehru” nọ a fodẹ evaọ Jud 8 na?
8 Ẹbẹbẹ ọfa nọ Jud ọ t’ẹme te họ ababọ adhẹẹ kẹ udu-esuo nọ a fihọ. Wọhọ oriruo, evaọ owọ avọ 8 ọ whọku ahwo omuomu evo na inọ a be “rehọ otu ehru jijehwẹ.” Amono họ “otu ehru” na? A jọ ezae sebaẹgba, rekọ a wo owha-iruo nọ ẹzi ọfuafo Jihova o muhọ ai obọ. Wọhọ oriruo, ikoko na i wo ekpako, enọ a kẹ iruo ẹruorote uthuru Ọghẹnẹ. (1 Pita 5:2) Esẹro ọnyawariẹ e riẹ re, wọhọ Pọl ukọ na. Yọ ugboma ekpako na evaọ Jerusalẹm a je ruiruo wọhọ ugboma esuo, enọ e jẹ j’iroro nọ i kpomahọ ukoko Ileleikristi na kpobi. (Iruẹru 15:6) O jẹ kẹ Jud idhọvẹ gaga inọ ahwo jọ evaọ ukoko na a be ta eme iyoma hayo rehọ ezae itieye na j’ijehwẹ.
9. Didi iriruo kpahe orivo udu-esuo Jud ọ fodẹ?
9 Re ọ whọku eme orivo itieye na, evaọ owọ avọ 11, Jud ọ fodẹ iriruo esa efa wọhọ ekareghẹhọ: Keni, Belam, gbe Kora. Keni ọ se ohrẹ uyoyou Jihova o te keke aro fihọ le edhere omukpahe ojihẹ riẹ t’oba. (Emuhọ 4:4-8) Unuovẹvẹ buobu u te Belam obọ no ehru ze—makọ eketekete riẹ dede ọ t’ẹme kẹe! Rekọ Belam avọ oriobọ ọ tẹ gbẹ nyaharo gbẹgwae oyoma kpahe ahwo Ọghẹnẹ. (Ikelakele 22:28, 32-34; Iziewariẹ 23:5) Kora o wo ọkwa owha-iruo riẹ, rekọ o da riẹ ẹro ho. O koko ahwo họ re a kpareso ọzae nọ ọ mai wou evaọ otọakpọ na kpobi, Mosis.—Ikelakele 12:3; 16:1-3, 32.
10. Ẹvẹ ejọ nẹnẹ a sai ro kie ruọ ẹta ‘otu ehru nọ a re ro j’ijehwẹ,’ kọ fikieme a jẹ whaha eme itieye na?
10 Ẹvẹ iriruo enana i wuhrẹ omai te re ma rọ adhẹẹ kẹ ahwo nọ Jihova o bi ro ruiruo evaọ ekwa owha-iruo! (Ahwo Hibru 13:17) O rẹ lọlọhọ re ma jọ oma ekpako nọ a ro mu na ruẹ afuẹwẹ, keme a gba ha, wọhọ epanọ mai kpobi ma gba ha na. Rekọ ma tẹ t’ẹro vi iruthọ rai je bi rri rai vo, kọ o sae jọ nọ ma be “rehọ otu ehru jijehwẹ”? Evaọ owọ avọ 10, Jud ọ fodẹ enọ e be “ta eme iyoma kpahe eware nọ a riẹ otọ rai hi.” Ẹsejọ, ejọ e rẹ wọso ẹjiroro nọ ugboma ekpako na o jẹ hayo ẹdhọ jọ nọ a gu. Ghele na, a riẹ kpahe eware nọ ekpako na a kiẹriwi kpobi re a tẹ te j’iroro na ha. Fikiere eme jabọ a jẹ ta eme iyoma kpahe oware nọ a ghinẹ riẹ hẹ? (Itẹ 18:13) Ahwo nọ a ruabọhọ eme iyoma itieye na a rẹ sae wha ohẹriẹ fihọ ukoko na yọ ẹsejọhọ a vẹ jẹ rehọ ai dhesẹ “itho nọ e rọ otọ ame” eva oria omakokohọ ibe enọ e rọwo. (Jud 12, 16, 19, NW ) J’oma jọ enwoma abọ-ẹzi kẹ amọfa ha. Ukpoye, jọ o jọ ọtamuo mai omomọvo re ma wo ọjẹrehọ kẹ enọ e rọ ọkwa fiki iruo egaga rai gbe oma nọ a rọ kẹ uthuru Ọghẹnẹ.—1 Timoti 5:17.
11. Fikieme Maekẹl o je si oma kpemu no ẹdhọ nọ o re gu Setan?
11 Jud ọ kẹ oriruo ohwo jọ nọ ọ rehọ adhẹẹ kẹ udu-esuo nọ a fihọ. O kere nọ: “Rekọ nọ Maekẹl ukọ-odhiwu oride na, o je lele ukumuomu na họre, vroavro kpahọ oma Mosis, ọ jobọ nọ o ro rovie unu riẹ poviẹ e he, rekọ, anọ, ‘Ọnowo na ọ whọku owhẹ.’ ” (Jud 9) Ikuigbe isiuru nana, onọ Jud ọvo o kere evaọ Ikereakere efuafo na, u wuhrẹ iwuhrẹ ivẹ sa-sa. Evaọ abọ jọ, u wuhrẹ omai re ma nyasiọ ẹdhoguo ba kẹ Jihova. O wọhọ nọ Setan ọ gwọlọ rehọ ugboma Mosis ọzae ẹrọwọ na ruiruo thọthọ re ọ ruẹse wha egagọ erue haro. Ẹvẹ onana u muomu te! Ghele na, Maekẹl avọ omarokpotọ o sioma kpemu no ẹdhoguo, keme Jihova ọvo o wo udu na. Kọ ẹvẹ u fo te inọ ma whaha ẹdhoguo ezae ẹrọwọ nọ e be daoma gọ Jihova.
12. Eme ahwo nọ a wo ọkwa owha-iruo evaọ ukoko Ileleikristi na a re wuhrẹ no oriruo Maekẹl ze?
12 Evaọ abọdekọ riẹ, ahwo nọ a dina wo udu-esuo evaọ ukoko na a rẹ sai wuhrẹ uwuhrẹ jọ no obọ Maekẹl ze re. Whaọ, dede nọ Maekẹl họ “ukọ-odhiwu oride na,” olori enjẹle na kpobi, ọ rehọ ọkwa ogaga riẹ ruiruo thọthọ họ, nọ a maki ru ei eva dha dede. Ekpako ẹrọwọ a re lele oriruo ọyena kpekpekpe, vuhumu nnọ ọkwa rai nọ a re ro ruiruo thọthọ yọ ababọ adhẹẹ kẹ esuo Jihova. Ileta Jud o t’ẹme buobu kpahe ezae nọ i wo ọkwa adhẹẹ evaọ ukoko na rekọ a tẹ rehọ ogaga rai ruiruo thọthọ. Wọhọ oriruo, evaọ owọ avọ 12 rite 14, Jud o kere ọwhọkuo ọgaga ọrọ ‘ithuru-igodẹ nọ e be wharo ko oma rai.’ (Wawo Izikiẹl 34:7-10.) Ẹme na họ, erere omobọ rai a be rọ karo, orọnikọ orọ uthuru Jihova ha. Nẹnẹ na ekpako e rẹ sai wuhrẹ eware buobu no iriruo ethọthọ eyena ze. Uzẹme, eme ọ Jud evaọ etenẹ i dhesẹ oware nọ ma gwọlọ jọ họ vevẹ. Nọ ma te kie kẹ oriobọ, ma rẹ sae jọ isoja Kristi hi; omobọ mai ọvo ma be họre kẹ. Ukpoye, j’omai kpobi ma rria lele eme Jesu: “Ẹkẹ oghale o mae rọ vi emio.”—Iruẹru 20:35.
“Yọre Oma Rai eva Uyoyou Ọghẹnẹ”
13. Fikieme o jẹ jọ isiuru mai kpobi re ma daji uyoyou Ọghẹnẹ?
13 Ubrobọ ekuhọ ileta riẹ, Jud ọ kẹ ohrẹ omosasọ onana: “Yọre oma rai eva uyoyou Ọghẹnẹ.” (Jud 21) Uvumọ oware u re fiobọhọ k’omai fiẹmo Ileleikristi nana t’uwou vi oware ovo nana ha, koyehọ re ma jọ otọ uyoyou Jihova Ọghẹnẹ. Whaọ, uyoyou họ okwakwa ulogbo Jihova. (1 Jọn 4:8) Pọl o kere se Ileleikristi evaọ Rom nọ: “Umuomẹ ẹro nọ makọ uwhu, hayo uzuazọ, hayo ikọ-odhiwu, hayo iride, hayo eware nọ erọ enẹna, hayo eware nọ e be tha, hayo egaga, hayo ekpehru, hayo ekodo, hayo oware ovo eva emama na kpobi, no rẹ sae hẹriẹ omai no uyoyou Ọghẹnẹ evaọ Kristi Jesu Ọnowo mai na, ọ rọhọ.” (Ahwo Rom 8:38, 39) Rekọ, ẹvẹ ma rẹ rọ daji uyoyou oyena? Muẹrohọ eware esa nọ ma re ru, wọhọ epanọ Jud ọ fodẹ.
14, 15. (a) Eme u dhesẹ re ma bọ oma mai ga evaọ “orọwọ ọrẹri” mai? (b) Ẹvẹ ma sae rọ kiẹ uyero ekwakwa-ẹmo abọ-ẹzi mai?
14 Orọ ọsosuọ, Jud ọ ta k’omai nnọ ma hae bọ oma mai ga evaọ “orọwọ ọrẹri” na. (Jud 20) Wọhọ epanọ ma ruẹ evaọ uwuhrẹ n’ukpo na, a re dhe onana erueru. Ma wọhọ uwou nọ o gwọlọ ekpọfia buobu re o sae za ofou dhe. (Wawo Matiu 7:24, 25.) Fikiere, joma rẹro so omobọ mai hi. Ukpoye, j’oma gwọlọ oria nọ ma sae jọ bọ oma mai ga evaọ otọhotọ ẹrọwọ mai, re ma jọ isoja egaga Kristi nọ i wo ẹrọwọ ziezi. Wọhọ oriruo, ma rẹ sai roro ekwakwa ẹgọ ẹmo abọ-ẹzi nọ a dhesẹ eva Ahwo Ẹfẹsọs 6:11-18 na.
15 Ẹvẹ ẹgọ abọ-ẹzi mai ọ rọ? Kọ “ojese orọwọ” mai o ga te epanọ u fo nọ o rẹ jọ? Nọ ma te rri kpemu kpahọ umutho ikpe nọ e vrẹ na, kọ ma be ruẹ oka ewhrehe jọ, wọhọ iwuhrẹ nọ a rẹ nya godo godo, ababọ ọwhọ kẹ odibọgba na, hayo ọwhọ nọ o bi kpotọ kẹ uwuhrẹ omobọ mai? Eka itieye na e rọ imuozọ! U fo re ma j’owọ obọnana re ma bọ je ru oma mai ga evaọ uzẹme na.—1 Timoti 4:15; 2 Timoti 4:2; Ahwo Hibru 10:24, 25.
16. Eme u dhesẹ re ma lẹ avọ ẹzi ọfuafo, kọ oware jọ vẹ ma rẹ yare Jihova ẹsikpobi?
16 Edhere avivẹ nọ ma rẹ rọ daji uyoyou Ọghẹnẹ họ ma rẹ gbẹ “lẹ evaọ Ẹzi Ẹri na.” (Jud 20) Oyena u dhesẹ nọ ma rẹ lẹ evaọ otọ okpomahọ ẹzi Jihova jẹ rọwo kugbe Ẹme riẹ nọ ẹzi ọ kẹ ẹgba. Olẹ yọ obọdẹ abọ nọ ma re ro sikẹle Jihova je dhesẹ kẹe nọ ma be gọe. Ma re rri uvẹ-ọghọ onana vo vievie he! Yọ okenọ ma tẹ be lẹ, ma sae yare—evaọ uzẹme, dhe ẹyẹyare—kẹ ẹzi ọfuafo na. (Luk 11:13) Oye họ ogaga nọ o mae ga nọ ma wo. Avọ obufihọ utioye na, ma rẹ sae daji uyoyou Ọghẹnẹ je thihakọ wọhọ isoja Kristi.
17. (a) Fikieme oriruo Jud evaọ ẹme ohrọ o je gbunu? (b) Ẹvẹ mai omomọvo ọ sae rọ ruabọhọ edhere ohrọ?
17 Orọ avọ esa, Jud ọ kpakpa omai re ma ruabọhọ edhesẹ ohrọ. (Jud 22) Oriruo obọ riẹ evaọ abọ ọnana o gbunu. Whaọ, ọ jẹ ruawa ziezi kpahe ogbekuo, ọfariẹ-ogbe, gbe ekieno-ẹrọwọ nọ o jẹ bẹbẹ ruọ ukoko Ileleikristi na. Ghele na, orọnikọ o je brudu hu, ẹsejọhọ je roro nnọ oke na u yoma vi epanọ a re ro dhesẹ okwakwa “ẹwo” utioye wọhọ ohrọ. Ijo, ọ kpakpa inievo riẹ re a ruabọhọ edhesẹ ohrọ nọ o tẹ lọhọ, re a rehọ ẹwo j’iroro kugbe enọ i wo avro re a tube si enọ i bi sikẹle uzioraha ulogbo ‘no erae ze.’ (Jud 23; Ahwo Galesha 6:1) Ẹvẹ uduotahawọ na u woma te kẹ ekpako evaọ oke obẹbẹ nana! A be daoma dhesẹ ohrọ re evaọ oria nọ u je fo, a ve ru obọ gaga evaọ oria nọ o jọ gwọlọ ere. Epọvo na mai kpobi ma re dhesẹ ohrọ kẹ ohwohwo re. Wọhọ oriruo, ukpenọ ma fi ẹgo họ eva, ma rẹ sae rọ vrẹ n’eva ze.—Ahwo Kọlọsi 3:13.
18. Ẹvẹ ma sai ro wo imuẹro obokparọ evaọ ẹmo-ofio abọ-ẹzi mai?
18 Ẹmo nọ ma bi fi ọ lọhọ họ. Wọhọ epanọ Jud ọ ta, o rọ ‘ohọre ogaga.’ (Jud 3) Ewegrẹ mai e rọ gaga. Orọnikọ Setan ọvo ho rekọ akpọ omuomu riẹ gbe sebaẹgba mai e be họre omai. Ghele na, ma rẹ sai fi eva mai kpobi họ nọ ma te kparobọ! Fikieme? Keme abọ Jihova ma rọ. Jud o ku ileta riẹ họ avọ ekareghẹhọ nnọ Jihova o fo ọnọ a rẹ kẹ “oruaro, ogaga, adhẹ gbe udu-ogaga . . . enẹna je rite bẹdẹ bẹdẹ.” (Jud 25) Kọ oyena o gbẹ rọ iroro idudu? Kọ avro jọ ọ riẹ inọ Ọghẹnẹ ọvo nana ọ rẹ sae ‘yọrọ omai no ekie’? (Jud 24) Vievie! Jọ o jọ ọtamuo mai omomọvo re ma gbẹ whaha ọfariẹ-ogbe, rehọ adhẹẹ kẹ udu-esuo nọ a fihọ, je fi oma mai họ otọ uyoyou Ọghẹnẹ. Evaọ edhere ọyena, ma rẹ te reawere obokparọ oruaro kugbe.
[Footnotes]
a Ekiotọ jọ e ta nọ Jud ọ be t’ẹme no Book of Enoch nọ o gba ha na ze. Ghele na, R. C. H. Lenski o muẹrohọ nọ: “Ma nọ inọ: ‘Diẹse a kere obe onana, Book of Enoch no ze?’ Obe onana o rọ ofiba, yọ ohwo ọvuọvo ọ riẹ oke nọ a ro kere abọ riẹ sa-sa ha . . . ; ohwo ọvo ọ sae ta ha sọ a rehọ eme riẹ jọ no obọ Jud omariẹ ze.”
Enọ Ọkiẹkpemu
◻ Ẹvẹ ileta Jud i wuhrẹ omai re ma whaha ọfariẹ-ogbe?
◻ Fikieme u je wuzou tere re ma rọ adhẹẹ kẹ udu-esuo nọ a fihọ?
◻ Eme ọ thọ evaọ udu-esuo ukoko nọ a re ro ruiruo thọthọ?
◻ Ẹvẹ ma re ruiruo re ma daji uyoyou Ọghẹnẹ?
[Picture on page 25]
Wo ohẹriẹ no isoja ahwo Rom, Ileleikristi a rọ ẹmo-ofio abọ-ẹzi
[Picture on page 28]
Ithuru-igodẹ Ileleikristi a bi ruiruo, orọnikọ fiki oriobọ họ, rekọ fiki uyoyou