Bansabi Zole Sambu na Makwela Yina Kezingaka

1, 2. (a) Makwela kusalamaka sambu na kuzinga bantangu ikwa? (b) Inki mutindu yau lenda salama?

NTANGU Nzambi kuvukisaka bakala ti nkento ya ntete ya makwela, ata kidimbu mosi kuvandaka ve yina kemonisa nde mvukana yango tavanda ya ntangu fyoti. Yau kulombamaka nde Adami ti Eva kuvanda kumosi sambu na luzingu. (Kuyantika 2:24) Nsiku ya Nzambi sambu na makwela ya lukumu kele mvukana ya bakala mosi ti nkento mosi. Kaka bizumba ya mosi na kati na bau to ya bau zole kepesa nzila na kufwa makwela ti mpila ya kukwela dyaka na kutadilaka Masonuku.​—⁠Matayo 5:⁠32.

² Keti mpila kele sambu na bantu zole kuzinga kumosi na kyese tii na ntangu ya kukonda ndilu? Ee, mpi Biblia kesonga mambu zole ya mfunu, to bansabi yina kesadisaka sambu dyambu yai kusalama. Kana bau zole bakala ti nkento kusadila yau, bau takangula nzila na kyese mpi na balusakumunu mingi. Bansabi yango kele inki?

3. Inki mitindu tatu ya zola yina bankwelani fwete kuna?

³ Nsabi ya ntete kele zola. Na kutuba ya mbote, mitindu ya zola kele mingi na kati ya Biblia. Mosi na kati na yau kele zola ya tiya, zola sambu na muntu yankaka, mutindu ya zola yina kevandaka na kati ya banduku ya ngolo. (Yoane 11:⁠3) Yankaka kele zola yina kevandaka na kati ya bamambere ya dibuta. (Roma 12:10) Ya tatu kele zola ya bampusa na kati ya bakala ti nkento. (Bingana 5:​15-20) Ya kyeleka, bakala ti nkento fwete kukuna yau yonso. Kansi, kele ti mutindu ya iya ya zola, yina ya kuluta bayina yankaka na mfunu.

4. Inki kele mutindu ya iya ya zola?

⁴ Na ndinga ya kisina ya Masonuku ya Bakristu na Kigreki, ngogo sambu na mutindu yai ya iya ya zola kele a·gaʹpe. Ngogo yina kesadilama na 1 Yoane 4:​8, kisika ya bau ketubila beto nde: “Nzambi kele zola.” Ya kyeleka, “beto kezolanaka sambu Nzambi muntu zolaka beto ntete.” (1 Yoane 4:​19, NW) Mukristu kekunaka zola ya mutindu yina, ntetentete sambu na Yehowa Nzambi ye na nima sambu na bantu yankaka. (Marko 12:​29-31) Ngogo a·gaʹpe kesadilama mpi na Efezo 5:​2, yina ketuba nde: “Beno fweti zolana na luzingu na beno yonso, mutindu Kristo zolaka beto; yandi pesaka moyo na yandi sambu na beto.” Yezu kutubaka nde balandi na yandi ya kyeleka tazabana na zola yai: “Kana beno ke zolana [a·gaʹpe] beno na beno, bantu yonso ta zaba nde beno kele balonguki na mono.” (Yoane 13:35) Simba mpi, nsadilu ya a·gaʹpe na 1 Korinto 13:13: “Kansi ntangu yai me bika mambu yai tatu: lukwikilu, kutula ntima, ti kuzola; kansi na mambu yai yonso tatu, kuzola [a·gaʹpe] me luta mfunu.”

5, 6. (a) Sambu na inki zola meluta lukwikilu ti kivuvu? (b) Inki kele mwa bikuma yina kemonisa sambu na inki zola tasadisa na kusala makwela ya kezinga?

⁵ Inki kesala nde zola yai a·gaʹpe kuluta lukwikilu ti kivuvu na mfunu? Yau keyalamaka na minsiku​—⁠minsiku ya mbote​—⁠yina kele na kati ya Ndinga ya Nzambi. (Nkunga 119:105) Yau kele kudibanza ya kukonda bwimi na kusadila bankaka mambu yina kele ya kusungama mpi mbote na ntwala ya Nzambi, ata muntu mefwana na kubaka yau ve. Zola ya mutindu yai kepesaka nzila na bankwelani na kulanda ndongisila ya Biblia: “Kana muntu mosi na kati na beno ke na mambu na muntu yankaka, mbote yandi kukanga ntima, yandi kulolula yandi. Beno fweti lolula bantu yankaka na kati na beno mutindu [Yehowa] mpi me lolulaka beno.” (Kolosai 3:13) Bankwelani yina kezolanaka kevandaka mpi kekunaka “zola ya ngolo [a·gaʹpe] sambu na [mosi ti yankaka], sambu zola kefikaka masumu mingi.” (1 Piere 4:​8, NW) Zaba nde zola kefikaka bifu. Yau kekatulaka yau ve, sambu ata muntu mosi ve ya kukonda kukuka lenda kukonda bifu.​—⁠Nkunga 130:​3, 4; Yakobo 3:⁠2.

⁶ Ntangu zola ya mutindu yai ya Nzambi mpi ya mosi sambu na yankaka kekunama na bankwelani, makwela na bau tazinga mingi mpi kyese tavanda, sambu “zola ke manaka ve.” (1 Korinto 13:⁠8) Zola kele “kikangilu ya kukuka ya bumosi.” (Kolosai 3:​14, NW) Kana nge mekwelaka, inki mutindu nge ti nkwelani na nge lenda kukuna mutindu ya zola yai? Beno tangaka kumosi Ndinga ya Nzambi, mpi tubilaka mambu na yau. Beno longuka mbandu ya zola ya Yezu mpi beno yunsa na kulanda bitambi na yandi, sambu na kuyindula mpi na kusala bonso yandi. Dyaka, kuvanda na balukutakanu ya Bukristu, kisika Ndinga ya Nzambi kelongamaka. Mpi samba sambu na kubaka lusadisu ya Nzambi sambu na kuyedisa mutindu ya zola yai ya ngolo, yina kele mbuma ya mpeve santu ya Nzambi.​—⁠Bingana 3:​5, 6; Yoane 17:3; Galatia 5:22; Baebreo 10:​24, 25.

7. Luzitu kele inki, mpi nani fwete kumonisa luzitu na kati ya makwela?

⁷ Kana bankwelani zole kele mpenza na zola mosi sambu na yankaka, ebuna bau tavanda mpi na luzitu mosi sambu na yankaka, mpi luzitu kele nsabi ya zole ya makwela ya kyese. Luzitu ketendulama bonso “kundima ya bankaka, kupesa bau lukumu.” Ndinga ya Nzambi kelongisila Bakristu yonso, vukisa babakala ti bankento nde: “Na yina metala kupesana lukumu, pesa mbandu.” (Roma 12:​10, NW) Ntumwa Piere kusonikaka nde: “Beno babakala, beno landa na kuzinga ti bankento na beno na nzayilu, na kupesaka bau lukumu bonso mbungu ya petepete, mbungu ya kinkento.” (1 Piere 3:​7, NW) Nkento melongisilama na “kuzitisa bakala na yandi [“na mudindu,” NW].” (Efezo 5:33) Kana nge kezola kupesa muntu lukumu, nge kele muntu ya mawete sambu na muntu yango, muntu ya luzitu sambu na lukumu ya muntu yango mpi na kumonisaka bangindu, mpi ya kuyilama na kulungisa konso ndomba ya ngangu yina salamaka na nge.

8-10. Na inki mitindu luzitu tasadisa na kusala makwela mvukana mosi ya ngolo mpi ya kyese?

⁸ Bayina kezola kuvanda na makwela ya kyese kemonisaka luzitu sambu na bankwelani na bau na “kusosaka mpi mambote ya bantu yankaka kansi mambote na [bau] mosi mpamba ve.” (Filipi 2:⁠4) Bau kendimaka ve mambu yina kele mbote kaka sambu na bau mosi​—⁠yina tavanda bwimi. Kansi, bau kendimaka mpi mambu ya kuluta mbote sambu na bankwelani na bau. Ya kyeleka, bau ketulaka mambu ya bankwelani na bau na kisika ya ntete.

⁹ Luzitu tasadisa bankwelani na kubakisa bangindu na bau ya kuswaswana. Yau kele ngangu ve na kuyindula nde bantu zole fwete vanda na bangindu ya kiteso mosi na mambu yonso. Kima yina lenda kuvanda mfunu sambu na bakala lenda kuvanda na mfunu ve sambu na nkento, mpi yina ya nkento kezolaka lenda kuvanda yina ya bakala kezolaka ve. Kansi, konso muntu fwete zitisa bangindu ti bansola ya muntu yankaka, ntangu yonso ya bau kele na kati ya bandilu ya bansiku ti minsiku ya Yehowa. (1 Piere 2:16; fwanisa ti Filemoni 14.) Dyaka, konso muntu fwete zitisa lukumu ya muntu yankaka na kukumisaka yandi ve kima ya luvwezo to ya nsaka na bakomantere, yau kuvanda na ntwala ya bantu yonso to na kinsweki.

¹⁰ Ee, zola ya Nzambi mpi ya mosi na yankaka ti kuzitisana kele bansabi zole ya mfunu sambu na kununga makwela. Inki mutindu yau lenda sadilama na bamambu yankaka ya kuluta mfunu na luzingu ya makwela?

11. Na kutadila Masonuku, nani kele mfumu na kati ya makwela?

¹¹ Biblia ketubila beto nde bakala kugangamaka ti bikalulu yina tasadisa yandi na kununga na kimfumu ya dibuta. Mutindu yina, bakala tavanda na mukumba na ntwala ya Yehowa sambu na mambote ya kimpeve ti ya kinsuni ya nkento mpi ya bana na yandi. Yau talombaka nde yandi baka balukanu ya bukatikati yina kekukana ti luzolo ya Yehowa mpi kuvanda mbandu ya mbote na ndyatilu ya vumi. “Beno bankento, beno lemfuka na babakala na beno, mutindu beno ke lemfukaka na Mfumu Yesu; sambu bakala kele mfumu ya nkento na yandi, mutindu Kristo kele mfumu ya dibundu.” (Efezo 5:​22, 23) Kansi, mutindu Biblia ketuba nde bakala mpi kele na mfumu yina kele ti kiyeka ya kuluta yandi. Ntumwa Polo kusonikaka nde: “Kansi mono zola beno zaba nde Kristo kele mfumu ya konso muntu, bakala kele mfumu ya nkento na yandi, Nzambi kele mfumu ya Kristo.” (1 Korinto 11:⁠3) Bakala ya mayele kelongukaka inki mutindu ya kusadila kimfumu na yandi, na kulandaka mbandu ya mfumu na yandi mosi, Yezu Kristu.

12. Inki mbandu ya mbote Yezu kubikaka na kumonisa bulemfu mpi na kusadila kimfumu?

¹² Yezu mpi kele na mfumu, Yehowa, mpi yandi kelemfukilaka Yandi mbotembote. Yezu kutubaka nde: “Mono ke zolaka ve kusala mambu na luzolo na mono mosi, kansi na luzolo ya muntu yina tindaka mono.” (Yoane 5:30) Inki mbandu ya kuluta mbote! Yezu kele “mbuta ya bantu yonso ti ya bima yonso.” (Kolosai 1:15) Yandi kumaka Mesia. Yau kulombamaka nde yandi kuvanda Mfumu ya dibundu ya Bakristu ya kupakulama ti Ntotila ya kusolama ya Kimfumu ya Nzambi, na zulu ya bawanzyo yonso. (Filipi 2:​9-11; Baebreo 1:⁠4) Ata nkutu yandi pesamaka kiyeka ya nene mpi bivuvu ya nene, Yezu kuvandaka ve muntu ya kingolongolo, ya kesobaka ve to yina kelombaka mambu ya kuluta mingi. Yandi vandaka ve niokudi, na kuyibusaka mbala na mbala balongoki na yandi nde bau kulemfukila yandi. Yezu vandaka muntu ya zola mpi ya nkenda, mingimingi na baniokwami na mabanza. Yandi kutubaka nde: “Beno kwisa na mono, beno yonso bantu yina me lemba, sambu beno ke nata kilo ya nene, ebuna mono ta pesa beno ntangu ya kupema. Beno baka [“vangu,” NW] na mono, beno nata yo; beno vanda balonguki na mono, sambu mono kele muntu ya pima, mono kele muntu ya ntima ya mbote; ebuna beno ta zaba kupema. [“Vangu,” NW] yina ya mono ta pesa beno yo kele mpasi ve na kunata yo, sambu yo kele kilo mingi ve.” (Matayo 11:​28-30) Yau kuvandaka kyese na kusala na kinkundi ti yandi.

13, 14. Inki mutindu bakala ya zola tasadila kimfumu na yandi, na kulandaka mbandu ya Yezu?

¹³ Bakala yina kezolaka luzingu ya dibuta ya kyese fwete kutadila mpenza bikalulu ya mbote ya Yezu. Bakala ya mbote kevandaka ve kingolongolo mpi muntu ya kezolaka kaka kutuma, na kusadilaka kimfumu na yandi na mutindu mosi ya imbi bonso kikuma ya kuvwenzilaka nkento na yandi. Kansi, yandi kezolaka mpi kekumisaka yandi. Kana Yezu kuvandaka “ti ntima ya kudikulumusa,” bakala kele na kikuma ya ngolo ya kuvanda mpila yina sambu, ya kuswaswana ti Yezu, yandi kesalaka bifu. Na ntangu yandi kesala yau, yandi kezola mbakisa ya nkento na yandi. Na yau, bakala ya kudikulumusa kendimaka bifu na yandi, ata na bangogo, “Lolula mono; nge vandaka ti kinunga,” lenda kuvanda mpasi na kutuba. Nkento ya makwela tamona yau kuluta petepete na kuzitisa kimfumu ya bakala ya kukonda lulendo mpi ya kudikulumusa kuluta yina ya lulendo mpi ya ntu ngolo. Na ndambu yankaka dyaka, nkento ya luzitu kelombaka ndolula na ntangu yandi kele na kifu.

¹⁴ Nzambi kugangaka nkento ti bikalulu ya bunkento ya mbote yina yandi lenda kusadila sambu na kusala makwela ya kyese. Bakala ya mayele tandima yau mpi yandi tabangika yandi ve. Bankento mingi kezolaka kuwa mawa mpi nkenda mingi, bikalulu yina kele mfunu sambu na kusansa dibuta mpi kusala bangwisana ti bantu. Konso ntangu, nkento kevandaka muntu ya kikesa ya kulunga sambu na kukumisa nzo kisika mosi ya mbote na kuzinga. “Nkento ya kulunga” yina metubilama na Bingana kapu 31 kuvandaka ti bankadilu mingi ya kitoko mpi bandenda ya mbote kibeni, ye dibuta na yandi kubakaka mambote mingi na yau. Sambu na inki? Sambu bakala na yandi “ketulaka yandi ntima.”​—⁠Bingana 31:​10, 11.

15. Inki mutindu bakala lenda monisa zola bonso ya Kristu mpi luzitu sambu na nkento na yandi?

¹⁵ Na bansi yankaka, kiyeka ya bakala ketulamaka mpenza na zulu, yau yina, ata kuyufula yandi ngyufula ketadilamaka bonso kukonda luzitu. Yandi lenda kubaka nkento na yandi bonso mpika. Mutindu ya mbi yai ya nsadilu ya kiyeka kebutaka kukonda kuwakana kaka ti nkento na yandi mpamba ve kansi dyaka ti Nzambi. (Fwanisa ti 1 Yoane 4:​20, 21.) Na ndambu yankaka, babakala yankaka kevilaka na kubaka ntwala, na kubikaka bankento na bau na kuyala nzo. Bakala yina kelemfukaka mbote na Kristu kemoninaka ve nkento na yandi to kukatula yandi lukumu. Kansi, yandi kelandaka mbandu ya zola ya Yezu, ya kuditambika mpi ya kesalaka mutindu Polo kulongisilaka nde: “Beno babakala, beno zola bankento na beno mutindu Kristo zolaka dibundu ntangu yandi fwaka sambu na yo.” (Efezo 5:25) Yezu Kristu kuzolaka mingi balandi na yandi yau yina yandi fwaka sambu na bau. Bakala ya mbote tayunsa na kulanda mbandu na kikalulu ya kukonda bwimi, na kusosaka mambote ya nkento na yandi, na kisika ya kulombaka yandi mambu ya kuluta mingi. Kana bakala kelemfuka na Kristu mpi kemonisa zola ti luzitu bonso ya Kristu, nkento na yandi tapusama yandi mosi na kulemfukila yandi.​—⁠Efezo 5:​28, 29, 33.

16. Inki bankadulu nkento fwete monisa na bangwisana na yandi ti bakala na yandi?

¹⁶ Mwa bantangu na nima ya kugangama ya Adami, “Ebuna Mfumu Nzambi tubaka mpi nde: ‘Kele mbote ve nde muntu kuzinga kaka yandi mosi. Mono ke sadila yandi [“nsadisi yina tavanda kilungisi na yandi,” NW].’ ” (Kuyantika 2:18) Nzambi kugangaka Eva bonso “kilungisi,” kansi bonso ndwanisi ve. Makwela lendaka ve kuvanda bonso masuwa ya bakapitene zole. Bakala fwete sadila kimfumu na zola, mpi nkento fwete monisa zola, luzitu ti bulemfu ya luzolo.

17, 18. Inki kele mwa mitindu yina nkento lenda vanda mpenza nsadisi sambu na bakala na yandi?

¹⁷ Ata mpila yina, nkento ya mbote kesalaka mambu kuluta kulemfuka mpamba. Yandi keyunsaka na kuvanda nsadisi ya kyeleka, na kuvandaka nsimbisi ya bakala na yandi na balukanu ya yandi kebakaka. Ya kyeleka, yau kele mpasi ve sambu na yandi na ntangu yandi kendima balukanu na yandi. Kansi ata ntangu yandi kendima ve, lusadisu na yandi ya nene lenda kusadisa lukanu na yandi na kubuta mbuma ya kuluta mbote.

¹⁸ Nkento lenda kusadisa bakala na yandi na kuvanda mfumu ya mbote na bampila yankaka. Yandi lenda kumonisa kyese na yandi sambu na bikesa na yandi na kubakaka ntwala, na kisika ya kutonga yandi to na kumonisaka nde yandi lenda nkutu ve kukukisa bansatu na yandi. Na kuwakanaka ti bakala na yandi na mpila mosi ya mbote, yandi fwete yibuka nde “bikalulu ya pima ti ya kukonda lulendo . . . kele mambu mosi ya mfunu na meso ya Nzambi,” kaka na meso ya bakala na yandi ve. (1 Piere 3:​3, 4; Kolosai 3:12) Inki tasalama kana bakala kele ve nkwikidi? Ata yandi kele nkwikidi to ve, Masonuku kesyamisa bankento “nde bo kuzola babakala na bo ti bana na bo, bo kudiyala, bo kuvanda na ntima ya mpembe, bo kusala bisalu ya mbote na banzo na bo, bo kuvanda bankento ya mbote yina ke lemfukaka na babakala na bo; mpidina ata muntu mosi ve lenda vwenza nsangu ya Nzambi.” (Tito 2:​4, 5) Kana mambu yina ketala kansansa kubwa, yau kelomba bakala ya kukonda lukwikilu kuzitisa ngindu ya nkento na yandi kana yau memonisama ti “bikalulu ya pima mpi ti luzitu ya mudindu.” Babakala yankaka ya kukonda lukwikilu “menungamaka kukonda ngogo kaka na bikalulu ya bankento na bau, sambu bo [vandaka kumona] nde bikalulu na [bau] kele ya bunzambi ti ya luzitu.”​—⁠1 Piere 3:​1, 2, 15; 1 Korinto 7:​13-16.

19. Inki tasalama kana bakala kelomba na nkento na yandi na kuvweza nsiku ya Nzambi?

¹⁹ Kusala inki kana bakala kulomba nkento na yandi na kusala kima yina mebuyama na Nzambi? Kana yau kusalama, yandi (nkento) fweti kuyibuka nde Nzambi kele Mfumu na yandi ya ntete. Yandi tabaka mbandu ya bantumwa kusalaka ntangu bamfumu kulombaka bau na kuvweza nsiku ya Nzambi. Bisalu 5:29 keta nde: “Piere ti bantumwa yina yankaka, bo tubilaka bo nde: ‘Beto fweti lemfuka ntete na Nzambi, kansi na bantu ve.’ ”

20. Inki dyambu ya mfunu kelombama na kati ya zola ti luzitu?

²⁰ Zola ti luzitu kele mfunu mingi na kati ya dyambu yankaka ya makwela​—⁠kusolula. Bakala ya zola tasolulaka ti nkento na yandi na mambu yina ketadila bisalu na yandi, bampasi na yandi, bangindu na yandi na makambu ya mitindu mingi. Yandi kevandaka na mfunu na yau. Bakala yina kebakaka ntangu ya kusolula ti nkento na yandi mpi kewidikilaka mpenza yina ya yandi ketubaka kemonisaka zola na yandi ti luzitu sambu na yandi. (Yakobo 1:19) Bankento yankaka kebokutaka nde babakala na bau kelutisaka ntangu fyoti sambu na kusolula ti bau. Yau kele mawa. Ya kyeleka, na bantangu yai bisalu mingi ya babakala lenda sala bantangu mingi na nganda ya banzo, mpi mambu ya mbongo lenda lomba nde bankento yankaka kusala kisalu mpi. Kansi bankwelani fwete bumba ntangu mosi sambu na yankaka. Kana ve, bau lenda kukuma kudivandila. Yau lenda kunata na bampasi ya ngolo kana bau kekudiwaka ya kupusama na kusosa kinduku ya mbote na nganda ya ngidika ya makwela.

21. Inki mutindu disolo ya pwelele talunda kyese ya dibuta?

²¹ Mutindu bankento ti babakala kesolulaka kele mfunu. “Mambu ya mbote ya muntu ketubaka kele sukadi sambu na moyo mpi yau kebelulaka mikwa.” (Bingana 16:​24, NW) Ata kana nkwelani kele nkwikidi to ve, Biblia kelongisila na kutubaka nde: “Ntangu yonso beno fweti tuba mambu ya mbote ti [“ya kutula mungwa,” NW],” disongidila, ya ntomo. (Kolosai 4:⁠6) Kana mosi na bau kuvandaka na kilumbu mosi ya mpasi, mwa bangogo ya mbote yina kekatuka na nkwelani mosi lenda kusala mambu mingi ya mbote. “Ngindu ya muntu metendula mbote-mbote yo kele bonso masa ya madidi ya muntu me nwa na dikopa ya ntalu.” (Bingana 25:11) Ndinga ya bangogo mpi nsola ya bangogo kele mfunu mingi. Mu mbandu, na mutindu ya makasi, ya kulutisa ndilu, muntu mosi lenda kutubila yankaka nde: “Kanga kielo yina!” Kansi, “kutula mungwa” ya inki mutindu kele bangogo ya kutubama na pima, na ndinga ya kubakisama yai, “Keti nge lenda kanga kielo, kana nge mezola?”

22. Inki bankadilu bankwelani kele na yau mfunu sambu na kulunda kusolula ya mbote?

²² Kusolula ya mbote keyelaka ntangu bangogo ya ketubama kele ya mbote, kutala mpi bidimbu ya kitoko, ya bumbote ya kubakisama, mpi ya kuzolana. Na kusalaka ngolo sambu na kulunda kusolula ya mbote, bakala ti nkento takudiwa mbote na kusala nde bansatu na bau kuzabana, mpi bau lenda vanda banto ya nsyamisa mpi ya lusadisu na mosi ti yankaka na bantangu ya kukonda kuwakana to ya kunyokwama. Ndinga ya Nzambi kelongisila nde: “Beno pesa kikesa na bantu yina ke na ntima ya petepete.” (1 Tesalonika 5:14) Na bantangu ntima ya bakala kele ya kulemba mpi na bantangu yankaka nkento kele ya kulemba mpi. Bau lenda “pesa kikesa,” na kutunganaka mosi ti yankaka.​—⁠Roma 15:⁠2.

23, 24. Inki mutindu zola ti luzitu tasadisa na ntangu kukonda kuwakana mebasika? Pesa mbandu mosi.

²³ Bankwelani yina kemonisaka zola ti luzitu tamona ve konso kukonda kuwakana bonso dikambu ya nene. Bau tasala ngolo na kuvanda ve na “makasi” mosi sambu na yankaka. (Kolosai 3:19) Bau zole fwete yibuka nde “mvutu ya malembe ke lembikaka makasi.” (Bingana 15:⁠1) Sala keba na mpila nde beto kuvweza ve to kuzenga nkanu ya mbi na nkwelani yina kebasisa mawi ya ntima. Kansi, baka bangogo ya mutindu yai bonso okazio ya kubaka ntonina na kati ya ngindu ya muntu yankaka. Kumosi, beno yunsa na kukatula matata mpi beno sala nsukulu ya kuwakana.

²⁴ Beno yibuka na okazio mosi ntangu Sara lombaka na bakala na yandi, Abrahami, na kubongisa makambu sambu na dyambu mosi mpi yau kuwakanaka ve ti mawi na yandi. Kansi, Nzambi tubaka na Abrahami nde: “Wila ndinga na yandi.” (Kuyantika 21:​9-12, NW) Abrahami salaka mpidina, mpi yandi bakaka balusakumunu. Kiteso mosi, kana nkento kepesa ngindu na kima mosi yina kele ya kuswaswana ti yina ya bakala na yandi kele na yau na mabanza, yandi fwete widikila ata inki mutindu. Na ntangu mosi yina, nkento fwete yala ve disolo kansi fwete widikila yina bakala na yandi ketuba. (Bingana 25:24) Kana yau kele nde bakala to nkento kelatama na ngindu na yandi mosi konso ntangu, yau kele kukonda zola mpi luzitu.

25. Inki mutindu kusolula ya mbote kesadisaka na kyese na kati ya mambu ya kinduku ya luzingu ya makwela?

²⁵ Kusolula ya mbote kele mpi mfunu mingi na yina metala kuvukisa nitu na kati ya bankwelani. Bwimi ti kukonda kudiyala lenda kubebisa mpenza kinduku yai ya kuluta nene na makwela. Kusolula ya pwelele, kumosi ti nzizidi, kele mfunu. Ntangu konso muntu kesosa mambote ya muntu yankaka kukonda bwimi, kuvukisa nitu kevandaka ve mbala na mbala dikambu ya nene. Na yai bonso na mambu yankaka, “mbote konso muntu kusosa ve mambote na yandi mosi, kansi yandi kusosa mambote ya muntu yankaka.”​—⁠1 Korinto 7:​3-5; 10:⁠24.

26. Ata nkutu konso makwela tavanda ti mambu na yau ya mbote mpi ya mbi, inki mutindu kuwidikila Ndinga ya Nzambi tasadisaka bankwelani na kuzwa kyese?

²⁶ Ndongisila ya mbote ya inki mutindu yai Ndinga ya Nzambi kepesa! Ya kyeleka, konso makwela tavanda ti mambu na yau ya mbote mpi mambu ya mbi. Kansi ntangu bankwelani kelemfuka na ngindu ya Yehowa, bonso yau mesongama na kati ya Biblia, mpi ketunga ngwisana na bau na zulu ya minsiku ya zola ti luzitu, bau lenda kundima nde makwela na bau tazinga mingi mpi yau tavanda na kyese. Na yau, bau tapesana lukumu kaka ve mosi na yankaka kansi dyaka na Ngangi ya makwela, Yehowa Nzambi.