DILONGI 37
Kubasisa Pwelele Bangindu ya Mfunu
INKI kele bangindu ya mfunu ya disolo na nge? Yo kele ve kaka mambu ya kesepedisa yina nge tatubila nswalu-nswalu na bunkufi. Yo kele bangindu ya mfunu yina bo ketendula na bunda na yo. Yo kele bangindu ya mfunu yina tasadisa nge na kulungisa lukanu ya disolo na nge.
Sambu na kubasisa bangindu ya mfunu pwelele yo kelomba nde nge pona mpi nge yidika malongi na nge na mayele yonso. Bansosa ya beto kesalaka na ntwala ya kusala diskure kepesaka beto bansangu mingi ya beto lenda sadila. Inki mutindu nge lenda zaba bansangu yina nge tasadila?
Ntetentete, yindula bawi na nge. Keti bo mezaba ve ata fyoti mambu ya nge tatubila na disolo na nge, to bo mezaba dezia mambu yango? Keti mingi na kati na bo kendimaka mambu yina Biblia ketuba sambu na disolo yina, to bankaka kele ti badute na kundima yo? Inki mambu ya mpasi bo kekutanaka na yo konso kilumbu ntangu bo kesalaka ngolo na kusadila mambu yina Biblia ketuba sambu na disolo yango? Ya zole, zikisa kana nge kebakisa mbote lukanu na nge na ntangu nge tatubila bawi mambu ya metala disolo yina ya nge kekana kutubila. Na nsadisa ya bangindu yai zole, pona mpi simba kaka malongi yina mefwana mpenza ti disolo na nge.
Kana bo pesaka nge pula ya disolo yina kele ti ntu-dyambu mosi mpi bangindu ya mfunu, nge fwete landa yo mbote-mbote. Kansi, valere ya mambu yina nge ketubila tamonana mbote-mbote kana nge vila ve mambu ya beto metubila awa na zulu na ntangu nge ketubila konso ngindu ya mfunu. Kana bo pesaka nge ve pula ya disolo, nge muntu fwete pona bangindu ya mfunu.
Kana nge mebakisa mbote bangindu na nge ya mfunu mpi nge meyidika mambu ya fyoti-fyoti ya konso ngindu ya mfunu, nge tamona ve mpasi na kusala disolo na nge. Mutindu mosi, bawi na nge mpi talonguka mambu mingi.
Mitindu ya Kuswaswana ya Kuyidika Malongi. Bametode ya nge lenda sadila sambu na kuyidika disolo na nge kele mingi. Kana nge mebakisa yo mbote, nge tamona nde mingi na kati na yo lenda vanda mbote na kusadila, na kutadilaka lukanu na nge.
Metode mosi ya mbote ya nge lenda sadila kele ya kukabula disolo na nge na bitini na kulandaka bangindu ya mfunu yina kele na kati. (Konso ngindu ya mfunu kele na mfunu na yo sambu yo kesadisaka bawi na kubakisa mbote disolo na nge to yo kesadisaka na kulungisa lukanu na nge.) Metode yankaka kele ya kulanda mambu na ndonga mutindu yo salamaka. (Mu mbandu, tubila ntete mambu yina kusalamaka na ntwala ya Mvula ya Ngolo, na nima tubila mambu yina kusalama na ntwala ya kubwa ya Yeruzalemi na mvu 70 ya T.B., mpi na nima na yo tubila mambu ya kesalama na ntangu na beto.) Metode ya tatu kele ya kutubila dyambu yina kele na kisina mpi mambu yina yo mebasisa. (Nge lenda sadila yo mutindu nge mezola. Mu mbandu, nge lenda yantika ti dyambu ya ke na kusalama ntangu yai, ya mebasika, mpi na nima nge tubila kima yina kele na kisina na yo.) Metode ya iya kele kutubila bima yina kewakana ve. (Nge lenda fwanisa mbote ti mbi to kyese ti mawa.) Bantangu yankaka nge lenda sadila bametode mingi na disolo mosi.
Ntangu bo fundaka Etiene na mambu ya luvunu na ntwala ya tribinale ya Sanedreni ya Bayuda, yandi salaka diskure mosi ya kafukafu yina kutubilaka mambu yonso na ndonga mutindu yo salamaka. Ntangu nge ketanga Bisalu 7:2-53, tala mutindu yandi ponaka mambu ya yandi tubilaka mpi yandi salaka yo na lukanu. Ntete Etiene kumonisaka pwelele nde yandi vandaka kutubila mambu yina kusalamaka yina bawi na yandi kuzabaka mbote. Na nima yandi tubaka nde ata bampangi ya Yozefi kulosaka yandi, Nzambi kusadilaka yandi sambu na kugulusa bo. Na nima dyaka, yandi monisaka nde Bayuda kukolamaka na Moize, muntu yina Nzambi vandaka kusadila. Yandi sukisaka na kumonisaka pwelele nde bantu yina kufwaka Yezu Kristu kumonisaka mpeve ya mutindu mosi ti yina ya Bayuda ya ntama kuvandaka na yo.
Kutubila Ve Bangindu Mingi Kuluta. Yo kelombaka kutubila kaka bangindu fyoti na konso disolo. Mbala mingi, bangindu ya mfunu kelutaka ve tanu. Yo kele kyeleka ata nge tasala disolo ya minuta 5, 10, 30, to ya minuta mingi. Kumeka ve kutubila bangindu mingi kuluta. Sambu bawi na nge lenda simba kaka bangindu fyoti ya kuswaswana na disolo mosi. Kana disolo kele ya nda mingi, yo tapesa nge ntangu ya kutendula mpi kunyata mbotembote bangindu ya mfunu ya nge ketubila.
Ata nge kele ti bangindu ya mfunu nki kiteso, kuvila ve na kubaka ntangu ya kufwana sambu na kutubila konso ngindu na bunda na yo. Bikila bawi ntangu ya kufwana ya kutadila konso ngindu ya mfunu sambu bo simba yo mbote na mabanza na bo.
Diskure na nge fwete monana nde yo kele ve mpasi. Yo kelandaka ve ntangu yonso kiteso ya malongi ya nge ketubila. Kana nge mevukisa bangindu na nge pwelele na nsi ya tubantu-dyambu ya mfunu, mpi nge ketubila ntu-dyambu mosi-mosi, diskure na nge tavanda ve mpasi na kulanda mpi bawi tavila yo ve nswalu.
Basisa Pwelele Bangindu na Nge ya Mfunu. Kana malongi na nge kele ya kuyidika mbote, nge tamona ve mpasi na kutendula mbotembote bangindu ya mfunu na ntangu nge kesala disolo na nge.
Mutindu ya kuluta mbote ya kubasisa pwelele ngindu mosi ya mfunu kele ya kupesa banzikisa, baverse, mpi mambu yankaka na mpila nde mambu yai kubenda dikebi ya bawi na ngindu yina ya mfunu mpi kumonisa yo pwelele. Bangindu yonso ya fyoti-fyoti fwete sadisa bawi na kubakisa mbote, kupesa banzikisa, to kumonisa pwelele ngindu yango ya mfunu. Kuyika ve malongi ya mefwana ve kaka sambu yo kesepedisa nge. Na ntangu ya nge ketubila bangindu yina ya fyoti-fyoti, monisa pwelele mutindu yo kewakana ti ngindu ya mfunu yina yo kesimba. Kubika ve nde bawi bo mosi kuyindula kuwakana yina kele na kati ya ngindu ya mfunu ti bangindu ya fyoti-fyoti. Nge lenda monisa kuwakana yango na kuvutukilaka bangogo ya mfunu yina ketubila ngindu ya mfunu yango to na kuvutukilaka nsa yina kele ti ngindu ya mfunu mbala na mbala.
Mitubi yankaka kebasisaka bangindu ya mfunu na kutangaka yo mosi-mosi na ndonga. Ata yo kele mutindu mosi ya kubasisaka pwelele bangindu ya mfunu, yo fwete yinga ve mutindu ya mbote ya kupona bangindu ya mfunu mpi kutubila yo na ndonga.
Nge lenda pona na kupesa ntete ngindu ya mfunu mutindu yo kele ya kusonika na ntwala ya kutubila mambu ya fyoti-fyoti yina kesadisa na kubakisa yo mbote. Kusala mutindu yai tasadisa bawi na kubakisa valere ya mambu yina talanda mpi yo tamonisa ngindu yina ya mfunu pwelele. Nge lenda nyata mbotembote ngindu yango ya mfunu na kuvutukilaka yo na bunkufi kana nge memanisa kutubila yo.
Na Kisalu ya Bilanga. Mambu ya beto metubila awa na zulu ketadila ve kaka badiskure ya mitubi meyidika mbote kansi yo ketadila mpi masolo yina nge kesalaka na kisalu ya bilanga. Na ntangu nge keyidika yo, tadila mpi konso dyambu ya nene ya ke na kusalama na bwala na beto ya bantu kele na yo na mabanza. Pona ntu-dyambu yina kepesa nge dibaku ya kumonisa mutindu kivuvu yina Biblia kepesa tasadisa sambu na kumanisa dyambu yango. Nge lenda pona bangindu zole ya mfunu sambu na kutubila ntu-dyambu yina. Pona baverse ya nge tasadila sambu na kutendula bangindu yina. Na nima, yidika mutindu nge tayantika disolo na nge. Kuyidika disolo mutindu yina kesadisaka mutubi na kusoba bangindu mutindu disolo kelomba. Yo kesadisaka mpi mutubi na kutuba dyambu mosi yina bantu ya yandi kesolula na bo tasimba.