Sosa Lukanu ya Mbote na Luzingu
“Yonso yina ke na moyo kupesa lukumu na Mfumu Nzambi!”—NKUNGA 150:6.
1. Tendula mutindu leke mosi ya bakala vandaka kusosa lukanu na luzingu.
SEUNG JIN kuyelaka na Corée.a Yandi keyibuka nde: “Mu longukaka kimunganga sambu mu vandaka na mpusa ya kusadila luzingu na munu sambu na kusadisa bantu. Mu vandaka kuyindula mpi nde lukumu yina badoktere kevandaka ti yo mpi mbongo yina bo kefutaka bo tapesa munu kyese. Ntangu mu bakisaka nde badoktere lenda sala mpenza ve mambu mingi sambu na kusadisa bantu, mu lembaka nitu. Na nima, mu kumaka kusala bifwanisu, kansi bifwanisu yango vandaka kunatila mpenza ve bantu mambote. Mu monaka nde mu vandaka bwimi sambu bifwanisu yina vandaka kupesa kyese kaka na munu mosi. Mu kumaka kulonga, mpi ntama mingi ve mu bakisaka nde mu lendaka ve kupesa bantu lutwadisu yina lenda pesa bo kyese ya kyeleka, kansi mu lendaka kupesa bo kaka malongi.” Bonso bantu mingi, Seung Jin vandaka kusosa lukanu ya mbote na luzingu.
2. (a) Kuvanda ti lukanu na luzingu ketendula inki? (b) Inki mutindu beto kezaba nde Ngangi kuvandaka ti kikuma ya kutula beto na ntoto?
2 Kuvanda ti lukanu ya kyeleka na luzingu ketendula kuzaba kikuma ya kyeleka ya beto ke na luzingu mpi kuvanda ti kima ya ntetentete ya beto kesala kikesa sambu na kulungisa yo. Keti bantu lenda vanda mpenza ti lukanu ya mutindu yina? Ee! Sambu Ngangi mesalaka beto ti mayele, kansansa, mpi mayele ya kuyindula, yo ketendula nde yandi vandaka ti kikuma ya mbote ya kutula beto awa na ntoto. Yo yina, beto lenda zwa mpi kulungisa lukanu ya kyeleka kaka kana beto kezinga na kuwakana ti lukanu ya Ngangi na beto.
3. Lukanu ya Nzambi sambu na bantu ketendula inki?
3 Biblia kemonisa nde lukanu ya Nzambi sambu na beto ketendula mambu mingi. Mu mbandu, mutindu ya kuyituka yina Nzambi mesalaka beto kemonisa mpenza zola na yandi ya kukonda bwimi. (Nkunga 40:6; 139:14) Yo yina, kuzinga na kuwakana ti lukanu ya Nzambi ketendula kuzola bankaka kukonda bwimi mutindu yandi kezolaka beto. (1 Yoane 4:7-11) Yo ketendula mpi kuzitisa bantuma ya Nzambi, yina kesadisaka beto na kuzinga na kuwakana ti lukanu na yandi ya zola.—Longi 12:13; 1 Yoane 5:3.
4. (a) Inki beto fwete sala sambu na kuvanda ti lukanu ya kyeleka na luzingu? (b) Inki kele lukanu ya kuluta nene ya konso muntu lenda sosa?
4 Lukanu ya Nzambi kuvandaka mpi nde bantu kuzinga na kyese mpi na ngemba bo na bo mpi ti bigangwa yankaka. (Kuyantika 1:26; 2:15) Ebuna, inki beto fwete sala sambu na kuvanda na kyese, na lutaninu, mpi na ngemba? Bonso mwana yina kevandaka na mfunu ya kuzaba nde bibuti na yandi kele pana sambu yandi vanda na kyese mpi kudiwa na lutaninu, beto mpi fwete vanda ti bangwisana ya mbote ti Tata na beto ya zulu sambu na kuzwa lukanu ya kyeleka na luzingu. (Baebreo 12:9) Nzambi mepesaka beto nzila ya kusala bangwisana yai ti yandi na mutindu yandi kewaka bisambu na beto mpi mepesaka beto nswa ya kukwenda penepene na yandi. (Yakobo 4:8; 1 Yoane 5:14, 15) Kana beto ketambula ti Nzambi na lukwikilu mpi kekuma banduku na yandi, beto tasepedisa Tata na beto ya zulu mpi tapesa yandi lukumu. (Kuyantika 6:9; Bingana 23:15, 16; Yakobo 2:23) Yai lukanu ya kuluta nene ya konso muntu lenda sosa. Muyimbi-bankunga kusonikaka nde: “Yonso yina ke na moyo kupesa lukumu na Mfumu Nzambi!”—Nkunga 150:6.
Inki Kele Lukanu na Nge na Luzingu?
5. Sambu na nki yo kele buzoba na kutula mambu ya kinsuni na kisika ya ntete?
5 Lukanu ya Nzambi kele mpi nde beto keba mbote mabuta na beto mpi beto mosi. Yo ketendula mpi kulungisa bampusa na beto ya kinsuni ti ya kimpeve. Ata mpidina, sambu na kusala mambu yai, beto kele na mfunu ya bukatikati na mpila nde mambu ya kinsuni kufika ve mambu ya kuluta mfunu ya kimpeve. (Matayo 4:4; 6:33) Yo ke mawa na kumona nde, bantu mingi kesosaka kaka bima ya kinsuni na luzingu na bo ya mvimba. Kansi, kusosa kulungisa bampusa na beto yonso kaka ti bima ya kinsuni kele buzoba. Nsosa mosi ya bo mekatuka kusala na bamvwama na Azia kemonisa nde mingi na kati na bo “kekudiwaka ve na lutaninu mpi kekudiyangisaka mingi, ata bo kele ti lukumu mpi mawi ya kyese yina bimvwama na bo kepesaka bo.”—Longi 5:10.
6. Inki ndongisila Yezu kupesaka na bantu yina kesosaka kimvwama?
6 Yezu kutubilaka ‘kiese ya kimvwama ya kekusaka.’ (Marko 4:19) Inki mutindu kimvwama kekusaka? Bantu lenda yindula nde bima ya kinsuni kepesaka kyese, kansi yo kele ve mpidina. Ntotila Salomo, muntu ya mayele, kutubaka nde: “Muntu yina ke zolaka kukuma mvwama, yandi ta zwa ve konso kima ya yandi ke zola.” (Longi 5:9) Kansi, keti muntu lenda landa balukanu ya kinsuni mpi kulanda na kusadila Nzambi na ntima ya mvimba? Ve, ata fyoti ve. Yezu kutendulaka nde: “Ata muntu mosi ve lenda sadila bamfumu zole. Yandi ta zola mfumu mosi kansi yina ya nkaka ve, yandi ta lemfuka na mfumu mosi kansi yandi ta vwenza yina ya nkaka. Beno mpi, beno lenda sadila bamfumu yai zole ve, Nzambi ti kimvwama.” Yezu kulongisilaka balongoki na yandi na kubumba ve bima ya kinsuni na ntoto, kansi na kubumba “kimvwama na zulu,” disongidila kusala zina ya mbote na meso ya Nzambi, yina “ke zabaka na ntwala mambu yina ya [beto] ke na yo mfunu ntangu [beto] me lomba yandi yo ntete ve.”—Matayo 6:8, 19-25.
7. Inki mutindu beto lenda “baka moyo ya kieleka”?
7 Ntangu yandi sonikilaka nduku na yandi ya kisalu Timote, ntumwa Polo kupesaka yandi mwa bandongisila ya ngolo na dyambu yai. Yandi zabisaka Timote nde: “Songa bantu yina ke na kimvwama . . . nde bo lenda tula ntima na bo ve na kimvwama ya nsi-ntoto yai sambu kimvwama yina ke zingaka mingi ve, kansi bo tula ntima na bo na Nzambi, yina ke pesaka beto bima yonso ya kuluta mingi sambu beto mona kiese na yo . . . , na kuvanda bantu ya mbote yina ke kabaka bima na bo na bantu ya nkaka. Mpidina bo ta bumba kimvwama ya mbote ti ya ngolo sambu na bilumbu ke kwisa na ntwala, ebuna bo ta baka moyo ya kieleka.”—1 Timoteo 6:17-19.
“Moyo ya Kieleka” Ketendula Inki?
8. (a) Sambu na nki bantu mingi kesalaka ngolo sambu na kukuma ti kimvwama mpi lukumu? (b) Inki bantu yai kebakisaka ve?
8 Sambu na bantu mingi, bangogo “moyo ya kieleka” kepesa ngindu ya kuvanda ti bima mingi ya kinsuni mpi byese. Zulunalu mosi ya Azia ketuba nde: “Bantu yina ketalaka bafilme to televizio kelongukaka na kuzola mambu ya bo kemonaka mpi keyindulaka na ntu nde bo lenda zwa bima yango.” Bantu mingi kebakaka lukanu ya kukuma ti kimvwama mpi lukumu. Mingi kebebisaka kileke na bo, mavimpi, dibuta mpi mambu ya kimpeve sambu na kusosa bima yina. Bantu mingi ve kebakaka ntangu ya kuyindula nde mambu ya bo kesongaka na televizio kemonisaka “mpeve ya ntangu yai,” disongidila mutindu ya kuyindula ya mepanzanaka mingi yina kevandaka na bupusi na bantu mingi na ntoto mpi kepusaka bo na kusala mambu ya kewakana ve ti lukanu ya Nzambi. (1 Korinto 2:12; Efezo 2:2) Mpila ya kuyituka kele ve nde bantu mingi bubu yai kele ve na kyese!—Bingana 18:11; 23:4, 5.
9. Inki mambu bantu lenda sala ve ata fyoti, mpi sambu na inki?
9 Inki beto lenda tuba sambu na bantu yina kesalaka ngolo kukonda bwimi sambu na mambote ya bantu yankaka, mpi kemekaka na kumanisa nzala, maladi, mpi kukonda lunungu? Mbala mingi, bikesa na bo ya mbote mpi ya kuditambika kenatilaka bantu mambote. Kansi, ata bo kesalaka bikesa ya kuluta mbote, bo tasoba ve ata fyoti ngidika yai ya mbi sambu yo kuma ya mbote. Sambu na inki? Sambu “nsi-ntoto kele na maboko ya Muntu ya Mbi,” Satana, mpi yandi kezolaka ve nde yo soba.—1 Yoane 5:19.
10. Inki ntangu bantu ya kwikama tavanda ti “moyo ya kieleka”?
10 Yo ke mawa mpenza kana muntu kele ti kivuvu kaka na luzingu yai! Polo kusonikaka nde: “Kana beto fweti tula ntima na Kristo kaka na luzingu yai mpamba, beto fweti mona mawa mingi kuluta bantu yonso.” Nkadilu ya bantu yina kekwikilaka nde luzingu yankaka kele ve kaka luzingu yai kevandaka nde: “Beto dia, beto nwa, sambu mbasi beto ke fwa.” (1 Korinto 15:19, 32) Kansi, na bilumbu kekwisa beto tavanda ti “zulu ya mpa ti ntoto ya mpa, yina ya [Nzambi] silaka beto; kuna bantu yonso ta lemfuka kaka na Nzambi konso ntangu.” (2 Piere 3:13) Na ntangu yina, Bakristu tavanda ti “moyo ya kieleka,” disongidila, luzingu ya “mvula na mvula” ti mambu yonso ya kukuka, yo vanda na zulu to na nsi ya luyalu ya zola ya Kimfumu ya Nzambi!—1 Timoteo 6:12.
11. Sambu na nki kupesa maboko sambu mambote ya Kimfumu ya Nzambi kukwenda na ntwala kele mfunu?
11 Kaka Kimfumu ya Nzambi mpamba tanunga mpenza na kumanisa bampasi ya bantu. Yo yina, kupesa maboko sambu mambote ya Kimfumu ya Nzambi kukwenda na ntwala kele lukanu ya kuluta nene ya konso muntu lenda sosa. (Yoane 4:34) Na ntangu beto kesala kisalu yina, beto kevandaka ti bangwisana ya mbote ti Tata na beto ya zulu. Beto kevandaka mpi ti kyese ya kusala kumosi ti bamilio ya bampangi ya babakala ti ya bankento yina kesosaka mpi lukanu mosi ti beto na luzingu.
Sala Bibansa ya Mbote
12. Swaswanisa luzingu na ngidika yai mpi “moyo ya kieleka.”
12 Biblia ketuba nde, nsi-ntoto yai “ti bima yonso kele na yo ya bantu ke zolaka, yo ke mana.” Bitini yonso ya ntoto ya Satana tafwa, yo vanda lukumu mpi kimvwama na yo, ‘kansi muntu yina ke salaka mambu yina ya Nzambi ke zolaka, yandi tazinga mvula na mvula.’ (1 Yoane 2:15-17) Na kuswaswana ti kimvwama mpi lukumu ya kezingaka ve mingi mpi byese ya kukonda mfunu ya ngidika yai, “moyo ya kieleka,” disongidila luzingu ya mvula na mvula na nsi ya luyalu ya Kimfumu ya Nzambi, kele kimakulu mpi yo mefwana nde beto sala bibansa sambu na yo. Kansi, beto fwete sala bibansa ya mbote.
13. Inki mutindu bakala mosi ti nkento na yandi kusalaka bibansa ya mbote?
13 Beto baka mbandu ya Henry ti Suzanne. Bo ketulaka ntima ya mvimba na lusilu ya Nzambi mepesaka nde yandi tasadisa bantu yonso yina ketulaka Kimfumu na kisika ya ntete na luzingu na bo. (Matayo 6:33) Yo yina, na kisika nde bo zole kusala kisalu ya kinsuni, bo ponaka na kuzinga na nzo mosi ya ntalu mingi ve na mpila nde bo lutisa ntangu mingi na kisalu ya kusamuna mpi na mambu yankaka ya kimpeve ti bana na bo zole ya bankento. (Baebreo 13:15, 16) Nduku na bo mosi ya vandaka ti bangindu ya mbote kubakisaka ve nsola na bo. Yandi songaka Suzanne nde: “Nduku na munu, kana nge kezola kuzinga na nzo mosi ya kuluta mbote, yo talomba nde nge sala kibansa.” Kansi, Henry ti Suzanne kuzabaka nde kutula Yehowa na kisika ya ntete kepesaka “lusilu ya moyo ya bubu ti ya moyo ke kwisa na ntwala.” (1 Timoteo 4:8; Tito 2:12) Ntangu bana na bo kuyelaka, bo kumaka bansamuni ya ntangu yonso ya kikesa. Bo yonso na dibuta keyindula nde bo mekondaka ve ata kima mosi. Kansi, bo mebakaka mambote mingi na mutindu bo bakaka lukanu ya kusosa “moyo ya kieleka.”—Filipi 3:8; 1 Timoteo 6:6-8.
‘Kusadila Mpenza Ve Nsi-Ntoto’
14. Kuvidisa lukanu na beto ya kyeleka lenda nata nki bampasi?
14 Yo kele kigonsa ya nene kana beto vidisa lukanu na beto ya kyeleka mpi kuyambula “moyo ya kieleka.” Basusi, “kimvwama ti kiese ya luzingu yai” lenda kanga beto nzila. (Luka 8:14) Bampusa ya mbi mpi “bampasi ya luzingu” lenda pusa beto na kudipesa mingi na ngidika ya bima yai. (Luka 21:34) Yo kele mawa na kumona nde bantu yankaka mekudipesaka mingi na mpusa ya kukuma ti bima mingi mpi yo menataka bo ‘na kuvidisa lukwikilu na bo, mpi yo mepesaka bo mpasi mingi na ntima.’ Bo mefwaka nkutu bangwisana na bo ya mbote ti Yehowa. Yai malanda ya mbi kibeni sambu bo meyambulaka na ‘kusimba moyo ya mvula na mvula’!—1 Timoteo 6:9, 10, 12; Bingana 28:20.
15. Inki mutindu dibuta mosi kubakaka mambote sambu bo ‘sadilaka mpenza ve nsi-ntoto’?
15 Polo kulongisilaka “bayina ke sadilaka mambu ya nsi-ntoto [nde] bo kuvanda bonso bantu ke sadilaka yo mpenza ve.” (1 Korinto 7:31) Keith ti Bonnie kulandaka ndongisila yina. Keith ketuba nde: “Mu kumaka Mbangi ya Yehowa ntangu mu manisaka kulonguka mutindu ya kusansa meno. Yo lombaka nde mu pona. Mu lendaka kusansa bambefo mingi mpi kuzwa mbongo mingi. Kansi, kusala mpidina zolaka kupesa beto ve ntangu mingi ya kusala mambu ya kimpeve. Mu ponaka na kusansa kaka bambefo fyoti sambu na kuvanda ti ntangu mingi ya kusala sambu na mambote ya kimpeve mpi ya kinsuni ya dibuta na beto, yina kukumaka ti bana tanu ya bankento. Ata beto vandaka mpenza ve ti mbongo mingi, beto longukaka na kusadila yo mbote, ebuna beto vandaka ntangu yonso ti bima ya beto vandaka na yo mfunu. Beto vandaka ti bangwisana ya ngolo, ya zola mpi beto vandaka na kyese mingi. Nsukansuka, beto yonso kumaka bansamuni ya ntangu yonso. Ntangu yai, bana na beto mekwelaka mpi bo kele na kyese na mabuta na bo. Tatu na kati na bo mebutaka. Bo kele mpi na kyese na mabuta na bo, sambu bo kelanda na kutula lukanu ya Yehowa na kisika ya ntete.”
Tula Lukanu ya Nzambi na Kisika ya Ntete na Luzingu na Nge
16, 17. Tanga bambandu ya bantu ya mayele yina Biblia ketubila, mpi mutindu bantu keyibukaka bo.
16 Biblia ketubila bambandu ya bantu yina kuzingaka na kuwakana ti lukanu ya Nzambi, ti bayina kusalaka yo ve. Malongi ya kele na bambandu yai kele mfunu sambu na bantu ya bamvula ti bansi yonso, ata luzingu na bo kele nki mutindu. (Roma 15:4; 1 Korinto 10:6, 11) Nemrodi kutungaka bambanza ya nene, kansi yandi salaka yo ve na kuwakana ti Yehowa. (Kuyantika 10:8, 9) Ata mpidina, bantu mingi yankaka kuvandaka bambandu ya mbote. Mu mbandu, lukanu ya Moize kuvandaka ve ya kutanina lukumu na yandi bonso muntu ya nene ya Ezipte. Kansi, yandi monaka nde mikumba na yandi ya kimpeve kuvandaka mfunu mingi kuluta “kimvwama ya Ezipte.” (Baebreo 11:26) Yo kemonana nde Luka, yina kuvandaka munganga, kusansaka Polo ti bantu yankaka. Kansi, kisalu ya kuluta mbote ya Luka kusalaka kuvandaka ya kusamuna mpi ya kuvanda nsoniki ya Biblia. Sambu na yina metala Polo, yandi zabanaka ve bonso kalaki ya Nsiku, kansi bonso misionere, ‘ntumwa sambu na bantu yina kuvandaka ve Bayuda.’—Roma 11:13.
17 Bantu keyibukaka Davidi ntetentete bonso ‘muntu ya kepesaka Nzambi kiese,’ kansi ve bonso mfumu ya basoda, muyimbi-bankunga to muntu ya kusonikaka bankunga. (1 Samuele 13:14) Beto mezaba Daniele sambu na kisalu na yandi bonso profete ya kwikama ya Yehowa, kansi ve bonso mfumu mosi ya luyalu ya Babilone. Beto mezaba Estere bonso mbandu mosi ya kikesa mpi ya lukwikilu, kansi ve bonso ntotila-nkento ya Persia. Piere, Andre, Yakobo, mpi Yoane mezabanaka bonso bantumwa ya Yezu, kansi ve bonso balobi-mbisi ya mbote. Mpi mbandu ya kuluta mbote kele ya Yezu. Beto mezaba yandi bonso “Mesia,” kansi ve bonso “sharpantie.” (Marko 6:3; Matayo 16:16) Bantu yai yonso kubakisaka nde ata bo vandaka ti mayele, kimvwama, to lukumu, lukanu na bo ya ntetentete na luzingu kuvandaka ya kusala kisalu ya Nzambi, kansi ve kisalu ya kinsuni. Bo zabaka nde kuvanda bantu yina ketinaka Nzambi boma kuvandaka lukanu ya kuluta mbote yina bo lendaka kuvanda ti yo.
18. Inki mutindu leke mosi ya Mukristu kuponaka na kusadila luzingu na yandi, mpi yandi bakisaka inki?
18 Seung Jin, ya beto tubilaka na luyantiku, kubakisaka mpi dyambu yai. Yandi ketendula nde: “Na kisika ya kusadila ngolo na munu yonso na kusansa bantu, na kusala bifwanisu, to na kulonga, mu bakaka lukanu ya kusadila luzingu na munu na kuwakana ti kudipesa na munu na Nzambi. Ntangu yai, mu kesala kisika ya bo kele ti mpusa ya nene ya balongi ya Biblia, mpi mu kesadisa bantu na kuzwa nzila ya kenataka na luzingu ya mvula na mvula. Mu vandaka kuyindula nde kuvanda ministre ya ntangu yonso zolaka kulomba munu ve mambu mingi. Kansi, ntangu yai mu mekumaka ti mambu mingi na luzingu na munu, sambu mu kesosaka na kutomisa kimuntu ti mayele na munu ya kulonga bantu yina beto meswaswana ti bo. Mu mebakisaka nde kubaka lukanu ya kusala lukanu ya Yehowa kele mutindu mosi kaka ya mbote ya luzingu.”
19. Inki mutindu beto lenda zwa lukanu ya kyeleka na luzingu?
19 Beto Bakristu, beto kele ti dibaku ya mbote ya kuvanda ti nzayilu ya kegulusaka ti kivuvu ya luguluku. (Yoane 17:3) Yo yina, bika nde beto “vidisa ve mambote yina ya [beto] me bakaka na Nzambi.” (2 Korinto 6:1) Kansi, bika beto sadila luzingu na beto ya kele mfunu sambu na kukumisa Yehowa. Bika nde beto mwanga nzayilu yina kenatilaka bantu kyese ya kyeleka bubu yai mpi yina tanata na luzingu ya mvula na mvula. Kana beto sala mpidina, beto tamona bukyeleka ya bangogo yai ya Yezu: “Kiese ya kuluta mingi ke vandaka na kupesa, kansi na kubaka kiese ke vandaka fioti.” (Bisalu 20:35) Ebuna beto tazwa lukanu ya kyeleka na luzingu.
[Noti na nsi ya lutiti]
a Beto mesoba bazina yankaka.
Keti Nge Lenda Tendula?
• Inki kele lukanu ya kuluta nene ya beto lenda vanda na yo na luzingu?
• Sambu na nki yo kele buzoba na kuzinga kaka sambu na bima ya kinsuni?
• “Moyo ya kieleka” yina Nzambi kesila ketendula inki?
• Inki mutindu beto lenda sadila luzingu na beto sambu na kusala lukanu ya Nzambi?
[Bifwanisu ya kele na lutiti 20]
Bakristu fwete sala bibansa ya mbote