Bareferanse ya Mukanda ya Lukutakanu Luzingu mpi Kisalu
7-13 MARS
BIMVWAMA YA NDINGA YA NZAMBI | 1 SAMUELE 12-13
“Lulendo Ke Nataka Nsoni”
Lulendo Ke Nataka Nsoni
17 Kana beto keba ve, beto lenda mona nde mambu yina Saule salaka vandaka mbi ve. Na kutuba ya mbote, bantu ya Nzambi “bo nwanisaka bo,” “bo kumaka kisaka-saka,” mpi bo kumaka kutekita na boma sambu bo vandaka na kivuvu ve na mambu yina vandaka kukwisila bo. (1 Samuele 13:6, 7) Ya kieleka, yo kele mbi ve na kubaka desizio kana mambu ke lomba kusala yo. Kansi, yibuka nde Yehowa lenda zaba mambu yina kele na ntima mpi kubakisa bangindu yina ke pusa muntu na kusala diambu mosi. (1 Samuele 16:7) Ebuna, yo fwete vanda nde yandi zabaka mambu yina Saule vandaka na yo, ata bo me tubila yo ve pwelele na Biblia. Mu mbandu, mbala ya nkaka Yehowa monaka nde kukonda kukanga ntima yina Saule monisaka, vandaka sambu na lulendo na yandi. Ziku Saule waka makasi mpenza nde yandi, ntotila ya Izraele ya mvimba, fwete kinga muntu mosi ya yandi vandaka kumona nde yandi kele profete ya mununu yina vandaka ke kingisa mambu! Ata mpidina ve, Saule monaka nde kusukinina ya Samuele pesaka yandi nswa ya kusala mambu yandi mosi mpi yandi lemfukaka ve na mambu yina bo songaka yandi mbote-mbote. Inki yo butaka? Samuele sepelaka ve na mambu yina Saule salaka. Yo yina, yandi nganinaka Saule, nde: “Kimfumu na nge ke zinga ve. . . . sambu nge, nge me lemfukila [Yehowa] ve.” (1 Samuele 13:13, 14) Mbala yai diaka, lulendo nataka nsoni.
Yehowa Ke bakaka Bulemfu na Nge na Valere
8 Disolo ya Biblia yina ke tubila ntotila Saule ke monisa mpenza mfunu ya bulemfu. Ntangu Saule yantikaka kuyala, yandi vandaka mfumu mosi ya kudikulumusa, yina “vandaka kudimona leki” mpenza. Kansi na nima, lulendo mpi bangindu ya mbi yantikaka kutwadisa badesizio na yandi. (1 Samuele 10:21, 22; 15:17) Kilumbu mosi, yo lombaka nde Saule kunwana bitumba ti bantu ya Filistia. Samuele songaka ntotila na kukinga yandi sambu na kupesa makabu na Yehowa mpi kusonga yandi mambu ya yandi fwete sala. Kansi, Samuele kwisaka ve nswalu na ntangu yina bo vandaka kuvingila yandi, ebuna bantu yantikaka kupanzana. Ntangu Saule monaka mpidina, yandi “bakaka mbisi, yandi yantikaka kuyoka yo sambu na kupesa makabu.” Diambu yai sepedisaka ve Yehowa. Nsukansuka, ntangu Samuele kwisaka, ntotila kudinungisaka sambu na kukonda bulemfu na yandi. Yandi tubaka nde Samuele sukininaka, yo yina yandi ‘monaka nde yandi mosi fwete pesa makabu’ sambu na kulembika ilungi ya Yehowa. Sambu na Ntotila Saule, kupesa makabu vandaka mfunu mingi kuluta kulemfuka na ntuma yina bo pesaka yandi ya kukinga Samuele sambu na kupesa makabu. Samuele songaka yandi nde: “Nge me sala buzoba! Nge me lemfuka ve na nsiku yina ya Mfumu Nzambi, Nzambi na nge, pesaka nge.” Saule kuvidisaka kimfumu na yandi sambu yandi lemfukaka ve na Yehowa.—1 Samuele 10:8; 13:5-13.
Bimvwama ya Kimpeve
Keti Nge Ta landa Lutwadisu ya Zola ya Yehowa?
15 Keti bantu ya Izraele yindulaka nde ntotila ya muntu zolaka kuvanda muntu ya mbote mpi yina bo lendaka kutudila ntima kuluta Yehowa? Kana yo vandaka mpidina, bo vandaka mpenza kulanda diambu ya luvunu! Mpi bo vandaka na kigonsa ya kulanda bangindu ya nkaka ya luvunu ya ke katukaka na Satana. Mu mbandu, bantotila ya bantu zolaka kunata bo kukonda mpasi na kusambila biteki. Bantu yina ke sambilaka biteki ke yindulaka nde bo lenda tula ntima na banzambi yina me salamaka na mabaya to matadi sambu bo lenda mona yo mpi kusimba yo, na kisika ya kutula ntima na Yehowa Nzambi yina ke monikaka ve, ya gangaka bima yonso. Kansi mutindu ntumwa Polo monisaka yo, biteki kele ‘bima ya kieleka ve.’ (1 Kor. 8:4) Biteki lenda mona ve, lenda wa ve, mpi yo lenda sala ata kima mosi ve. Nge lenda mona yo mpi kusimba yo, kansi kana nge ke sambila yo, na kutuba ya kieleka, nge ke landa diambu ya luvunu yina ta nata nge kaka na kigonsa.—Nk. 115:4-8.
14-20 MARS
BIMVWAMA YA NDINGA YA NZAMBI | 1 SAMUELE 14-15
“Bulemfu Me Luta Kupesa Makabu”
Yehowa Ke Bakaka Bulemfu na Nge na Valere
4 Sambu yandi kele Ngangi, bima yonso ya kele na ntoto kele ya Yehowa. Kana yo kele mpidina, keti kele ti kima yina beto lenda pesa yandi? Ee, beto lenda pesa yandi kima mosi ya valere mingi. Inki kima yango? Beto lenda baka mvutu na ndongisila yai: “Mwana na mono, vanda mayele, ebuna mono ta mona kiese; mpidina konso muntu yina ta tonga mono, mono ta zaba kupesa yandi mvutu.” (Bingana 27:11) Beto lenda pesa Nzambi bulemfu na beto. Ata luzingu na beto kele ya kuswaswana mpi beto yonso ke yelaka ve kisika mosi, na bulemfu na beto, beto lenda pesa mvutu na mambu ya mbi yina Satana Diabulu tubaka nde bantu lenda bikala ve ya kwikama na Nzambi kana bo kutana ti bampasi. Yai dibaku ya nene mpenza beto kele na yo!
it-2-F 429 § 1
Bulemfu
Kele ve ata ti kima mosi yina lenda baka kisika ya bulemfu. Sambu kukonda yo, beto lenda ndimama ve na Nzambi. “Samuele tubilaka Ntotila Saule nde: “Keti Yehowa ke waka kiese mingi na makabu ya kuyoka mpi na bimenga kuluta na kuzitisa [“sha·maʽʹ] ndinga ya Yehowa? Wa! Kulemfuka [Kuwidikila] kele mbote kuluta kimenga” (1Sa 15:22) Kukonda bulemfu ke tendula kubuya ndinga ya Yehowa, kukonda lukwikilu, kukonda kutudila yo mpi munkwa na yo ntima. Muntu ya kukonda bulemfu kele kiteso mosi ti muntu yina ke zabisaka na ntwala mambu yina ta salama to muntu yina ke sambilaka biteki. (1Sa 15:23; fwanisa ti Bar 6:16.)Yo kele ve mbote na kundima kusala kima mosi buna kansi na nima nge buya kusala yo. Kubuya kusala mambu yina muntu mosi me lomba nge na kusala ke monisa kukonda kutudila muntu yango ntima mpi kukonda kuzitisa yandi. (Mat 21:28-32) Bantu yina ke sukaka kaka na kuwidikila mpi kundima kieleka kansi ke salaka ve mambu yina yo ke lombaka, ke kudikusaka mpi ke bakaka ve balusakumunu ya Nzambi. (Yak 1:22-25) Mwana ya Nzambi monisaka yo pwelele nde yo vanda bantu yina ke sala mambu na kuwakana ti yina bo lombaka bo kansi bo ke salaka yo na mutindu ya mbi to ti bangindu ya mbi ta kota ve ata fioti na Kimfumu ya Nzambi kansi bo ta losa bo kibeni.—Mat 7:15-23.
Bimvwama ya Kimpeve
it-2-F 598
Mawa
Kana beto wila muntu mosi mawa kaka sambu yandi me lomba beto na kusala yo kansi yo ke wakana ve ti luzolo ya Nzambi, yo lenda natila beto bampasi ya ngolo. Yo kele mambu yina kuminaka Ntotila Saule. Ntangu lungaka sambu Nzambi kusambisa bantu ya Amaleki, bantu ya ntete yina nwanisaka bantu ya Izraele kukonda kikuma ntangu bo basikaka na Ezipte. Yehowa songaka Saule na kuwila bo ve mawa ata fioti. Kansi, ntangu Saule monaka bima ya bantu ya Amaleki, yandi waka mawa mpi lemfukaka ve na mambu yonso yina Yehowa songaka yandi na kusala. Yo yina, Yehowa salaka nde yandi vanda diaka ve ntotila. (1Sa 15:2-24) Kana beto ke sala mambu na kuwaka ti minsiku ya lunungu ya Yehowa mpi ke bikala ya kwikama na yandi, beto ta kutana ve ti bampasi yina Saule kutanaka ti yo yina lenda sala nde Yehowa kudima beto diaka ve.
21-27 MARS
BIMVWAMA YA NDINGA YA NZAMBI | 1 SAMUELE 16-17
“Bitumba Kele ya Yehowa”
“Bitumba Kele ya Yehowa”
Davidi monisaka Saule nde yandi ta kuka kunwana ti Goliati sambu yandi zabisaka Saule mutindu yandi fwaka ntambu ti urse. Keti yandi vandaka kudisikisa? Ve. Davidi zabaka mutindu yandi nungaka bamvita yina. Yandi tubaka nde: “Yehowa, yina gulusaka mono na manzungulu ya ntambu mpi ya urse, yandi muntu ta gulusa mono na maboko ya Mufilistia yai.” Nsuka-nsuka Saule ndimaka mpi songaka yandi nde: “Kwenda, mpi bika nde Yehowa kuvanda na nge.”—1 Samuele 17:37.
Keti nge ta zola kuvanda ti lukwikilu bonso ya Davidi? Kuvila ve nde, lukwikilu ya Davidi vandaka ve ndosi to kima yina vandaka kaka na mabanza na yandi. Yandi vandaka kukwikila na Nzambi na yandi sambu yandi vandaka ti nzayilu mpi kutanaka ti mambu mingi. Yandi zabaka nde Yehowa kele Nzambi ya zola yina ke taninaka mpi ke lungisaka balusilu. Kana beto ke zola kukuma ti lukwikilu ya mutindu yai, beto fwete landa kulonguka mambu ya Nzambi yina Biblia ke tubilaka. Kana beto ke sadila mambu yina beto ke longuka, beto ta mona nde mambote yina yo ta natila beto ta kumisa lukwikilu na beto ngolo.—Baebreo 11:1.
“Bitumba Kele ya Yehowa”
Tii bubu yai, mvutu yina Davidi pesaka me kumaka bangogo ya ke monisaka lukwikilu ya ngolo. Yindula mutindu toko yai songaka Goliati na ndinga ya ngolo nde: “Nge ke kwisila mono ti mbele ya bitumba, ti dikonga ya nene mpi ya fioti, kansi mono ke kwisila nge na zina ya Yehowa ya makesa, Nzambi ya ndonga ya bitumba ya Izraele, yina nge me sosila.” Davidi bakisaka nde ngolo ya bantu mpi binwaninu kele kibeni bima ya mpamba. Goliati monisaka nde yandi vandaka ve kuzitisa Yehowa Nzambi, mpi Yehowa ta pesa mvutu. Davidi monisaka yo ntangu yandi tubaka nde, “bitumba kele ya Yehowa.”—1 Samuele 17:45-47.
Davidi monaka nde Goliati vandaka nda mpi yandi monaka binwaninu na yandi. Kansi yandi bikaka ve nde mambu yai kupesa yandi boma. Yandi salaka mpi ve kifu yina Saule ti basoda na yandi salaka. Davidi kudifwanisaka ve ti Goliati. Kansi, yandi fwanisaka Goliati ti Yehowa. Goliati vandaka nda kuluta bantu yonso sambu yandi vandaka bametre 2,9; keti yandi vandaka kibeni nene kana beto fwanisa yandi ti Mfumu ya luyalanganu? Ya kieleka, bonso bantu yonso ya nkaka, Goliati vandaka kaka bonso diniama, mpi na dibaku yai yandi vandaka diniama yina Yehowa vandaka pene-pene ya kufwa!
“Bitumba Kele ya Yehowa”
Bubu yai, bansadi ya Nzambi ke nwanaka ve bitumba. Ntangu ya kunwana bitumba me lutaka. (Matayo 26:52) Kansi, beto fwete landa mbandu ya lukwikilu ya Davidi. Bonso yandi, beto fwete mona nde Yehowa kele muntu ya kieleka, disongidila Nzambi mosi kaka yina beto fwete sadila mpi kuwa boma. Bantangu ya nkaka kana beto kudifwanisa ti bampasi na beto, beto lenda mona nde beto kele mpamba. Kansi bampasi na beto kele mpamba kana beto fwanisa yo ti ngolo ya Yehowa ya kukonda nsuka. Kana beto pona Yehowa na kuvanda Nzambi na beto mpi beto kwikila na yandi bonso Davidi, ata mpasi mosi ve ta pesa beto boma. Ata kima mosi ve me luta ngolo yina Yehowa kele ti yo ya kununga!
Bimvwama ya Kimpeve
it-2-F 905
Saule
Kaka na nima ya mambu yina mpi na nima ya kutula Davidi mafuta sambu na kukuma ntotila ya Izraele na bilumbu ke kwisa, Yehowa katulaka mpeve na yandi na Saule. Banda na ntangu yina, “mpeve ya mbi yina katukaka na Yehowa kotilaka Saule.” Ntangu Yehowa katulaka mpeve na yandi na Saule, yandi bikaka nde mpeve ya mbi kukotila Saule sambu yo katula yandi ngemba ya mabanza mpi yo salaka diaka nde Saule kukuma ti bangindu ya mbi mpi kukuma kuyindula mambu na mutindu ya mbi. Mutindu Saule lemfukilaka ve Yehowa, yandi monisaka kibeni bangindu mpi mambu ya mbi yina vandaka na ntima na yandi. Yo yina mpeve ya Nzambi lendaka ve kutanina yandi mpi kupesa yandi ngolo ya kunwanisa bangindu yina ya mbi. Mutindu Yehowa bikaka nde “mpeve ya mbi” kukotila Saule mpi kubaka kisika ya mpeve na yandi, beto lenda binga yo “mpeve ya mbi yina katukaka na Yehowa.” Yo salaka nde bansadi ya Saule kubinga yo “mpeve ya mbi ya Nzambi.” Yo yina nsadi mosi ya Saule songaka yandi na kubinga Davidi sambu na kuyimbilaka yandi kana nde ‘mpeve yina ya mbi’ me banda kuyangisa yandi. —1Sa 16:14-23; 17:15.
28 MARS–3 AVRIL
BIMVWAMA YA NDINGA YA NZAMBI | 1 SAMUELE 18-19
“Vanda Muntu ya Kudikulumusa Ata Ntangu Nge Ke Nunga”
Tula Ntima na Mpeve ya Nzambi Kana Luzingu na Nge Me Soba
4 Ntama mingi ve, mwana bakala yai ya vandaka ngungudi kumaka muntu ya nene ya insi na yandi. Bo bingisaka yandi na kusadila ntotila mpi na kubudila yandi miziki. Yandi fwaka Goliati, muntu ya nene, ya nda, mpi ya makasi, ya zabaka kunwana bitumba, yina basoda ya ngolo ya Izraele vandaka kutita. Ntangu bo tulaka yandi na kutwadisa basoda na bitumba, Davidi bedisaka bantu ya Filistia. Bantu zolaka Davidi. Bo yimbilaka yandi bankunga ya lukumu. Na nima, mosi na bansadi ya Ntotila Saule monisaka nde, toko Davidi vandaka kuzaba “kubula miziki” kaka ve, kansi yandi vandaka diaka ‘muntu ya kikesa, soda ya ngolo; ya kuzabaka kutuba mbote, mpi ya kitoko.’—1 Samuele 16:18; 17:23, 24, 45-51; 18:5-7.
Bikalulu na Beto Me Swaswana ti ya Bantu ya Nkaka
6 Bantu ya nkaka ke kumaka lulendo sambu bo kele kitoko, me zabana mingi, ke yimbaka mbote, kele ngolo to bantu ke sepelaka ti bo mingi. Davidi lungisaka mambu yai yonso, kansi yandi vandaka muntu ya kudikulumusa. Mu mbandu, ntangu Davidi fwaka Goliati, ntotila Saule lombaka yandi na kukwela mwana na yandi. Kansi Davidi tubaka nde: “Mono kele nani, mpi bampangi na mono, ti dibuta ya tata na mono kele banani na Izraele, sambu mono kuma bokilo ya ntotila?” (1 Samuele 18:18) Inki sadisaka Davidi na kuvanda muntu ya kudikulumusa? Yandi zabaka nde kana yandi vandaka na mambu yina yonso, mu mbandu bikalulu ya mbote, ngolo, mpi kiyeka sambu Nzambi kudikulumusaka mpi tudilaka yandi dikebi. (Nkunga 113:5-8) Davidi bakisaka nde Yehowa muntu pesaka yandi mambu yonso ya mbote yina yandi vandaka na yo.—Fwanisa ti 1 Bakorinto 4:7.
7 Bonso Davidi, bansadi ya Yehowa ke salaka bikesa sambu na kuvanda bantu ya kudikulumusa. Kuzaba nde Yehowa, Nzambi ya Kuluta Zulu, ke kudikulumusaka ke simbaka kibeni ntima na beto. (Nkunga 18:35) Beto ke zolaka kuzitisa ndongisila yai: “Beno lwata mawa ya ngolo, ntima ya mbote, kudikulumusa, mawete, mpi ntima ya nda.” (Bakolosai 3:12) Beto me zaba mpi nde zola “ke kudisikisaka ve, yo ke fulukaka ve na lulendo.” (1 Bakorinto 13:4) Kana bantu ke mona nde beto kele bantu ya kudikulumusa, yo lenda pusa bo na kuzaba Yehowa. Bakala yina kele ve Mukristu lenda kuma nduku ya Yehowa sambu na bikalulu ya mbote ya nkento na yandi, kiteso mosi mpi bantu lenda kuma banduku ya Nzambi sambu na kudikulumusa ya bansadi na yandi.—1 Piere 3:1.
Bimvwama ya Kimpeve
it-2-F 671 § 5
Mbikudi
Yo ke monana nde bambikudi yina Yehowa ponaka na nzila ya mpeve santu landaka ve kutuba ntangu yonso na nzila ya mpeve santu. Kansi mpeve ya Nzambi vandaka ‘kukwisa na zulu na bo’ na bantangu ya me fwana sambu na kusonga bo bansangu yina bo fwete pesa. (Eze 11:4, 5; Mik 3:8) Mpeve yango vandaka kupesa bo kikesa mpi kupusa bo na kutuba. (1Sa 10:10; Yer 20:9; Amo 3:8) Bo vandaka kusala mambu ya kuyituka. Katula yo, mutindu na bo ya kutuba mpi ya kusala mambu vandaka kuyitukisa kibeni. Mbala ya nkaka mambu yai ke tendula “kusala mambu bonso bambikudi.” (1Sa 10:6-11; 19:20-24; Yer 29:24-32; fwanisa ti Bis 2:4, 12-17; 6:15; 7:55.) Ziku Kudipesa ya mingi mpi kikesa yina bo vandaka ti yo na kisalu na bo salaka nde bo kuma ti kikalulu yina bantu vandaka kumona mbi. Yo ke monana na mambu yina mbikudi mosi songaka bamfumu ya basoda ntangu bo tulaka Yehu mafuta. Ebuna ntangu bo zabaka nde yandi vandaka mbikudi, bo ndimaka nsangu na yandi na valere mingi. (2Bn 9:1-13; fwanisa ti Bis 26:24, 25) Ntangu Saule vandaka kusosa kufwa Davidi, yandi ‘salaka mambu bonso mbikudi,’ yandi katulaka bilele na yandi mpi lalaka “kinkonga kilumbu yina ya mvimba mpi mpimpa yina ya mvimba,” yo kele pwelele nde kaka na ntangu yo yina Davidi tinaka. (1Sa 19:18–20:1) Yo ke tendula ve nde ntangu yonso bambikudi vandaka kusala kisalu na bo kinkonga. Biblia ke tuba ve mutindu yina. Na bambala zole ya nkaka na Biblia, bambikudi salaka kisalu na bo kinkonga ti kikuma. Yo vandaka sambu na kumonisa kima mosi ya ke wakana ti nsangu yina bo pesaka. (Yez 20:2-4; Mik 1:8-11) Biblia ke tubilaka ve kikuma yina Saule bikalaka kinkonga. Yo lenda vanda sambu na kumonisa nde yandi vandaka kaka muntu, yandi yambulaka bilele ya kimfumu, yandi vandaka ve ti ngolo na ntwala ya kimfumu mpi ngolo ya Yehowa to sambu na bikuma ya nkaka diaka.
4-10 AVRIL
BIMVWAMA YA NDINGA YA NZAMBI | 1 SAMUELE 20-22
“Mutindu ya Kuvanda Nduku ya Mbote”
Sala Kinduku ya Ngolo ti Bampangi na Ntwala nde Nsuka Kukwisa
18 Bubu yai, bampangi na beto ke kutana ti bampasi ya mutindu na mutindu. Mu mbandu, bampangi ya nkaka ke kutana ti bampasi ya bisumbula ya lugangu, bitumba mpi mavwanga. Ntangu mambu yai ke salamaka, bampangi ya nkaka ke yambaka bampangi yai na banzo na bo mpi bankaka ke pesaka bo mbongo. Kansi beto yonso fwete lomba Yehowa na kusadisa bo. Kana beto me zaba nde mpangi mosi me lemba, beto lenda konda kima ya kutuba to ya kusala. Kansi beto yonso lenda sadisa bampangi yina ke niokwama. Mu mbandu, beto lenda lutisa ntangu ti bo. Beto lenda widikila bo mbote ntangu beto ke solula ti bo. Beto lenda tangila bo baverse ya Biblia yina ke pesaka beto kikesa mingi. (Yez. 50:4) Kima ya kuluta mfunu yina beto lenda sala kele kuvanda ya kuyilama na kusadisa banduku na beto ntangu bo kele na mpasi.—Tanga Bingana 17:17.
Tambula na Banzila ya Yehowa
7 Nzambi ke vingila nde beto vanda banduku ya bo ke tudila ntima. (Bing. 17:17) Mwana ya Ntotila Saule Yonatani salaka kinduku ti Davidi. Ntangu Yonatani waka nde Davidi me fwa Goliati, “Yonatani mwana ya Saule yantikaka kuzola Davidi mingi; ntima na yandi kangamaka na Davidi, yandi zolaka yandi bonso yandi mosi.” (1 Sam. 18:1, 3) Yonatani kebisaka nkutu Davidi ntangu Saule sosaka na kufwa yandi. Na nima ya kutina ya Davidi, Yonatani kutanaka ti yandi mpi salaka kuwakana ti yandi. Saule zolaka nkutu kufwa Yonatani sambu Yonatani vandaka kutubila yandi mambu ya me tala Davidi, kansi banduku yina bo zole kutanaka diaka mpi vutulaka bangwisana na bo ya kinduku. (1 Sam. 20:24-41) Ntangu bo kutanaka na mbala ya nsuka, Yonatani pesaka Davidi kikesa “na zina ya Nzambi.”—1 Sam. 23:16-18.
Kutanina Kinduku na Nsi-Ntoto ya Kukonda Zola
11 Vanda ya kwikama. Salomo sonikaka nde: “Banduku ke zolanaka konso ntangu, bampangi ke sadisanaka na ntangu ya mpasi.” (Bing. 17:17) Ntangu yandi sonikaka bangogo yai, ziku Salomo vandaka kuyindula kinduku yina tata na yandi, Davidi, salaka ti Yonatani. (1 Sam. 18:1) Ntotila Saule zolaka nde mwana na yandi Yonatani kuyala Izraele na nima na yandi. Kansi Yonatani ndimaka mutindu Yehowa ponaka Davidi sambu na mukumba yai. Na kuswaswana ti Saule, Yonatani wilaka ve Davidi kimpala. Yandi waka ve makasi sambu na lukumu yina Davidi bakaka, mpi yandi ndimaka ve mambu ya luvunu yina Saule panzaka sambu na Davidi. (1 Sam. 20:24-34) Keti beto kele bonso Yonatani? Ntangu banduku na beto ke bakaka mikumba, keti beto ke vandaka na kiese sambu na bo? Ntangu bo ke kutanaka ti bampasi, keti beto ke siamisaka mpi ke sadisaka bo? Kana beto wa kutonga ya mbi na yina me tala nduku mosi, keti beto ke kwikilaka yo mbala mosi? To keti, bonso Yonatani, beto ke nwaninaka nduku na beto na kwikama yonso?
Bimvwama ya Kimpeve
Bangindu ya Mfunu ya Mukanda ya Ntete ya Samuele
21:12, 13. Yehowa ke tulaka ntima nde beto ta sadila ngangu mpi mayele na beto ya kuyindula sambu na kunwana ti mambu ya mpasi ya luzingu. Yandi me pesaka beto Ndinga na yandi ya kupemama yina ke pesaka beto mayele, nzayilu, mpi ngangu. (Bingana 1:4) Beto kele mpi ti lusadisu ya Bakristu yina kele bankuluntu.
18-24 AVRIL
BIMVWAMA YA NDINGA YA NZAMBI | 1 SAMUELE 23-24
“Vingila Yehowa ti Ntima-Nda Yonso”
Tula Ntima na Mpeve ya Nzambi Kana Luzingu na Nge Me Soba
8 Davidi buyaka na kusala Saule mbi. Sambu yandi vandaka na lukwikilu mpi yandi kangaka ntima, yandi bikilaka Yehowa mambu yonso. Ntangu ntotila basikaka na kati ya dibulu ya matadi, Davidi bingaka yandi nde: “Mfumu Nzambi kuvanda zuzi na beto. Yandi pesa nge ndola sambu na mbi ya nge me sala mono, kansi mono, mono ta sala nge kima ve.” (1 Samuele 24:13) Ata yandi zabaka nde Saule salaka yandi mbi, Davidi vutulaka ve mbela; yandi tubilaka mpi ve Saule mambu ya mbi. Mbala mingi, Davidi buyaka na kuvutula mbela. Kansi, yandi tulaka ntima nde Yehowa ta yidika makambu.—1 Samuele 25:32-34; 26:10, 11.
w04-F 1/6 22-23
Keti Nge Ke Bikaka nde Bampasi Kutwadisa Nge?
Diambu ya tatu kele nde na kisika ya kusala mambu yina ke wakana ve ti minsiku ya Biblia sambu na kusoba mambu ya luzingu na beto, beto fwete tudila Yehowa ntima. Longoki Yakobo sonikaka nde “Bika kukanga-ntima kumanisa kisalu na yo, sambu beno vanda ya kukuka mpi ya kukonda kifu na mambu yonso, mpi beno konda ata kima mosi ve.” (Yakobo 1:4) Beto fwete bika nde kukanga-ntima “kumanisa kisalu na yo” na kisika ya kusala mambu yina ke wakana ve ti minsiku ya Biblia sambu na kumanisa bampasi na beto. Kusala mutindu yina ta meka lukwikilu na beto mpi yo ta kumisa yo ngolo ebuna na nima, lukwikilu na beto ta monana na bisalu. Yozefi ti Davidi monisaka mpi kukanga-ntima ya mutindu mosi. Bo salaka ve mambu yina zolaka kupesa Yehowa mpasi sambu bo manisa bampasi na bo. Kansi bo salaka mambu yina sepedisaka Yehowa. Bo tudilaka Yehowa ntima mpi Yehowa sakumunaka bo. Yehowa sadilaka bo sambu na kugulusa mpi na kutwadisa bantu na yandi.—Kuyantika 41:39-41; 45:5; 2 Samuele 5:4, 5.
Beto lenda kutana mpi ti mambu yina lenda pusa beto na kusala mambu yina ke wakana ti minsiku ya Biblia sambu na kumanisa bampasi na beto. Mu mbandu, keti nge me lemba nitu sambu nge me zwa ntete ve muntu ya mbote yina nge fwete bala? Kana yo ke mpidina, kufwa ve nsiku ya Yehowa ya kukwela “kaka na Mfumu.” (1 Bakorinto 7:39) Keti nge ke kutana ti bampasi na makwela na nge? Na kisika kukabwana to ya kufwa makwela mutindu bantu ya nsi-ntoto yai ke salaka, beno fwete sala ngolo na kununga mambu yai ya mpasi. (Malaki 2:16; Baefezo 5:21-33) Keti nge ke kuka ve kusadisa dibuta na nge sambu nge kele ve ti mbongo? Tudila Yehowa ntima na kisika ya kusaka kisalu yina ke wakana ve ti minsiku ya Nzambi sambu na kuzwa mbongo. (Bankunga 37:25; Baebreo 13:18) Ya kieleka beto yonso fwete sala ngolo sambu na kubaka malongi na mambu yina beto ke kutana ti yo mpi kubika nde Yehowa kusakumuna beto. Beto fwete tudila Yehowa ntima sambu yandi muntu me fwana na kusadisa beto.—Mika 7:7.
Bimvwama ya Kimpeve
Kima Mosi Ve Kukanga Nge Nzila ya Kubaka Lufutu
11 Kana beto ke sala bikesa ya kumonisa zola mpi ntima ya mbote, beto ta wila ve bantu ya nkaka kimpala. Biblia ke tuba nde: “Zola kele ntima-nda mpi ntima-mbote. Zola kele na kimpala ve.” (1 Bakorinto 13:4) Sambu beto wila ve bankaka kimpala, beto fwete tadila mambu mutindu Yehowa ke tadilaka. Beto fwete tadila bampangi na dibundu bonso bitini ya nitu mosi. Biblia ke tuba nde: “Kana kitini mosi me baka nkembo, bitini yonso ya nkaka ke waka kiese ti yo.” (1 Bakorinto 12:16-18, 26) Kana mpangi mosi kele na kiese, beto fwete sepela mpi ti yandi kansi beto wila yandi ve kimpala. Yindula mbandu ya mbote ya Yonatani, mwana ya ntotila Saule. Yonatani wilaka ve Davidi kimpala ntangu Nzambi ponaka Davidi na kuvanda ntotila na kisika ya kupona yandi. Nkutu Yonatani pesaka Davidi kikesa mpi sadisaka yandi. (1 Samuele 23:16-18) Keti beto lenda vanda ntima-mbote mpi kumonisila bantu ya nkaka zola bonso Yonatani?
25 AVRIL–1 MAI
BIMVWAMA YA NDINGA YA NZAMBI | 1 SAMUELE 25-26
“Keti Nge Ke Salaka Mambu Kukonda Kuyindula?”
ia 9 § 78 10-12
Yandi Salaka Mambu ti Mayele
10 Inki mutindu basoda yai, yina vandaka kusala kisalu ya ngolo vandaka kusadila bangungudi mambu? Yo zolaka kuvanda pete sambu na bo na kubakaka dimeme mosi konso ntangu, kansi bo salaka mpidina ve. Nkutu, bo vandaka bonso kibaka ya lutaninu sambu na bitwisi ya Nabale mpi bansadi na yandi. (Tanga 1 Samuele 25:15, 16.) Mameme mpi bangungudi vandaka kukutana ti bigonsa mingi. Bambisi ya makasi mpi ndilu ya sudi ya Izraele vandaka pene-pene na mpila nde, miyibi yina vandaka kukatuka na makanda ya nkaka vandaka kukwisa kunwanisa bo mbala na mbala.
11 Kudisa bantu yina yonso na ntoto-makanga vandaka mukumba mosi ya mpasi. Yo yina, kilumbu mosi Davidi tindaka binati-nsangu kumi na kukwenda kulomba Nabale lusadisu. Davidi solaka ntangu ya mbote. Yo vandaka nsungi ya nkinsi yina bantu vandaka kuzenga mika ya mameme mpi bo vandaka kumonisa mpenza kikalulu ya kukaba. Davidi tulaka mpi dikebi ya mingi na kuponaka bangogo ya mbote mpi ya luzitu. Nkutu yandi kudibingaka “mwana na nge Davidi,” ziku sambu na kumonisa luzitu na Nabale yina vandaka na bamvula mingi kuluta yandi. Nabale salaka inki?—1 Sam. 25:5-8.
12 Yandi waka makasi! Leke ya bakala yina beto tubilaka na luyantiku zabisaka Abigaile sambu na Nabale nde: ‘Yandi fingaka bo mpi nganinaka bo.’ Nabale muntu ya mbi, bokutaka na ndinga ya ngolo sambu na mampa, masa, mpi mbisi na yandi ya kitoko. Yandi fingaka Davidi bonso muntu yina kele ve na mfunu mpi fwanisaka yandi ti nsadi yina me yambulaka bwala na yandi mpi ke tina. Ziku mabanza ya Nabale vandaka mutindu mosi ti ya Saule, yina vandaka kumenga Davidi. Ata muntu mosi ve na kati na bo vandaka ti mabanza ya Yehowa. Nzambi vandaka kuzola Davidi mpi kumona yandi bonso ntotila ya Izraele na bilumbu ke kwisa, kansi ve bonso mpika yina me kolama na mfumu na yandi.—1 Sam. 25:10, 11, 14.
Yandi Salaka Mambu ti Mayele
18 Yandi ndimaka foti ya diambu yina salamaka mpi lombaka Davidi na kulolula yandi. Yandi ndimaka nde bakala na yandi vandaka zoba mutindu zina na yandi ke tendula yo, ziku yandi monisaka Davidi nde yandi ta manisa lukumu na yandi kana yandi pesa muntu ya mutindu yina ndola. Na nima, yandi vandaka ti kivuvu nde Davidi vandaka mumonisi ya Yehowa, mpi ndimaka nde yandi vandaka kunwana ‘bitumba ya Yehowa.’ Yandi monisaka mpi nde yandi zabaka lusilu ya Yehowa na yina me tala kimfumu ya Davidi, sambu yandi tubaka nde: ‘Yehowa ta tula nge ntotila ya Izraele.’ Katula yo, yandi siamisaka Davidi na kusala ve ata kima mosi yina zolaka kunatila yandi mfuka ya menga to yina na nima zolaka kusala nde yandi vanda ti “kikuma ya kunikana-nikana” (NW)—yo ke monana nde yandi vandaka kutubila kansansa yina ke niokwama. (Tanga 1 Samuele 25:24-31.) Yai bangogo ya mbote kibeni mpi ya ke simba ntima!
Bimvwama ya Kimpeve
Yandi Salaka Mambu ti Mayele
16 Keti yo ke tendula nde Abigaile vandaka kukolama na kimfumu ya bakala na yandi? Ve. Beto vila ve nde Nabale sadilaka nsadi ya Yehowa ya bo me tulaka mafuta diambu ya mbi, yina zolaka kunata lufwa na bantu mingi ya nzo na yandi yina salaka kima ve. Kana Abigaile kangaka maboko, keti yandi mpi zolaka kuvukana na mbi ya bakala na yandi? Na diambu yai, yo lombaka nde yandi lemfukila Nzambi na ntwala ya kulemfukila bakala na yandi.